آیدا.ف
کاربر نگاه دانلود
- عضویت
- 2017/02/07
- ارسالی ها
- 5,830
- امتیاز واکنش
- 35,457
- امتیاز
- 1,120
- سن
- 20
عوامل تخریب خاک :
تعریف تخریب خاک :تخریب خاک در یک منطقه ویا بیجا شدن وانتقال خاک از یک محل به محل دیگروتغیر شکل فزیکی آن منطقه را تخریب گوید .
تخریب خاک که به آلمانی) ( Abtnag و به فرانسه وی وانگلیسی (Erosion) گفته میشود واز کلمه لاتین (Eroder) گرفته شده وعبارت است از فرسودهگی واز بین رفتن مداوم خاک سطح زمین ( انتقال ویاحرکت آن ازیک نقطه به نقطه دیگرسطح زمین ) توسط باد وآب . از آغاز پیدایش کره زمین باد وباران قشرسطحی آن راشسته یا از جا کنده و اجزای آنرا از نقطه به نقطه دیگر حمل کرده است .این نقطه قابل ذکراست که فقط سا یه حمایت پوشش نبا تی (درختان یا سا یر گیا هان انبوه ) بوده که تخریب خاک بسیار کند شده وتعادلی در تشکیل وتخریب خاک ایجاد گردیده است . ازوقتیکه انسان زمین هارا موردکشف وزرع وبهره برداری قرارداده است بعضا به اعمال بیرویه خود آنقدرموجب تخریب شدید خاک شده است کهدربسیاری نقاط به ویژه به ویرانیهای منتج گردیده وتعادل اکوسستیم رابرهم زده است ( 7) .
تخریب خاک طی عوامل زیر صورت میگرد :
1 – تخریب طبعی :
2 – تخریب غیرطبیعی :
تخریب طبیعی که تخریب عادی نیز گفته میشود پیوسته در طبیعت توسط باد وآبصورت میگرد ، علاوه برآن ، نوع تخریب بوسیله باد ،باران . آبهای هـ*ـر*زه ،رودخا نه ها ، یخچال ها ی طبیعی ،دریاچه ها ، آبهای زیر زمینی ،زمین لغزش وامکا نات مانند : فقر یا عدم پوشش گیا هی صورت میگیرد . (4)
عوامل اقلیمی : در بین عوامل اقلیمی باران ، برف ، یخبندان ،باد جز مهم این بخش شمرده میشود . که از جمله تخریب تو سط باران را یاد آوری مینما یم .
انواع تخریب ها :
تخریب های آبی :
تخریب ناشی از عمل آب را میتوان به سه دسته تقسیم نمود که عبارت اند از تخریب پرتابی ( Splash ) تخریب ورقه ا ی ( Sheet ) گودالی ( Gullw ) میباشد .
1- تخریب پرتابی ( Splash ) عبارت از تخریب است که توسط باران های شدید خاک از بین رفته وتخریب پرتابی در اثر برخوردقطرات باران به سطح خاک بوجود می آید . که درنتیجه خود سبب کم شدن نیروی چسپنده گی بین ذارات خاک شده وبه متلاشی شدن ذرات در اثر باران میگردد .
2 – تخریب ورقه ای : عبارت از بین رفتن خاک سطحی به صورت ورقه های نازک میبا شد وبرای این که بدانیم این نوع تخریب چگونه صورت می گیرد قابل ذکر است که همیشه فرورفتگی های کوچکی که در خاک وجوددارد که آب به تدریج درآنها تجمع می نماید وسپس از آنکه فرورفتگی ها خاک رشد آب از حصه پاین فرورفتگی جریان پیدامی کند ودر عین سرازیر شدن در امتداد شیب ، مسیر خودرا صفرمی نماید که باید در نظرباشد .
