MILAD_A
کاربر نگاه دانلود
نخستین گزارش درباره مشاهده این گونه مربوط می شود به سال 1843 میلادی توسط دی فیلیپی، محقق ایتالیایی که در ویرانه های تخت جمشید روی داده بود. تاکنون دو زیرگونه از آگاماهای فلس درشت در ایران شناسایی شده است. آگامای فلس درشت از نظر ظاهری فلس های درشت و یکدستی دارد که رنگ آنها متمایل به قهوه ای و سبز زیتونی است.
تعدادی فلس های زرد و سیاه نیز به صورت پراکنده روی سطح بدن این جانور دیده می شود. دم بلند این حیوان در بخش انتهایی اغلب سیاه یا قهوه ای تیره است. در واقع، طیف رنگی این حیوان بسته به نوع زیستگاهش متفاوت است. در برخی نمونه ها دم سیاه و رنگ بدن زیتونی تیره است، در برخی دم به شکل حلقه حلقه های دو رنگ دیده می شود، در برخی جوان ترها سطح زیرشکم آبی و در پیرترها گاهی پوست بدن کاملا تیره و قهوه ای است.
ویژگی های رفتاری
آگاماهای پولک درشت بیشتر در ساعت های گرم روز فعالیت می کنند. از عادت های رفتاری این جانور آن است که روی صخره ها یا بخش های مرتفع ویرانه ها می نشیند و انتظار شکار خود را می کنند. همخوانی رنگ بدن با محیط اطراف توان استتار بالایی را برای این خزنده فراهم می کند که در جای خود برای شکار حربه ای اساسی محسوب می شود. از آنجا که جثه آگاماها نسبت به مارمولک ها درشت تر است و در ضمن آنها دست و پای کوتاهی نیز دارند لذا این قدرت استتار برای آنها نوعی مزیت محسوب می شود. آگاماها هم از گیاهان و هم از گوشت تغذیه می کنند. رژیم غذایی آنها از بذر و میوه گیاهان شروع می شود و به لارو، حشرات و حتی برخی از مهره داران کوچک تر می رسد. آگاماها معمولا حیواناتی چابک و سریع هستند، اما گاهی به دلیل افت دمای بدن بخصوص در طول شب سست و خواب آلود به نظر می رسند.دید متفاوت
گیرنده های نوری در شبکیه چشم خزندگانی نظیر آگاما، حاوی قطرات کوچک روغنی چند رنگ است و به همین دلیل آنها می توانند رنگ ها را تشخیص دهند. پروتئین های اپسین، نوع خاصی پروتئین است که نسبت به نور حساسیت بالایی دارد. این نوع خاص از پروتئین ها که در چشم مارمولک ها نیز وجود دارد، در عمل برای تشخیص طول موج های مختلف نوری به کار می رود. در بسیاری خزندگان نظیر آگاما این ویژگی به حیوان کمک می کند تا بتواند طول موج هایی حتی فراتر از طول موج هایی را که در دامنه دید انسان ها هستند، مشاهده کند. مارمولک ها و آگاماها این توانایی را دارند که با تنگ و گشادکردن عدسی های چشم خود روی مسافت های دور و نزدیک تمرکز کنند. درشت و تنگ کردن مردمک برای شکارکردن نقش مهمی ایفا می کند. دید آگاماها موزائیکی است و همین امر باعث می شود آنها اجسام متحرک را بهتر تشخیص دهند. درست به همین دلیل است که آگاماها می توانند براحتی انواع حشرات را شکار کنند. تفکیک دو زیرگونه
از سال 1872 میلادی به بعد موقعیت تاکسونومیکی (رده بندی) آگاماهای فلس درشت که اصطلاحا به آنها آگامای صخره ای هم گفته می شود، بارها دستخوش تغییر گردید، اما در نهایت سال 2002 میلادی محققان موفق شدند تفاوت های آماری معناداری را بین دو زیرگونه از آگاماهای پولک درشت شناسایی کنند. همین امر باعث شد زیرگونه Laukadianuptafusca که زیستگاهش در ایران فقط در کله گان واقع در نزدیکی جالق استان سیستان و بلوچستان است، رسما به عنوان یک گونه جدا شناسایی شود. لازم به ذکر است آگاماهای پولک درشت تا نزدیک 40 سانتی متر رشد می کنند. در واقع، همین مشخصات اندازه ای و تفاوت در تعداد پولک ها بود که امکان تفکیک این دو زیرگونه را از یکدیگر میسر کرد. محققان به این منظور 9 آگامای پولک درشت پاکستانی فوسکا را با 51 آگامای پولک درشت ایرانی نوپتا مقایسه کرده و چنین نتیجه گیری کردند این دو حداقل از نظر ویژگی های ظاهری با یکدیگر تفاوت های آشکاری دارند. آگامای فوسکای پاکستانی رسما از سال 2002 یک گونه جدا خوانده شد.
زیستگاه های گوناگون
آگاماهای فلس درشت معمولا در محدوده های غربی و جنوبی فلات ایران زندگی می کنند. قلمرو اصلی این گونه از بخش های شرقی عراق شروع می شود و در نهایت به سند و شمال افغانستان می رسد. بدون تردید فلات ایران یکی از مطلوب ترین زیستگاه ها برای آگاماهای فلس درشت است. آنها را می توان در نواحی کوهستانی، صخره های بزرگ و حتی در اطراف دیوارهای گلی و خرابه ها جستجو کرد. آگاماهای فلس درشت علاقه ای به پوشش گیاهی انبوه ندارند و اغلب در میان بوته ها، درختچه های تنک، علف ها و گیاهان یکساله یافت می شوند. تحقیقات محققی به نام اندرسون نشان داد آگاماهای فلس درشت بخش های خارجی جلگه های مرتفع را به بخش های داخلی آنها ترجیح می دهند. یک زیستگاه تاریخی
قلمرو آگامای فلس درشت سیستانی با نام علمی Laukadianuptafusca به درستی مشخص نشده، اما می توان گفت این گونه از بلوچستان گرفته تا جنوب غربی سند و شمال غربی پنجاب پراکندگی دارد. این گونه را در ایران فقط می توان در نزدیکی مرز ایران و پاکستان در محلی به نام کله گان در چند کیلومتری شهر تاریخی جالق جستجو کرد. شهر جالق واقع در شهرستان سراوان از شمال غربی به خاش و از جنوب و جنوب غرب به شهر سراوان می رسد. نام قدیمی و دیگر این شهر گلشن است. گلشن شهری تاریخی بوده که از زمان حمله مغول به بعد به نام جالق که در زبان محلی بلوچی به معنای ویرانه است، خوانده شده. از آثار باستانی این شهر تاریخی می توان به تپه باستانی میر عمر، هشت قنات باستانی و قدیمی، قلعه دادمحمد و شیرمحمد، کوه الله اکبر و گنبدهای کوهکن اشاره کرد. سکونتگاه سوسمار افسانه ای ایران
این تصویر مربوط به روستایی است به نام خفر که در هفت کیلومتری شمال شرق نطنز واقع شده است. این روستا، هم از طریق بزرگراه تهران ـ اصفهان و هم از جاده آسفالته مرکز شهر به طرف بادرود در دسترس است. از آنجا که بسیاری از بناها در این روستا به صورت مخروبه درآمده است، لذا می توان برخی از انواع خزندگان نظیر آگاماها را که به دنبال سرپناه امنی هستند، در آنها پیدا کرد. گاهی در لانه آگاماها می توان تعداد زیادی تخم مربوط به چند آگامای دیگر را نیز پیدا کرد.
