Diba
کاربر نگاه دانلود
- عضویت
- 2015/04/15
- ارسالی ها
- 86,552
- امتیاز واکنش
- 46,640
- امتیاز
- 1,242
در این مقاله قصد دارم به شباهتهای موسیقی ایرانی با موسیقی ملل مجاور و همسایه اشاراتی بکنم که از جهتهای مختلف هنری و اجتماعی میتواند مفید واقع شود به خصوص که ایران زمین در طول تاریخ شامل این مناطق نیز میشده است و در موسیقی این مناطق رنگ و بوی ایرانی به طور جالبی احساس و شنیده میشود که میتواند برای علاقه مندان به موسیقی شناسی و حتی نوازندگان نیز مفید واقع شود.
موسیقی عراقی - موسیقی کلاسیک عراقی شباهتهای بسیاری به موسیقی ردیفی ایرانی دارد بطوریکه در بعضی مواقع گوشه های ایرانی نت به نت شنیده میشوند. تفاوتهای عمده موسیقی عراقی بعضی سازهای کوبه ای و ریتمهای آن است بطوریکه در قسمت های ضربی متوجه میشویم که این موسیقی از موسیقی ردیفی ایرانی فاصله میگیرد. پیش درآمدها که نیز که در موسیقی ملل اعراب به تقسیم مشهور میباشد نیز گاهی حال و هوایی دیگر پیدا میکند که البته در موسیقی عراقی کمتر به چشم میخورد. یکی از فرمهای جالب که در موسیقی اعراب به چشم میخورد نیز شکستن ناگهانی ریتمها و اجرای ملودیهای آوازی بر یک ریتم پایه و سپس بازگشت دوباره به ریتم اصلی میباشد ولی به نظر من از همه نکته ها جالب توجه تر سازهای است که در موسیقی کلاسیک عراقی به چشم میخورد که از آن جمله میتوان به تنبک! سنتور و کمانچه اشاره کرد!
موسیقی آذری - موسیقی آذری از موسیقی های کشورهای همسایه شاید بتوان گفت بیشترین شباهت را به موسیقی کلاسیک ایرانی دارد به طوریکه حتا در جاهایی بعضی از نوازندگان آذری حتا مدعی آن شده اند که موسیقی ایرانی از موسیقی آذری سرچشمه گرفته است!!! درست یا غلط بودن این ادعا از بحث این مقاله خارج است ولی نکته غیر قابل انکار شباهتهای بسیار این موسیقی با موسیقی ایرانی و دستگاهی است بطوریکه مثلا دستگاه شور نیز در این موسیقی بسیار نزدیک به موسیقی ایرانی نواخته میشود و مسلما تبادل های فرهنگی زیادی چه در زمینه سازهایی همچون تار و کمانچه و چه در زمینه ملودیها در طول تاریخ صورت گرفته است. نکته بسیار مهم و تفاوت عمده در این زمینه ریتمهای شاد و نشاط آوری است که در موسیقی آذری به چشم میخورد بطوریکه حتی به عنوان مثال به دستگاه شور نیز کاملا حال و هوایی دیگر داده است.
موسیقی افغانی نیز شباهتهای بسیاری به موسیقی ایرانی دارد که البته واضحترین آنها در زمینه آواز و ریشه مشترک تحریر های افغانی و پاکستانی و حتی موسیقی قوالی است. این اساس وجود تحریر به نوعی در موسیقی آوازی کلاسیک هندی نیز به نوعی دیگر دیده میشود و اساسا عده ای حتی تحریر های مغولان را نیز برگرفته از آواز ایرانی و تبادلات فرهنگی در طول تاریخ میدانند!! و البته قابل ذکر است که تکنیک و اجرای تحریر در آواز عموما از ایران به شرق دیده میشود و بعضی موسیقی شناسان معتقد بودند که این تکنیکها قبلا در موسیقی ایرانی نیز استفاده میشدند و در موسیقی ایرانی نوعهای مختلف تحریر وجود داشته است. از جمله شباهتهای دیگر ساز کوبه ای زیر بغلی است که به تنبک شباهتهایی دارد و بعضی ترانه های محلی همچون انار انار و ... است.
موسیقی تاجیکستان و ازبکستان نیز شباهتهای به موسیقی ایرانی دارد و شباهتها در زمینه ریتمها و شعر و سازها و حتی بعضی ملودیها بسیار جالب و برای محققان قابل مطالعه میباشند. شاید بعضی دوستان اجرای استاد دولتمند خلف را در تهران بیاد داشته باشند.