3 – تخریب گودالی : این نوع تخریب باعث تغیر شکل زمین می شود وعلاوهبرآن مواد تخریب یا فته در انتهای شیب زمین به روی خاک حاصل جزرسوب می نماید ودر نتیجه از ارزش خاک می کاهد .(5)
تخریب بارانی :
تخریب بارانی را پرتابی نیز می گویند . تخریب بارانی در اثربرخورد قطرات باران به سطح خاک به وجود می آید . قطرات باران پس از برخورد با خاک خشک قسمتی از خاک دانه ها وکلوخهای خاک راخردکرده به ذرات خردتر تبدیل میکند وخودجذب خاک می گردد . باادامه بارنده گی خاک بتدریج مرطوب میشود . دراین حالت قطرات باران پس از برخوردبا خاک مرطوب از یک طرف باعث فشرده شدن خاک می شود وازطرف دیگر بصورت ذرات متلاشی شده قبلی را نیز با خودبه هواپرتاپ می کند .
ضربه قطرات باران معمولا ذرات با قطره کمتر از ( 2ml ) را جدا می سازد و قادر به جداکردن ذرات نسبتا بزرگ نمی با شد بلکه آنها را سست کرده ومتعددتخریب سطحی میسازد . مطالعات جدید اخیر نشان داده است که قابلیت جداشدن ذرات خاک در اثر قطرات باران بستگی یه مقا ومت برسی خاک به حداقل می رسد بنا بر این جداشدن ذرات بیشتر است .(2)
نقش باران در تخریب خاک :
تخریب آبی شامل دو پدیده گا ملا متفا وت است . در مرحله اول ذرات خاک سطحی در اثر بر خورد قطرات باران به سطح خاک متلا شی میشود ( فرسا ینده گی باران )ودرمرحله دوم دوران آب سطحی حاصل از باران این ذرات متلا شی شده راتخریب آبی شامل دو پدیده گاملا متفاوت است .
مهم ترین خصوصیات باران کهدرتخریب وحفا ظت خاک اهمیت داده عبارت انداز مقدارباران ،مدت بارندگی ،شدت بارنده گی ، اندازه قطرات باران .
شدت بارنده گی در تخریب خاک :
شدت با رنده گی عامل مهم است کهدر تخریب خاک دخالت موثر دارد . شدت با رنده گی به دو صورت در تشدید تخریب خاک اثر می گذارد ،نخست وقتیکه شدت زیاد است خاک قدرت جذب آب را ندارد ودر نتیجه نزولات به صورت هـ*ـر*زه آب حرکت میکند دیگرآنکه هر چند شدت بیشتر با شد ت قطره قطره بیشتر خواهد بود .
تخریب سطح زمین تو سط باد :
عملکرد تخریب خاک به دو صورت انجام میگیرد (Defaltion ) باد کند.
( Abrasion ) باد سا ییده گی وهم چنان کمترین سرعت باد که موجب بی جای یا حرکت او لین ذرات باد کند ( Defaltion ) خاک میگردد . سرعت او لیه تخریب باد گفته میشود .
حمل ونقل ذرات توسط باد را ( Defaltion ) میگویند . باد قادر است ذرات ریزه و کوچک موجوددر سطح زمین را بخصوص در منا طق منتقل کند وممکن است این عمل سبب کنده شدن سطح زمین وبوجود آمدن گوری ها ی میشود که گاهی ممکن است تا صد متر عمق داشته با شد . موادکه بوسیله باد حمل می شوند در اثر بر خورد با یک دیگر سا یده گی پیدامیکند . این عمل سا ییده گی که بوسیله باد انجام میگیرد بنام ( Abrosion ) یاد شده البته عمل سا ییده گی بدون (Defaltion ) امکان پذیر نیست . چون در اثر حمل مواداست که سا یید ه گی و یا خرا ش بوجود می آید (3)
تخریب باد ونقش آن :
نقش باد : باد معادل سطح بیا بان های کره زمین را به وسیله شن یا سن پو شش داده وهر سال صد ها میلون ها تن خاک را از آنها کنده وجابجا می کند . درزمان ها ی گذشته شدت این پدیده از امروز بیشتر بوده است .
