MILAD_A
کاربر نگاه دانلود
[h=2][/h] کاربرد علم الکترومغناطیس در حوزههای مختلف اعم از پزشکی، صنعت و کشاورزی همین اواخر مورد توجه قرار گرفته است. اما در حقیقت این علم قدمتی دیرینه دارد. الکترومغناطیس بخشی از علم فیزیک است که بیش از 130 سال پیش توسط ماکسول تدوین شده و نخستین آزمایشها روی این امواج توسط محققی به نام هرتز انجام شد. اولین خدمت این علم به بشر مخابرات بود که توانست ارتباطات میان انسانها را متحول کند.
امروزه این علم به حدی در زندگی انسان نفوذ کرده است که نمی توان به هیچ شکلی آن را از زندگی حذف کرد. در قطعات الکترونیکی اتومبیل های مدرن و امروزی، سیستم های ناوبری، تلفن های همراه، ستاره شناسی و حتی در ماکروفرهای خانگی این علم کاربرد دارد؛ اما در کنار رشد روزافزون این علم در زندگی، شاخه جدیدی از آن تحت عنوان بیوالکترومغناطیس هم ایجاد شده که اثرات متقابل این امواج روی بافت های زنده را مورد بررسی قرار می دهد. در این ارتباط، طرح جدیدی با هدف دفع حشرات و آفات به کمک امواج الکترومغناطیسی در دانشگاه علم و صنعت مورد توجه قرار گرفته است.
در این باره با دکتر احمد چلداوی، عضو هیات علمی و رئیس دانشکده برق این دانشگاه گفت وگویی انجام داده ایم که شما را به خواندن آن دعوت می کنیم.
چطور شد به این فکر افتادید که می توانید از امواج برای دفع آفات استفاده کنید؟
در حقیقت این طرح، یک طرح مصوب نیست بلکه یک موضوع تحقیقاتی است که با هزینه شخصی روی آن کار می کنیم و منابع مالی حمایتی در اختیار ما قرار نگرفته است. سال 1996 در کنفرانسی که در کشور هند برگزار شد، شرکت کردم. در هند، عده ای روی این طرح کار می کردند و به این ترتیب ایده اولیه استفاده از امواج برای دفع آفات کشاورزی مورد توجه من قرار گرفت. با توجه به حساسیتی که هندی ها روی برنج داشتند و با در نظر گرفتن این که تولید برنج و گندم در هند از اهمیت زیادی برخوردار است، محققان هندی در این زمینه تحقیقاتی را انجام داده بودند. به این فکر افتادیم که بررسی کنیم ببینیم چطور می توان از امواج الکترومغناطیسی به جنگ آفات مزارع کشاورزی رفت. براساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام دادیم، متوجه شدیم امواج الکترومغناطیسی روی گیاهان، حشرات و به طور کلی روی بافت موجودات زنده اثر می گذارد. این بافت زنده می تواند بافت انسانی، گیاهی وحیوانی یا حشرات باشد. به این ترتیب، باب تحقیقات جدیدی در دانشگاه گشوده شد و رشته تحقیقاتی جدیدی تحت عنوان بیوالکترومغناطیس راه اندازی شد. با دانشگاه بقیه الله تماس گرفتیم و قرار بر این شد این دانشگاه با دانشگاه علم و صنعت در این زمینه همکاری داشته باشد. بر این اساس، دانشجویان در زمینه های مختلف روی این موضوع، تحقیقاتی را انجام دادند. برای مثال، مطالعه دانشجویی در زمینه تاثیر امواج الکترومغناطیس بر رشد برنج در مزارع شمال را انجام داد. دانشجوی دیگری اثر امواج الکترومغناطیس بر سوسک ها را مورد بررسی قرار داد. در این آزمایش سوسک ها از لوله ای عبور می کردند که به دو لوله دیگر راه داشت. در یکی از این لوله ها امواج الکترومغناطیسی وجود داشت، اما در لوله دیگر اثری از امواج الکترومغناطیسی یافت نمی شد پس از آن تاثیر این امواج روی سوسک ها و شاخک های آنها مورد بررسی قرار گرفت؛ بنابراین به این نتیجه رسیدیم اگر یک حشره توانایی احساس امواج الکترومغناطیسی را دارد پس این امکان وجود دارد که بتوان به این طریق با این حشره صحبت کرد یا به آن امر و نهی کرد. تحقیقات ما نشان داد در مرکز تحقیقات کشاورزی نیز با هدف مبارزه با سن گندم ـ که از آفات اصلی مزارع کشاورزی است ـ در این زمینه تحقیقاتی انجام می شود. نتایج بدست آمده از این یافته ها نشان دهنده این بود که با کمک امواج الکترومغناطیسی و بدون استفاده از سموم شیمیایی می توان آفات برنج و گندم را تحت تاثیر قرار داد. اما این که استفاده از این امواج تا چه اندازه می تواند روی آفات تاثیرگذار باشد موضوعی است که همچنان مستلزم انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه است. به هر حال با قطعیت می توانیم بگوییم استفاده از این امواج می تواند در از بین بردن سن گندم تاثیرگذار باشد.
