تن نرمان دوست داشتنی

[بهار قربانی]

کلاس زیست شناسی
آشنایی با چندش آوران دوست داشتنی و سلسله بزرگ نرم تنان.
زیست شناسی جانوری- بیوسیستماتیک- جانورشناسی

موقعیت در سلسله جانوران

1.نرم تنان را بعد از بندپایان بزرگترین شاخه جانوری باید شمرد.
2.نرم تنان از گروه های مهم جانوران دارای حفره عمومی(سلومات)هستند.
3.بسیاری از نرم تنان لارو تروکوفور دارند که شبیه به لارو کرم های حلقوی دریازی و دیگر پروتوستوم های دریازی است
4.چون نرم تنان متامتریک نیستند باید از اجداد مشترک با آنلید ها و قبل از پیدایش متامریسم اشتقاق یافته باشند
5.همه دستگاه ها با ساختمان کامل وجود دارند
6.این جانوران به گروه پروتوستوم ها تعلق دارند و در آن ها تسهیم سلول ها حاصل از تخم از نوع مارپیچی و رشد موزاییکی است

جایگاه زیست شناختی
1.در نرم تنان تبادل گازها به جز جذب از طریق پوست بدن(مانند بی مهره های پست)و از راه اندام های تنفسی تخصص یافته به شکل آبشش یا شش نیز صورت میگیرد
2.در بیشتر رده ها دستگاه گردش خون باز وجود دارد که شامل قلب رگ ها و سینوس های خونی است در بیشتر سرپایان دستگاه گردش خون از نوع بسته است
3.کارایی دستگاه های تنفسی و گردش خون در سرپایان باعث بزرگتر شدن جثه آن ها شده است بغضی از سرپایان در میان همه بی مهره ها بزرگترین جثه ها را دارند
4. این جانوران جبه ای گوشتی دارند که در بیشتر موارد صدف را ترشح میکند اما کارهای مختلف دیگری هم به عهده دارد
5.از مشخصات عمده این شاخه وجود رادولا و پای ماهیچه ای در آن است
6.چشم کاملاً پیشرفته سرپایان به چشم مهره داران شبیه است اما به جای آن که مانند مهره داران منشا عصبی داشته باشد از پوست مشتق میشود

ادامه دارد . . .
با عکس ها و توضیحات جامع تر در پست های بعد

 

[بهار قربانی]

خلاصه

نرم تنان یکی از گوناگون ترین و بزرگترین شاخه های جانوری را تشکیل میدهند این گروه از کوچکترین تا بزرگترین بی مهره ها را شامل میشوند تقسیمات اساسی بدن شامل سر ، پا و توده احشایی است که معمولاً آن ها را میپوشاند . بیشتر نرم تنان دریازیند ، اما بعضی هم در آب شیرین و حتی خشکی زندگی میکنند. زیستگاه های نرم تنان ، گوناگون است بعضی، از نظر اقتصادی اهمیت دارند بعضی به علت این که میزبان انگل ها هستند ، از نظر پزشکی ارزشمندند نرم تنان ، سلوماتند ، اما سلوم ، به محوطه ای در اطراف قلب و گنادها محدود میشود . رشد و نمو تکاملی سلوم اهمیت داشت زیرا سازماندهی بهتری برای اندام ها ایجاد میشد و در بسیاری از جانوران صاحب آن نوعی اسکلت هیدرو ستاتیک پدید میامد.

جبه و فضای جبه ، برای نرم تنان اهمیت دارند. جبه، صدف را ترشح میکند و روی قسمتی از توده احشایی را میپوشاند و محوطه ای را هم برای قرار گرفتن آبشش ها میسازد . فضای جبه ، در برخی از نرم تنان به شش تبدیل شده است . پا معمولاً شکمی با کف مسطح است ، اما ممکن است مانند سرپایان ، تغییر شکل بیابد و به صورت قیف درآید . رادولا در همه نرم تنان ،ذ به جز دو کفه ای ها و سولنو گاسترها وجود دارد . این اندام که میتواند از دهان بیرون آید دندانه دار و سوهان مانند است و در کار تغذیه دخالت دارد . به جز سرپایان که دستگاه گردش خون بسته دارند ، این دستگاه در دیگر نرم تنان از نوع باز است و قلب و سینوس های خونی وجود دارد نرم تنان معمولاً یک جفت نفریدی دارند که به حفره عمومی بدن مربوطند . در آن ها دستگاه عصبی پیچیده و اندام های حسی نیز گوناگون است . لارو اولیه نرم تنان تروکوفور است اما بیشتر اقسام دریازی پیشرفته تر ولیگر هم دارند

 

[بهار قربانی]

—رده :
تا سال1952که نئوپیلیا در سواحل کاستاریکا کشف شد آن را منحصر به دروره پالئوزوییک میدانستند – حدود ده نوع شناخته شده – کوچکند – صدفی مدور و کوتاه دارند – دارای یک پای خزنده

 

[بهار قربانی]

