علمی پلیکان پاخاکستری

[MILAD_A]

[h=2][/h] در یکی از روزهای سرد بهمنماه، وقتی آفتاب نیمهجان کمی سوز سرمای سواحل دریای خزر در تالاب بینالمللی میانکاله را گرفته بود، این پلیکان ماجراجو تصمیم گرفت ناهار ظهرش را از ماهیان به دام افتاده در تور صیادان میانکالهای تامین کند،غافل از این که علیرضا هاشمی، جایی در آن اطراف، مدتی است منتظر چنین لحظاتی کمین کرده و این هم نتیجه... رقیب ماهیگیران در لحظه سرقت به دام دوربین افتاد.



این تصویر پلیکانی را نشان می دهد که یک گونه در معرض خطر انقراض است و حتی در ضمیمه یک کنوانسیون تجارت گونه های گیاهی و جانوری در خطر انقراض (سایتیس) و اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی هم نامش ثبت شده است. پلیکان پاخاکستری از راسته سقامرغان، یکی از بزرگ ترین پرندگانی است که قدرت پرواز دارد.
پراکندگی این گونه که زمستان ها را در تالاب ها و سواحل امن شمال و جنوب ایران می گذراند، به نسبت گسترده است. پاخاکستری مرزهای جغرافیایی را از اروپای شرقی تا شرق مرکزی آسیا درنوردیده و در شرق مدیترانه، آسیای مرکزی و سواحل شرقی چین نیز زمستان گذرانی می کند.
این پرنده با وزن تقریبی 9 تا 15 کیلوگرم و بال های بزرگی که فاصله دو سر آنها از هم به سه و نیم متر می رسد، برای پرواز از تکنیکی شبیه هواپیماهای رادارگریز بهره می گیرد و ارتفاع پروازش را از طول بال ها کمتر می کند تا بتواند راحت تر تغییرات ناچیز در الگوی جریان هوای اطراف بال هارا مهار کند. این استراتژی تنها راه برای ذخیره انرژی نیست. پرواز گروهی به شکل عدد هفت (7)، بهره گیری از جریان رو به بالای هوا به واسطه نیروی پرواز پرنده اول گروه، اوج گرفتن روی ستون های حرارتی و در نهایت استفاده از استراتژی اوج دینامیک که امکان پرواز بدون بال زدن و صرف انرژی مازاد را مهیا می کند، همه در ید قدرت پلیکان هاست.
سرعت پرواز پلیکان ها گاه به 56 کیلومتر در ساعت می رسد. آنها حتی می توانند24 ساعت بر فراز زمین و در ارتفاع قریب به 1000 تا 3000 متر پرواز کنند. تحقیقات نشان داده با پیش بینی درجه حرارت ستون های بالارونده هوا که ارتفاع پرواز را به پرندگانی نظیر پلیکان ها دیکته می کنند، می توان جلوی تصادم های غیرمترقبه هوایی این گونه با دیگر وسایل پروازی را گرفت.
کیسه زیر گلو که پرنده از آن برای به​دام انداختن ماهی ها، دوزیستان و دیگر مواد حاضر در جیره غذایی استفاده می کند، ظرفیت پذیرش 14 لیتر را داراست. پلیکان ها با کیسه گلویی پر نمی توانند بخوبی پرواز کنند چرا که برای حفظ تعادل، گردن باید کاملا فشرده باشد. انتهای منقار بالایی که شباهت عجیبی به چنگگ دارد، ابزاری کارآمد در شکار موجودات لغزنده ای نظیر ماهیان است. تغییر یا از بین رفتن زیستگاه در کنار شکار و مواردی چون برخورد با دکل ها و خطوط انتقال نیرو از جمله مهم ترین عوامل تهدید این گونه است. رقابت غذایی این پرنده زیبا با ماهیگیران نیز در برخی نقاط جهان ادامه حیات آن را با خطر جدی مواجه کرده است.