نگهداری فرزند خوانده

[کوکیッ]

اسلام، سرپرستی اطفال یتیم و بی‌سرپرست را از بهترین و پسندیده‌ترین کارها شمرده است. پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله در مورد این امر پسندیده فرموده‌اند:
«بهترین خانه‌های شما خانه‌ای است که در آن یتیمی مورد نیکی و احسان قرار گیرد، و بدترین خانه‌های شما خانه‌ای است که در آن یتیمی آزار بیند.»

آن حضرت در جایی میان اصحاب، دو انگشت سبّابه و وسطی خویش را نشان داده و فرمودند:
«من و تکفّل کننده یتیم در بهشت، این‌چنین باشیم؛ یعنی تا این اندازه به هم نزدیک خواهیم بود.»
راه رسیدن به سرپرستی یک کودک اغلب راهی دشوار است، شاید یک زن و مرد، مجبور شوند ده‌ها و صدها بار با اشخاص و دفاتر مختلف تماس بگیرند. تا پس از مدت‌ها تلاش، کودک‌شان را از یک بیمارستان، از یک دفتر حقوقی یا از یک پرورش‌گاه تحویل بگیرند. این اول ماجراست. از این‌جا به بعد باید انس و الفتی که میان مادر و فرزند و پدر و فرزند بایستی وجود داشته باشد، اهمیت می‌یابد.
وقتی زنی باردار می‌شود نُه ماه خودش را برای این پیوند آماده می‌سازد. اما وقتی کودکی به فرزندی پذیرفته می‌شود معمولاً این اتفاق نمی‌افتد.
ممکن است زمانی که مادر، می‌فهمد قرار است کودکی در اختیارش گذاشته شود بسیار کوتاه باشد. چنین مادرانی توجه داشته باشند که پذیرفتن نوزادی به فرزندی اغلب با استرس‌های خاص خود همراه است.
البته، موضوع دیگر این است که مادرانی که فرزندی را از دیگران اختیار می‌کنند، دوران نُه ماه بارداری و مشکلات ناشی از آن را ندارند.
بیشتر زوج‌هایی که نوزادی را به فرزندی قبول می‌کنند، گاهی به‌طور غیرمنتظره و بدون آمادگی، خود را صاحب فرزند می‌بینند. ولی جای شگفتی است که این زوج‌ها، برخلاف اختلافی که با والدین واقعی دارند و بدون تغییرات هورمونی که در مادران واقعی اتفاق می‌افتد، سریع با این نوزاد پیوند عاطفی برقرار می‌کنند و او را به عنوان فرزند واقعی خود می‌پذیرند. شاید بتوان یکی از عوامل برقراری این پیوند را اشتیاق و آرزوی شدید این زوج‌ها برای داشتن فرزند دانست.
یکی از ابتکارهای جالب برای برقراری دل‌بستگی بین والدین و نوزاد، روش جدید تغذیه فرزندخوانده است. این روش ممکن است باعث تعجب شود، ولی بیشتر خانم‌هایی که نوزادی را به فرزندی قبول می‌کنند، می‌توانند به او شیر بدهند. برای این منظور یک کیسه پلاستیکی قابل انعطاف از گردن مادر آویخته می‌شود که بین سـ*ـینه او قرار می‌گیرد. به این کیسه، یک لوله نازک پلی‌اتیلن وصل می‌کنند و سر دیگر این لوله را روی سـ*ـینه مادر و حدود یک سانتی‌متر بالاتر از سر سـ*ـینه با چسب محکم می‌کنند. کیسه پلاستیکی را از شیر یا غذای کودک پر می‌کند و وقتی نوزاد سـ*ـینه مادر را می‌مکد، از شیر بطری که از لوله نازک خارج می‌شود تغذیه می‌نماید. این روش، هم به مادر و هم به نوزاد رضایت می‌دهد. نوزاد با گمان این که از سـ*ـینه مادر شیر می‌خورد خشنود است و در سـ*ـینه مادر نیز به علت مکیدن نوزاد، هورمون‌هایی تولید می‌شود که شبیه هورمون‌های تولید شده در یک مادر واقعی است. پس از حدود شش هفته، مادرخوانده به علت تأثیر این هورمون‌ها، صاحب مقداری شیر می‌شود که البته مقدار آن کم است، ولی تأثیر عاطفی مهمی در برقراری پیوند دارد.
ولی اگر مادر نمی‌خواهد به فرزندخوانده خود شیر بدهد، می‌تواند برای برقراری رابـ ـطه طبیعی با نوزاد روش‌های دیگری را انتخاب کند. یکی از این روش‌ها که برقراری پیوند عاطفی را آسان می‌کند، حمل کردن نوزاد در ساک پشتی یا بغلی است.

