کبد یک عضو بسیار حیاتی برای بدن است. این عضو با وزن تنها 5/1 کیلوگرم، 500 کار متفاوت انجام میدهد که مهمترین وظیفه آن متابولیسم پروتئینها،کربوهیدراتها و چربیها است. کبد همچنین عمل ذخیره سازی و فعال سازی ویتامینها و مواد معدنی را انجام میدهد؛تولید صفرا میکند که برای هضم و جذب چربیها لازم است؛ آمونیاک را که بسیار سمی است با تبدیل به اوره ، از خون پاک و سم زدایی میکند؛انواع پروتئین های خونی و فاکتورهای انعقادی در کبد ساخته میشوند .کبد همچنین استروئیدها را متابولیزه میکند،داروها و الـ*کـل را از خون پاک میکند و باکتریها و مواد زائد را از خون میگیرد.تقریبا 1500 میلی لیتر خون در دقیقه از کبد عبور میکند.اگر کبد فردی را برداریم،فرد ، ظرف 24 ساعت می میرد،با این حال انسان میتواند با 20-10 % کبد خود زنده بماند. کبد بیشترین سهم مصرف انرژی پایه را نیز به خود اختصاص میدهد.
مشکلات کبد چرب :
کبد فرد مبتلا به این عارضه در مقابل رسوب چربی از خود واکنش نشان می دهد که در دراز مدت سبب آسیب کبد می شود .
شیوع این بیماری در زنان به علت کم تحرکی بیشتر است . مهم ترین اصل برای درمان کبد چرب ، برطرف کردن بیماری های زمینه ای ایجاد کننده آن است . اگر پزشک تشخیص دهد که چاقی علت بروز بیماری است ، فرد می تواند با کم کردن حداقل 5 کیلوگرم از وزن خود ، چربی کبد را کاهش دهد و حتی این بیماری را درمان کند .
افراد مبتلا به دیابت هم به دلیل مختل شدن متابولیسم چربی در بدنشان ، مستعد این بیماری هستند که با تجویز داروهای مناسب بهبود می یابند . بسیاری از این بیماران با مصرف آنتی اکسیدان از جمله ویتامین E و مصرف داروی متفورمین ، هم قند خونشان کنترل می شود و هم سوخت و ساز چربی در کبد آنها تنظیم می شود . چاقی آفت سلامت است و برای کنترل آن و بسیاری بیماری های دیگر باید الگوی تغذیه ای ، از غذاهای پرکالری چرب و کم فیبر به سمت غذاهای سالم و تازه تغییر پیدا کند و ورزش و تحرک بدنی جزء برنامه روزانه افراد قرار بگیرد
مواردی که به کبد آسیب می رساند عبارتند از:
1- خوردن زیاد
2- بد خوردن : مثلا خوردن زیاد محصولات تهیه شده از آرد تصفیه شده،غذاهای آماده،شکر زیاد،چیپس و ...
3- رژیم کم پروتئین،پر کربوهیدرات،پر چربی . به خصوص رژیم غذایی سرشار از چربیهای اشباع و روغنهای هیدروژنه.
4- موادی همچون الـ*کـل،سیگار،کافئین، و ...
5- انواع داروهای خوراکی مثلا قرصهای ضد بارداری.
6- افزودنی های مواد غذایی
توصیه های تغذیه ای برای سلامت کبد :
- از نیکوتین،الـ*کـل،کافئین،گوشت قرمز،قند ساده و غذاهای سرخ شده کمتر استفاده کنید.
- از منابع غذایی پتاسیم بیشتر استفاده کنید مثل موز،کشمش،آلو،بادام و انواع سبزیجات.
-آب زیاد بنوشید.سعی کنید هر ساعت مقداری آب بخورید.
- سبزیجات خام بیشتر مصرف کنید.
- آب هویج و آب چغندر بیشتر مصرف کنید.
-روغن زیتون مصرف کنید و از کره،مارگارین،روغن جامد و دنبه اجتناب کنید.
- ویتامین K برای جلوگیری از سیروز کبدی مفید است.
- از مصرف زیاد ویتامین A پرهیز کنید،بدین منظورنباید روغن کبد ماهی زیاد مصرف کنید. بهتر است که از منابع حاوی پیش ساز ویتامین A یعنی بتا کاروتن ، مانند هویج، زرد/الو،طالبی و ... استفاده کنید.
