چندی پیش تصویری در دنیای مجازی اینترنت ارائه شد که مجددا مغز ما انسانها و ارتباط آن با چشم و عملکرد آن را به چالش کشیده است. این تصویر نشان دهندهی گربهای است که در وسط راه پلهای قرار گرفته، اما مشخص نیست که به سمت بالا حرکت میکند یا به پایین میدود؟
در واقع هر شخصی با دیدن این تصویر برداشت خاص خود را خواهد داشت و این موضوع کاملا وابسته به تصویر وی و عملکرد سیستم مغزی اوست. این تصویر در واقع حالتی شبیه به "مکعب نکر " یا "Necker Cube" را ایجاد خواهد رد. اگر تاکنون تصویر مکعب نکر را مشاهده نکردهاید با جستجو در اینترنت به راحتی میتوانید تصویر آن را مشاهده نمایید. در مکعب نکر نقطهای قرمز رنگ که محل اتصال سه بعد از مکعبی منحصربهفرد است نمایش داده شده و شما به واقع با دلیل درست نمیتوانید مشخص کنید که این نقطه در بعد داخلی مکعب (دورتر) قرار داشته و یا مربوط به بعد خارجی (نزدیک) آن است. در حقیقت شما با توجه به نگرش خود میتوانید هر دو برداشت را در یک زمان داشته باشید، اما اولین برداشتی که شما از محل نقطهی مد نظر دارید نشانگر شیوهی عملکرد مغز شماست.
حال تصویری که به تازگی از این گربه ارائه شده بار دیگر نشان دهندهی همین موضوع عجیب و برداشتهای متنوع مغز انسان است. اگر تصور کنید که در زیر زمینی قرار دارید که به وسیلهی راه پله به محیط بالا و اصلی خانه متصل است و دریچهی اصلی زیر زمین باز باشد، با نگاه کردن به تصویر ضمیمه شده برداشت شما این خواهد بود که گربه از طبقهی بالا به سمت زیرزمین در حال حرکت است؛ اما اگر در سمت مقابل تصور کنید که در طبقهی بالا قرار دارید و به سمت پایین پلهها نگاه میکنید، قطعا برداشت شما این خواهد بود که گربهی نامبرده شده در حال حرکت به سمت بالاست؛ اما به واقع این گربه به کدام سمت حرکت میکند؟ دلیل برداشتهای متنوع مغز انسان در رابـ ـطه با این موضوع چیست؟
پروفسور علوم رفتاری آقای نیک چاتر (Nick Chater) از اعضای دانشکدهی بازرگانی وارویک (Warwick) در انگلستان میگوید: "چشم انسان تصاویر را به صورت دو بعدی دریافت میکند و این مغز ماست که این تصاویر را به شکل سه بعدی تجزیه و تحلیل مینماید؛ بنابراین هنگامی که شما این عکس دو بعدی را مشاهده میکنید مغز شما با توجه به پیش زمینهای که دارد نسبت به تجزیه و تحلیل آن و قضاوت در مورد چیزی که مشاهده میکنید وارد عمل خواهد شد. اگر توجه کرده باشید قانع کردن افرادی که یک دید ثابت نسبت به بالا یا پایین آمدن این گربه یا تصاویر این چنینی دارند امری دشوار است و این افراد دائما بر روی قضاوتهای خود پافشاری میکنند، چرا که مغز آنها نمیتواند نگرش دیگران را تجزیه و تحلیل نماید. دلیل اصلی این موضوع آن است که این افراد در طول تجربیات واقعی خود بیشتر با منظرهی مشابه با قضاوت خود روبهرو بودهاند، از اینرو برداشت مغز آنها نیز کاملا وابسته به این امر خواهد بود."
گفتههای پروفسور علوم رفتاری آقای نیک چاتر به واقع روش کنندهی تمام موضوع خواهند بود. برداشتی که شما نسبت به حرکت گربه به سمت بالا یا پایین دارید در هر شرایطی از نظر علمی و عملکرد مغزی صحیح است. بهبیاندیگر رابـ ـطهی بین مغز و چشم انسان به گونهای است که میتوانیم از این تصویر هر دو برداشت را داشته باشیم؛ اما برداشتی که در نگاه اول از این تصویر خواهیم داشت با توجه به تجربیات عملی دیداری و تجزیه و تحلیلهای مغز شما صورت میگیرد. به عنوان مثال اگر در خانهی خود پلهای این چنینی را داشته باشید (البته با جزئیات نسبتا مشابه) و بارها و بارها از بالا به پایین این پله نگاه کرده باشید، به احتمال 90 درصد برداشت شما از تصویر ضمیمه شده حرکت گربه به سمت بالا خواهد بود. در سمت مقابل اگر بنا به هر دلیلی در مکانهایی همچون زیر زمین فعالیت کرده باشید و مغز شما با منظرههای سه بعدی این چنینی نسبتا آشنایی داشته باشد تصور شما بر این خواهد بود که گربه در حال حرکت از بالا به سمت پایین است. البته صحت این موضوع هنوز کاملا اثبات نشده، اما در بیش از 90 درصد موارد برداشت مغز شما در شرایطی که چند گزینه را پیش روی دارد، برداشتی که قبلا هم با آن آشنایی داشته است.
بنابراین نگران نباشید، اگر شما تصور میکنید که گربه در حال حرکت به سمت پایین یا بالاست تفاوتی ندارد و هیچ یک از این حالات نشان دهندهی ضعف عملکردی مغز شما یا سیستم بصری شما نیستند. این موضوع تنها وابسته به نحوهی تجزیه و تحلیل اطلاعات دو بعدی مغز شما و تبدیل این اطلاعات به مناظر سه بعدی خواهد بود.