آسیا باسیلیکا سیسترن استانبول

[ATENA_A]

استانبول یکی از آن شهرهای دوست داشتنی است که ترکیب بدیعی از دیدنی های تاریخی و مدرن محسوب می شود. یعنی وقتی در کوچه و پس کوچه های این شهر قدم بزنید، گاه مناره ها و گنبد مسجدی قدیمی به چشم تان می آید و گاه ساختمان های شکیل و به روز هتل ها. با این حال یک دستی جذابی در بافت شهری خواهید دید که توی ذوق تان نمی زند و شما را ترغیب می کند که به گشت و گذارتان در شهر ادامه دهید.

اگر عاشق دیدنی های تاریخی هستید، باید بدانید که مقصد بسیار خوبی را انتخاب کرده اید، چرا که تنوع جاذبه های باستانی و قدیمی این شهر قابل توجه است و بنابراین دست بازی برای برنامه ریزی و استانبول گردی خواهید داشت. از موزه معروف ایاصوفیه بگیرید تا بازار بزرگ و قدیمی شهر، مساجد استانبول، حمام های قابل توجه و کاخ های سلطنتی عثمانی.

امروز می خواهیم دست تان را بگیریم و شما را به یکی از جاذبه های تاریخی و محبوب استانبول ببریم. باسیلیکا سیسترن جایی است که برای شما انتخاب کرده ایم و قول می دهیم انتظار شما را از یک جای متفاوت و جالب برآورده کند. این جاذبه تاریخی درست در مرکز شهر استانبول قرار گرفته و بنابراین اصلا لازم نیست نگران دسترسی اش باشید، چرا که به راحتی به آن خواهید رسید.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

چرا باسیلیکا سیسترن؟

• یکی از محبوب ترین جاذبه های شهر استانبول است.
• باسیلیکا سیسترن، بزرگ ترین سرداب به جا مانده از امپراتوری روم شرقی است.
• این جاذبه در قلب استانبول قرار گرفته و دسترسی بسیار راحتی دارد.
• باسیلیکا سیسترن در نزدیک دیدنی های دیگری چون ایاصوفیه، مسجد سلطان احمد و کاخ توپکاپی قرار گرفته است.
• بازدید از این جاذبه زمان چندانی نمی برد و بنابراین به راحتی می توانید آن را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

بدون شک با یکی از غیر منتظره ترین و متفاوت ترین جاذبه های تاریخی استانبول طرف هستید. باسیلیکا سیسترن را می توان جایی مخلوط از تاریخ و داستان های رمانتیک دانست و برای بازدیدش لحظه شماری کرد. این دیدنی تاریخی در واقع سرداب کلیسایی است که در قرن ششم میلادی ساخته شده و محل تامین آب قصر و ساختمان های مهم شهر قسطنطنیه (1) بوده است. البته که جذابیت باسیلیکا تنها به این موضوع بر نمی گردد و وقتی پا به درون این سردابه 1500 ساله و وسیع بگذارید، با ۳۳۶ ستون غول پیکر رو به رو می شوید که سقف سرداب را از ریزش حفظ کرده اند.

در مجموع باسیلیکا سیسترن وسعتی نزدیک 8,900 متر مربع دارد و حجم آبی در حدود 80 هزار متر مکعب را در خود جای داده است. وقتی در این سرداب گردش و به آن توجه کنید، حتما ماهی های درون آن را خواهید دید. جالب است بدانید که این ماهی ها برای تمیز نگه داشتن آب سرداب مورد استفاده هستند.

وقتی در لا به لای ستون ها و دالان های این سرداب مرموز گردش کنید، چیزی عجیب توجه شما را به خودش جلب می کند؛ ستون هایی با کله بر عکس مدوسا! خوب است بدانید مدوسا یکی از شخصیت های اساطیری روم باستان است که وجود آن در این آب انبار، هویت بیزانسی سازندگانِ باسیلیکا سیسترن را تایید می کند؛ اما چرا باید چنین ستونی را در آب انباری قدیمی و هزار ساله ساخت؟ در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

امروزه باسیلیکا سیسترن زیر نظر یکی از سازمان های فرهنگی شهرداری استانبول اداره می شود و درهایش به عنوان موزه ای جذاب، به روی تمام مردم باز است. جالب آن که بدانید این جاذبه تاریخی، تا به حال میزبان رویدادهای ملی و بین المللی بسیاری بوده است و از نقاط با اهمیت استانبول محسوب می شود.