—رده پلی پلاکوفورا:کیتون ها
به طور شکمی پهن بوده و یک سطح پشتی محدب دارند که دارای هشت صفحه آهکی است – سر و اندام های حسی از بین رفته اند – ساختارهای حساس به نور (استت ها) به شکل چشم در برخی از کیتون ها از صفحات بیرون می آیند – کوچکند بین 2تا5سانتیمتر – بزرگترین آنها کریپتوکیتون نام دارد(30سانتیمتر) – اکثراً ثابت و ساکنند – هنگام تغذیه رادولا از دهان خارج میشود – حفره جبه در امتداد پاها توسعه یافته و تعداد آبشش ها نیز افزایش یافته – دارای قلب یه حفره ای و یک زوج متانفریدی – دو زوج عصب طولی در ناحیه دهانی(بوکال)به هم مربوطند – جنس ها در بیشتر کتون ها جدا هستند – لارو تروکوفور مستقیماً به صورت نوزادی در می آید که مرحله ولیگر را نگذرانده

 

[بهار قربانی]

—رده اسکافوپودا(ناوپایان):
—دریازی – کف زی – از مناطق ساحلی تا عمق 6000متری یافت میشوند – دارای بدنی باریک که به وسیله جبه پوشیده میشود – دارای پوسته لوله ای شکل که از دو طرف باز است – جبه دور احشا پیچیده شده و تشکیل یک لوله را داده – 2.5 تا 5 سانتیمتر – دامنه تغییرات طول 4ملیمتر تا 25 سانتیمتر است – جنس معروف آن دنتالوم است – پا از انتهای وسیعتر صدف خارج شده و برای حفاری کاربرد دارد – آبشش وجود ندارد – فاقد چشم و تنتاکل – جنس ها از هم جدایند – لارو تروکوفور – رادولا غذا را به سمت سنگدان هدایت میکند-تبادلات گازی از طریق جبه صورت میگیرد

 

[بهار قربانی]

—رده گاستروپودا(شکم پایان):
شکم پایان ، موفق ترین و بزرگترین رده نرم تنانند . تاریخچه تکاملی آنها شامل تابیدگی صدف و بدن میشود و در نتیجه ، قسمت انتهایی به جلو می آید و مخرج و سر در یک طرف قرار میگیرند ، اما این پیچ خوردگی بدن ، مساله دفع مواد زاید را هم پیش میاورد زیرا این مواد از روی سر و آبشش ها عبور داده میشوند این مسئله در شکم پایان گوناگون به شکل های خاصی حل شده یک راه آن است که جانور آب را از یک طرف فضای جبه وارد و از طرف دیگر آن خارج میکند (بسیاری از پروزوبرانش ها) البته تغییر میزان پیچیدگی (اپیستوبرانش ها)وتبدیل فضای جبه به شش (پوکونات ها)

35000 گونه زنده و 15000 گونه فسیلی – تقارن دو طرفی جانبی هستند – توده احشایی آنها دارای عدم تقارن میباشد – یک کفه ای – بیشتر بین 1تا 8 سانتیمتر طول دارند – در دریا هم در لیتورال و هم در اعماق زندگی میکنند – برخی پلاژیک میباشند – پراکنش در خشکی به مواد معدنی خاک و درجه حرارت محیط و خشکی و اسیدیته خاک بستگی دارد – به هر نوع زیستی به جز حرکات هوایی سازش دارند – بین نرم تنان فقط شکم پایان دارای تابیدگی هستند – تابیدگی در مرحله ولیگر رخ میدهد – شکمپایان اولیه دارای یک پوسته با تقارن دو طرفی جانبی به نام پلانوسپیرال بودند – اکثریت گیاهخوارند برخی لاشه خوار برخی گوشتخوارند

 

[بهار قربانی]

—رده پلسی پودا (دو کفه ای ها):
—دوکفه ای ها را تبرپایان هم میگویند – ساکن دریا و آب های شیرینند – صدف دارای دو نیمه چپ و راست است که توسط رباط ها و ماهیچه هایی به هم متصلند – بیشتر صافی خوارند و آب را از درون آبشش های مژک دار عبور میدهند وذرات غذایی را از سیفون ورودی به داخل بدن میکشند .

اغلب کم تحرک و ثابتند – فاقد سر – فاقد لادورا – در دو کفه ای ها بدن در دو جهت پهن شده و آبشش منبسط شده و مبدل به اعضای مژکدار جمع آورنده غذا شده اند که کار تنفس را نیز انجام میدهند – پا به زیر توده احشایی متصل است – تبادلات گازی به وسیله جبه و آبشش ها انجام میشود –– جنس ها معمولاً جدا از همند – گامتها به حفره سوپرابرانکیال رها شده – یک اویستر تا 50 ملیون تخمک در یک فصل تولید میکند – لقاح خارجی دارند – جنین مراحل تروکوفور ، ولیگر و اسپات را طی میکند – اغلب صدف های آب شیرین لقاح داخلی دارند و لاروی به نام گلوچیدوم تولید میکنند – نوعی دو کفه ای آنزیم سلولاز ترشح میکند (تردو و بانکیا و برخی جنس های دیگر که کشتی چسب یا کرم کشتی مینامند)

 

[بهار قربانی]

—رده سفالوپودا(سرپایان):
پیشرفته ترین نرم تنان – صیادان و شناگران ماهر – طعمه را به کمک بازوها-که مجهز به ترشحات چسبناک یا بادکشند-شکار میکنند – آب را با فشار از درون قیف بیرون میرانند – در بدن اسکوئید جبه ای قطور و عضلانی توده احشایی را احاطه میکند در زیر این جبه و در طرف بالا یک قطعه شاخی به نام پن وجود دارد که باقی مانده صدف است – فاقد لاروند و تخم مستقیماً مبدل به جانورانی کامل اما با جثه های کوچک میشود