Forgettable
کاربر نگاه دانلود
تهران- ایرنا- راهبرد تازه آمریکا در قبال ایران و مواضع ضد برجامی ترامپ آینده توافق هسته ای را در هاله ای از ابهام قرار داده است. در این میان کارشناسان بر نقش اتحادیه اروپا در تداوم اجرای برجام تاکید می کنند.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، برجام به عنوان یکی از مهمترین دستاورهای دیپلماسی دولت تدبیر و امید و یکی از موفق ترین الگوهای تعامل بین المللی، با روی کار آمدن رییس جمهوری جمهوری خواه آمریکا به شدت به خطر افتاد؛ رییس جمهوری که از همان ابتدا برجام را یکی از بدترین توافق های تاریخ آمریکا خوانده بود و از پاره کردن آن سخن گفته بود.
هرچند ورود ترامپ به کاخ سفید، او را با محذوریت های داخلی و بین المللی آمریکا مواجه کرد و همین مساله موجب تعدیل مواضعش در بسیاری از حوزه ها شد، اما برجام همچنان یکی از مهمترین محورهای حمله رییس جمهوری آمریکا ماند. تا اینکه ترامپ سرانجام در آخرین گزارش سه ماهه خود از چند و چون اجرای برجام، پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید نکرد و تصمیم گیری در مورد توافق هسته ای را به کنگره سپرد.
اگرچه موج گسترده ای از مخالفت های گسترده علیه رویکرد ضد ایرانی ترامپ و حمایت از توافق هسته ای به راه افتاد، ولی آینده برجام به متغیرهای زیادی گره خورده است. پژوهشگر ایرنا برای بررسی سناریوهای پیش روی برجام با «سیدمحمد هرندی» استاد دانشگاه تهران گفت و گو کرده است.
**انسجام داخلی و خارجی علیه اظهارات ضد ایرانی ترامپ
مرندی در گفت و گو با ایرنا گفت: به نظر من ترامپ در مورد اعلام راهبرد آمریکا در قبال ایران و اتخاذ مواضع ضدبرجامی خود اشتباه بزرگی انجام داد. سخنرانی او موجب از بین رفتن شکاف ها میان جریان های سیـاس*ـی آمریکا شده؛ شکاف های ناشی از اختلاف نظر جریان های مختلف سیـاس*ـی بر سر موضوعات مختلف اجتماعی و سیـاس*ـی که به طور سنتی در جامعه آمریکا وجود داشته است. این مساله باعث شد بعد از سخنرانی ترامپ، برخی از نخبگان نزدیک به حاکمیت و برخی از رسانه های عمده آمریکا که با ترامپ مخالفند از ایران دفاع کنند. این دفاع بخاطرعلاقه به ایران نیست، بلکه بخاطر عناد و نفرتی است که از ترامپ دارند. این مساله در نوع خود پدیده جالبی است. ترامپ با مخالفین داخلی خود چنان برخورد کرده که حتی آنها بعضا برای حمله به ترامپ، کینه ای که نسبت به ایران دارند را کنار گذاشته اند.
ترامپ انسجام فوق العاده ای را در داخل کشور به وجود آورد و این دقیقا در تضاد با سیاست های دولت آمریکا در دهه های گذشته به ویژه در زمان اوباما و کلینتون رییس جمهور بود، چرا که همواره یکی از سیاست های آمریکا این بود که در داخل کشور شکاف ایجاد کنند و در مواقعی تاحدودی موفق هم بوده اند، ولی ترامپ با این عملکردش توانست انسجام کم نظیری را در داخل به وجود آورد؛ انسجامی در مخالفت با سیاست های دولت.
به گفته مرندی، ترامپ در سطح بین المللی هم اشتباهات بزرگی مرتکب شد. مواضع و عملکرد او در یک سال گذشته باعث ایجاد نگرانی های زیادی در سطح نظام بین الملل شده است. بسیاری از کشورها به واسطه عملکرد رییس جمهوری آمریکا، با این کشور زاویه پیدا کرده اند. از جمله اتحادیه اروپا و کشورهایی مثل چین و روسیه.
البته چالش در روابط روسیه و آمریکا ناشی از فتارهای ترامپ نبود و حاصل عملکرد مخالفان او بود. مخالفان ترامپ چون دیدند ترامپ می خواهد رابـ ـطه خود را با روسیه تقویت کند، تحریم های روسیه را تصویب کردند.