تخریب بادی : در مقیا س جهانی اهمیت وخطر تخریب بادی کمتر از تخریب آبی است ولی گاهی ابعاد وعظمت آن از تخریب آبی بشتر است به عنوان مثا ل در سال های 1930- 1934 تخریب بادی در مرکزایالات متحده امر یکا فاجعه ای به وجود آورد . فاجعه به اندازه ای بود که باد قادر بود از دشت ها ی وسیع تا 300 میلون تن خاک را بردارد ودرشهرها و قصبات موتر ها ووسائل کشت وزرع را در زیر خودمدفون سازد (3)
قطع بی رویه درختان در تخریب خاک :
قطع درختان جنگلی به منظور های مختلف مانند : تجارتی ،صنعتی ،توسعه مراتع یا زرع نبا تا ت ،سوخت وغیره سبب افزایش آبدوی (سمت حرکت آب )ودر نتیجه تخریب خاک میگردد . که انجام این عمل بخصوص در سراشیبی ها منجر به نا بودی خاک در زمان خیلی کوتا ه میشود . در موردقطع بی رویه در ختان واز بین بردن بته های باید خاطر نشان ساخت که دخالت انسان های که از طریقه های صنعتی است که از برگ ،میوه ،چوب درختان برای مصارف مختلف استفاده می کند . واین عمل با عث تخریب ونا بودی بعضی از درختان جنگل شده است که تا ثیرات مستقیم در تخریب خاک دارد .قابل تذکر است که حفظ جنگل علاوه بر تولید چوبدر حفا ظتاز خاک وآب ، زیبا سازی منظره طبیعی ومحیط زیست نقش بسیار مهم ایفا می کند که در خیلی از امورات با ارزش تر از تولید چوب می با شد .(1)
تخریب خاک بوسیله زمین لغزش :
زمین لغزش نیز یکی از موارد با عوامل است که در تخریب زمین نقش به عهده دارد . ومیتوان آن را به صورت لغزش قیمتهای از زمین در اثر نیروی ثقل تعریف کرد . معمولا زمین لغزش به اثر توده های بزرگ سنگ وخاک گفته میشود وفروریختن محصولات سردی ،لغزش بزرگ که در سال 1911 در پامیر انتقال افتاد ، کتله از سنگ به وزن تقریبا 8 الی 7 ملیارت تن فروریخته که در نتیجه ان جلو یک رود خانه بسته شد سیر طبیعی که به این ترتیب بوجود آمد600 متر ارتفاع،2متر طول ودرقسمت های پایین 5 کیلومتر ضخامت دارد. معمولاً زمین لغزش یک بار انجام میشود ولی ممکن است مطابق سنجش زمین لغزش درچند مرحله انجام گیرد که طی آن قسمت های مختلف روی هم بلغزیدن . (6)
تعریف تخریب خاک :تخریب خاک در یک منطقه ویا بیجا شدن وانتقال خاک از یک محل به محل دیگروتغیر شکل فزیکی آن منطقه را تخریب گوید .
تخریب خاک که به آلمانی) ( Abtnag و به فرانسه وی وانگلیسی (Erosion) گفته میشود واز کلمه لاتین (Eroder) گرفته شده وعبارت است از فرسودهگی واز بین رفتن مداوم خاک سطح زمین ( انتقال ویاحرکت آن ازیک نقطه به نقطه دیگرسطح زمین ) توسط باد وآب . از آغاز پیدایش کره زمین باد وباران قشرسطحی آن راشسته یا از جا کنده و اجزای آنرا از نقطه به نقطه دیگر حمل کرده است .این نقطه قابل ذکراست که فقط سا یه حمایت پوشش نبا تی (درختان یا سا یر گیا هان انبوه ) بوده که تخریب خاک بسیار کند شده وتعادلی در تشکیل وتخریب خاک ایجاد گردیده است . ازوقتیکه انسان زمین هارا موردکشف وزرع وبهره برداری قرارداده است بعضا به اعمال بیرویه خود آنقدرموجب تخریب شدید خاک شده است کهدربسیاری نقاط به ویژه به ویرانیهای منتج گردیده وتعادل اکوسستیم رابرهم زده است ( 7) .
تخریب خاک طی عوامل زیر صورت میگرد :
1 – تخریب طبعی :
2 – تخریب غیرطبیعی :
تخریب طبیعی که تخریب عادی نیز گفته میشود پیوسته در طبیعت توسط باد وآبصورت میگرد ، علاوه برآن ، نوع تخریب بوسیله باد ،باران . آبهای هـ*ـر*زه ،رودخا نه ها ، یخچال ها ی طبیعی ،دریاچه ها ، آبهای زیر زمینی ،زمین لغزش وامکا نات مانند : فقر یا عدم پوشش گیا هی صورت میگیرد . (4)
عوامل اقلیمی : در بین عوامل اقلیمی باران ، برف ، یخبندان ،باد جز مهم این بخش شمرده میشود . که از جمله تخریب تو سط باران را یاد آوری مینما یم .