نکاتی در مورد ملاقات با فرزندخوانده
وقتی والدین کودکی را که به فرزندی پذیرفته‌اند به خانه می‌آورند، نکاتی هست که در مورد او باید رعایت کنند.
با فرزند خود حرف بزنند. از جمله کارهایی که مادر باید بلافاصله پس از به فرزندی قبول کردن کودکی انجام دهد، این است که با او صحبت کند. در این زمان والدین باید خودشان را به کودک معرفی کنند. به او بگویند که از داشتن او بسیار خوش‌حال هستند. اگر کودکی را از فرهنگ دیگری به فرزندی پذیرفته‌اند ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تا با صدای آن‌ها آشنا شود. برای او لحن صدا، حالت آن و بلندی و کوتاهی صدای‌شان با آن‌چه او بدان عادت دارد فرق می‌کند.
باید انتظار آن را داشته باشند که چند روز نخست با دشواری سپری شود. برای کودکی که به‌تازگی تولدیافته و مشکلات آن را تحمل کرده است، آمدن به خانه‌ای که چندین نفر با لحن صحبت متفاوت با او حرف می‌زنند دشوار است. از این رو، کودکانی که به فرزندی پدر و مادر دیگری پذیرفته می‌شوند، احتمالاً در روزهای نخست بدمشرب هستند.
مادران از این‌که نمی‌توانند با شیر خود کودک‌شان را تغذیه کنند نباید ناراحت بشوند. بسیاری از مادرانی که کودکی را به فرزندی قبول می‌کنند در این زمینه مشکل دارند. اغلب آن‌ها آرزو می‌کنند که کاش می‌توانستند به فرزندشان شیر بدهند.
اگر کودکی را که دریافت می‌کند سه، چهار، یا پنج ماهه باشد، لازم است کودک را از نزدیک نظاره کند و به حالاتش پی ببرد. توجه کند که چه‌قدر غذا می‌خورد. اغلب این بچه‌ها با شیر خشکبزرگ می‌شوند و با بطری شیر می‌خورند.
این مادران به‌خاطر داشته باشند که آن‌ها کمتر از مادری که کودک را به دنیا آورده، مادر نیستند. ممکن است مادری که کودکی را به فرزندی می‌پذیرد، احساس کند که سزاوار مادر شدن نیست. اما معمولاً پس از دو، سه ماه موضوع کاملاً طبیعی می‌شود. نیازی نیست که مادران فرزند قبول کرده عذاب وجدان داشته باشند. آن‌ها وظایف هر مادر طبیعی را انجام می‌دهند.
مادرانی که کودکی را به فرزندی قبول می‌کنند اغلب این سؤال برای‌شان مطرح می‌شود که آیا فرزندشان، وقتی بزرگ شد، می‌خواهد بداند که پدر و مادر اصلی او چه کسانی است؟ این اتفاق ممکن است بیفتد، اما جایی برای نگرانی نیست. والدین بایستی باید به حق طبیعی کودک خود احترام بگذارند، صراحت به خرج دهند و پرده‌پوشی نکنند. از همان آغاز در صحبت‌هایی که با فرزندشان می‌کنند موضوع را با او در میان بگذارند تا در مقاطع بعدی مجبور نشوند درباره زمان مناسب برای در میان گذاشتن موضوع با او به زحمت بیفتند.
نکته دیگر در فرزندخواندگی این است که گاهی مادری نازا، پس از آن‌که کودکی را به فرزندی قبول کرد، باردار می‌شود و کسی هم دقیقاً دلیلش را نمی‌داند!