مفهوم ارزش افزوده اقتصادی (EVA)قسمت اول

[Diba]

ارزش افزوده اقتصادی معیار اندازهگیری عملکردی است که راههای منجر به افزایش یا از بین رفتن ارزش شرکت را به درستی محاسبه مینماید. این معیار نشاندهنده سود باقیمانده پس از کسر هزینههای سرمایهای است. ارزش افزوده اقتصادی (EVA) یک معیار عملکرد ساده تلقی میشود و تصویر واقعی از ایجاد ثروت برای سهامداران ارائه کرده و در اتخاذ تصیمات سرمایهگذاری و شناسائی فرصتهائی برای بهبود و توجه به منافع کوتاهمدت همانند منافع بلندمدت به مدیران کمک میکند. تاریخچه ارزش افزوده اقتصادی :ابزار تحليلي EVA،در سال 1982از سوي موسسه «استرن و استيوارت»واقع درنيويورك به كار گرفته شد.ارزش افزوده اقتصادي اولین بار توسط استرن-استوارت جهت ارائه خدمات مشاوره ایبه شرکتهایی که ميخواهند یک سطح جبران خدمت مناسبی را برای مدیرانشان را تعیینکنند ، ایجاد و ارائه شد.نوآوراني مانند استرن محدوديت عملي سودهاي حسابداري را مورد بازبيني وسازماندهيمجدد قرار دادند. برخلاف معيارهاي سنتي مانند EBIT(سود پس از کسر بهره و مالیات) وNOPAT (سود خالص عملیاتی پس ازکسربهره ومالیات)و ...، EVAسودآوري واقعي شركتها را مورد بررسي قرارميدهد.شركتهاي بزرگي مانند Coca-cola، EVA را به عنوان راهنمايايجاد ارزش براي سهامدارن بهكار ميبرند. شركتهاي سرمايهگذاري مانند : Management Global asset از EVA، درانتخاب سهام، ساختار پرتفوي و فرايند كنترل ريسك استفاده ميكنند. ارزش چیست ؟عبارت است از بار معنایی خاص که انسان به برخی اعمال ، حالتها و پدیده ها نسبت می دهد.معيارهاي ارزيابي عملكرد:1- ارزیابی عملکرد با استفاده از تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی 2- ارزیابی عملکرد با ترکیب اطلاعات حسابداری و بازار 3- ارزیابی علمکرد با استفاده از دادههای مدیریت مالی 4- ارزیابی عملکرد با استفاده از دادههای اقتصادی مشكلات ارزيابي عملكرد در بند هاي 1 ، 2و3 معیارهای اولیه همچون سود ، رشد سود، سود هر سهم (EPS) سود نقدی هر سهم (DPS) و سود قبل از بهره و مالیات(EBIT)وبازده سرمایه گذاری ROI) ) ونرخ بازده سرمایه و... به واسطه استفاده از سود حسابداری دارای ایرادات وعیوبی بودند زیرا این سود در اثر موارد زیر قابل تغییر است: 1- روشهای ارزشیابی موجودیها 2- روشهای استهلاک دارائیهای ثابت3- روشهای برخورد با هزینههای سرمایهای 4- روشهای ذخیرهگیری 5- روشهای استهلاک سرقفلی تلفیقی چرایی و چگونگی مطرح شدن EVA:1-جدائي مالكيت از مديريت (تضاد منافع).2- معیارهای اولیه همچون سود، رشد سود، سود هر سهم (EPS) سود نقدی هر سهم (DPS) و نرخ بازده سرمایه به واسطه استفاده از سود حسابداری دارای ایرادات و عیوبی هستند.3-ايجاد انگيزه براي مديران براي ارزش آفريني.4- به وجود آمدن معيار مناسب جهت پاداش به مديران .

