فرانسه در قرن هفدهم میلادی به قدرتمندترین کشور در اروپا تبدیل شد. بخشی از این برتری به سیادت قوای نظامی کشور مربوط بود که تحت رهبری شاه لویی چهاردهم قرار داشت. فرماندهان ارشد نظامی از دستورات شاه تبعیت می کردند اما در میدان جنگ کاملاً خودمختار بودند تا تواناییهای نظامی خود را به معرض نمایش گذارند. یکی از این فرماندهان برجسته، مارشال هانری دو تورن بود. او فعالیت در عرصه نظامی را از جنگهای سی ساله آغاز کرد و در سال ۱۶۴۳ به مقام مارشالی ارتش فرانسه رسید. مهارتهای نظامی او در جریان شورش اشراف علیه شاه موسوم به فروند (۱۶۴۸-۱۶۵۳)، جنگ با اسپانیا در ۱۶۶۷ و جنگ هلند، نظر جهانیان را به خود جلب کرد. ناپلئون بناپارت بعدها از مارشال تورن به عنوان بزرگترین فرمانده نظامی تاریخ یاد کرد.
****************************
هانری دو تورن در ۱۱ سپتامبر ۱۶۱۱ در شهر سدان فرانسه متولد شد. او در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد و به اتفاق خانوادهاش، راهی هلند گردید. او در آنجا وارد عرصهی نظامی شد. در سال ۱۶۳۵ که صدراعظم وقت – کاردینال ریشیلیو – فرانسه را وارد جنگهای سی ساله کرد، تورن به عنوان یک فرمانده نظامی در ایالت مرزی راین (میان فرانسه و آلمان امروزی) فعالیت می کرد. وی بعدها به جبههی جنگ در ایتالیا منتقل شد. او در ۱۷ سپتامبر ۱۶۴۰ با فرماندهی نیروهای فرانسوی در ساووای ایتالیا که در نهایت منجر به تصرف شهر تورین گردید، نام خود را بر سر زبانها انداخت. لشکرکشیهای موفق تورن در ادامهی جنگ، ملکه آن -نایب السلطنه وقت – را بر آن داشت که در مارس ۱۶۴۳ به او مقام مارشالی (فرماندهی ارشد ارتش) را اعطا نماید.
مارشال تورین با حمایت ارتش سوئد – که به تازگی وارد خاک امپراتوری مقدس روم – شده بود، تا شهر مونیخ پیشروی کرد و نیروهای اتریشی را وادار به عقب نشینی نمود. اختلافات میان صدراعظم وقت – کاردینال مازارین– و تورن باعث گردید که عملیات جنگ برای مدتی به تعویق بیفتد؛ خصوصاً اینکه مازارین کاتولیک به هیچ وجه مایل نبود نفوذ و قدرت یک فرمانده نظامی پروتستان همچون تورن افزایش یابد. در سال ۱۶۴۸ با امضای پیمان وستفالیا، جنگ سی ساله به انتها رسید و عصر سروری پادشاهی فرانسه در اروپا آغاز شد.
قیام فروند (the Fronde)
در همان سال، گروهی از اشراف صاحب نفوذ فرانسه علیه قدرتطلبی مازارین قیام کردند. سرکردهی این قیام، دوک کُنده بود که از مخالفان سرسخت صدراعظم به حساب می آمد. مارشال تورن به دلیل اختلافات شدید با مازارین و همچنین دوستی با خاندان کنده، به جرگه شورشیان ملحق شد. در ماههای نخست قیام، وضعیت کاملاً برای شورشیان مطلوب می نمود. اما شکست غیرمنتظرهی تورن در دسامبر ۱۶۵۰ مقابل نیروهای دولتی، او را به حاشیه کشاند. تورن که دیگر محبوبیت سابق را نداشت، از صف شورشیان جدا شد و وفاداری خود را به شاه لویی چهاردهم اعلام کرد. از سویی دیگر، مارشال تورن تمایل نداشت زیر سایهی مازارین فعالیت کند؛ به همین دلیل، برای مدتی از کارهای دولتی کناره گرفت.
برادر تورن – دوک بولیو – که از حامیان شاه و ملکه به شمار می رفت، او را راضی نمود که به مقام سابق خویش بازگردد. مارشال تورن در مارس ۱۶۵۲ به سمت فرماندهی ارشد نیروهای گارد سلطنتی منصوب گردید. چند روز بعد در جریان حمله شورشیان به پاریس، چیزی به مرگ شاه جوان نمانده بود اما تورن با از خودگذشتگی، شاه را نجات داد و منزلت والایی نزد پادشاه کسب نمود. او در ۱۶۵۳، با هدایت نیروهای سلطنتی در شرق فرانسه، ایالات شورشی را از وجود مخالفان پاکسازی کرد.