انواع تخریب ها :
تخریب های آبی :
تخریب ناشی از عمل آب را میتوان به سه دسته تقسیم نمود که عبارت اند از تخریب پرتابی ( Splash ) تخریب ورقه ا ی ( Sheet ) گودالی ( Gullw ) میباشد .
1- تخریب پرتابی ( Splash ) عبارت از تخریب است که توسط باران های شدید خاک از بین رفته وتخریب پرتابی در اثر برخوردقطرات باران به سطح خاک بوجود می آید . که درنتیجه خود سبب کم شدن نیروی چسپنده گی بین ذارات خاک شده وبه متلاشی شدن ذرات در اثر باران میگردد .
2 – تخریب ورقه ای : عبارت از بین رفتن خاک سطحی به صورت ورقه های نازک میبا شد وبرای این که بدانیم این نوع تخریب چگونه صورت می گیرد قابل ذکر است که همیشه فرورفتگی های کوچکی که در خاک وجوددارد که آب به تدریج درآنها تجمع می نماید وسپس از آنکه فرورفتگی ها خاک رشد آب از حصه پاین فرورفتگی جریان پیدامی کند ودر عین سرازیر شدن در امتداد شیب ، مسیر خودرا صفرمی نماید که باید در نظرباشد .
3 – تخریب گودالی : این نوع تخریب باعث تغیر شکل زمین می شود وعلاوهبرآن مواد تخریب یا فته در انتهای شیب زمین به روی خاک حاصل جزرسوب می نماید ودر نتیجه از ارزش خاک می کاهد .(5)
تخریب بارانی :
تخریب بارانی را پرتابی نیز می گویند . تخریب بارانی در اثربرخورد قطرات باران به سطح خاک به وجود می آید . قطرات باران پس از برخورد با خاک خشک قسمتی از خاک دانه ها وکلوخهای خاک راخردکرده به ذرات خردتر تبدیل میکند وخودجذب خاک می گردد . باادامه بارنده گی خاک بتدریج مرطوب میشود . دراین حالت قطرات باران پس از برخوردبا خاک مرطوب از یک طرف باعث فشرده شدن خاک می شود وازطرف دیگر بصورت ذرات متلاشی شده قبلی را نیز با خودبه هواپرتاپ می کند .
ضربه قطرات باران معمولا ذرات با قطره کمتر از ( 2ml ) را جدا می سازد و قادر به جداکردن ذرات نسبتا بزرگ نمی با شد بلکه آنها را سست کرده ومتعددتخریب سطحی میسازد . مطالعات جدید اخیر نشان داده است که قابلیت جداشدن ذرات خاک در اثر قطرات باران بستگی یه مقا ومت برسی خاک به حداقل می رسد بنا بر این جداشدن ذرات بیشتر است .(2)
نقش باران در تخریب خاک :
تخریب آبی شامل دو پدیده گا ملا متفا وت است . در مرحله اول ذرات خاک سطحی در اثر بر خورد قطرات باران به سطح خاک متلا شی میشود ( فرسا ینده گی باران )ودرمرحله دوم دوران آب سطحی حاصل از باران این ذرات متلا شی شده راتخریب آبی شامل دو پدیده گاملا متفاوت است .
مهم ترین خصوصیات باران کهدرتخریب وحفا ظت خاک اهمیت داده عبارت انداز مقدارباران ،مدت بارندگی ،شدت بارنده گی ، اندازه قطرات باران .
شدت بارنده گی در تخریب خاک :
شدت با رنده گی عامل مهم است کهدر تخریب خاک دخالت موثر دارد . شدت با رنده گی به دو صورت در تشدید تخریب خاک اثر می گذارد ،نخست وقتیکه شدت زیاد است خاک قدرت جذب آب را ندارد ودر نتیجه نزولات به صورت هـ*ـر*زه آب حرکت میکند دیگرآنکه هر چند شدت بیشتر با شد ت قطره قطره بیشتر خواهد بود .