 

[Diba]

مفهوم ارزش افزوده اقتصادی (EVA)قسمت دوم
طبق مفهوم ارزش افزوده ، ايجاد ارزش در شركت به عوامل زير بستگي دارد:
1- شركت از سرمايه به كار گرفته شده چه بازدهي كسب ميكند؟2- براي سرمايه به كار گرفته شده ، چه هزينه اي پرداخت مي شود؟ارزش افزوده اقتصادی متشکل از دو اصل اساسی در تصمیم گیری مدیران است :هدف اولیه هر شرکت باید حد اکثر سازی ارزش وثروت سهامداران باشد.ارزش هر شرکتی بستگی به این دارد که تا چه حد سودهای آتی مورد انتظار کمتر یا بیشتر از هزینه سرمایه آن است.بنابراین EVA یک معیار با چند هدف است :اریابی عملکرد - تعیین ارزش سهام – بودجه بندی علی الخصوص بودجه بندی سرمایه ای و کمک به تعیین میزان پاداش مدیران.با توجه به جهتگیری EVA، مدیران عملیاتی دارای سه عامل انگیزشی مهم بهشرح ذیل هستند: 1-تلاش برای کسب بازدهی بیشتر از امکانات موجود. 2- سرمایهگذاری در پروژههائی که نرخ بازده آنها بیشتر از نرخ هزینه سرمایهای آنها است. 3- واگذاری سرمایهگذاریها و پروژههائی که نرخ هزینه سرمایهای آنها بیشتر از نرخ بازده آنها است. كاربرد هاي EVA

كاربرد ارزش افزوده را مي توان در سه حوزه مورد توجه قرار داد:1- كاربرد اقتصادي : شناخت توانمنديهاي اقتصادي بنگاهها نظير بهره وري منابع و عوامل توليد.2- كاربرد مديريتي : شناخت توانمنديها و كاركردهاي منابع انساني نظير نيروي كار توليد به منظور سنجش عملكرد.3- كاربرد حسابداري : تحليل مالي منطقي و سودمند از وضعيت و عملكرد مالي بنگاههاي اقتصادي در مقايسه با سود حسابداري.مزایای استفاده از ارزش افزوده اقتصادی (EVA)1- EVA رابـ ـطه نزدیکی با خالص ارزش فعلی (NPV) دارد. 2-EVA مدیران ارشد شرکت را نسبت به معیاری که بیشتر تحت کنترل آنها است، پاسخگو میکند. 3- EVA از طریق همه تصمیماتی که مدیران شرکتهای اتخاذ میکنند تحتتأثیر واقع میشود. 4- EVA معیار مناسبی جهت تعیین پاداش مدیران میباشد.5- EVA با ارزش بازار شرکت در ارتباط است. مزایای ارزش افزوده اقتصادی (EVA)6- EVA بهعنوان یک معیار عملکرد اقتصادی با معیارهای دیگری همچون ارزش افزوده نقدی سرمایهگذاری ، ارزش افزوده سهامداران و بازده جریان نقدی روی سرمایهگذاری سازگار است. 7- EVA بهعنوان معیار داخلی سنجش عملکرد موفقیت شرکت در افزودن ارزش به سرمایهگذاری سهامدارانش را به بهترین نحو نشان میدهد. 8- EVA نشان میدهد که ارزش شرکت مستقیماً به عملکرد مدیریت بستگی دارد. 9- EVA میتواند مبنائی برای تعیین اهداف سرمایهگذاری در پروژهها قرار گیرد. 10- EVA بهعنوان معیار اندازهگیری عملکرد کمتر در معرض تحریفهای حسابداری قرار دارد. معایب EVA1- محاسبه ارزش افزوده اقتصادی شامل محاسبه نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه میباشد که مشکل است. 2- ارزش افزوده اقتصادی معمولاً براساس ارقام تاریخی محاسبه میشود. 3- گاهی اوقات تجزیه و تحلیل ارزش افزوده اقتصادی غیرعملی است مثلاً برای شرکتهائی که تازه راهاندازی شدهاند یا برای شرکتهای سرمایهگذاری، تجزیه و تحلیل ارزش افزوده اقتصادی مناسب نیست.

