علمی بازیگران درخشان آسمان شب

[MILAD_A]

[h=2][/h] بعضی وقتها در طول سال موقعیت برای پیدا کردن سیارهها در آسمان مهیاتر است. از آنجا که سیارهها با چشم غیرمسلح مشاهدهپـــذیــرند، پیداکردنشان چندان کار دشواری نبوده و لازم نیست یک به یک ستارهها و صورتهای فلکی را بشناسید تا در میان آنها بتوانید پیدایشان کنید. بعلاوه حتما شنیدهاید که نور ستارهها سوسو میزند، اما نور سیارهها این طور نیست و با درخشش زیاد و بدون سوسوزدن دیده میشود.



این علامت خوبی است تا امشب همین صفحه روزنامه را در دست بگیرید و با یک چراغ قوه به پشت بام یا حیاط منزل بروید و با راهنمایی هایی که در ادامه می خوانید سه سیاره پرنوری را که این شب ها مهمان آسمان شامگاهی هستند، پیدا کنید.

ملاقات با الهه زیبایی در شامگاه​

اگر مایلید بدانید پس از خورشید و ماه، پرنورترین جرمی که در آسمان دیده می شود، چیست، باید نشانی سیاره زهره را به شما بدهم. سیاره ای که درخشش خیره کننده اش در آسمان شب های مناطق کویری و کوهستانی موجب شده بود در یونان باستان الهه زیبایی منسوب به این سیاره باشد. زهره آنقدر پرنور است که برخی منجمان از سایه ضعیفی که از اجسام در اثر نور این سیاره زیبا حاصل می شود، خبر می دهند. بسیاری از اوقات گزارش هایی که از مشاهده اشیای نورانی ناشناس در آسمان شب منتشر می شود، ناشی از درخشش فوق العاده این سیاره است که موجب می شود برخی ناظران گمان کنند، سوژه ای غیرعادی را در آسمان شب دیده اند . روشنایی زهره که به علت قرار داشتن مدارش در میان مدار زمین و خورشید گاهی در شامگاه و گاه در سپیده دم دیده می شود همواره الهامبخش شعرا در ایران و اقصی نقاط جهان است. آنچنان که حافظ در وصف فروغ بی مانند این سیاره می گوید:

​

وانگهم در داد جامی کز فروغش بر فلک/ زهره در رقـ*ـص آمد و بر بط زنان می گفت نوش
و جایی دیگر برای به رخ کشیدن زیبایی و توازن اشعار بی مانندش، زهره را که نماد زیبایی است، ثناگوی شعر خود می خواند و می گوید:
ز چنگ زهره شنیدم که صبحدم می گفت/ غلام حافظ خوش لهجه خوش آوازم
فروغ دلکش زهره را می توانید شب های پایانی بهار امسال در هر شامگاه نظاره گر باشید. کافی است هنگام اذان مغرب رو به افق مغرب بایستید (همان جهتی که خورشید غروب کرده است) و آسمان را تماشا کنید.
در این حالت پرنورترین ستاره ای که توجه شما را به خود جلب می کند و درخششی متمایز از سایر ستاره ها دارد، در حقیقت سیاره زهره است.
زهره نزدیک ترین سیاره منظومه شمسی به زمین بوده و تقریبا هم اندازه زمین است؛ با این تفاوت که به علت داشتن جوی غلیظ و آکنده از دی اکسیدکربن، جوی بسیار داغ و پرفشار دارد.
درخشش زیبای این سیاره به علت بازتاب حداکثری نور خورشید از ابرهای دی اکسیدکربنی چند لایه ای است که دورادور زهره را احاطه کرده و نور خورشید را به خوبی بازتاب می کند. امروز زهره نزدیک به 95 میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد و بنابراین نوری که از زهره به چشم شما می رسد با در نظر گرفتن سرعت 300 هزار کیلومتر بر ثانیه، حدود 5 دقیقه و 16 ثانیه در راه بوده است.

