دیابت میلتوس نوع
تعريف كلي :
در ديابت نوع (IDDM) I ، تخريب سلول هاي بتا در پانكراس مجنر به كمبود انسولين در بدن مي شود ، به همين دليل براي جلوگيري از خطر اسيدوز و مرگ در افراد مبتلا به اين بيماري ، تزريق انسولين ضرورت مي يابد . ديابت نوع I بيشتر در افراد زير 30 سال رخ مي دهد كه نقطه اوج آن در دختران در سينين 10 تا 12 سال و در پسران 12 تا 14 سال است . افراد در ابتداي تشخيص اين بيماري ، لاغر بوده و با تشنگي بيش از حد و كاهش وزن شديد روبرو هستند .
هدفها :
1- حفظ گلوگز خون نزديك به محدوده طبيعي ، از راه ايجاد تعادل بين غذا مصرفي مقدار انسولين دريافتي و فعاليتهاي جسماني .
2- تامين انرژي كافي براي رشد مناسب در كودكان و نوجوانان وحفظ وزن بدن در حد مطلوب در بزگسالان .
3- تنظيم زمان مصرف وعده ها و ميان وعده ها با توجه به طول زمان فعاليت انسولين تجويز شد .
4- حفظ ليپيدهاي خون در محدوده طبيعي .
5- پيشگيري و درمان عواقب حاد ديابت كه در هنگام بيماريهاي كوتاه مدت يا ورزش مي تواند رخ دهد .
6- يشگيري و درمان عواقب مزمن ديابت : مانند ، بيماريهاي كليوي ، فشارخون بالا و بيماريهاي قلبي عروقي .
كفايت تغذيه اي :
اگر اين رژيم به درستي تنظيم شود ، مي تواند نيازهاي بيمار را به انرژي و مواد مغذي تامين كند . در گياهخواران و بيماراني كه از لحاظ متابوليك تحت كنترل نيستند ( مثل داشتن گلوكز در ادرار ) ، ممكن است مكمل ويتامين و املاح تجويز شود .
ارزيابي تغذيه اي
گرد آوري اطلاعات زير در اين بيماران ضروري است .
تن سنجي
بيوشيميايي
باليني
HT
WT
IBW/HBW
HbA1c
PPBS,FBS,GTT*
ALB
Na+ , k+
BUN ,CR
Ca++,Mg++,PO4
CHOL,HDL,LDL,TG
گلوكز ادرار ،كتون ادرار
فشار خون
I&O
*آزمايش تحمل گلوكز Glucose Tolerance Test
كنترل منظم گلوكز خون كي از مهمترين اصول درمان بيماران ديابتي محسوب مي شود . همچنين ملاقات مرتب با بيمار ، بويژه در سال اول پس از تشخيص بيماري ، مي تواند در موفقيت درمان تاثير زيادي داشته باشد . توصيه مي شود اين ديدار ها به صورت زير باشد :
2 ماه اول هر 2 هفته يكبار
براي بقيه سال اول هر ماهي يكبار
در مورد كودكان توصيه مي شود هر 3 تا 6 ماه قد و وزن آنها را در نمودارهاي رشد ثبت شود تا بتوان در مورد رشد مناسب آنها اطمينان حاصل كرد . ميزان كالري كودكان به طور دايم در حال تغيير است ، بنابراين هر 3 تا 6 ماه بايد رژيم غذايي آنها نيز مورد بازنگري قرار گيرد .
ارزيابي تغذيه اي كامل بيماران ديابتي علاوه بر موارد بالا ، شامل گرد آوري تاريخچه پزشكي بيمار ، تاريخچه عادت غذايي و الگوي فعاليت روزانه وي است .
جدول 4- 11 راهنماي تشخيص ديابت
تشخيص
معيار
ديابت
گلوكز خون ناشتا ≥mg/dl 126
گلوكز خون 2 ساعته * ≥mg/dl 200
طبيعي
گلوكز خون ناشتا < mg/dl 110
گلوكز خون 2 ساعته < mg/dl 140
اندازه گيري گلوكز خون 2 ساعت پس از صرف نوشابه حاوي 75 گرم گلوكز كه در آزمايش OGTT انجام مي شود .
جدول 4-12 شاخصهاي وضعيت طبيعي گلوكز خون در بزرگسالان غير باردار
شاخصهاي بيوشيميايي
ميزان طبيعي
ميزان مطلوب در بيمار ديابتي
مقاديري كه نياز به پيگيري دارد
گلوكز خون ناشتا
كمتر از mg/dl 110
mg/dl 120- 110
كمتر از mg/dl 80 يا بيشتر mg/dl 140
گلوكز خون هنگام خواب
كمتر از mg/dl 120
mg/dl 140-100
كمتر از mg/dl 100 يا بيشتر از mg/dl 160
هموگلوبين A1C
HbA1C
كمتر از 6%
كمتر از 7%
بيشتر از 8%
مشخصات رژيم غذايي
جدول 4-13 راهنماي ميزان انرژي و مواد مغذي مورد نياز
تعريف كلي :
در ديابت نوع (IDDM) I ، تخريب سلول هاي بتا در پانكراس مجنر به كمبود انسولين در بدن مي شود ، به همين دليل براي جلوگيري از خطر اسيدوز و مرگ در افراد مبتلا به اين بيماري ، تزريق انسولين ضرورت مي يابد . ديابت نوع I بيشتر در افراد زير 30 سال رخ مي دهد كه نقطه اوج آن در دختران در سينين 10 تا 12 سال و در پسران 12 تا 14 سال است . افراد در ابتداي تشخيص اين بيماري ، لاغر بوده و با تشنگي بيش از حد و كاهش وزن شديد روبرو هستند .