جنگ فرانسه و اسپانیا
با وجود سرکوب شورشیان، مناطق شمالی فرانسه همچنان ناامن باقی ماند. بخشی از این ناامنی به دلیل حمایت دولت اسپانیا از مخالفان شاه فرانسه بود. شورشیان مذکور در این منطقه با تصرف شهر استراتژیک دونکرک، ارتش فرانسه را از دسترسی به منطقه سوقالجیشی فلاندرز بازداشته بودند. مارشال تورن با وجود مقاوت سرسختانهی شورشیان، شهر را در ۱۴ ژوئن ۱۶۵۸ تسخیر نمود و آنگاه وارد فلاندرز شد. پیشروی فرانسویان به داخل منطقهی جنوبی هلند – که از متصرفات دولت اسپانیا به حساب می آمد- شاه اسپانیا را بر آن داشت که با پیمان صلح موافقت کند.
آخرین لشکرکشیها
جنگ هلند در ۱۶۷۲ آخرین عرصهی حضور مارشال تورن در میدانهای جنگ بود. هنگامیکه لشکریان آلمانی در اکتبر ۱۷۷۴ وارد منطقهی غرب رود راین شدند و هر لحظه امکان سقوط ایالت آلزاس فرانسه وجود داشت، مارشال تورن به متهورانهترین عملیات جنگی که تا آنزمان انجام داده بود، اقدام کرد. در آن دوران، لشکریان در زمستان عملیات جنگی را متوقف می کردند اما مارشال تورن برخلاف عرف نظامی، نیروهای فرانسوی را در اواسط زمستان از میدانهای جنگ گذارند و با رسیدن به پشت خطوط مواصلاتی دشمن، نیروهای آلمانی را وادار به عقب نشینی نمود. این تاکتیک جنگی او بسیار مشابه عملیات جنگی ناپلئون در ایتالیا (سال ۱۷۹۶) بود که با عبور از کوههای آلپ در سرمای شدید زمستان، نیروهای اتریشی را شکست داد.
درگذشت مارشال
پیکر بی جان مارشال تورین در میدان نبرد
مارشال تورن در ادامهی عملیات جنگی در آلزاس، به کرانهی شرقی رود راین رسید (ژوئن ۱۶۷۵). در ۲۷ ژوئن، هنگامی که تورن مشغول بازدید از صفوف سربازان بود، ناگهان گلولهی توپ به نزدیکی وی اصابت کرد و باعث مرگ وی شد. جسد تورن از آلزاس به پاریس آورده شد و در اوج محبوبیت و افتخار در آرامگاه شاهان خاندان بوربون دفن گردید.
****************************
هانری دو تورن در ۱۱ سپتامبر ۱۶۱۱ در شهر سدان فرانسه متولد شد. او در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد و به اتفاق خانوادهاش، راهی هلند گردید. او در آنجا وارد عرصهی نظامی شد. در سال ۱۶۳۵ که صدراعظم وقت – کاردینال ریشیلیو – فرانسه را وارد جنگهای سی ساله کرد، تورن به عنوان یک فرمانده نظامی در ایالت مرزی راین (میان فرانسه و آلمان امروزی) فعالیت می کرد. وی بعدها به جبههی جنگ در ایتالیا منتقل شد. او در ۱۷ سپتامبر ۱۶۴۰ با فرماندهی نیروهای فرانسوی در ساووای ایتالیا که در نهایت منجر به تصرف شهر تورین گردید، نام خود را بر سر زبانها انداخت. لشکرکشیهای موفق تورن در ادامهی جنگ، ملکه آن -نایب السلطنه وقت – را بر آن داشت که در مارس ۱۶۴۳ به او مقام مارشالی (فرماندهی ارشد ارتش) را اعطا نماید.
![118292.jpg](http://historical-site.persiangig.com/image/History%20of%20France/Marshal%20Turenne/118292.jpg)
مارشال تورین با حمایت ارتش سوئد – که به تازگی وارد خاک امپراتوری مقدس روم – شده بود، تا شهر مونیخ پیشروی کرد و نیروهای اتریشی را وادار به عقب نشینی نمود. اختلافات میان صدراعظم وقت – کاردینال مازارین– و تورن باعث گردید که عملیات جنگ برای مدتی به تعویق بیفتد؛ خصوصاً اینکه مازارین کاتولیک به هیچ وجه مایل نبود نفوذ و قدرت یک فرمانده نظامی پروتستان همچون تورن افزایش یابد. در سال ۱۶۴۸ با امضای پیمان وستفالیا، جنگ سی ساله به انتها رسید و عصر سروری پادشاهی فرانسه در اروپا آغاز شد.
