آشنایی با رژیم غذایی مناسب فصل بهار

[« «N¡lOo£aR» »]

--------------------------------------------------------
همزمان با پایان یافتن فصل زمستان و فرا رسیدن بهار، شاهد بروز تغییرات اساسی در طبیعت و بدن‌مان هستیم. تغییراتی که نه تنها محیط اطراف ما را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد بلکه بر چگونگی و عملکرد اندام‌ها و دستگاه‌های درونی بدن‌مان نیز موثر است.
میل و کشش به خوردن مواد غذایی و تنقلات خاص در فصول مختلف را که همگی تجربه نموده‌ایم ناشی از همین حقیقت است. البته هرچه بیشتر به خوردن مواد غذایی طبیعی و تازه گرایش داشته باشیم و کمتر به سراغ خوراکی‌های صنعتی و فست‌فودها برویم، پیام‌های طبیعی صادره از بدن را در زمان مناسب بهتر درک می‌کنیم.
بسیاری از درمانگران مکاتب درمانی طبیعی در جهان به‌ویژه مکتب طب سنتی ایران، بر این باورند که رعایت نکاتی ساده و کاربردی از مجموعه تدابیر حفظ‌ سلامت که در کتب و متون قدیمی طب سنتی بارها به آن اشاره شده، می‌تواند تاثیر زیادی در کنترل تغییرات، بیماری‌ها و اختلال‌های ناشی از جابه جایی فصول داشته باشد.

*** مزاج بهار

فصل بهار از نظر گرمی و سردی، تری و خشکی در اعتدال است و هیچ‌یک از وضعیت‌های فوق غلبه ندارد. هر چند برخی معتقدند که مزاج بهار گرم و تر است. با این وجود طب سنتی اسلامی، طب آیورودیک و طب سنتی چینی همگی بر پاک سازی بدن از مواد زائدی که از خوردن غذاهای انرژی‌زا و گرم در فصل زمستان ایجاد شده‌اند و با گرم شدن تدریجی هوا در بهار و تابستان تبدیل به سموم و مواد شدیداً مضر می‌شوند، تاکید دارند. به همین منظور برای لـ*ـذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از سستی و افزایش غلظت خون، پیش رفتن به سمت یک رژیم غذایی سبک را توصیه می‌کنند.

*** طب چینی

به علاوه در طب چینی، انباشته شدن زیاد مواد زائد در کبد و عدم پاک سازی کبد از سموم، مانع جریان یکنواخت خون و انرژی به تمام قسمت‌های بدن می‌شود و در نتیجه قسمت‌های ضعیف‌تر بدن دچار بیماری می‌شوند و یا فرد دچار وضعیت مسمومیت مزمن (که با علائمی چون کاهش اشتها، سوء هضم، نفخ، خستگی، احساس طعم تلخ، خستگی، سردرد و تحـریـ*ک پذیری زیاد همراه است) خواهد شد.
بنابراین فصل بهار زمان پاک‌سازی کبد از سموم است و قطعاً تغذیه صحیح، نقش کلیدی در این امر دارد. چنانچه کبد از سموم پاک نشود، دریافت غذای بیشتر نه تنها باعث سلامتی نمی‌شود، بلکه زمینه بروز بیماری‌هایی را به ویژه در تاندون‌ها و حتی چشم فراهم می‌کند. ایجاد دمل‌های چرکی، بثورات پوستی، خونریزی از بینی و پارگی برخی رگ‌های بدن را به دلیل زیادی خون ناشی از عدم دفع مواد و فضولاتی که در طول زمستان در بدن مجتمع شده‌اند و انتقال آن‌ها به اعضای ضعیف بدن می‌دانند.

با توجه به آنچه ذکر شد انتظار می‌رود با رعایت نکات ارائه شده در این مقاله، تأثیر چشمگیری در وضعیت سلامتی، شادابی و کارایی در فصل بهار داشته باشیم.

*** طب ایورودیک

در طب ایورودیک معتقدند همان گونه که با گرم شدن هوا برف‌ها آب می‌شوند، در بدن انسان هم انرژی که در فصل زمستان تجمع یافته است باید از بدن پاک شود، بنابراین در بهار چربی به همراه سموم از بافت‌های بدن آزاد شده و وارد جریان خون می‌شود. غلیظ شدن خون از سموم و خلط باعث ایجاد حالت سستی و خشکی عضلانی، تجمع پلاک در عروق، افزایش خلط و گاه بروز تب می‌شود، بنابراین بدن نیاز دارد که سموم، خلط و چربی‌های اضافه را در این فصل دفع کند.