تخریب سطح زمین تو سط باد :
عملکرد تخریب خاک به دو صورت انجام میگیرد (Defaltion ) باد کند.
( Abrasion ) باد سا ییده گی وهم چنان کمترین سرعت باد که موجب بی جای یا حرکت او لین ذرات باد کند ( Defaltion ) خاک میگردد . سرعت او لیه تخریب باد گفته میشود .
حمل ونقل ذرات توسط باد را ( Defaltion ) میگویند . باد قادر است ذرات ریزه و کوچک موجوددر سطح زمین را بخصوص در منا طق منتقل کند وممکن است این عمل سبب کنده شدن سطح زمین وبوجود آمدن گوری ها ی میشود که گاهی ممکن است تا صد متر عمق داشته با شد . موادکه بوسیله باد حمل می شوند در اثر بر خورد با یک دیگر سا یده گی پیدامیکند . این عمل سا ییده گی که بوسیله باد انجام میگیرد بنام ( Abrosion ) یاد شده البته عمل سا ییده گی بدون (Defaltion ) امکان پذیر نیست . چون در اثر حمل مواداست که سا یید ه گی و یا خرا ش بوجود می آید (3)
تخریب باد ونقش آن :
نقش باد : باد معادل سطح بیا بان های کره زمین را به وسیله شن یا سن پو شش داده وهر سال صد ها میلون ها تن خاک را از آنها کنده وجابجا می کند . درزمان ها ی گذشته شدت این پدیده از امروز بیشتر بوده است .
تخریب بادی : در مقیا س جهانی اهمیت وخطر تخریب بادی کمتر از تخریب آبی است ولی گاهی ابعاد وعظمت آن از تخریب آبی بشتر است به عنوان مثا ل در سال های 1930- 1934 تخریب بادی در مرکزایالات متحده امر یکا فاجعه ای به وجود آورد . فاجعه به اندازه ای بود که باد قادر بود از دشت ها ی وسیع تا 300 میلون تن خاک را بردارد ودرشهرها و قصبات موتر ها ووسائل کشت وزرع را در زیر خودمدفون سازد (3)
قطع بی رویه درختان در تخریب خاک :
قطع درختان جنگلی به منظور های مختلف مانند : تجارتی ،صنعتی ،توسعه مراتع یا زرع نبا تا ت ،سوخت وغیره سبب افزایش آبدوی (سمت حرکت آب )ودر نتیجه تخریب خاک میگردد . که انجام این عمل بخصوص در سراشیبی ها منجر به نا بودی خاک در زمان خیلی کوتا ه میشود . در موردقطع بی رویه در ختان واز بین بردن بته های باید خاطر نشان ساخت که دخالت انسان های که از طریقه های صنعتی است که از برگ ،میوه ،چوب درختان برای مصارف مختلف استفاده می کند . واین عمل با عث تخریب ونا بودی بعضی از درختان جنگل شده است که تا ثیرات مستقیم در تخریب خاک دارد .قابل تذکر است که حفظ جنگل علاوه بر تولید چوبدر حفا ظتاز خاک وآب ، زیبا سازی منظره طبیعی ومحیط زیست نقش بسیار مهم ایفا می کند که در خیلی از امورات با ارزش تر از تولید چوب می با شد .(1)
تخریب خاک بوسیله زمین لغزش :
زمین لغزش نیز یکی از موارد با عوامل است که در تخریب زمین نقش به عهده دارد . ومیتوان آن را به صورت لغزش قیمتهای از زمین در اثر نیروی ثقل تعریف کرد . معمولا زمین لغزش به اثر توده های بزرگ سنگ وخاک گفته میشود وفروریختن محصولات سردی ،لغزش بزرگ که در سال 1911 در پامیر انتقال افتاد ، کتله از سنگ به وزن تقریبا 8 الی 7 ملیارت تن فروریخته که در نتیجه ان جلو یک رود خانه بسته شد سیر طبیعی که به این ترتیب بوجود آمد600 متر ارتفاع،2متر طول ودرقسمت های پایین 5 کیلومتر ضخامت دارد. معمولاً زمین لغزش یک بار انجام میشود ولی ممکن است مطابق سنجش زمین لغزش درچند مرحله انجام گیرد که طی آن قسمت های مختلف روی هم بلغزیدن . (6)
