زردزخم؛ بیماری میکروبی پوستی

[- کـیـمـیا -]

زردزخم نوعی بیماری میکروبی پوستی است که به وسیله باکتری‌های "استرپتوکوک" و "استافیلوکوک اورئوس" ایجاد می‌شود. زردزخم در کودکان شایع‌تر است و البته در بین ورزشکاران نیز وجود دارد.

اکثر ما در دوران زندگی خود حداقل یک‌بار به شکلی از بیماری پوستی مبتلا شده‌ایم. یکی از شایع‌ترین انواع عفونت‌های پوستی، زردزخم است که به طور عمده شیرخواران و کودکان کم سن را درگیر می کند و گاهی با خارش، تب، ضعف و بی‌حالی همراه است.

‌دکتر حمید رشنو، متخصص پوست در این باره اظهار می کند:

«بیماری زرد زخم روی لایه بیرونی پوست تاثیر می‌گذارد و بسیار واگیردار است و تمام قسمت‌های پوست را درگیر می‌کند. حتی در مواردی که پوست فرد خراش بیفتد، میکروب می‌تواند به داخل پوست وارد شود و ایجاد عفونت کند.

در زردزخم اغلب قبل از پدیدار شدن زخم‌ها، پوست قرمز شده و به خارش می‌افتد. همچنین پوست اطراف زخم به شدت دچار خارش می‌شود که نیاز است که در برابر آن مقاومت کنیم؛ چراکه خاریدن آن باعث پراکنده شدن بیماری به قسمت‌های دیگر بدن می‌شود.

اطراف دهان و بینی اولین جاهایی هستند که به زردزخم دچار می‌شوند. بچه‌های کم سن و سال به ویژه کودکان مهدکودکی، پیش دبستانی و دبستانی بیشتر در معرض ابتلا به زردزخم هستند و در تابستان‌های گرم رایج است. استفاده از حوله و لباس فرد مبتلا، منجر به سرایت این بیماری می‌شود.»

دکتر رکسانا یغمایی، متخصص پوست و مو نیز در این باره می‌گوید:

«زردزخم یک عفونت واگیردار و سطحی پوست است که اغلب در اطراف لب، بینی، گوش و قسمت‌هایی از دست و پا ایجاد می‌شود؛ ضایعات به شکل تاول‌های کوچک بوده و به سرعت می‌ترکند و زخمی زردرنگ به جا می‌گذارد.

تاول‌ها در برخی موارد حاوی چرک هستند و با توجه به این که در صورت خاراندن توسط فرد مبتلا به آسانی پاره می‌شوند، می‌توانند با انتشار عفونت‌ به نقاط دیگر بدن، سطح بیشتری از پوست را درگیر کنند. زردزخم در صورت تماس نزدیک فرد مبتلا با اطرافیان خود قابلیت سرایت به آنان را نیز دارد.»

علت
عامل ایجاد بیماری زردزخم، باکتری های استرپتوکوک، استافیلوکوک یا هر دوی آنهاست. این باکتری‌ها که به طور طبیعی روی سطح پوست سالم وجود دارند، در بزرگسالان معمولا در نتیجه ابتلا به بیماری‌هایی نظیر شپش، گال، بیماری‌های خارش‌دار و همچنین آسیب به دنبال بریدگی یا زخم وارد بدن می‌شوند. این عفونت در کودکان نیز به طور شایع از طریق بریدگی، خراش یا نیش حشرات انتقال می‌یابد.

کودکان 2 تا 6 سال و شیرخوران بیشترین گروه سنی در معرض خطر می باشند. علت این امر، عدم تکامل سیستم ایمنی بدن کودکان می باشد

سمی که به وسیله باکتری‌های استافیلوکوک تولید می‌شود، در شدت عفونت‌زایی تاثیر دارد، به طوری که با حمله به پروتئینی که سبب به‌هم پیوستگی سلول‌های پوست می‌شود، انتشار عفونت را گسترده‌تر می‌کند.

انواع
بیماری زرد زخم به دو نوع تاولی و غیرتاولی تقسیم می‌شود.

عامل بیماری در نوع تاولی، استافیلوکوک است و بیشتر در بچه‌های زیر دو سال و شیرخواران دیده می‌شود. در این نوع از زردزخم سیر بیماری طولانی‌تر است، تاول‌ها در اکثر موارد دردناک‌ بوده و احتمال گسترش آنها بیشتر است.