این استاد دانشگاه افزود: بنابراین ترامپ و مخالفان داخلی او باعث شدند آمریکا در ماه های اخیر در سراسر جهان منزوی شود. رفتار ترامپ در خروج از پیمان پاریس و پیمان های مختلف تجاری در کنار سخنرانی روز جمعه و عدم تایید پایبندی ایران به برجام باعث شد موج مخالفت ها علیه موضع ضدبرجامی او در داخل آمریکا و در سطح نظام بین الملل به راه افتد، چنانکه دیدیم همه جامعه جهانی جز دو سه کشور مثل عربستان، رژیم صهیونیستی، امارات و رژیم بحرین همگی با این کار مخالفت کردند. بنابراین عملکرد یک سال گذشته ترامپ، به ما کمک کرد تا مخالفت نسبت به سخنان روز جمعه شدید باشد.
** سپاه؛ محور تحریم های آمریکا
مرندی در ادامه افزود: ترامپ در جریان سخنرانی اخیر خود، به وزارت خزانه داری این کشور اجازه داد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست تحریم های خود بگنجاند. اینکه چرا سپاه در راهبرد تازه آمریکا در قبال ایران جایگاه خاصی دارد، دلایل مختلفی دارد.
آمریکایی ها می دانند که سپاه در مهار و شکست دادن افراطی ها در سوریه و عراق و مرزهای لبنان نقش عمده ای داشته و دارد. هدف آمریکا در دوران اوباما به ویژه و در زمان ترامپ این بوده که سوریه را متلاشی و چهره منطقه را عوض کنند؛ هدفی که به خاطر تلاش های سپاه هرگز به آن دست نیافت. الان هم که رژیم صهیونیستی از تجزیه عراق حمایت می کند، آمریکا نه به طور رسمی بلکه به طور غیر رسمی حامی این مساله است.
این تحلیگر سیـاس*ـی در ادامه تصریح کرد: آمریکا مایل است که سوریه و عراق تجزیه و تضعیف شوند، هدف از حمایت آمریکا و متحدانش از گروه های افراطی در منطقه همین بود ولی سپاه مانع تحقق این هدف شده است. بعد از اینکه شکست برنامه آمریکا در سوریه مسجل شد، ترامپ بیش از پیش مصمم شده که این قدرت نظامی را تضعیف کند.
به گفته مرندی، از سوی دیگر سپاه نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد. سپاه از آنجا که ارگان حکومتی و نظامی است علی رغم تهدیدها و تحریم ها، بسیاری از پروژه های کلیدی کشور که بخش خصوصی به دلیل تحریم ها و فشار آمریکایی ها جرات نمی کند وارد آن شود را اجرا می کند. آمریکایی ها بر این باورند که با تحریم و تضعیف سپاه از یک سو و تحدید بخش خصوصی از سوی دیگر، کما فی السابق می توانند اقتصاد کشور را با چالش های جدی مواجه کنند.
بنابراین هم از نظر نظامی و هم از نظر اقتصادی می خواهند ایران را تضعیف کنند و هم ی خواهند با تضعیف سپاه به اهداف خود در منطقه خاورمیانه جامه عمل بپوشانند.
**سرنوشت برجام چه می شود؟
مرندی در ادامه اظهارات خود در مورد آینده برجام گفت: مشخص نیست سرنوشت برجام در دولت آمریکا به کجا بیانجامد، چون ترامپ غیر قابل پیش بینی است و ایران هم نباید به حرف های او اعتماد کند. همین که علی الظاهر آمریکایی ها می خواستند سپاه را یک ارگان تروریستی اعلام کنند و نکردند نشان می دهد که تهدیدهای متقابل ایران موثر واقع شده است. به نظرم ایران باید سیاست مقتدرانه در پیش بگیرد.
سخنرانی ترامپ قطعا نقض برجام بوده زیرا نوعی تهدید محسوب می شود و باعث می شود سرمایه گذاران خارجی با تردید جدی مواجه شوند؛ این مساله در تضاد با بندهای 26 تا 29 برجام است.
به گفته این استاد دانشگاه، سرنوشت برجام به نظر سنا و کنگره و رفتار اتحادیه اروپا بستگی دارد. اگر کنگره عملی را در تضعیف برجام انجام دهد و برجام را عملا کنار بگذارد و اتحادیه اروپا هم مقتدرانه در مقابل آمریکا موضع گیری نکند، برجام به کاغذ بی ارزشی تبدیل می شود.
«البته موضع گیری اروپا به معنی صدور بیانیه و حمایت لفظی نیست، بلکه اروپا باید در عمل به آمریکا تفهیم کند که از سرمایه گذاران اروپایی و تجار اروپایی دفاع خواهد کرد و اجازه نخواهد داد آمریکایی ها آنها را تهدید کنند. اگر اروپا به این شکل عمل کند، امیدی برای برجام وجود دارد. آینده برجام به کنگره و سنا و اتحادیه ارپا بستگی دارد، چون ایران بهرحال در برجام به تمام تعهدات خود عمل کرده است. مسلما اگر طرف مقابل به برجام متعهد نماند، طبیعتا ایران هم دیگر به برجام متعهد نخواهد ماند