بهر صورت اینگونه تحقیقات برای هنرجویان و نوازندگان ایرانی بسیار مفید و حتی واجب است و ما را در شناختن هرچه بهتر موسیقی ایرانی و یافتن رمز و رموز گمشده آن یاری میکند. به امید اینکه این مقاله مورد توجهتان قرار گرفته باشد منتظر پیامهای دیگر باشید.
موسیقی عراقی - موسیقی کلاسیک عراقی شباهتهای بسیاری به موسیقی ردیفی ایرانی دارد بطوریکه در بعضی مواقع گوشه های ایرانی نت به نت شنیده میشوند. تفاوتهای عمده موسیقی عراقی بعضی سازهای کوبه ای و ریتمهای آن است بطوریکه در قسمت های ضربی متوجه میشویم که این موسیقی از موسیقی ردیفی ایرانی فاصله میگیرد. پیش درآمدها که نیز که در موسیقی ملل اعراب به تقسیم مشهور میباشد نیز گاهی حال و هوایی دیگر پیدا میکند که البته در موسیقی عراقی کمتر به چشم میخورد. یکی از فرمهای جالب که در موسیقی اعراب به چشم میخورد نیز شکستن ناگهانی ریتمها و اجرای ملودیهای آوازی بر یک ریتم پایه و سپس بازگشت دوباره به ریتم اصلی میباشد ولی به نظر من از همه نکته ها جالب توجه تر سازهای است که در موسیقی کلاسیک عراقی به چشم میخورد که از آن جمله میتوان به تنبک! سنتور و کمانچه اشاره کرد!
موسیقی آذری - موسیقی آذری از موسیقی های کشورهای همسایه شاید بتوان گفت بیشترین شباهت را به موسیقی کلاسیک ایرانی دارد به طوریکه حتا در جاهایی بعضی از نوازندگان آذری حتا مدعی آن شده اند که موسیقی ایرانی از موسیقی آذری سرچشمه گرفته است!!! درست یا غلط بودن این ادعا از بحث این مقاله خارج است ولی نکته غیر قابل انکار شباهتهای بسیار این موسیقی با موسیقی ایرانی و دستگاهی است بطوریکه مثلا دستگاه شور نیز در این موسیقی بسیار نزدیک به موسیقی ایرانی نواخته میشود و مسلما تبادل های فرهنگی زیادی چه در زمینه سازهایی همچون تار و کمانچه و چه در زمینه ملودیها در طول تاریخ صورت گرفته است. نکته بسیار مهم و تفاوت عمده در این زمینه ریتمهای شاد و نشاط آوری است که در موسیقی آذری به چشم میخورد بطوریکه حتی به عنوان مثال به دستگاه شور نیز کاملا حال و هوایی دیگر داده است.
موسیقی افغانی نیز شباهتهای بسیاری به موسیقی ایرانی دارد که البته واضحترین آنها در زمینه آواز و ریشه مشترک تحریر های افغانی و پاکستانی و حتی موسیقی قوالی است. این اساس وجود تحریر به نوعی در موسیقی آوازی کلاسیک هندی نیز به نوعی دیگر دیده میشود و اساسا عده ای حتی تحریر های مغولان را نیز برگرفته از آواز ایرانی و تبادلات فرهنگی در طول تاریخ میدانند!! و البته قابل ذکر است که تکنیک و اجرای تحریر در آواز عموما از ایران به شرق دیده میشود و بعضی موسیقی شناسان معتقد بودند که این تکنیکها قبلا در موسیقی ایرانی نیز استفاده میشدند و در موسیقی ایرانی نوعهای مختلف تحریر وجود داشته است. از جمله شباهتهای دیگر ساز کوبه ای زیر بغلی است که به تنبک شباهتهایی دارد و بعضی ترانه های محلی همچون انار انار و ... است.
موسیقی تاجیکستان و ازبکستان نیز شباهتهای به موسیقی ایرانی دارد و شباهتها در زمینه ریتمها و شعر و سازها و حتی بعضی ملودیها بسیار جالب و برای محققان قابل مطالعه میباشند. شاید بعضی دوستان اجرای استاد دولتمند خلف را در تهران بیاد داشته باشند.
بهر صورت اینگونه تحقیقات برای هنرجویان و نوازندگان ایرانی بسیار مفید و حتی واجب است و ما را در شناختن هرچه بهتر موسیقی ایرانی و یافتن رمز و رموز گمشده آن یاری میکند. به امید اینکه این مقاله مورد توجهتان قرار گرفته باشد منتظر پیامهای دیگر باشید.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
