دالکی شهری است در استان بوشهر ایران. شهر دالکی در بخش مرکزی شهرستان دشتستان در استان بوشهر قرار دارد. این شهر به دلیل قرارگرفتن در کنار مسیر ارتباطی بنادر استان بوشهر با نواحی داخلی ایران از قدیم دارای اهمیت و رونقی نسبی بوده است. وجود چشمه آب شیرین در شمال دالکی وعبور رودخانهٔ دالکی از کنار این محل از دیر باز سبب سکونت دراین ناحیه شده است. آثار یافته شده درنخلستانهای دالکی و نقاطی همچون قلعهٔ دختر دلیلی بر این مدعاست.
از دیگر جاذبه های تاریخی دالکی کاروانسرای دالکی است که در 18 کیلومتری شمال شهر برازجان در کنار راه قدیمی شیراز به بوشهر و در وسط شهر دالکی آثار زیبایی بر جای مانده ازاواخر دوره قاجار به نام کاروانسرای دالکی وجود دارد. این کاروانسرا به دستور مشیرالدوله والی وقت فارس بنا شد. عمده مصالح تشکیل دهنده آن قلوه سنگهای رودخانهای و ملات گچ است. در چهارگوشه بیرونی کارون سرا برجهایی قرار گرفته که دارای تزیینات گچ بری هستند و روزنههایی در این برجها منظور شده است. این اثر تاریخی در یک طبقه بوده، در چندین مرحله مورد مرمت واقع شده است و به شماره ۲۰۸۳ در شماره آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
پل مشیر نیز از آثار تاریخی دالکی است که دارای ۱۳۰ متر طول میباشد. ارتفاع بلندترین دهانه آن ۱۱٫۴۰ متر و عرض آن ۱۰٫۵۰ متر است. این پل دارای شش دهانه میباشد. این پل در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دستور میرزا ابوالحسنخان مشیرالملک و با معماری حاج محمد رحیم شیرازی بصورت کامل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و تا اواخر دوران پهلوی اول مورد استفاده قرار میگرفت. این اثر تاریخی در فهرست آثار تاریخی ایران به شماره ۲۵۴۶ مورخ ۸/۱۰/۷۸ به ثبت رسیده است.
چشمه آبگرم دالکی هم از ججاذبه های توریستی این منطقه است این چشمه در ۱۸ کیلومتری برازجان قراردارد. اهمیت آن علاوه بر آبیاری نخلستانهای اطراف به دلیل خواص درمانی آن است. دراطراف این چشمه چاه های نفتی قراردارد که برجای مانده از اولین تلاش ها برای کشف نفت در این منطقه بوده است.
از دیگر مکانهای دیدنی شهر دالکی میتوان به حمام قدیم، بقعه شاهزاده احمد، نخلستانها و کنارههای رود دالکی در ایام بهار اشاره کرد.
رودخانه دالکی :
رودخانه دالکی از ارتفاعات بین دریاچه فامور و دشت ارژن در غرب شیراز سرچشمه می گیرد و پس از عبور از شهرستان کازرون و دریافت آب رودخانه های سرخون و شیرین رود به جانب جنوب غربی جریان می یابد و وارد دشتستان می شود. رودخانه دالکی یک رود دایمی به طول ۲۲۵ کیلومتر است که شیب متوسط آن ۸/۰ درصد است و سرانجام این رودخانه در ۵۴ کیلومتری جنوب غربی برازجان در شهرستان گناوه به خلیج فارس می ریزد.
جغرافی نویسان قدیم از این رود به نام “رود اخشین” یاد کرده اند. رود دالکی پس از نوشیدنی نمودن اراضی مزارعی، بی براه، سرقنات و دالکی به جریان خود ادامه داده و پس از وارد شدن آب چشمههای گوگردی که از کوههای مجاور آن سرچشمه گرفته و به آن سرازیر میشود در محلی به نام “چم درواهی” واقع در 15 کیلومتری شمال برازجان به رودخانه شاپور متصل شده و در نزدیکی روستایی به نام “رمله” به خلیج فارس میریزد. این رود در قسمت علیا به جز در حوالی برازجان به دالکی شهرت دارد ولی پس از دریافت آب شاهپور، حله نامیده میشود. رود دالکی در مناطق کوهستانی پر تلاطم ولی در ناحیه هموار دشتستان نسبتا آرام است.آب آن به علت گذشتن از اراضی نمکی مایل به شوری است.
