هرمزگان عبادتگاه هندوها در بندرعباس

[تنهای تنها]

شباهت بسیار زیاد این معبد به معبد هندوها تصادفی نیست بلکه آن را یکی از افراد ثروتمند هند به نام «شیکار پور» در بندرعباس ساخته است.​

معابد هندوستان همواره توریست‌های فراوانی را به سمت خود می‌کشانند. بدون شک بازدید از یکی از این معابد می‌تواند برای شما لـ*ـذت بخش باشد اما نیازی نیست برای این سفر راهی هندوستان شوید، بلکه با سفر به بندر عباس هم می‌توانید از یک معبد تاریخی با معماری هندی دیدن کنید.

رفت‌و آمد فراوان هندی‌ها در گذشته آن هم به دلیل تجارت به منطقه خلیج‌فارس باعث شد تا امروز بندر عباس بنایی تاریخی به نام معبد هندوها را در خود جای دهد. «معبد هندوها» در سال 1310 و در زمان حکومت محمد حسن خان ساخته شد. با حضور در این بنای تاریخی 84 ساله می‌توانید هندوها را در ذهن خود تصور کنید که خدایان ویشنو را می‌پرستند؛ هندوهایی که پیرو مکتب برهمنى (کسانى که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند.

البته شباهت بسیار زیاد این معبد به معبد هندوها تصادفی نیست بلکه آن را یکی از افراد ثروتمند هند به نام «شیکار پور» در بندرعباس ساخته است. البته متاسفانه زمانی که این شخص قصد ترک خاک ایران را کرد، تمامی بت‌ها را که در معبد و طاقچه محراب قرار داشت، با خود به هند برد.

ساختمان اصلی این معبد 72 علمک برروی گنبد خود دارد؛ علمک‌هایی که بیش از هر طرح‌ دیگر این ساختمان را به معماری هندی نزدیک کرده است. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که گنبد این معبد جزو زیباترین گنبدهای ایران دسته‌بندی می‌شود.

محوطه این معبد و فضای داخلی آن نیز بسیار زیبا و دیدنی است، اتاق معبد که فضایی چهار گوش است و روی آن گنبد قرار گرفته، دارای طاقچه و قاب‌های زیبایی است. دور تا دور این معبد را 4 راهررو در بر گرفته و در گذشته زائران از راه دور هندوستان آن را زیارت می‌کردند.

روی دیوارهای داخلی این معبد نقاشی‌های زیبایی نقش بسته است. البته با گذشت زمان بخشی از این طرح‌ها تخریب شده و امروز نیازمند ترمیم هستند. جالب است بدانید در یکی از اتاق‌های این معبد یک نقاشی از «کریشنا» (خدای فلوت‌نواز هندوها) در زمان ترمیم پیدا شده است.

اگر تمایل دارید از این بنای تاریخی بازدید کنید، پیشنهاد می‌شود در فصل پاییز و زمستان که فصل ترمیم بناها از سوی میراث فرهنگی است به این مکان نروید زیرا زیبایی این معبد آن طور که باید دیده نخواهد شد.

​

​

​

 

[KIMIA_A]

معبد هندوها
پرستشگاه هندوها یا معبد هندوها یکی از آثار تاریخی و در عین حال جالب توجه شهر بندرعباس است که در خیابان امام خمینی و روبروی بازار روز قرار دارد. ساختمان این معبد، در سال ۱۳۱۰ ه. ق. در زمان حکومت محمد حسن خان سعدالملک حاکم وقت بندرعباس، از محل جمع آوری هدایای هندوها، توسط تجار هندی ساخته شده‌است.
معبد هندوها که در شهر بندر عباس واقع شده، در سال ۱۳۱۰ هجری قمری، در زمان حکومت محمد حسن‌خان سعدالملک احداث شده‌است. اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته‌است. سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامونی آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد. طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی متإثر است. این معبد از جمله نشانه‌های معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه واردی را به خود جلب می‌کند و امروزه در کنار یکی از خیابان‌های اصلی شهر قرار گرفته‌است.[۱]