*** رژیم مناسب فصل بهار

** در فصل بهار وعده‌های غذایی سبک و زود هضمی داشته باشید

سبک‌ترین رژیم غذایی در طی سال را باید در فصل بهار داشته باشیم، بنابراین در تمام وعده‌های غذایی از غذاهای سبک و زود هضم استفاده کنید، بنابراین فصل بهار زمان مناسبی برای شروع رژیم کاهش وزن و رهایی از چربی‌های اضافه است.

روزه داری سبک برای مدت کوتاه (در نیمه‌های فروردین) می‌تواند برای پاک‌سازی کبد مفید باشد.

** غذاهای پخته کم کالری ترند

مصرف بیشتر غذاهای گرم و پخته شده از مهمترین نکات تغذیه ای است که در بهار باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد غذاهای گرم و پخته در مقایسه با غذاهای خام و خشک کالری کمتری دارند و با این وجود می توانند انرژی بدن را به مدت طولانی در روزهای بلند فصل بهار و حتی تابستان فراهم کنند.

** مصرف این نوشیدنی‌ها در فصل بهار مفید است

نوشیدن چای زنجفیل تازه و داغ در این فصل برای حذف سموم تجمع یافته و مواد هضم نشده در بدن در طی زمستان مفید است. به علاوه مصرف شربت‌های لیمو، نارنج، آلبالو، به، غوره، انار، سکنجبین، کاسنی ، زرشک نوشیدن آبمیوه های طبیعی مکانسیم بدن را به در مسیر کاهش چربی و کلسترول خود قرار دهیم.توصیه می‌شود.



** در وعده ناهار از حبوبات و سبزیجات استفاده کنید

قبل از وعده ناهار حتماً صبحانه‌ای سبک که شامل آب‌میوه و چند تکه تازه میوه باشد میل کنید.

برای وعده ناهار بیشتر از انواع لوبیای تازه، جوانه‌های ماش

 

[« «N¡lOo£aR» »]

، لوبیا، عدس و یونجه و سبزیجات سبز رنگ جوان مثل ریحان، کرفس، کاهو، مارچوبه، اسفناج، بامیه، کدو، کلم، برگ سبز تربچه و چغندر استفاده کنید، مثلاً آش جو، آش آب‌غوره، آش تمبر هندی، خورش کدو، بورانی، آش دوغ، آش ماست و سوپ سبزیجات. خورش‌ها و خوراک‌های سبزیجات که بدون سرخ شدن و با ادویه‌هایی چون ریحان، رازیانه، مرزنجوش، رزماری، زیره سیاه و شوید طعم‌دار شده باشند، انتخاب‌های مفیدی هستند.
میوه‌های تازه مثل زردآلو، انجیر، انگور، آلو، انواع توت‌ها به همراه بادام خام و فرنی، تمرهندی ترش یا شیرین، کاهو با سکنجبین نیز میان وعده‌های مفیدی هستند و مصرف آن‌ها نسبت به تنقلات گرم مانند گردو و انواع شیرینی‌ها ارجحیت دارد.

** در فصل بهار از این مواد غذایی کمتر مصرف کنید

برای کمک به پاک سازی کبد از غذاهای با طبع گرم، تلخ و به ویژه شور باید پرهیز شود.

مصرف کمتر گوشت‌ها به ویژه گوشت قرمز و مواد تولید کننده خون، در مقایسه با زمستان ضروری است.

مصرف مواد و غذاهای چرب و تند در فصل بهار توصیه نمی‌شود.



** از میوه‌ها و سبزیجات فصلی استفاده کنید

دیدگاهی در بین برخی متخصصین تغذیه وجود دارد که میوه‌ها و سبزیجات را باید متناسب با فصل رویش آن‌ها مصرف نمود. بر اساس این نظریه مصرف میوه‌ها و سبزیجات هر فصل در همان فصل می‌تواند بیش از پیش مفید باشد و به پاک سازی بدن از سموم تجمع یافته کمک کند.

** برنامه غذایی و خواب منظمی داشته باشید

بر اساس نظریه‌های طب سنتی نظم برنامه غذایی و ساعت خواب به هنگام تغییر فصل که بدن نسبت به تغییرات محیطی حساس‌تر می‌شود و بیشتر در معرض سرماخوردگی قرار می‌گیرد توصیه می‌شود.