 

[Diba]

مفهوم ارزش افزوده اقتصادی (EVA)قسمت سوم

تعاریف EVA
دو روش متداول از تعریف EVA وجود دارد :1. روش حسابداری و 2. روش مالیتعریف حسابداری EVAاز دیدگاه حسابداری EVA عبارت است از تفاوت بین سود خالص عملیاتی بعد از مالیات(NOPAT) و هزینه سرمایه.بنابراینEVA متفاوت از ابزارهای سنتی سنجش سود حسابداری مانند EPS و... است زیرا کل هزینه های تامین سرمایه را درنظر می گیرد.EVA از حاصلضرب تفاوت بین نرخ بازده(r)ونرخ هزینه سرمایه(c) در مبلغ سرمایه بدست می آید :EVA = (r – c) * capital فرمول 1نرخ بازده سرمایه (r)نرخ بازده سرمایه به شرح ذیل محاسبه می شود :r=NOPAT/capitalNOPAT=هزینه کاهش ارزش موجودی ها+(صرفه جویی مالیاتی هزینه بهره–هزینه بهره)+سود خالص حسابداری پس ازکسرمالیات+هزینه معوق+هزینه مزایای پایان خدمت کارکنان+هزینه مطالبات مشکوک الوصول +هزینه کاهش ارزش سرمایه گذاری هاcapital=ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاریها+ذخیره کاهش ارزش موجودیها+بدهیهای بهره دار+جمع حقوق صاحبان سهام+(هزینه های پرداختنی)بدهی بابت هزینه های معوق+ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان+ذخیره مطالبات مشکوک الوصولنرخ هزینه سرمایه(c) cدر واقع متوسط موزون هزینه سرمایه(WACC) است.منظورازهزینه سرمایه متوسط موزون بازدهی موردانتظار مدعیان شرکت براساس سهمشان درتامین نقدینگی شرکت است.فرمول محاسباتی نرخ هزینه سرمایه به شرح ذیل است :c=w*rیاc=w1*r1+w2*r2+…+wn*rnمنابع تامین مالی که مشمول هزینه سرمایه ای هستند شامل :

1. بدهیهای بهره دار
2. اوراق قرضه منتشرشده
3. سهام عادی
   
4. سایرمشتقات حقوق صاحبان سهام

بنابراین با توجه به مطالب قبلی EVA را به صورت زیر نیز می توان محاسبه کرد :هزینه های سرمایه ای – NOPAT = EVA فرمول 2 از ديدگاه مالي:EVA، براساس چگونگي ارتباطش با ارزش افزوده بازار MVA)) تعريف ميشود. در اين روش، MVA (يا NPV) برابر با ارزش فعلي EVAهاي آتي مورد انتظار شركت است. از طرفي، MVA عبارت است از تفاوت بين ارزش شركت و ارزش دفتري اقتصادي سرمايه بهكار گرفته شده در شركت.1- MVA نشان دهنده اين موضوع است كه چگونه يك شركت به طورموفقيت آميزيسرمايه اش را به كار بـرده و فرصت هاي سود آورآتي را پيش بيني كرده است2- هدف اوليه و اساسي هر واحد انتفاعي بايد حداكثر كردن MVAباشد.3- EVAايجاد كننده MVAاست ،زيرا ارزش فعلي EVAهاي آتي است كه مبناي ارزيابي و ارزشگذاري شركت در بازار است رابـ ـطه بين EVA&MVA1- EVAمعيار داخلي براي سنجش عملكرد است وMVAمعيار خارجي .2- MVAاثرات ناشي از اقدامات مديريت از زمان تاسيس شركت را مورد ارزيابي قرار ميدهد وEVAيكسال خاص را ارزيابي ميكند.3-MVA نشاندهنده ارزيابي جامعه سرمايه گذار از فعاليت شركت است و متاثر از عملكرد يكسال نميباشد ولي EVAمربوط به يكسال واحد ميباشد.4- EVAايجاد كننده MVAاست.5- اگر EVAهاي آتي مثبت باشند، سهام شركت در بازار به صرف فروخته ميشود و بالعكس

 