این معبد برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندرعباس که از سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴ هـ ‎/ ش سکونت داشته و به کارهای تجاری می‌پرداختند ساخته شد که یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند است. هندوها پیروان مکتب برهمنی (کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است. وی با بیان این که در هند اغلب معابد برهمنی، سنگی است خاطر نشان کرد: پرستشگاه هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده‌است.
طرح این بنا کاملاً از معماری پرستشگاه‌های هندی متاثر است. این معبد از جمله نشانه‌های معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه واردی را به خود جلب می‌کند.
اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته. سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامون آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد.
ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال معبد واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌است و دورتا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند. داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها خدای فلوت زن به نام کریشنا است.

بنابه گفته استاد باستان شناسی ایران، این معبر برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندرعباس که از سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴ هـ ‎/ ش سکونت داشته و به کارهای تجاری می‌پرداختند ساخته شد که یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند است.
دکتر فخری دانشپورکه مدت ۶ سال است برروی این معبد به تحقیق می‌پردازد می‌گوید: هندوها پیروان مکتب برهمنی (کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است. وی با بیان این که در هند اغلب معابد برهمنی، سنگی است خاطرنشان کرد: معبد هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده‌است.
وی درباره معماری معبد هندوها گفت: ساختمان اتاق معبد و مهراب در قسمت شمال هند واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌است و دورتا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند.داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها خدای فلوت زن به نام کریشنا است. از داخل راهرو غربی راه پله‌های مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی می‌شود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده‌است که ۴ نورگیر در ۴ طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها و جود دارد و گنبد عظیمی با لایه‌های ذوزنقه‌ای و تزئینات آیین هندویی دیده می‌شود.
همچنین اطراف و در ۴ طرف گنبد حدود ۷۲ برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان می‌دهد. وی تصریح کرد: در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشی‌های مختلفی به چشم می‌خورد که هر کدام از آن‌ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است. معبد هندوها ۱۱۶ سال پیش ساخته شد و یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری بین ایران و هند است که باید حفظ شود و متأسفانه به علت عدم توجه گذشتگان غالب نقاشی‌های آن از بین رفته و بنا هم به علت مصالح ساخت موجود و تغییرات آب و هوایی با وجود مرمت‌های پی در پی هنوز آثار ویرانی در آن به چشم می‌خورد.
این معبد یکی از آثار منحصر به فردی است که از سوی پولدارهای شهری به نام شیکار پور در غرب هند ساخته شد و در سال ۱۳۴۴ هـ ‎/ ش که بندرعباس را ترک کردند، بت‌هایی که در معبد و در طاقچه محراب بود نیز با خود بردند و این بنا کم کم مخروبه شد تا این که از طریق سازمان میراث فرهنگی در چند نوبت تعمیر اساسی شد و هنوز نیاز به تعمیر دارد، البته به شرط آن که حالات اولیه بنا از بین نرود. معبد هندوها از تابستان سال ۱۳۸۴ تا کنون به بهانه مرمت تعطیل است.
از داخل راهرو غربی راه پله‌های مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی می‌شود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده‌است که ۴ نورگیر در ۴ طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها و جود دارد و گنبد عظیمی با لایه‌های ذوزنقه‌ای و تزئینات آیین هندویی دیده می‌شود. همچنین اطراف و در ۴ طرف گنبد حدود ۷۲ برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان می‌دهد.
در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشی‌های مختلفی به چشم می‌خورد که هر کدام از آن‌ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است.گفتنی است، معبد هندوها ۱۱۶ سال پیش ساخته شد و یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری بین ایران و هند است که باید حفظ شود و متأسفانه به علت عدم توجه گذشتگان غالب نقاشی‌های آن از بین رفته و بنا هم به علت مصالح ساخت موجود و تغییرات آب و هوایی با وجود مرمت‌های پی در پی هنوز آثار ویرانی در آن به چشم می‌خورد.



