هفت خوان درمان ریشه دندان

[مهربانوی ایرانی]

عصب‌كشي، اسمي كه به غلط براي عمليات درمان ريشه دندان باب شده است، همواره ما را به ياد يكي از دردناك‌ترين، طولاني‌ترين و چه‌بسا ناشناخته‌ترين عمليات‌هاي دندانپزشكي مي‌اندازد؛ مجموعه درماني كه معمولا قبل از آغاز نيز با درد همراه است و زياد شنيده‌ايم كه زمان درمان هم دردناك خواهد بود. مهم‌تر از همه اينكه نمي‌دانيم در حين درمان قرار است چه اتفاقي بيفتد. دندانپزشك با مقدار زيادي وسايل عجيب و غريب سوهان مانند و يك متر كوچك به سراغ دندانمان مي‌آيد. مرتب اين سوهان‌هاي كوچك را داخل دندانمان بالا و پايين مي‌برد و بعد آنها را جلوي متر كوچكي كه در دست دارد، اندازه‌گيري مي‌كند. هر از گاه عكسي مي‌گيرد و... اگر يكي از دندان‌هايتان تحت درمان ريشه قرار گرفته باشد، اين مراحل را خيلي خوب مي‌شناسيد و به ياد داريد.
درمان ريشه دندان به درمان قسمت داخلي دندان كه حاوي عصب و رگ‌هاي داخلي دندان است، گفته مي‌شود. به عبارتي، اگردر دندان شما پوسيدگي ايجاد شده و مدت طولاني در دندان شما جا خوش كرده، مينا و عاج دندانتان را درگير كرده و مقاومت آنها را در برابر ميكروب‌ها از بين بـرده است. اكنون به ناحيه داخلي دندان (پالپ) يا به اصطلاح عصب يا مغز دندان نفوذ كرده و آنها را درگير خواهد كرد. خاصيت پالپ دندان اين است كه اگر تنها از يك نقطه كوچك هم به محيط خارج از دندان باز شود، به دليل نفوذ ميكروب‌ها و پخش شدن آنها، قابليت دفاع خود را از دست مي‌دهد. به عبارتي، در دنداني كه پالپ آن به علت پوسيدگي يا شكستگي تاج دندان به محيط خارجي دندان باز مي‌شود، عمليات درمان ريشه اجتناب‌ناپذير است. تمام رگ‌ها و اعصاب داخل پالپ بايد خارج شوند تا كانون عفونت را به همراه خود خارج كنند و سپس اتاقك خالي پالپ شكل‌دهي شده، به كمك مواد مخصوصي پر شود تا راه ورود ميكروب‌ها را ببندد.
دنداني كه پالپ آن خارج شده باشد، به دليل قطع اعصاب و رگ‌هاي داخلي آن آب زيادي از دست مي‌دهد و به زودي خشك و شكننده مي‌شود. از طرفي از آنجا كه معمولا پوسيدگي‌هاي بزرگي در دندان ايجاد مي‌شود و به دنبال آن پالپ دندان درگير مي‌شود، براي درمان اين دندان بايد تمام پوسيدگي‌هاي تاج حذف شود. به همين دليل، مقدار زيادي از نسج دندان از دست مي‌رود. ترميم چنين دنداني معمولا به كمك روكش‌ها و ميله‌هاي داخل ريشه‌اي انجام مي‌شود تا عمر پركردگي‌ها بيشتر شود.
اكنون اين شكل‌ها را به ترتيب دنبال كنيد تا با آنچه در طول درمان ريشه اتفاق مي‌افتد، آشنا شويد:
)1 يك عفونت عميق: يك پوسيدگي بزرگ و عميق در تاج دندان اتفاق افتاده است. پوسيدگي به حدي عميق است كه به ناحيه پالپ دندان وارد شده است. در عكس دقت كنيد. پالپ يك اتاقك نسبتا بزرگ در تاج دندان دارد و ادامه آن به صورت كانال‌هاي باريكي داخل ريشه‌ها كشيده شده است. دندان‌ها بسته به نوعشان تعداد ريشه‌هاي مختلفي دارند و داخل هر كدام از ريشه‌ها ممكن است يك تا دو كانال وجود داشته باشد. دندانپزشك بايد تمام كانال‌ها را پيدا كرده، آنها را تميز و براي پر كردن آماده كند.