اگر این آفات می تواند روی سن گندم تاثیرگذار باشد پس حتما می تواند روی بافت گیاه هم تاثیرگذار باشد. آیا تاثیر این امواج در روند رشد گیاه اختلالی ایجاد نمی کند؟
قطعا روی بافت گیاه هم تاثیر می گذارد. همان طور که اشاره شد، دانشجویی در زمینه تاثیر امواج الکترومغناطیسی در مزارع شمال کشور تحقیقاتی را انجام داد و متوجه شد این امواج می تواند رشد گیاه را هم تحت تاثیر خود قرار دهد. این که این امواج بر روند رشد گیاه چه تاثیری دارد یا به عبارت دیگر رشد گیاه را کم می کند یا زیاد به عوامل متعددی بستگی دارد. آنچه حائز اهمیت است این که این امواج روی گیاه هم تاثیرگذار است و چه موجب کاهش رشد شود، چه موجب افزایش آن، می تواند بافت گیاه را تحت تاثیر قرار دهد و موجب تغییر خصوصیات برنج یا گندم شود.
با توجه به صحبت های شما این ترس ایجاد می شود وجود امواج الکترومغناطیسی در کنار ما و اجتناب ناپذیری از حضور آن در زندگی می تواند تهدیدی علیه سلامت باشد.
البته این درست است. امواج الکترومغناطیسی بافت بدن انسان را هم تحت تاثیر خود قرار می دهد، اما جای نگرانی و ترس نیست. در حال حاضر، ما ملزم به زندگی در کنار عوامل مختلفی مانند آلودگی هوا هستیم. ضرر امواج الکترومغناطیسی از ذرات معلق موجود در هوا به مراتب کمتر است؛ اما با توجه به این موضوع تاثیر امواج بر سلامت شهروندان باید مورد توجه متولیان امر قرار گیرد. نامه هایی مبنی بر لزوم توجه به این موضوع به شهرداری های کلانشهرها ارسال شده است. ماه گذشته سمیناری با موضوع بهداشت الکترومغناطیسی شهروندان در دانشگاه علم و صنعت برگزار شد و از موسسات مختلف در کشور دعوت به عمل آمد درباره این مقوله جدید و حساس هم اندیشی شود. در این دانشگاه آزمایشگاهی با هدف اندازه گیری تاثیر گذاری امواج تلفن همراه بر بافت مغز راه اندازی شده که صرفا در این زمینه فعالیت می کند.
در حال حاضر در چه حوزه هایی از صنعت ،از رشته بیوالکترومغناطیس استفاده می شود؟
بیوالکترومغناطیس بسیار پیچیده و در عین حال جذاب است. برای مثال یکی از دانشجویان دانشگاه علم و صنعت در زمینه درمان سرطان سـ*ـینه با استفاده از امواج الکترومغناطیسی تحقیقاتی را انجام داده است. در این صورت می توان به روشی هدفمند و بدون این که این امواج به پوست آسیبی برساند، بافت سرطانی را هدف قرار داد. درست شبیه به فرآیندی که در آن امواج لیزری سلول های خاصی را هدف قرار می دهند. به این ترتیب، فقط بافت سرطانی هدف قرار گرفته و از بین می رود. هایپرترمینال، موضوع درمان بیماری ها به کمک امواج الکترومغناطیسی است که امید جدیدی را درمان بیماری های سرطانی ایجاد کرده است.
اساسا این امواج چه خصوصیاتی دارد که موجب گسترش کاربرد آن در زمینه های مختلف شده است؟
ماهیت امواج الکترومغناطیسی با انواع مختلف امواج مکانیکی متفاوت است. شاید تصور کنید این موج مانند موجی است که با ضربه زدن به آب ایجاد شده و حرکت می کند؛ اما موج الکترومغناطیسی تنها موجی است که برای انتشار به محیط مادی نیاز ندارد. به عبارت دیگر در خلأ هم می تواند منتشر شود. این امواج برخلاف امواج مکانیکی امواجی عرضی است و این ویژگی ماهیت آنها را متفاوت می سازد.
آیا استانداردهایی برای تضمین سلامت انسان ها در برابر امواج الکترومغناطیسی تدوین شده است؟
در حال حاضر فعالیت اپراتور سوم تلفن همراه هم آغاز شده و شاید اپراتور دهم هم در آینده ای نه چندان دور فعالیتش را آغاز کند. به این ترتیب دور از انتظار نیست تعداد کاربران تلفن همراه از 40 میلیون به 100 میلیون افزایش پیدا کند. آیا این شرکت ها می توانند بدون هیچ استانداردی در هر منطقه ای دکل هایBTS را نصب کنند؟ آیا نباید مرجعی بر فعالیت این اپراتورها نظارت داشته باشد و محدوده ای را برای نصب دکل ها در نظر بگیرد؟ در نزدیکی مدارس، بیمارستان ها و خانه های سالمندان نباید BTS نصب شود.