سد شبانکاره در نزدیکی بخش سعدآباد بر روی این رودخانه احداث شده است. اطراف سد و پوشش گیاهی بخش شمالی رودخانه، امکانات لازم را جهت بهره برداری تفرجی و گذران اوقات فراغت مردم و گردشگران فراهم آورده است.
از دیگر جاذبه های تاریخی دالکی کاروانسرای دالکی است که در 18 کیلومتری شمال شهر برازجان در کنار راه قدیمی شیراز به بوشهر و در وسط شهر دالکی آثار زیبایی بر جای مانده ازاواخر دوره قاجار به نام کاروانسرای دالکی وجود دارد. این کاروانسرا به دستور مشیرالدوله والی وقت فارس بنا شد. عمده مصالح تشکیل دهنده آن قلوه سنگهای رودخانهای و ملات گچ است. در چهارگوشه بیرونی کارون سرا برجهایی قرار گرفته که دارای تزیینات گچ بری هستند و روزنههایی در این برجها منظور شده است. این اثر تاریخی در یک طبقه بوده، در چندین مرحله مورد مرمت واقع شده است و به شماره ۲۰۸۳ در شماره آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
پل مشیر نیز از آثار تاریخی دالکی است که دارای ۱۳۰ متر طول میباشد. ارتفاع بلندترین دهانه آن ۱۱٫۴۰ متر و عرض آن ۱۰٫۵۰ متر است. این پل دارای شش دهانه میباشد. این پل در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دستور میرزا ابوالحسنخان مشیرالملک و با معماری حاج محمد رحیم شیرازی بصورت کامل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و تا اواخر دوران پهلوی اول مورد استفاده قرار میگرفت. این اثر تاریخی در فهرست آثار تاریخی ایران به شماره ۲۵۴۶ مورخ ۸/۱۰/۷۸ به ثبت رسیده است.
چشمه آبگرم دالکی هم از ججاذبه های توریستی این منطقه است این چشمه در ۱۸ کیلومتری برازجان قراردارد. اهمیت آن علاوه بر آبیاری نخلستانهای اطراف به دلیل خواص درمانی آن است. دراطراف این چشمه چاه های نفتی قراردارد که برجای مانده از اولین تلاش ها برای کشف نفت در این منطقه بوده است.
از دیگر مکانهای دیدنی شهر دالکی میتوان به حمام قدیم، بقعه شاهزاده احمد، نخلستانها و کنارههای رود دالکی در ایام بهار اشاره کرد.
رودخانه دالکی :
رودخانه دالکی از ارتفاعات بین دریاچه فامور و دشت ارژن در غرب شیراز سرچشمه می گیرد و پس از عبور از شهرستان کازرون و دریافت آب رودخانه های سرخون و شیرین رود به جانب جنوب غربی جریان می یابد و وارد دشتستان می شود. رودخانه دالکی یک رود دایمی به طول ۲۲۵ کیلومتر است که شیب متوسط آن ۸/۰ درصد است و سرانجام این رودخانه در ۵۴ کیلومتری جنوب غربی برازجان در شهرستان گناوه به خلیج فارس می ریزد.
جغرافی نویسان قدیم از این رود به نام “رود اخشین” یاد کرده اند. رود دالکی پس از نوشیدنی نمودن اراضی مزارعی، بی براه، سرقنات و دالکی به جریان خود ادامه داده و پس از وارد شدن آب چشمههای گوگردی که از کوههای مجاور آن سرچشمه گرفته و به آن سرازیر میشود در محلی به نام “چم درواهی” واقع در 15 کیلومتری شمال برازجان به رودخانه شاپور متصل شده و در نزدیکی روستایی به نام “رمله” به خلیج فارس میریزد. این رود در قسمت علیا به جز در حوالی برازجان به دالکی شهرت دارد ولی پس از دریافت آب شاهپور، حله نامیده میشود. رود دالکی در مناطق کوهستانی پر تلاطم ولی در ناحیه هموار دشتستان نسبتا آرام است.آب آن به علت گذشتن از اراضی نمکی مایل به شوری است.
سد شبانکاره در نزدیکی بخش سعدآباد بر روی این رودخانه احداث شده است. اطراف سد و پوشش گیاهی بخش شمالی رودخانه، امکانات لازم را جهت بهره برداری تفرجی و گذران اوقات فراغت مردم و گردشگران فراهم آورده است.