اما در نوع غیرتاولی که عامل آن بیشتر استرپتوکوک است، معمولا بیماری با یک تاول کوچک در زمینه قرمز رنگ شروع می‌شود که معمولا بدون باقی گذاشتن نشانه‌ای از خود (اسکار)‌ نیز بهبود می‌یابد. در نوع غیرتاولی کودک کمتر دچار تب می شود، ولی ممکن است عفونت باعث بزرگی و تورم گره‌های لنفاوی در مناطق درگیر بدن شود.

عوامل خطر
- کودکان 2 تا 6 سال و شیرخوران بیشترین گروه سنی در معرض خطر می باشند. علت این امر، عدم تکامل سیستم ایمنی بدن کودکان می باشد.

- تماس مستقیم با فرد آلوده یا لوازم شخصی وی

- محیط های شلوغ

- هوای گرم و مرطوب : زرد زخم در تابستان شایع تر است

- شرکت در ورزش هایی که تماس پوست به پوست ورزشکاران در آنها وجود دارد، نظیر فوتبال و کشتی

- داشتن التهاب پوستی مزمن نظیر درماتیت آلرژیک

- بیماری های تضعیف کننده سیستم ایمنی در دیابت

تشخیص
تشخیص بیماری زردزخم با مشاهده ضایعات پوستی صورت می گیرد. روش دیگر تشخیص، تهیه یک نمونه پوستی و ارسال آن به آزمایشگاه جهت کشت باکتری می باشد.

عوارض
زرد زخم می‌تواند زمینه بروز بیماری‌های خطرناک دیگری را فراهم کند و عوارض جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشد.

در نوع استرپتوکوکی و در 25 ‌درصد موارد، پس از 18 تا 21 روز گلومرولونفریت حاد که در آن فیلترهای ریز کلیه درگیر شده و در برخی موارد منجر به نارسایی کلیوی می‌گردد، دیده می‌شود.

همچنین سلولیت (عفونت بافت‌های زیرپوستی)‌ دیده می شود و بیماری در برخی موارد به گره‌های لنفاوی و جریان خون انتشار می‌یابد.

درمان
درمان زردزخم مانند بسیاری از بیماری‌ها به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. درمان زردزخم معمولی (غیرتاولی)‌ به وسیله شستشو با صابون‌های ضدباکتری رایج در بازار و استفاده از پمادهای آنتی‌بیوتیک به سادگی امکان‌پذیر است و عفونت طی 2 تا 3 روز از بین می‌رود، اما در مورد بیماری زردزخم تاولی و همچنین نوع منتشر شده آن، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و در موارد شدید حتی تزریق این داروها توصیه می‌شود.

بیمار را از خاراندان تاول‌ها منع کنید و پس از بهبودی زخم‌ها، ناحیه را با کرم نرم‌کننده مرطوب سازید

تکمیل دوره درمانی به رغم بهبودی نسبی بیمار از موارد مهمی است که باید حتما به آن توجه شود، زیرا به وسیله این کار از عود بیماری و مهم‌تر از آن مقاومت باکتری به آنتی‌بیوتیک جلوگیری می‌شود.

توصیه ها
رعایت بهداشت پوست را شاید بتوان بهترین روش پیشگیری از اغلب بیماری‌های پوستی و بخصوص زردزخم دانست. هنگام استحمام کودک از آ‌ب‌گرم و صابون استفاده کنید.

به بریدگی‌ها و ضایعات پوستی (بخصوص واکنش‌های آلرژیک)‌ توجه داشته باشید. از حوله کاغذی یک بار مصرف برای خشک کردن پوست استفاده کنید و به بهداشت ناخن‌ها اهمیت بدهید.

هنگام استفاده از پمادهای آنتی‌بیوتیک برای درمان، از دستکش استفاده کنید و پس از آن دست‌های خود را بشویید.

ملحفه، حوله، لباس‌ها و سایر چیزهایی که با زخم در تماس بوده‌اند را جداگانه بجوشانید.

بیمار را از خاراندان تاول‌ها منع کنید و پس از بهبودی زخم‌ها، ناحیه را با کرم نرم‌کننده مرطوب سازید.