- هرگز مرغ،ماهی یا گوشت خام یا نیم پز نخورید زیرا خطر شدید عفونت با باکتریها ،پارازیتها و ...را به همراه دارد.
-لیمو ترش تازه یکی از بهترین دوستان کبد است. بیشتر لیمو ترش تازه بخورید.
- Coenzyme Q10 ، به رساندن اکسیژن به کبد کمک میکند.
- لسیتین از تجمع چربی در کبد جلوگیری می کند.
- از ملین های قوی استفاده نکنید.اما همیشه هم از بروز یبوست جلوگیری کنید. به عنوان مثال همیشه مصرف سبوس جو دو سر را در غذایی خود داشته باشید
مشکلات کبد چرب :
کبد فرد مبتلا به این عارضه در مقابل رسوب چربی از خود واکنش نشان می دهد که در دراز مدت سبب آسیب کبد می شود .
شیوع این بیماری در زنان به علت کم تحرکی بیشتر است . مهم ترین اصل برای درمان کبد چرب ، برطرف کردن بیماری های زمینه ای ایجاد کننده آن است . اگر پزشک تشخیص دهد که چاقی علت بروز بیماری است ، فرد می تواند با کم کردن حداقل 5 کیلوگرم از وزن خود ، چربی کبد را کاهش دهد و حتی این بیماری را درمان کند .
افراد مبتلا به دیابت هم به دلیل مختل شدن متابولیسم چربی در بدنشان ، مستعد این بیماری هستند که با تجویز داروهای مناسب بهبود می یابند . بسیاری از این بیماران با مصرف آنتی اکسیدان از جمله ویتامین E و مصرف داروی متفورمین ، هم قند خونشان کنترل می شود و هم سوخت و ساز چربی در کبد آنها تنظیم می شود . چاقی آفت سلامت است و برای کنترل آن و بسیاری بیماری های دیگر باید الگوی تغذیه ای ، از غذاهای پرکالری چرب و کم فیبر به سمت غذاهای سالم و تازه تغییر پیدا کند و ورزش و تحرک بدنی جزء برنامه روزانه افراد قرار بگیرد
مواردی که به کبد آسیب می رساند عبارتند از:
1- خوردن زیاد
2- بد خوردن : مثلا خوردن زیاد محصولات تهیه شده از آرد تصفیه شده،غذاهای آماده،شکر زیاد،چیپس و ...
3- رژیم کم پروتئین،پر کربوهیدرات،پر چربی . به خصوص رژیم غذایی سرشار از چربیهای اشباع و روغنهای هیدروژنه.
4- موادی همچون الـ*کـل،سیگار،کافئین، و ...
5- انواع داروهای خوراکی مثلا قرصهای ضد بارداری.
6- افزودنی های مواد غذایی
توصیه های تغذیه ای برای سلامت کبد :
- از نیکوتین،الـ*کـل،کافئین،گوشت قرمز،قند ساده و غذاهای سرخ شده کمتر استفاده کنید.
- از منابع غذایی پتاسیم بیشتر استفاده کنید مثل موز،کشمش،آلو،بادام و انواع سبزیجات.
-آب زیاد بنوشید.سعی کنید هر ساعت مقداری آب بخورید.
- سبزیجات خام بیشتر مصرف کنید.
- آب هویج و آب چغندر بیشتر مصرف کنید.
-روغن زیتون مصرف کنید و از کره،مارگارین،روغن جامد و دنبه اجتناب کنید.
- ویتامین K برای جلوگیری از سیروز کبدی مفید است.
- از مصرف زیاد ویتامین A پرهیز کنید،بدین منظورنباید روغن کبد ماهی زیاد مصرف کنید. بهتر است که از منابع حاوی پیش ساز ویتامین A یعنی بتا کاروتن ، مانند هویج، زرد/الو،طالبی و ... استفاده کنید.
- هرگز مرغ،ماهی یا گوشت خام یا نیم پز نخورید زیرا خطر شدید عفونت با باکتریها ،پارازیتها و ...را به همراه دارد.
-لیمو ترش تازه یکی از بهترین دوستان کبد است. بیشتر لیمو ترش تازه بخورید.
- Coenzyme Q10 ، به رساندن اکسیژن به کبد کمک میکند.
- لسیتین از تجمع چربی در کبد جلوگیری می کند.
- از ملین های قوی استفاده نکنید.اما همیشه هم از بروز یبوست جلوگیری کنید. به عنوان مثال همیشه مصرف سبوس جو دو سر را در غذایی خود داشته باشید