)2 مسيري به سمت ريشه: در اولين مرحله، دندانپزشك ناحيه دندان مورد نظر را بي‌حس مي‌كند. معمولا از ناحيه پوسيدگي به كمك وسايل چرخنده دندانپزشكي به دندان وارد مي‌شود و بعد از برداشتن تمام پوسيدگي‌ها مسير مستقيم و مناسبي به سمت ريشه‌ها و اتاقك پالپ باز مي‌كند. گاهي اوقات ممكن است عفونتي كه در ناحيه پالپ دندان اتفاق افتاده، آبسه يا ضايعه‌اي هم در قسمت ته ريشه دندان ايجاد كند. در ريشه سمت چپ اين عكس يك آبسه در نوك ريشه ديده مي‌شود. معمولا با درمان ريشه به مرور زمان اين ضايعه ها برطرف مي‌شوند.
)3 عفونت‌ها خارج مي‌شوند: بعد از ايجاد مسير به سمت ريشه تمام محتويات داخل كانال‌ها كه شامل رگ‌ها و اعصاب هستند به كمك وسايل مخصوصي كه مهم‌ترين آنها <فايل> است، خارج مي‌شوند. فايل وسيله‌اي سوهان مانند با يك دسته پلاستيكي است كه دندانپزشك با حركت‌هاي رفت و برگشتي آن به داخل كانال علاوه بر تميز كردن كامل كانال، به كانال‌هاي ريشه شكل مناسبي مي‌دهد تا براي پر شدن آماده شوند. دندانپزشك به كمك راديوگرافي و يك متر كوچك طول كانال‌ها را تعيين و براساس طول تعيين شده كانال‌ها را براي پر شدن آماده مي‌كند.
)4 كانال‌ها براي پر شدن آماده‌اند: بعد از آنكه همه كانال‌ها تميز و آماده شدند، به كمك يك ماده پركننده دائمي - كه معمولا ماده‌اي الاستيك به نام "گوتاپركا" است - پر مي‌شوند. پر شدن كانال‌ها به كمك اين ماده، كانال‌هاي دندان را مهروموم مي‌كند و راه را بر نفوذ ميكروب‌ها مي‌بندد و دندان را براي پر شدن تاج آماده مي‌كند.
)5 بازسازي موقت دندان: بعد از آنكه كانال‌ها پر شدند معمولا به مدت يك تا دو هفته دندان با يك پانسمان موقت تاج باقي مي‌ماند. بعد از آنكه تمام علامت‌هاي دندان درگير شده، مثل درد، تورم و... برطرف شد، دندان به صورت دائم پر مي‌شود. معمولا روكش‌دنداني بهترين درمان براي دندان‌هاي درمان ريشه‌شده‌اند.
)6 قرارگيري ميله داخل كانالي: معمولا دندان‌هاي عصب‌كشي شده مقدار زيادي از تاج خود را از دست داده‌اند و براي پر كردن آنها احتياج به وسايل كمكي است كه پست ‌)post(‌ ناميده مي شود. پست‌ها ميله‌هايي هستند كه يك سر آنها داخل كانال دندان و سر ديگر آن، داخل حفره تاجي قرار مي‌گيرد و ماده پركننده يا قسمتي از روكش در اطراف آن قرار مي‌گيرد. به اين ترتيب، پركردگي تاج به كمك پست به ريشه متصل مي‌شود.
)7 اگر لازم باشد روكش روي دندان قرار مي‌گيرد.‌
منبع:نرم افزار پزشک یار