 

[آدم برفی]

زرد زخم

زردزخم يك عفونت واگير و سطحی پوست است كه اغلب در اطراف لب، بينی، گوش و قسمت‌هايی از دست و پا ايجاد می‌شود؛ ضايعات به شكل تاول‌های كوچك بوده و به سرعت می‌تركند و زخمی زردرنگ به جا می‌گذارند.

تاول‌ها در برخی موارد حاوی عفونت بوده و با توجه به اين كه در صورت خاراندن توسط فرد مبتلا به آسانی پاره می‌شوند، می‌توانند با انتشار عفونت‌ به نقاط ديگر بدن، سطح بيشتری از پوست را درگير كنند.

در واقع زرد زخم، تاول زدن ودلمه پوست است که توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد میشود.

زردزخم در صورت تماس نزديك فرد مبتلا با اطرافيان خود قابليت سرايت به آنان را نيز دارد.

زرد زخم‌ می‌تواند در تمام‌ سنین‌ رخ‌ دهد، اما در شیرخواران‌ و کودکان‌ شایع‌تر است‌.

زرد زخم يك بيماری سرايت كننده است كه اغلب به شكل همه گير در پرورشگاهها و مدارس و اردوها و هر جای ديگری كه كودكان تماس طولانی باهم داشته باشند و بهداشت پوست رعایت نشود، ظاهر می شود.


علل زرد زخم

عامل ايجاد بيماری زردزخم باكتری استرپتوكوك چرک زا، استافيلوكوك طلایی يا هر دوی آنهاست.

اين باكتری‌ها كه به طور طبيعی روی لايه‌های سطحی پوست سالم وجود دارند، در بزرگسالان معمولا در نتيجه ابتلا به بيماری‌هايی نظير شپش، گال، بيماری‌های خارش‌دار و همچنين آسيب به دنبال برش يا زخم وارد بدن می‌شوند.

اين عفونت در كودكان نيز به طور شايع از طريق برش، خراش يا نيش حشرات انتقال می‌يابد.

این عفونت واگیردارد ممکن است در نتیجه بیماری یا جراحت، گازگرفتن حیوان یا حشره بروز کند.


انواع زرد زخم

بيماری زرد زخم به ۲ نوع تاولی و غيرتاولی (كه بيش از ۷۰ درصد موارد را تشكيل ميیدهد)‌ تقسيم می‌شود.

عامل بيماری در نوع تاولی استافيلوكوك است و بيشتر در كودكان (بچه‌های زير ۲ سال و شيرخواران)‌ ديده می‌شود؛ در اين نوع از زردزخم سير بيماری طولانی‌تر است، تاول‌ها در اكثر موارد دردناك‌ بوده و احتمال گسترش آنها بيشتر است.

اما در نوع غيرتاولی كه عامل آن بيشتر استرپتوكوك است معمولا بيماری با يك تاول كوچك در زمينه قرمز رنگ شروع می‌شود كه معمولا بدون باقی گذاشتن نشانه‌ای از خود بهبود می‌يابد.

در نوع غيرتاولی كودك كمتر دچار تب شده، ولی ممكن است عفونت باعث بزرگی و تورم گره‌های لنفاوی در مناطق درگير بدن شود.

علائم زرد زخم

* علايم بيماری شامل یک‌ بثور پوستی‌ قرمز رنگ‌ و مجموعه‌ای از تاول‌های بسيار كوچك است كه معمولا در محلی از پوست كه قبلا دچار ضايعه شده است ايجاد می‌شوند و اغلب در اطراف دهان، بينی و قسمت‌هايی از دست و پا است.

اين تاول‌ها درمدت زمان ۲۴ ساعت بزرگ شده و پاره می شوند بعضی‌ از تاول‌ها حاوی‌ چرک‌ هستند و وقتی‌ می‌ترکند مايع زرد رنگی از آن خارج و در عين حال خشك می‌شود و به همين دليل به آن زرد زخم می‌گويند.

تاول‌ها بیمار را اذیت‌ نمی‌کنند، اما ممکن‌ است‌ خارش‌ داشته‌ باشند.

* گاهی‌ تب خفیف

سمی كه به وسيله باكتری‌های استافيلوكوك توليد می‌شود، در شدت عفونت‌زايی تاثير داشته به طوری كه با حمله به پروتئينی كه سبب به‌هم پيوستگی سلول‌های پوست ميیشود، انتشار عفونت را گسترده‌تر می‌كند.

