علمی برترین کشورهای تولیدکننده علم

[MILAD_A]

[h=2][/h] وقتی از رشد علمی کشوری در جهان صحبت میشود، شاخصههای متفاوتی از زیر مجموعههای علمی مدنظر قرار میگیرد و اینگونه نیست که فقط یکی از محورهای آموزشی، پژوهشی یا فناوری و تولید مد نظر قرار گیرد.



بحث بر سر این است که رشد علمی و تولیدات فناورانه تا چه میزان توانسته در یک کشور به اشتغال آفرینی منجر شود یا این که تولیدات علمی تا چه حد توانسته است بحران های اجتماعی را حل کند یا حتی تا چه میزان به روند صلح در جهان کمک کرده است.

اگر مجموع این شاخص های مختلف را در نظر بگیریم، درمی یابیم که رشد علمی در جهان با آنچه در ذهن بسیاری از محققان ایرانی نقش بسته است، تفاوتی چشمگیر دارد.

البته در زمینه انتشار فهرست رشد علمی کشورهای مختلف، همواره انتقادهایی هم وجود دارد و مثلا یکی از بحث های داغ این است که برخی کشورها با کپی برداری از مقاله های علمی یا حتی کپی ماهرانه از محصولات علمی فناورانه، تلاش می کنند جایگاه خود را در رتبه بندی های جهانی ارتقا دهند.

اما اگر از این گونه انتقادها و اختلاف نظرهایی که درباره رشد علمی کشور ها مطرح می شود، چشم پوشی کنیم، به لیست کشورهایی می رسیم که سال های طولانی است بر تخت علمی جهان تکیه زده اند و در این نوشتار به برخی از آنها که در تولید مقاله های علمی پیشتاز هستند، اشاره می کنیم.

آمریکا و چین، صدرنشین مقاله های علمی​

طبق آمارهای پایگاه علمی ISI، کشور ایران توانسته است از سال 82 تا 90 به رشدی قابل توجه در انتشار مقالات دست یابد و در فاصله این سال ها توانسته است تعداد مقالات علمی خود را از حدود 2000 مقاله به حدود 20 هزار مقاله برساند.

اما با وجود رشد شتابان ایران در زمینه انتشار مقالات علمی، بسیاری از کشورهای جهان از این نظر با ما اختلاف قابل اعتنایی دارند.

بر پایه گزارش پایگاه SJR (یکی از پایگاه های علمی مطرح جهان) بین سال های 2006 تا پایان 2011، ایالات متحده در زمینه تولید مقاله علمی در جایگاه اول (با حدود شش میلیون و150 هزار مقاله) و چین (با حدود دو میلیون و 250 هزار مقاله) و در رتبه دوم جای گرفته است.

در سال 2011، علاوه بر کشور چین، کشورهای ژاپن، هند، کره جنوبی و ترکیه در قاره آسیا بالاتر از کشور ایران در زمینه تولید مقاله علمی قرار داشتند.

اما مطابق آخرین اطلاعات پایگاه معتبر علمی اسکوپوس، ایران با تولید 34 هزار و 155 مقاله در پایان سال 2012 میلادی در جایگاه هفدهم تولید علم دنیا جای گرفت که به نسبت رتبه های قبلی ایران، جایگاه بسیار برجسته ای به شمار می آید.
همچنین در همین سال، سوئیس با تولید 33 هزار و 118 مقاله و ترکیه با تولید 30 هزار و 206 مقاله، پس از ایران در جایگاه های بعدی قرار گرفتند.

کشور روسیه نیز با انتشار 34 هزار و 306مقاله و کشور تایوان با تولید 35 هزار و 817 مقاله در جایگاه های شانزدهم و پانزدهم تولید علم در جهان قرار گرفتند و به این ترتیب در جایگاه های بهتری نسبت به ایران تکیه زدند.

رتبه های اول تا پنجم تولید مقاله های علمی در جهان در سال 2012 نیز مثل همیشه قابل پیش بینی بود و مطابق داده های پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، کشورهای ایالات متحده آمریکا (526 هزار و 947 مقاله)، چین (385 هزار و 222 مقاله)، انگلستان (150 هزار و 544 مقاله)، آلمان (140 هزار و 907 مقاله) و ژاپن (115 هزار و 883 مقاله) در زمره کشورهایی قرار دارند که بیشترین تولید مقاله در این سال را به خود اختصاص داده اند.

کاهش ارجاع به مقالات علمی​

نباید از خاطر برد که علاوه بر انتشار مقاله، میزان ارجاع به مقالات نیز از جمله شاخصه های مهمی است که در رشد و شتاب حرکت علمی کشورها تاثیر زیادی می گذارد.

ارجاع به مقالات به این معنی است که تا چه میزان، دانشمندان دیگر کشورهای جهان از مقالات یک محقق دانشگاه استفاده کرده و از آن در تحقیقات خود بهره بـرده اند، یعنی حرف حساب این است که تا چه میزان این مقالات علمی، مورد توجه جامعه علمی جهان قرار گرفته اند.

اما آمارهای مجله علمی معتبر «نیچر» نشان می دهد تعداد ارجاع به مقاله های ایرانی از سال 2000 میلادی به این سو با کاهشی چشمگیر مواجه بوده است که به نظر می رسد باید برای رفع این مشکل علمی نیز عزمی ملی داشته باشیم.