 

[ATENA_A]

از زمان ساخت باسیلیکا سیسترن در سال 532 میلادی، این آب انبار چندین و چند بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت که دوبار نخست آن در دوره عثمانی انجام شد. نخستین مرمت این سرداب مربوط به سال 1723 و فرمانروایی سلطان احمد سوم می شود. مسوولیت این امر بر عهده یکی از معماران مشهور زمان، محمد آقا از قیصریه بود. دومین بازسازی نیز در دوران حکومت سلطان عبدالحمید دوم و در اواخر قرن نوزدهم رخ داد.

تا سال های سال باسیلیکا سیسترن رو به راه بود تا آن که شکاف هایی در بنا بیش از پیش توجه را به خود جلب کردند و 8 تا از ستون های میانی و شمال شرقی آب انبار تخریب شدند. این وضعیت در باسلیکا سیسترن باعث شد تا بازسازی سوم در اواسط قرن بیستم و در طی سال های 1968 انجام شود. در طی همین بازسازی بود که برای جلوگیری از ریزش ستون ها، آن ها را با لایه ای از سیمان پوشاندند و بنابراین این ستون ها چهره سابق و تزیینات خود را از دست دادند. البته این پایان کار نبود و این مرمت ها در طی سال 1985 نیز ادامه یافت که مسوولیتش را این بار یکی از موزه‌های استانبول به عهده گرفت. یکی از اساسی ترین عملیاتی که در بازسازی این سال در دستور کار قرار دادند، تخلیه گِل های موجود در سرداب بود که در نهایت چیزی بالغ بر 50 هزار تُن گل از آن خارج شد! پس از آن نیز در دهه 1990 میلادی ترتیبی داده شد تا کف سرداب قدری بالاتر آمده و به جای آن که از قایق برای گشت و گذار در آب انبار استفاده شود، افراد بتوانند روی این سکوها قدم بزنند. همچنین نورپردازی های نزدیک ستون ها در همین زمان اضافه شد.

در نهایت آب انبار باسیلیکا را با وضعیت کنونی اش در تاریخ 9 سپتامبر 1987 افتتاح کردند و از آن زمان تا کنون، درهایش به عنوان موزه روی مردم باز بوده است. البته همان طور که انتظار می رود، تمیزکاری ها و بازسازی های باسیلیکا سیسترن به تاریخ های گفته شده محدود نشد و باسیلیکا سیسترن همچنان رسیدگی و تمیزکاری های مخصوص به خود را دارد.

امروزه اگر به سراغ باسیلیکا سیسترن بروید، به راحتی می توانید در میان ستون ها و در سرداب به گردش بپردازید و از ترکیب موسیقی ملایم و کلاسیک با صدای قطره های آب لـ*ـذت ببرید.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

دلایل نام گذاری

نام این سرداب بزرگ و تاریخی از کلیسایی گرفته شده که در واقع به آن تعلق داشته و روزگاری، بر روی تپه اول شهر قسطنطنیه واقع شده بود. خوب است بدانید که باسیلیکا در لغت به معنای «محل عبادت» است و در متون تاریخی، به کلیساهای بزرگ امپراتوری روم اشاره دارد.

سیسترن نیز به معنای آب انبار و یا سرداب است که در مجموع ترکیبِ باسیلیکا سیسترن در لغت می تواند برابر با آب انبار کلیسا باشد که در حقیقت با کاربری بنا نیز همخوانی دارد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

برای آن که به زیرزمین مرموز و مشهور باسیلیکا برسید، 52 پله سنگی پیش رو دارید. وارد این محوطه وسیع و مخوف شوید و در میان راهروها و دالان هایش گردش کنید. به زودی خواهید دید که باسیلیکا سیسترن محدوده ای نزدیک به 8,900 متر مربع را به خود اختصاص داده است. این زیرزمین، شکلی مستطیلی دارد و طول و عرض آن به ترتیب، 138 و 64.4 متر است. در مجموع گنجایش فضای این سرداب تاریخی به قدری است که می تواند آبی در حدود 80 هزار متر مکعب را در خود جای دهد و وسعتش را نزدیک دو زمین فوتبال ارزیابی می کنند. در دور تا دور سرداب، دیواری آجری با ضخامت 4 متر کشیده شده که با ملاتی ضدآب پوشانده شده است.

