- آهن دمایش بالا رفته است و هر آهنی که دمایش بالا رفته باشد، به حجمش افزوده میشود پس این آهن حجمش افزوده شده است
- دلالت بر مطلق ثبوت دارد. بنابراین در تعریف برهان انّی گفتهاند: «برهانیست که حد وسط درآن تنها واسطه در اثبات نتیجه است». در این برهان از وجود معلول به وجود علت پی میبریم، که علم بوجود معلول سبب علم بوجود علت میباشد. این نوع برهان را«مجربات ، فطریات و حدسیات از جمله این موارد هستند که به اصطلاح این قضایا را «ضروری» مینامند که در اثر حضور علتشان در بدیهیات اولیه ممکن میباشد. هرگاه این قیاس حاضر گشت برهان به روش لمّی یا انّی مرتب میشود. آنچه انسان را به تلاش برای دستیابی به یقین وا میدارد همان ذات و ماهیت ، در برابر عرضی
- ذاتی در باب حمل و عرض معمولی که موضوع آن یکی از مقدمات موضوع آن در حدّش قرار گیرد.
- محمول ذاتی در برابر محمول بالضمیمه ، یعنی موضوع فیذاته برای ذات آن کفایت نماید بدون ضمیمه شدن به چیزی.
- حمل ذاتی دربرابرحمل شایع صناعی که به آن حمل اولی نیز گویند و به معنی اتحاد موضوع و محمول در ذات.
- ذاتی در باب علل (در برابر اتفاقی) به معنای علی و معلولی و ذاتباب برهان درنزد منطق دانان «محمولی است که درحد موضوع مأخود است و یا اینکه موضوع یا یکی از مقدمات آن حدّش اخذ میشود» ولی برخی دیگر ذاتی باب برهان را همان جنس و فصل دانستهاند.