قیام فروند (the Fronde)
در همان سال، گروهی از اشراف صاحب نفوذ فرانسه علیه قدرتطلبی مازارین قیام کردند. سرکردهی این قیام، دوک کُنده بود که از مخالفان سرسخت صدراعظم به حساب می آمد. مارشال تورن به دلیل اختلافات شدید با مازارین و همچنین دوستی با خاندان کنده، به جرگه شورشیان ملحق شد. در ماههای نخست قیام، وضعیت کاملاً برای شورشیان مطلوب می نمود. اما شکست غیرمنتظرهی تورن در دسامبر ۱۶۵۰ مقابل نیروهای دولتی، او را به حاشیه کشاند. تورن که دیگر محبوبیت سابق را نداشت، از صف شورشیان جدا شد و وفاداری خود را به شاه لویی چهاردهم اعلام کرد. از سویی دیگر، مارشال تورن تمایل نداشت زیر سایهی مازارین فعالیت کند؛ به همین دلیل، برای مدتی از کارهای دولتی کناره گرفت.
برادر تورن – دوک بولیو – که از حامیان شاه و ملکه به شمار می رفت، او را راضی نمود که به مقام سابق خویش بازگردد. مارشال تورن در مارس ۱۶۵۲ به سمت فرماندهی ارشد نیروهای گارد سلطنتی منصوب گردید. چند روز بعد در جریان حمله شورشیان به پاریس، چیزی به مرگ شاه جوان نمانده بود اما تورن با از خودگذشتگی، شاه را نجات داد و منزلت والایی نزد پادشاه کسب نمود. او در ۱۶۵۳، با هدایت نیروهای سلطنتی در شرق فرانسه، ایالات شورشی را از وجود مخالفان پاکسازی کرد.
جنگ فرانسه و اسپانیا
با وجود سرکوب شورشیان، مناطق شمالی فرانسه همچنان ناامن باقی ماند. بخشی از این ناامنی به دلیل حمایت دولت اسپانیا از مخالفان شاه فرانسه بود. شورشیان مذکور در این منطقه با تصرف شهر استراتژیک دونکرک، ارتش فرانسه را از دسترسی به منطقه سوقالجیشی فلاندرز بازداشته بودند. مارشال تورن با وجود مقاوت سرسختانهی شورشیان، شهر را در ۱۴ ژوئن ۱۶۵۸ تسخیر نمود و آنگاه وارد فلاندرز شد. پیشروی فرانسویان به داخل منطقهی جنوبی هلند – که از متصرفات دولت اسپانیا به حساب می آمد- شاه اسپانیا را بر آن داشت که با پیمان صلح موافقت کند.
آخرین لشکرکشیها
جنگ هلند در ۱۶۷۲ آخرین عرصهی حضور مارشال تورن در میدانهای جنگ بود. هنگامیکه لشکریان آلمانی در اکتبر ۱۷۷۴ وارد منطقهی غرب رود راین شدند و هر لحظه امکان سقوط ایالت آلزاس فرانسه وجود داشت، مارشال تورن به متهورانهترین عملیات جنگی که تا آنزمان انجام داده بود، اقدام کرد. در آن دوران، لشکریان در زمستان عملیات جنگی را متوقف می کردند اما مارشال تورن برخلاف عرف نظامی، نیروهای فرانسوی را در اواسط زمستان از میدانهای جنگ گذارند و با رسیدن به پشت خطوط مواصلاتی دشمن، نیروهای آلمانی را وادار به عقب نشینی نمود. این تاکتیک جنگی او بسیار مشابه عملیات جنگی ناپلئون در ایتالیا (سال ۱۷۹۶) بود که با عبور از کوههای آلپ در سرمای شدید زمستان، نیروهای اتریشی را شکست داد.
درگذشت مارشال
![130306-004-2096B5B3.jpg](http://historical-site.persiangig.com/image/History%20of%20France/Marshal%20Turenne/130306-004-2096B5B3.jpg)
پیکر بی جان مارشال تورین در میدان نبرد
مارشال تورن در ادامهی عملیات جنگی در آلزاس، به کرانهی شرقی رود راین رسید (ژوئن ۱۶۷۵). در ۲۷ ژوئن، هنگامی که تورن مشغول بازدید از صفوف سربازان بود، ناگهان گلولهی توپ به نزدیکی وی اصابت کرد و باعث مرگ وی شد. جسد تورن از آلزاس به پاریس آورده شد و در اوج محبوبیت و افتخار در آرامگاه شاهان خاندان بوربون دفن گردید.