باسیلیکا سیسترن مجموعه ای از 366 ستون مرمرین و مختلف است که وزن سقف بنا را به دوش می کشند. این ستون ها، گنبدهایی چلیپایی شکل و طاق هایی گرد در سقف می سازند. ارتفاع هر یک از ستون ها به 9 متر می رسد و فاصله هر ستون با دیگری در حدود 4.9 متر (16 فوت) ارزیابی می شود. وقتی ستون های باسیلیکا سیسترن را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که در 12 ردیف 28 تایی آرایش یافته اند.

حالا به سراغ چند تا از ستون های مرمرین و بلند سرداب بروید و هر یک را قدری برانداز کنید. به زودی متوجه خواهید شد که اغلب ستون ها، مزین به سرستون هایی هستند که به سبک کرنیتی (Corinthian) و یا ایونی (Ionic) ساخته شده اند. باید بدانید کرنیتی و ایونی هر دو، نوعی شیوه تزیین سرستون به شمار می روند که در معماری روم باستان کاربرد بسیاری داشتند. البته با کمی گشت و گذار بیشتر در باسیلیکا سیسترن درخواهید یافت که آرایش برخی از سرستون ها متفاوت است. این ستون های خاص در واقع به شیوه دوریک (Doric)، یکی از دیگر سبک های پرکاربرد تزیین سرستون خلق شده اند و فاقد هر گونه حکاکی هستند.

گرچه باسیلیکا سیسترن را با پایه های ستون مدوسا می شناسند؛ اما باید بدانید این ستون ها تنها بخش های خاص سردآب هزار و پانصد ساله نیستند و هنوز می توان ستون متفاوتی را در این مجموعه یافت. یکی از آن ها، ستونی با طرح هایی به شکل چشم مرغ است که هر یک با خطوطی اشک مانند، ادامه پیدا می کند. تاریخ نگاران معتقدند که طرح این ستون از روی ستون های موجود در میدان تئودسیس (1) (Forum of Theodosius) گرفته شده اند. منابع تاریخی معتقدند که اشک های روی این ستون، به هزاران اسیری که در هنگام ساخته شدن باسیلیکا جان خود را از دست دادند، اشاره دارد.

همچنین به نظر می رسد اغلب ستون های سرداب با استفاده از مصالح و بقایای ساختمان های تخریب شده زمان خود، ساخته شده اند؛ چرا که در احداث هر یک مرمرها و گرانیت های متفاوتی به کار رفته است. گفته می شود این مصالح از بخش های مختلفی از زمین های امپراتوری به قسطنطنیه آورده شده و حتی بخشی از آن ها مربوط به ساختمان تخریب شده ایاصوفیه بوده است.

پاورقی

1- یکی از میدان های مشهور قسطنطنیه بود که به فرمان کنستانتین اول، یکی از قدرتمند ترین امپراتوران روم شرقی بنا شد. امروزه می توانید بخشی از ستون های اصلی این میدان تاریخی را در میدان بایزید کنونی استانبول ببینید.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

محل تامین آب باسیلیکا سیسترن
شاید باورتان نشود، اما جالب است بدانید که آب این مجموعه زیرزمینی و وسیع از مرکز توزیع آب اگریکاپی در 19 کیلومتری شمالی شهر تامین می شد. این مرکز توزیع آب در جنگل بلگراد قرار داشت و آب آن از طریق دو مجرای قنات با طول های 970 و 115 متری به مرکز شهر منتقل می شد. همان طور که انتظار می رود، ژوستینین یکم کسی بود که دستور ساخت این دو قنات را داد.

