KIMIA_A
کاربر نگاه دانلود
زنی كه بنای ناسازگاری می گذارد و بدون عذر موجه از شوهرش تمكین نمی كند، ناشزه محسوب می شود. در فقه اسلامی نشوز اصطلاحی است به معنی تمکین نکردن، نافرمانی و عدم ایفای وظایف زناشویی.
بر اساس قانون و شرع زن باید از همسر خود اطلاعت كند ، این مساله تا جایی اهمیت دارد كه برای زن نافرمان عنوان «ناشزه» انتخاب شده است . در فقه اسلامی نشوز اصطلاحی است به معنی تمکین نکردن، نافرمانی و عدم ایفای وظایف زناشویی. البته در قوانین معمولاً نشوز نافرمانی زن از شوهر است اما نافرمانی شوهر نیز در نوشته های فقهی نشوز نامیده می شود. برای آشنایی بیشتر شما با این موضوع به بررسی ابعاد گوناگون «نشوز» پرداخته ایم که در پی می آید.
تمکین به چه معناست؟
زنی كه بنای ناسازگاری می گذارد و بدون عذر موجه از شوهرش تمكین نمی كند، ناشزه محسوب می شود. به این ترتیب دیگر او مستحق نفقه نخواهد بود. پیش از شروع بحث بهتر است بدانیم که تمكین سه نوع است؛ تمكین عام، تمكین خاص و تمكین اخص. تمكین عام به وظایف عمومی زن در خانه شوهر گفته می شود كه با اطاعت از شوهر یا تعامل و تفاهم دراوضاع زندگی مشترك به طور كلی همراه خواهد بود.
تمكین خاص هم صرفاً به انجام وظایف خاص زناشویی مربوط می شود. اگر زنی وظایف زناشویی خود را انجام ندهد، «ناشزه» محسوب شده و در نتیجه، نفقه به او تعلق نمی گیرد، اما حق او بر مهریه اش همچنان پابرجاست. البته مواردی هم هست كه عدم تمكین زن، جنبه شرعی و قانونی دارد و نشوز به حساب نمی آید به عنوان مثال اگر محل سكونت زن نامناسب باشد و به این دلیل او از تمکین امتناع کند، دوره ای که زن بیمار است یا دوره عادت ماهانه یا نفاس که تمکین خاص امکان ندارد، در دوره سفر حج تمتع که تمکین زن مشروع نیست، در صورتی که لازم باشد زن برای درمان بیماری اش به تجویز پزشك از كشور خارج شود، در شرایطی که زوج به بیماری واگیردار مبتلا شده باشد، اگر خوف این وجود داشته باشد که تمکین برای زن ضرر جسمی، شرافتی، جانی و مالی، به دنبال دارد، در شرایطی که زن برای استفاده از حق حبس خود برای دریافت مهریه، از تمکین امتناع کند.به این ترتیب وظایف زن در قبال مرد مشخص می شود و هر یك از مواردی كه در زمره تمكین به حساب می آیند از سوی زن رعایت نشود، عنوان ناشزه به او داده می شود.
اگر زنی وظایف زناشویی خود را انجام ندهد، «ناشزه» محسوب شده و در نتیجه، نفقه به او تعلق نمی گیرد، اما حق او بر مهریه اش همچنان پابرجاست. البته مواردی هم هست كه عدم تمكین زن، جنبه شرعی و قانونی دارد و نشوز به حساب نمی آید.
نشوز مرد
در عقد دایم، نفقه زن كه عبارت است از مسكن، لباس، غذا، اثاث، هزینه درمان و ... بر عهده شوهر است حتی اگر زن از نظر مالی غنی و یا دارای درآمد و شغل دولتی باشد. در ازدواج موقت زن حق نفقه ندارد مگر اینكه برقراری نفقه بین زن و شوهر شرط شود و یا اصولا عقد بر مبنای وجود نفقه برای زن و استحقاق بر آن تنظیم و جاری شده باشد. علاوه بر پرداخت نفقه، مرد باید موارد دیگری را نیز در مقابل همسر خود دارد؛ حسن معاشرت، اهتمام به امور همسر و در صورت تعدد زوجات، رعایت عدالت بین همسران نیز بر عهده مرد خواهد بود که باید آن ها را به جا آورد است. به این ترتیب یك مرد به دلیل امتناع از پرداخت نفقه، سوء معاشرت، عدم اهتمام به امور همسر و رعایت نکردن عدالت بین همسران، ناشزه به حساب می آید.