این معبد یکی از آثار منحصر به فردی است که از سوی پولدارهای شهری به نام شیکار پور در غرب هند ساخته شد و در سال ۱۳۴۴ هـ ‎/ ش که بندرعباس را ترک کردند، بت‌هایی که در معبد و در طاقچه محراب بود نیز با خود بردند و این بنا کم‌کم مخروبه شد تا این که از طریق سازمان میراث فرهنگی در چند نوبت تعمیر اساسی شده‌است. هم اکنون عملیات مرمت این معبد به دلایل نامعلومی متوقف شده‌است.

​

 

[ATENA_A]

«بَت گوران»، پرستشگاه هندوها، بُغ کرده در گرمای بازار روز بندرعباس. سال‌ها پس از بازگشت هندوها، تصویر بازمانده خدای «کریشنا» رنگ باخته، گچ‌های دیوارها ریخته و طرح ساعتی که عقربه‌هایش همیشه روی وقت نیایش تنظیم بود، به سفیدی می‌زند.

«معبد هندوها»، بازمانده ٨٧ ساله، نهنگ تنهای بندر است. در گوشه‌ای از خیابان، پاساژهای شلوغ و ساختمان‌های بلند دوره‌اش کرده‌اند و جز اندک گردشگرانی که به هـ*ـوس خوردن غذای محلی از حیاطش می‌گذرند، میهمان چندانی ندارد. معدود تندیس‌ها در سکوت معبدی که اکنون فقط گنبد و چند نقاشی دیواری‌اش اصالت گذشته را دارند، بست نشسته‌اند.

میراث‌فرهنگی با تمام انتقادات سفیدکاری دیوارهای بیرونی را به پایان رسانده و برای ادامه مرمت، لنگ بودجه است. دو اتاقک معبد را هم به یگان حفاظت سپرده‌اند و درشان قفل است. مدیر قبلی میراث‌فرهنگی هرمزگان را به دلیل اتهام مالی بازداشت کرده‌اند و یک ماهی است مدیر دیگری از راه رسیده که خبر تازه‌اش، شاید خبرِ بد دیگری برای معبد است: «می‌خواهیم معبد را مرکز فروش صنایع‌دستی کنیم.»

بت گوران جز آن‌چه از تاریخ حضور هندوها برای گفتن دارد، روزگاری خانه کودکی و جوانی ابراهیم منصفی، شاعر و آوازه‌خوان شناخته‌شده هرمزگانی بود. اما کاربری تازه‌ای که برایش تعریف شده، هیچ سنخیتی با آن ندارد. این تمام ماجراست. معبد، نهنگِ تنهای دور مانده از دریاست و آوازی شبیه این ترانه منصفی در گلو دارد: «مَوا برم تنها بَشُم/ تنها فقط با سایَه خو/ ساعت تلخ رفتِنِن/ مه خوب اَفهمُم غایَه خو»*

معبد بدون صورت

خلیج‌فارس، راه آبی پررفت‌وآمد هندو‌ها بود. این بود که بازرگانان هند پرستشگاه بَت گوران را ٨٧‌سال پیش ساختند؛ در زمان حکومت محمدحسن‌خان سعدالملک حاکم وقت بندرعباس. معبد اواخر دوران ناصرالدین‌شاه ساخته شد و زمان حکومت مظفرالدین‌شاه به بهره‌برداری رسید.

بت گوران یک اتاق چهارگوش میانی است که گنبدی روی آن سوار شده. گنبد با آن همه مقرنس، شبیه هیچ گنبدی در ایران نیست؛ نمونه‌ای است از یک معبد هندی با طاقچه‌ها، قاب‌ها، محراب و چهار راهرویی که روزگاری زوار به دور آن می‌چرخیدند و حجره‌هایی که بت‌ها توی آن نشسته بودند. بعضی دیوارها از نقاشی‌های مذهبی پر است و بعضی دیوارها که قبلا از نقش و نگار پر بود، حالا سفیدِ سفید شده. ملات بنا لاشه سنگ، گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی است. بت گوران را که بنای منحصربه‌فرد بندرعباس است، ‌سال ١٣٧٧ به شماره ۱۹۹۹ در فهرست آثار ملی ثبت کردند.