از دیرباز در باسیلیکا ماهی نگهداری می کردند که این موضوع با فاصله بسیار زیاد مرکز تامین آب باسیلیکا ارتباط مسقیمی دارد. چرا که فاصله بسیار زیاد این منبع باعث می شد تا رومی ها نتوانند همواره از لوله ها و قنات ها محافظت کنند و از آن جا که باسیلیکا، محل تامین آب نوشیدنی کاخ امپراتور بود، حفظ و کنترل سلامت آب ضرورت داشت. رومی ها این مساله را به سادگی حل کرده بودند و راه حل آن ها چیزی جز استفاده از ماهی نبود. به این ترتیب که درون باسیلیکا ماهی نگهداری می کردند. بنابراین در صورتی که دشمن قصد جان افراد کاخ را می کرد و یا می خواست آب سرداب را مسموم کند، مسوولان کاخ با مُردن ماهی ها این موضوع را متوجه می شدند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

ستون های مدوسا در باسیلیکا سیسترن
اگر به گوشه شمال غربی سردابِ بروید، به دو بخش متفاوت باسیلیکا سیسترن می رسید. دو ستون پیش روی شماست که بر روی پایه های آن، چهره ای برعکس از «مدوسا»، یکی از شخصیت های افسانه ای یونانی نقش بسته است. در واقع بسیاری به باسیلیکا سیسترن می روند تا این دو پایه ستون جذاب را از نزدیک ببینند.

پایه های ستون مدوسا، در واقع وزن ستون ها را تحمل می کنند و آثار هنری به جا مانده از امپراتوری روم شرقی هستند.

دو موردی که توجه گردشگران به ستون های مدوسا را بیش از پیش جلب می کند، منشا و دلیل استفاده از آن هاست؛ زیرا همان طور که اشاره شد مصالح ستون های باسیلیکا سیسترن از نقاط و ساختمان های مختلفی تامین شد.

 

[ATENA_A]

همان طور که گفته شد، باسیلیکا سیسترن یکی از مهم ترین یادگاران قسطنطنیه و جالب ترین جاذبه های تاریخی استانبول است. بنابراین عجیب نیست که نه تنها گردشگران عادی، بلکه افراد و اشخاص مهمی برای بازدید از این سرداب کهن اقدام کنند. از آن جمله می توان به افراد زیر اشاره کرد.

• بیل کلینتون، چهل و دومین رییس جمهور ایالات متحده آمریکا
• نخست وزیر سابق کشور هلند
• لامبرتو دینی از سیاستمداران و وزیر خارجه پیشین ایتالیا
• گوران پرسون، نخست وزیر پیشین سوئد
• تامس کلستیل، یکی از رأسای جمهوری پیشین اتریش
• شخصیت معروف جمیز باند یکی دیگر از افرادی است که از باسیلیکا سیسترن دیدن کرده است. در واقع این موضوع به زمانی بر می گردد که دست اندرکاران فیلم برای فیلمبرداری صحنه های «از روسیه با عشق» در استانبول به سر می بردند.
• و ...

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

دیدنی های اطراف باسیلیکا سیسترن

همان طور که گفتیم باسیلیکا سیسترن درست در قلب بخش تاریخی استانبول قرار دارد و بنابراین با بسیاری از دیدنی های جذاب استانبول احاطه شده است. در این جا با برخی از مهم ترین جاذبه های استانبول که در اطراف باسیلیکا سیسترن قرار دارند، آشنا می شویم:

• ایاصوفیه | Hagia Sophia: در فاصله 300 متری
• مسجد سلطان احمد معروف به مسجد آبی | Sultan Ahmed Mosque: در فاصله 350 متری
• کاخ توپکاپی | Topkapi Place: در فاصله 1 کیلومتری
• بازار ادویه | Arasta Bazaar: در فاصله 550 متری
• حمام خرم سلطان ایاصوفیه | Ayasofya Hurrem Sultan Hamam: در فاصله 350 متری
• کلیسای ایا ایرنه | Hagia Irene: در فاصله 750 متری
• موزه باستان شناسی | Archaeological Museum: در فاصله 850 متری
• موزه هنرهای اسلامی و ترکی | : در فاصله 75 متری
• و ...