علاوه بر دکل های مخابراتی اساس عملکرد ماهواره های مخابراتی ، ناوبری و حتی ماکروفرهای داخل آشپزخانه هم امواج الکترومغناطیسی است. از این امواج چگونه می توانیم در امان باشیم؟
ماکروفر از منابع خانگی برای تشعشع امواج الکترومغناطیسی است. در تلفن های بی سیم و بسیاری از تجهیزات الکترونیکی که در داخل خودروها از آن استفاده می شود نیز ردپایی از این امواج یافت می شود. خطوط انتقال برق فشار قوی هم منبعی است که امواج الکترومغناطیسی تولید می کند. در این محدوده میزان تشعشع امواج به سه برابر محدوده استاندارد افزایش می یابد. این فرهنگ باید نهادینه شود تا شهرداری موظف شود در فاصله ای از خطوط انتقال فشار قوی مجوزی برای ساخت واحدهای مسکونی صادر نکند یا زیر خطوط فشار قوی پارکی احداث نشود.
چه افرادی از گروه های پرخطر هستند که باید در مقابل تشعشع این امواج از خودشان بیشتر مراقبت کنند؟
مبتلایان به بیماری های قلبی که ملزم به استفاده از ضربان سازها هستند و همچنین افرادی که باتری قلبی دارند در مقابل این تشعشعات آسیب پذیرترند؛ چرا که این امواج می تواند در عملکرد قلب آنها اختلال ایجاد کند. در مواردی دیده می شود این امواج در عملکرد قلب بیماران اختلال ایجاد کرده و آنها را در معرض خطر قرار می دهد. وقتی اتومبیل هایی که سیستم ترمزشان الکترونیکی است از کنار دکل های BTS، کابل فشار قوی یا مرکز رادار عبور می کنند سیستم ترمزشان دچار اختلال می شود؛ بنابراین باید در عین حال که از این امواج استفاده می کنیم اثرات و پیامدهای منفی آن را تا حد امکان به حداقل برسانیم. آگاه سازی و تعیین استانداردهای مناسب می تواند نقش مهمی در کاهش این پیامدها داشته باشد. سلامت مردم مهم ترین سرمایه است و برای حفظ آن باید هزینه ای را اختصاص داد.
آیا محدودیت در استفاده از ابزارهایی که موجب تشعشع این امواج می شود راهکار مناسبی برای در امان ماندن از این امواج است؟
من به عنوان یک دانشگاهی توصیه می کنم آموزش بیوالکترومغناطیسی مورد توجه قرار گرفته، فرهنگسازی در اولویت قرار گیرد و برای مسئولان، سلامت مردم نسبت به بودجه هایی که باید اختصاص داده شود، ترجیح
داده شود.
اما و اگرها درباره دکل های BTS
اگر پرسیده شودچگونه می توان تاثیر امواج تلفن همراه را روی مغز کاهش داد می گویم می توانید از روش های مختلفی برای این کار کمک بگیرید برای مثال می توانید از موادی که قابلیت جذب این امواج را دارند، استفاده کنید یا آنتن خاصی طراحی شود که مانع از تمرکز امواج روی مغز شود. بنابراین راهکارهای تخصصی برای در امان ماندن از آسیب این امواج وجود دارد که البته هر کدام از این راهکارها هزینه هایی را به همراه دارد. اگر شرکتی بخواهد این هزینه را متقبل شود، قیمت نهایی گوشی که به بازار عرضه می کند به دوبرابر افزایش پیدا می کند و به همین دلیل بسیاری از شرکت ها حاضر به پرداخت چنین هزینه ای نمی شوند؛ بنابراین راهکارهایی برای این کار وجود دارد. یکی از این راهکار های قانونمندشده نصب دکل هایBTS تلفن های همراه در داخل شهرهاست. در حال حاضر، خدمات تلفن همراه به بخش خصوصی واگذار شده است و این شرکت ها باید در این خصوص پاسخگو باشند. گاهی این شرکت ها با در دست داشتن نامه ای مبنی بر بی خطر بودن دکل های BTS اقدام به نصب این دکل ها بر پشت بام خانه های شخصی می کنند. لازم است همه BTS ها یک به یک در محل تست شود برای مثال ممکن است یک BTS در بیابان تاثیری نداشته باشد، اما همین BTS در مجاورت BTS های دیگر در وسط شهر تاثیر گذاری بیشتری داشته باشد؛ بنابراین این دکل ها ـ که در حال حاضر بزرگ ترین منبع ایجاد تشعشات خطرناک در داخل شهرهاست ـ باید تست شده و سلامت آنها در محلی که نصب شود مورد تائید قرار گیرد. به نظر می رسد لازم است استانداردی تصویب شود که براساس آن تا محدوده ای در فاصله این دکل ها هیچ خانه ای احداث نشده و این محدوده به فضای سبز اختصاص داده شود.