[Diba]

مفهوم ارزش افزوده اقتصادی (EVA)قسمت چهارم
گزارشگری ارزش افزوده
گزارشگری ارزش افزوده اندازه گیری وافشای ارزش افزوده وافزایش درثروت ایجادشده بواسطه استفاده مولد ازمنابع شرکت را قبل از تسهیم میان کارکنان و دارندگان اوراق قرضه و دولت وسهامداران نشان می دهد.براین اساس صورت ارزش افزوده به عنوان مکملی برای صورت سود و زیان ارایه می شود. و می تواند بوسیله ترتیب جدید صورت سودوزیان بشکل زیر ارایه شود :S-B=W+I+DP+DD+T+R (1)S-B-DP=W+I+DD+T+R (2)یاکه در آن :سود انباشته =Rدرآمد فروش =Sخرید مواد و خدمات =Bاستهلاک =DPدستمزد = Wبهره = Iسود سهام = DDمالیات = Tمعادله (1) ارزش افزوده ناخالص رابیان می کند درحالیکه معادله (2) بیانگر ارزش افزوده خالص است.سمت چپ هردومعادله نشاندهنده ارزش افزوده (خالص و ناخالص) و سمت راست آنها نشانگر تخصیص ارزش افزوده میان افراد ذینفع است.چگونگی تهیه صورت ارزش افزودهتاکنون برای تهیه صورت ارزش افزوده استانداردی ارایه نشده است و شرکتهای خارجی صورت ارزش افزوده را براساس صورت سود وزیان تهیه می کنند.باتوجه به مثال زیر مشخص است که محاسبات ارزش افزوده دریک صورت مالی شامل دوقسمت ابتدا محاسبه ارزش افزوده وسپس توزیع آن بین کارکنان و دولت وتامین کنندگان مالی وبنگاه اقتصادی است. شرکت نمونه صورت ارزش افزودهفروش 20000کسرمی شود:موادوخدمات خریداری شده (1550)کسرمی شود:کاردرجریان ساخت اول دوره (1000)اضافه می شود:کاردرجریان ساخت آخردوره 1500کسرمی شود:کالای ساخته شده اول دوره (3000) اضافه می شود:کالای ساخته شده آخردوره 3000(1050)ارزش افزوده 18950 توزیع ارزش افزوده به کارکناندستمزدحقوق ومزایای کارکنان 1200 به تامین کنندگان مالیسود تقسیم شده 7000بهره 2000 9000به دولتمالیات 5000اقلام باقیمانده در بنگاه:سود تقسیم نشده 3400استهلاک 3503750 ارزش افزوده 18950نتيجه گيري كلي 1- EVA متفاوت ازابزارهاي سنتي سنجش سود حسابداري مانندEBIT ، و EPS و...است. زيرا EVA كل هزينههاي تامين سرمايه را در نظرميگيرد. 2- با توجه به اینکه معیار EVAبه توانایی بنگاه اقتصادی در خلق بازده مازاد بر بازده مورد انتظار سرمایه گذاران براساس ریسک معین اشاره دارد می تواند میزان اثربخشی عملیات شرکت را اندازه گیری کند.3- EVA یک معیار با چند هدف است یکی ارزیابی عملکرد، دیگری تعیین ارزش سهام، بودجهبندی علیالخصوص بودجهبندی سرمایهای و کمک به تعیین میزان پاداش مديران که استحقاق آن را داشته و یک عامل انگیزشی به حساب میآید.در موقعیت فعلی ایران که رشد اقتصادی بالا نیست وشرکتها با محدودیت منابع مالی مواجه اند طبیعی است که مدیریت واستفاده بهینه از منابع مالی بسیار حیاتی است حال در این مسیر ارزش افزوده اقتصادی که بر کاهش هزینه سرمایه واستفاده بهینه از منابع سرمایه ای تاکید دارد می تواند نقش اساسی ایفا کند.بدین ترتیب اتخاذ رویکرد ارزش افزوده اقتصادی در ایران ضروری به نظر می رسد.