پر کردن دندان با جیوه

[مهربانوی ایرانی]

پوسیدگی دندانی در کنار سرماخوردگی یکی از شایع ترین بیماری های عفونی در سراسر دنیاست که شاید نزدیک به صددرصد مردم دنیا به نوعی آن را تجربه کرده اند؛ اتفاقی که باعث تخریب نسج دندان شده و در صورت رسیدگی نکردن به موقع می تواند باعث بروز حساسیت و در موارد پیشرفته باعث درگیری اعصاب و بافت نرم داخل دندان (پالپ) شود و دردهای وحشتناکی را ایجاد کند. بهترین راه مقابله با این بیماری موذی پیشگیری است اما وقتی دندان دچار پوسیدگی شد می توان با برداشت پوسیدگی دندان را ترمیم کرد. سوال اینجاست که با چه ماده ای باید این کار انجام شود؟ و آیا مواد فلزی ترمیم کننده دندان که بسیار هم پرمصرف هستند برای سلامت ضرر دارند یا خیر؟


● متهم اصلی


در ابتدای مطلب باید اشاره کنیم که اصلا چرا دندان دچار پوسیدگی می شود. به طور خلاصه باید گفت تمیز نکردن به موقع مواد غذایی از روی دندان ها محیط مناسبی در اختیار باکتری های حفره دهان می گذارد تا با تخمیر مواد غذایی و به خصوص مواد قندی اسید تولید کرده و مینای دندان را حل کنند. با توجه به اینکه نمی توان غذا نخورد یا اینکه امکان حذف کردن باکتری ها از حفره دهان وجود ندارد بنابراین اصلی ترین کلید پیشگیری از پوسیدگی دندان تمیزکردن به موقع آن ها با مسواک و نخ دندان است تا باکتری های حفره دهان فرصت تخمیر مواد غذایی و تولید اسید برای ایجاد پوسیدگی را نداشته باشند.


● علائم یک دندان پوسیده


در مراحل اولیه پوسیدگی یعنی هنگامی که پوسیدگی محدود به مینای دندان است معمولا درد وجود ندارد و دندان نسبت به محرک هایی مثل سرما، گرما و شیرینی حساس نیست اما اغلب به دنبال ورود پوسیدگی به عاج دندان حساسیت نسبت به محرک هایی که ذکرشان رفت آغاز می شود و بیمار درجات مختلفی از درد را تجربه می کند که به شدت پوسیدگی بستگی دارد البته امکان دارد به رغم وجود یک پوسیدگی عمیق، دندان هیچ گونه علائمی نداشته باشد اما اگر قرارباشد یک دندان پوسیده دچار درد و حساسیت شود اغلب شدت این علائم با شدت پوسیدگی مرتبط است.


معمولا دندانی که پوسیدگی عاجی داشته و نسبت به محرک ها به خصوص سرما حساس است درصورت مجاورت با چنین محرکی دچار دردی تیز و شدید می شود که با حذف تحـریـ*ک(مثلا قورت دادن آب سرد) در مدت زمانی کمتر از۱۵ ثانیه برطرف می شود و معمولا می توان دندان دردناک را مشخص کرد. چنین دردهایی هشداری کاملا جدی هستند و بیمار باید به سرعت نسبت به درمان دندان مورد نظر اقدام کند و گرنه پوسیدگی پیشرفت کرده و پالپ دندان (بافت نرم مرکز دندان که حاوی عروق و اعصاب است)درگیر می شود. تا قبل از رسیدن به چنین مرحله ای دندان اغلب با درمان های ساده دندان پزشکی ترمیمی، قابل درمان است.