دیدار با غول سنگین وزن منظومه شمسی​

هنگامی که محو تماشای زهره شده اید، اندکی بالاتر ستاره درخشان دیگری را خواهید دید که هر چند اندکی از زهره کم نورتر است، با این حال نسبت به سایر اجرام آسمانی درخشش خیره کننده تری دارد. این در حقیقت سیاره مشتری است که پس از خورشید و ماه و زهره، جایگاه چهارمین جرم درخشان آسمان شب را از آن خود کرده است. مشتری با وجود آن که بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی است، از آنجا که در فاصله دورتری نسبت به زهره قرار دارد و ترکیبات جوی اش به مقدار کمتری از زهره نور خورشید را بازتاب می کند، از این رو اندکی کم نورتر از زهره است. وقتی به مشتری نگاه می کنید به یاد داشته باشید مشتری سیاره ای گازی است که 67 قمر شناخته شده دارد و نوری که از آن می بینید فاصله 885 میلیون کیلومتری را پیموده و بیش از 49 دقیقه در راه بوده تا به چشم شما برسد. هر چند در مقایسه با زهره به نظر نمی رسد که مشتری خیلی دورتر باشد.
اگر مایل بودید چهار قمر بزرگ سیاره مشتری به نام های گانیمد، کالیستو، اروپا و یو را ببینید، حتی اگر به تلسکوپ دسترسی نداشته باشید کافی است یک دوربین دوچشمی شکاری داشته باشید تا چهار قمر این سیاره را که گالیله 404 سال پیش کشف کرده است با دوربین تان تماشا کنید. برای جلوگیری از لرزش دست و نامفهوم شدن تصویر دوربین، بهتر است دوربین دوچشمی را روی سه پایه عکاسی نصب کنید یا این که آرنج هایتان را روی لبه پنجره یا هر تکیه گاه مناسبی قرار دهید تا دست تان کمتر بلرزد.

و اما اربـاب حلقه ها...​

بارها تصاویر سیاره زحل را با حلقه های زیبا و افسون کننده اش دیده اید. 15 اردیبهشت در همین صفحه ضمیمه سیب اشاره کردیم که به سبب قرار گرفتن این سیاره در موقعیت مقابله در روزهای پایانی اردیبهشت در بهترین شرایط رصدی قرار دارد و از ابتدای شب تا صبح در آسمان دیده می شود. زحل کماکان همان وضعیت رصدی را دارد، با این تفاوت که اکنون در زمان غروب خورشید ارتفاع بیشتری از افق مشرق گرفته و کمی پیش از طلوع آفتاب، غروب می کند. برای پیدا کردن سیاره زحل کافی است رو به افق مشرق بایستید و در ارتفاعی نه چندان زیاد از افق ، پرنورترین ستاره ای را که توجه تان را جلب کرد، پیدا کنید. رنگ نور زحل اندکی به زردی می گراید و همین می تواند نشانه خوبی باشد تا از صحت رصد خود مطمئن شوید. اگر مایل بودید حلقه های زیبای زحل را ببینید باید به تلسکوپ دسترسی داشته باشید. البته با دوربین دوچشمی می توانید قرص بیضوی شکلی از زحل را تشخیص دهید که همین حاکی از حلقه های بزرگی به قطر 400 هزار کیلومتر است که در فاصله یک میلیارد و 358 میلیون کیلومتری از شما قرار گرفته است. وقتی به زحل نگاه می کنید حواستان باشد نوری که می بینید نزدیک به 76 دقیقه در راه بوده است و آنچه از این سیاره می بینید، منظره ای است که در 76 دقیقه پیش داشته است. البته در مقایسه با ستارگانی که ده ها و بلکه هزاران سال نوری از ما فاصله دارند، سیاره ها همسایگانی به مراتب بسیار نزدیک هستند؛ با این حال هنوز از ساختن فضاپیماهایی که بتوانند انسان را به نزدیک ترین دنیاهای ورای زمین برسانند عاجز مانده ایم و فعلا فقط قدم بر سطح ماه گذاشته ایم!
آنچه در مورد موقعیت این سه سیاره در آسمان شب گفته شد کماکان تا یک هفته آتی برقرار است و پس از آن کم کم موقعیت آنها با جابه جا شدن شان در زمینه ستارگان به علت حرکت انتقالی به دور خورشید تغییر خواهد کرد