*** بیماری های فصل بهار و درمان مناسب آن
با تغییراتی که به‌دلیل تغییر شرایط آب و هوایی در آستانه فصل بهار در طبیعت و بدن انسان به‌وجود می‌آید، بدن انسان مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌شود. علاوه‌براین، عوامل دیگری نیز وجود دارند که موجب بروز بیماری‌ها در آستانه فصل بهار می‌شود.
تعطیلات فصل بهار، فرصتی برای خانواده‌ها به‌وجود می‌آورد که به واسطه آن می‌توانند به شهرها و سرزمین‌های مختلف مسافرت کنند. این تغییر مکان، استفاده از موادغذایی در رستوران‌های بین مسیر و مصرف تنقلات، خوراکی یا آب غیربهداشتی همگی از جمله عواملی است که ممکن است علاوه بر علائم تغییر فصل، در ابتلا به بیماری‌ها مؤثر باشد.
در متون طب سنتی به این نکته اشاره شده که در فصل بهار، بهتر است مردم به مناطق و سرزمین‌های معتدل سفر کنند و از سفر کردن به مناطق سرد و گرم پرهیز کنند چرا که سفر به این نقاط، موجب تشدید فعالیت عوامل بیماری زا و ابتلا به بیماری‌ها می‌شود.

*** افزایش ابتلا به بیماری‌های عفونی در فروردین

سرما و برودت به‌طور کلی، فعالیت عوامل بیماری زا را در طبیعت و در بدن انسان کند و در بسیاری مواقع متوقف می‌کند. بنابراین در فصل‌های سرد به‌ویژه فصل زمستان، امکان فعالیت این عوامل بیماری زا که ممکن است در بدن نیز موجود باشند به‌شدت کاهش پیدا کرده و با نزدیک شدن بهار و گرم شدن هوا امکان فعالیت این عوامل بیماری‌زا و میکروارگانیسم‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود. به این ترتیب با آمدن بهار، احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها به‌ویژه بیماری‌های عفونی در بدن افزایش پیدا می‌کند که اگر این عوامل و دیگر مواد زائدی که در بدن وجود دارد به درستی پاکسازی و تخلیه شود، امکان ابتلا به بیماری‌ها به حداقل می‌رسد.

*** غذاهای مناسب برای فروردین ماه

درمانگران و قدمای طب سنتی در متون طب سنتی ایران از غذاهایی مانند آش، بورانی اسفناج، بورانی شبدر و یونجه، کاهو سکنجبین، سمنو،‌ آش شبدر و قره قروت به‌عنوان بهترین و سبک‌ترین غذاهای ایرانی که انرژی و ویتامین زیاد و از طرفی خاصیت غذایی کمتری دارند برای فصل بهار نام می‌برند.
به اعتقاد درمانگران طب سنتی مصرف این غذاها موجب پاکسازی خون و تقویت اعصاب و قوای بدن می‌شود. از طرفی مصرف حبوبات فصل بهار مانند ماش، نخود فرنگی و جو نیز توسط حکمای طب سنتی ایران توصیه شده است. نوشیدن آب ماست، آب دوغ و ماءالشعیر سنتی که افزودنی‌های شیمیایی نداشته باشد نیز برای پاکسازی خون و تقویت کبد در فصل بهار بسیار مناسب است.

** بهترین روش پیشگیری از آلرژی‌ها

افرادی که عموما با آغاز فصل بهار دچار حساسیت‌ها و آلرژی‌های فصلی می‌شوند با رعایت نکات و تدابیری که در متون طب سنتی ایران به آن اشاره شده، می‌توانند از ابتلا به این بیماری‌ها در این فصل پیشگیری کنند. باید بدانید که علت این مشکلات و یا تشدید شدن آنها می تواند عادات تغذیه ای نامتعادل باشد. به همین دلیل یک تغذیه مناسب می تواند تغییر چشمگیری در این زمینه ایجاد کند.
بعلاوه مصرف برخی از مکمل های تغذیه ای خاص نیز می تواند به مبتلایان به آلرژی کمک کند. بویژه ویتامین3 D می تواند التهاب را کاهش دهد یا ویتامین C از استرس وارد به بدن بر

 

[« «N¡lOo£aR» »]

اثر آلرژی های می کاهد. ویتامین A نیز به عملکرد مناسب مخاط بدن کمک می کند و ویتامین B12 مانع از فعالیت باکتری های حساسیت زا در روده می شود.