● اینقدر به دندان پزشک اصرار نکنید


برخی از بیماران مدام به دندان پزشک اصرار می کنند که دندان های پوسیده را با کامپوزیت ترمیم کنند یا این که ترمیم های آمالگام قدیمی را با مواد همرنگ دندان جایگزین کنند. این کار اشتباه است. بیماران باید دقت کنند که تشخیص این که کدام ماده ترمیمی برای ترمیم دندان مناسب است با دندان پزشک است. دندان پزشک تشخیص می دهد که برای ترمیم این دندان از کدام ماده استفاده کند و قطعا بهترین و بادوام ترین ماده را استفاده خواهد کرد. حتی در برخی موارد استفاده از مواد همرنگ دندان برای ترمیم پوسیدگی خود می تواند زمینه ساز مشکلاتی در آینده باشد. اگر یک ترمیم آمالگام خوب و با رعایت اصول علمی انجام شده باشد دلیلی برای تعویض آن وجود ندارد چون موقع خالی کردن ماده ترمیمی بخشی از دندان هم به اجبار تراشیده خواهد شد که مطلوب نیست.


● سیاه بهتر است یا سفید؟


در حال حاضر رایج ترین و مطلوب ترین این مواد عبارتند از آمالگام که به ترمیم فلزی معروف است و کامپوزیت که در میان عامه مردم به ترمیم سفید یا همان همرنگ دندان معروف شده است. از کامپوزیت بیشتر برای ترمیم دندان های جلویی فک یا در مواردی که زیبایی اهمیت بالایی دارد استفاده می شود گرچه می توان برحسب شرایط این ماده را برای ترمیم همه دندان ها استفاده کرد. در سال های اخیر تحولات زیادی در تولید این مواد اتفاق افتاده که روی بحث دندان پزشکی زیبایی به شدت تاثیرگذار بوده است. از آمالگام یا همان ترمیم های فلزی یا سیاه رنگ هم عمدتا برای ترمیم دندان های آسیای کوچک و بزرگ استفاده می شود.


● مشکل فقط زشتی است


آمالگام در اصل از مخلوط کردن جیوه با ذرات جامد آلیاژی از نقره، قلع، مس و گاهی روی، پالادیوم، ایندیوم و سلنیوم تهیه می شود. وقتی آلیاژ آمالگام با جیوه مایع ( و خالص ) مخلوط شد، آمالگام دندانی تشکیل می شود که قابل فرم دادن در داخل حفره ای است که دندان پزشک آماده کرده است. دندان پزشک این ترکیب را داخل حفره قرار داده و آن را مرحله به مرحله متراکم می کند. وقتی آمالگام سفت شد به ماده ای محکم تبدیل می شود که مقاومت بسیار بالایی در برابر نیروهای ناشی از جویدن دارد و در مقایسه با سایر مواد ترمیمی طول عمر بالاتری دارد. مهم ترین ایراد آمالگام رنگ فلزی و نازیبای آن است.
● این جیوه مضر است؟


مدت هاست که بحث جیوه موجود در آمالگام مطرح است. بسیاری تصور می کنند چون داخل آمالگام جیوه وجود دارد برای سلامت مضر است و نباید از آن استفاده کرد اما باید گفت تحقیقات متعدد دانشمندان علوم دندان پزشکی در سراسر دنیا این قضیه را رد کرده است. نتایج این تحقیقات نشان داد، جیوه موجود در آمالگام برای سلامت بیمار به هیچ وجه مضر نیست. حدود ۱۰سال قبل هم انجمن ملی غذا و داروی آمریکا تاکید کرد که جیوه موجود در آمالگام برای سلامت مضر نیست و کاربرد آن بلامانع است.


● دندان ترمیم شده مراقبت می خواهد


برخی بیماران تصور می کنند وقتی دندان ترمیم شد دیگر دچار مشکل نمی شود این تصور اشتباه است، دندان ترمیم شده حتی بیشتر از دندان طبیعی نیاز به مراقبت دارد که این مراقبت هم کار پیچیده ای نیست. مسواک زدن مرتب ۲ یا ۳ بار در روز و کشیدن نخ دندان مهم ترین عوامل پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه هستند. انجام همین ۲ کار ساده طول عمر دندان های سالم و ترمیم شده را چند برابر افزایش می دهد. البته رژیم غذایی هم در این بین نقش مهمی برعهده دارد و باید توجه داشت، خوردن مداوم مواد شیرین خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.
منبع:نرم افزار پزشک یار