هدفها :
1- حفظ گلوگز خون نزديك به محدوده طبيعي ، از راه ايجاد تعادل بين غذا مصرفي مقدار انسولين دريافتي و فعاليتهاي جسماني .
2- تامين انرژي كافي براي رشد مناسب در كودكان و نوجوانان وحفظ وزن بدن در حد مطلوب در بزگسالان .
3- تنظيم زمان مصرف وعده ها و ميان وعده ها با توجه به طول زمان فعاليت انسولين تجويز شد .
4- حفظ ليپيدهاي خون در محدوده طبيعي .
5- پيشگيري و درمان عواقب حاد ديابت كه در هنگام بيماريهاي كوتاه مدت يا ورزش مي تواند رخ دهد .
6- يشگيري و درمان عواقب مزمن ديابت : مانند ، بيماريهاي كليوي ، فشارخون بالا و بيماريهاي قلبي عروقي .
كفايت تغذيه اي :
اگر اين رژيم به درستي تنظيم شود ، مي تواند نيازهاي بيمار را به انرژي و مواد مغذي تامين كند . در گياهخواران و بيماراني كه از لحاظ متابوليك تحت كنترل نيستند ( مثل داشتن گلوكز در ادرار ) ، ممكن است مكمل ويتامين و املاح تجويز شود .
ارزيابي تغذيه اي
گرد آوري اطلاعات زير در اين بيماران ضروري است .
تن سنجي
بيوشيميايي
باليني
HT
WT
IBW/HBW
HbA1c
PPBS,FBS,GTT*
ALB
Na+ , k+
BUN ,CR
Ca++,Mg++,PO4
CHOL,HDL,LDL,TG
گلوكز ادرار ،كتون ادرار
فشار خون
I&O
*آزمايش تحمل گلوكز Glucose Tolerance Test
كنترل منظم گلوكز خون كي از مهمترين اصول درمان بيماران ديابتي محسوب مي شود . همچنين ملاقات مرتب با بيمار ، بويژه در سال اول پس از تشخيص بيماري ، مي تواند در موفقيت درمان تاثير زيادي داشته باشد . توصيه مي شود اين ديدار ها به صورت زير باشد :
2 ماه اول هر 2 هفته يكبار
براي بقيه سال اول هر ماهي يكبار
در مورد كودكان توصيه مي شود هر 3 تا 6 ماه قد و وزن آنها را در نمودارهاي رشد ثبت شود تا بتوان در مورد رشد مناسب آنها اطمينان حاصل كرد . ميزان كالري كودكان به طور دايم در حال تغيير است ، بنابراين هر 3 تا 6 ماه بايد رژيم غذايي آنها نيز مورد بازنگري قرار گيرد .
ارزيابي تغذيه اي كامل بيماران ديابتي علاوه بر موارد بالا ، شامل گرد آوري تاريخچه پزشكي بيمار ، تاريخچه عادت غذايي و الگوي فعاليت روزانه وي است .
جدول 4- 11 راهنماي تشخيص ديابت
تشخيص
معيار
ديابت
گلوكز خون ناشتا ≥mg/dl 126
گلوكز خون 2 ساعته * ≥mg/dl 200
طبيعي
گلوكز خون ناشتا < mg/dl 110
گلوكز خون 2 ساعته < mg/dl 140
اندازه گيري گلوكز خون 2 ساعت پس از صرف نوشابه حاوي 75 گرم گلوكز كه در آزمايش OGTT انجام مي شود .
جدول 4-12 شاخصهاي وضعيت طبيعي گلوكز خون در بزرگسالان غير باردار
شاخصهاي بيوشيميايي
ميزان طبيعي
ميزان مطلوب در بيمار ديابتي
مقاديري كه نياز به پيگيري دارد
گلوكز خون ناشتا
كمتر از mg/dl 110
mg/dl 120- 110
كمتر از mg/dl 80 يا بيشتر mg/dl 140
گلوكز خون هنگام خواب
كمتر از mg/dl 120
mg/dl 140-100
كمتر از mg/dl 100 يا بيشتر از mg/dl 160
هموگلوبين A1C
HbA1C
كمتر از 6%
كمتر از 7%
بيشتر از 8%
مشخصات رژيم غذايي
جدول 4-13 راهنماي ميزان انرژي و مواد مغذي مورد نياز