عوامل تشدید کننده بیماری

* حساس‌ بودن‌ پوست‌ به‌ نور خورشید و مواد آزاردهنده‌ و تحـریـ*ک‌کننده‌ پوست‌ مثل‌ صابون‌ها و مواد آرایشی‌

* تغذیه‌ نامناسب‌

* وجود یک‌ بیماری‌ که‌ باعث‌ کاهش‌ مقاومت‌ بدن‌ شده‌ باشد.

* آب‌وهوای‌ گرم‌ و مرطوب‌

* محیط‌ زندگی‌ شلوغ‌ یا غیربهداشتی‌

* بهداشت‌ نامناسب‌

* شرکت در ورزشهایی که تماس پوست به پوست در آنها وجود دارد، نظیر کشتی

عوارض ناشی از زرد زخم

زردزخم می‌تواند زمينه بروز بيماری‌های خطرناك ديگری شده و عوارض جبران‌ناپذيری را در پی داشته باشد.

- نفوذ عفونت‌ به‌ لایه‌های‌ عمقی‌تر پوست. این‌ امر ممکن‌ است‌ باعث‌ بر جای‌ ماندن‌ جای‌ عفونت شود.

- ایجاد گلومرولونفریت حاد . یک‌ نوع‌ بیماری‌ که‌ فیلترهای‌ ریز کلیه را درگیر می‌کند.

درمان زرد زخم

درمان زردزخم مانند بسياری از بيماری‌ها به نوع و شدت بيماری بستگی دارد.

درمان زردزخم معمولی (غيرتاولی)‌ به وسيله شستشو با صابون‌های ضدباكتری رايج در بازار و استفاده از پمادهای موضعی آنتی‌بيوتيكی(آنتی‌بيوتيك‌هايی كه روی پوست ماليده می‌شوند)‌ به سادگی امكان‌پذير است و عفونت طی ۲ تا ۳۳ روز از بين می‌رود.

اما در مورد بيماری زردزخم تاولی و همچنين نوع منتشر شده آن، استفاده آنتی‌بيوتيك‌های خوراكی و در موارد شديد حتی تزريق توصيه می‌شود.

تقریباً ۲۴ ساعت بعد از شروع مصرف داروها، دیگر این بیماری مُسری نخواهد بود. بعد از حدود ۳ روز هم تاول‌ها کم‌کم شروع به خوب‌شدن می‌کنند.

تكميل دوره درمانی به رغم بهبود نسبی بيمار از مواردی است كه بايد حتما به آن توجه شود، زيرا به وسيله اين كار از عود بيماری و مهم‌تر از آن مقاومت باكتری به آنتی‌بيوتيك جلوگيری می‌شود.

برای تميز كردن پوست و ترشحات و كم كردن تعداد باكتريها (به منظور كاهش سرايت بيماری) داروهای ضد عفونی كننده موضعی مثل بتادين يا كلروهگزيدين تجويز می شود.

ملحفه، حوله، لباس‌هایو ساير چيزهايی كه با زخم در تماس بوده‌اند را جداگانه بجوشانيد، بيمار را از خاراندان تاول‌ها منع كنيد و پس از بهبود زخم‌ها، ناحيه را با كرم نرم‌كننده مرطوب سازيد.

مدرسه نرفتن كودكان به هنگام ابتلا به اين بيماری ضروری است.

پیشگیری از زرد زخم

* رعايت بهداشت پوست را شايد بتوان بهترين روش پيشگيری از اغلب بيماری‌های پوستی و به خصوص زردزخم دانست.

* هنگام استحمام كودك از آ‌ب‌گرم و صابون استفاده كنيد.

* به بريدگی‌ها و ضايعات پوستی (بخصوص واكنش‌های آلرژيك)‌ توجه داشته باشيد.

* از حوله كاغذی يك بار مصرف برای خشك كردن پوست استفاده كنيد .

* به بهداشت ناخن‌ها اهميت بدهيد.

* اطرافيان افراد مبتلا به زردزخم ، هنگام استفاده از آنتی‌بيوتيك‌های موضعی از دستكش استفاده كرده و پس از آن دست‌های خود را بشویند.

* تیغ‌ ریش‌ تراش‌ خود را با دیگران‌ به‌طور مشترک‌ استفاده‌ نکنید.