اتحاد عقل گرایی و تجربه گرایی
این راه سازشی که کانت در شاهکار خود به نام ((سنجش خرد ناب )) یا [ نقد عقل محض] ،بین عقل گرایی و تجربه گرایی برای روند شناخت بشری ابداع کرد ، می توان در تصویری ساده با شیرینی پزی مقایسه کرد :
همان طور که شیرینی، از تاثیر متقابل قالب شیرینی پزی و خمیر مایه شیرینی درست می شود ؛ شناخت هم حاصل تاثیر متقابل لوازم پیشینی شناخت و تجربه حسی است .
ما همواره قالب های گوناگونی با خود حمل می کنیم که جملگی ((پیشینی)) اند ، اما آن ها ، بدون خمیر مایه حسی برای ما حاصلی به بار نمی آورند . از سوی دیگر ، خمیر مایه حسی هم بدون قالب های پیشینی که لوازم شناخت هستند ، مانند زمان و مکان و علیت؛ چندان کمکی به ما نخواهد کرد .
این دیوید هیوم بود که ایمانوئل کانت را ، آن گونه که خود کانت می گوید ، از ((خواب جزمی)) بیدار کرد .
این راه سازشی که کانت در شاهکار خود به نام ((سنجش خرد ناب )) یا [ نقد عقل محض] ،بین عقل گرایی و تجربه گرایی برای روند شناخت بشری ابداع کرد ، می توان در تصویری ساده با شیرینی پزی مقایسه کرد :
همان طور که شیرینی، از تاثیر متقابل قالب شیرینی پزی و خمیر مایه شیرینی درست می شود ؛ شناخت هم حاصل تاثیر متقابل لوازم پیشینی شناخت و تجربه حسی است .
ما همواره قالب های گوناگونی با خود حمل می کنیم که جملگی ((پیشینی)) اند ، اما آن ها ، بدون خمیر مایه حسی برای ما حاصلی به بار نمی آورند . از سوی دیگر ، خمیر مایه حسی هم بدون قالب های پیشینی که لوازم شناخت هستند ، مانند زمان و مکان و علیت؛ چندان کمکی به ما نخواهد کرد .
این دیوید هیوم بود که ایمانوئل کانت را ، آن گونه که خود کانت می گوید ، از ((خواب جزمی)) بیدار کرد .