مصرف پياز و سير موجب افزايش قدرت سيستم ايمني بدن مي شود و مصرف آن از آلرژی های فصل بهار پيشگيری می كند.پياز به علت داشتن ماده ای به نام كوئرستين مانند يك ضد آلرژی عمل می كند و خوردن مرتب آن به افرادی كه به گرده گياهان در فصل بهار حساسيت دارند، كمك فراوانی می كند.
سير نيز تقويت كننده بسيار قوي سيستم ايمني بدن است و به عنوان يك ماده غذايي ضدباكتری، ضد ويروس و سرطان موجب افزايش قدرت سيستم ايمنی بدن می شود. اين سبزی با افزايش لنفوسيت هایT و ماكروفاژها، عوامل و ابزارهای جنگی سيستم دفاعی را تقويت مي كند. .

** چگونه خارش گلو را درمان کنیم ؟

در بسیاری از حساسیت‌ها، فرد مبتلا به آلرژی از خارش گلوی خود شکایت دارد. گاهی این خارش به حدی تشدید می‌شود که صبر و طاقت فرد را از او گرفته و او را کلافه می‌کند. درمانگران طب سنتی برای درمان این عارضه از جوشانده‌ای گیاهی استفاده می‌کنند و نوشیدن آن را یک بار در روز به بیماران توصیه می‌کنند. برای تهیه این جوشانده لازم است چند گرم گل بنفشه و شکرتیغال را در 2 لیوان آب ریخته و روی حرارت ملایم بجوشانیم تا یک لیوان آن باقی بماند. دم نوش باقی مانده را صاف کرده و شب پیش از خواب میل کنید اما در افرادی که خارش گلوی‌شان خیلی زیاد است و باعث می‌شود از برنامه‌های روزانه خود باز بمانند، توصیه شده علاوه بر شب، صبح بعد از بیدارشدن از خواب یک لیوان دیگر از این دم نوش گیاهی بنوشند.

** تسکین عطسه بهاره با روغن بنفشه

درمانگران طب سنتی برای درمان عطسه‌های ناشی از آلرژی و حساسیت فصلی، استفاده از روغن بنفشه و بادام را به بیماران‌شان توصیه می‌کنند. این درمانگران به بیماران‌شان که از دست عطسه‌های بی‌وقفه کلافه می‌شوند توصیه می‌کنند روزی 2بار، یک قطره از روغن بنفشه را درون حفره‌های بینی خود بچکانند.
علاوه براین با استفاده از همین روغن، پیشانی خود را نیز ماساژ دهند. این کار موجب می‌شود از شدت عطسه‌ها کم شده و در مواردی نیز به‌طور کامل برطرف شود. در کنار استفاده از روغن بنفشه، پرهیز غذایی نیز یکی دیگر از راهکارهای برطرف کردن عطسه‌های فصلی است. درمانگران به بیماران‌شان توصیه می‌کنند از خوردن انواع ادویه، غذاهای سرخ کردنی، شکلات و قهوه در فصل بهار پرهیز کنند و مصرف آن‌ها را به حداقل برسانند.

** کنترل بیماری‌های ویروسی در کودکان

از آنجا که بدن کودکان در مقایسه با بزرگسالان سیستم ایمنی و مزاج ضعیف‌تری دارد، بنابراین پاکسازی بهاره در آن‌ها ضرورت بیشتری پیدا می‌کند. چرا که رعایت این پاکسازی و حفظ نکات و تدابیر طب سنتی ویژه فصل بهار به آن‌ها کمک می‌کند در مجاورت افراد مبتلا به بیماری‌های ویروسی مثل آبله مرغان، اوریون، سرخک و سرخجه یا بیمار نشوند یا اگر بیمار شدند، یک بیماری آرام و کم دردسر را پشت سر بگذارند. علاوه بر این، متخصصان و درمانگران طب سنتی به والدین توصیه می‌کنند در این فصل به کودکان‌شان غذاهای پرادویه ندهند و تا ممکن است از مصرف ترشی و غذاهای محرک و خوراکی‌هایی که طبع آن‌ها سرد است، دور نگه‌دارند.

** تسکین خارش پوست با خرفه

گیاه خرفه یکی دیگر از سبزی‌های فصل بهار است که خواص بسیار زیادی دارد. از جمله خواص این گیاه دارویی به اثرات تصفیه کنندگی خون از فضولات و مواد زائد به‌ویژه مواد صفراوی زائد می‌توان اشاره کرد. درمانگران طب سنتی معتقدند خوردن این سبزی به‌عنوان سبزی خوردن در وعده‌های غذایی، تاثیر بسیار زیادی در درمان خارش‌های فصل بهار و از بین رفتن تلخی دهان در این فصل دارد. نوشیدن آب این سبزی نیز در کاهش عوارض و خارش‌های ناشی از حساسیت‌های فصلی بسیار مؤثر است.