با زن ناشزه چه باید كرد؟
فرض كنید زنی از شوهر خود تمكین می كند، از خانه بی اجازه و بدون رضایت همسر خارج می شود، به سر و وضع خود نمی رسد و خواسته های همسر خود را برآورده نمی كند. حال باید دید مرد چه برخوردی در مقابل او می تواند داشته باشد. به این ترتیب اگر از خانمی رفتارهای نشانگر نشوز و نافرمانی دیده شود، مثلا اینکه زن رفتار و برخورد تند وخشن داشته باشد یا با شوهر قهر کند یا با او رفتاری توهین آمیز داشته باشد، شوهر قبل از هر اقدامی باید زن را نصیحت کند. ولی اگر نصیحت های مرد در زن اثری نداشته باشد و او همچنان به كارهای مصداق نشوز ادامه دهد، مرد می تواند با او قهر و از همخوابی با او دوری کند. اگر بعد از این مرحله نیز زن دست از مخالفت های خود برندارد، مرد می تواند به اندازه ای که باعث تنبه و ترک نافرمانی او شود وی را تنبیه کند، ولی بیش از آن جایز نیست و اگر باز هم زن تمکین نکرد می توان تنبیه را بیشتر کند. البته به شرط اینکه قرمز و کبود، یا موجب جراحت بدن زن نشود. این را نیز به یاد داشته باشید كه اگر این تنبیه بیش از حد باشد و كبودی به بار آورد زن می تواند از مرد، دیه طلب كند.
تنبیهات قانونی
در قانون مدنی نیز مجازات هایی برای زن نافرمان در نظر گرفته شده است كه شامل عدم استحقاق نفقه، دعوای الزام به تمکین، عدم استحقاق اجرت المثل و نحله می شود. به عبارتی براساس ماده 1108 قانون مدنی، تنها ضمانت اجرایی موثر برای تخلف از وظیفه تمکین زوجه در قبال زوج، محروم كردن وی از نفقه است. در این ماده آمده است: «چنانچه زن از وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.» البته مواردی هست كه زن نمی تواند وظایف خود را به جا بیاورد كه قانون آن ها را نیز شمرده است و شامل حق حبس، بیماری واگیردار شوهر یا بیماری زوجه و خصوصا در ایام وضع حمل، اثبات خوف ضرر مالی، جانی یا آبرویی برای زوجه و در نهایت سفر زوجه می شود. بد نیست این را نیز بدانید كه وقتی زن با مواردی كه یاد شد اقدام به تمكین نكند، مرد می تواند در دادگاه دعوای الزام به تمکین علیه او مطرح كند. به این ترتیب دادگاه زن را ملزم به تمكین می كند و البته در این ارتباط هم تنبهی كه برای زن در نظر گرفته می شود، عدم دریافت نفقه و اجازه ازدواج دوم به شوهر است.
همان طور كه گفته شد یكی از وظایف مرد پرداخت نفقه است و مردی كه این وظیفه را انجام ندهد نشوز كرده است. در این رابـ ـطه زن حق دارد در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه به دادگاه رجوع كند و دادگاه مكلف است میزان نفقه زن را بر مبنای وضعیت زن و متناسب با شان خانوادگی و اجتماعی او تعیین كند.
مردی كه وظایف خود را به جا نیاورد
همان طور كه گفته شد یكی از وظایف مرد پرداخت نفقه است و مردی كه این وظیفه را انجام ندهد نشوز كرده است. در این رابـ ـطه زن حق دارد در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه به دادگاه رجوع كند و دادگاه مكلف است میزان نفقه زن را بر مبنای وضعیت زن و متناسب با شان خانوادگی و اجتماعی او تعیین كند و شوهر را به پرداخت آن ملزم كند. به این ترتیب اگر شوهر از اجرای حكم دادگاه خودداری كند زن حق دارد برای طلاق به دادگاه دادخواست بدهد و دادگاه شوهر را به طلاق همسرش اجبار خواهد كرد.
حقوق زن برای استقلال از شوهر
زن این حق را دارد كه تا وقتی مهریه به او پرداخت نشده است از انجام وظایفی كه در مقابل شوهر دارد، امتناع كند به شرط آنكه مهریه دارای اجل و زمان نباشد یا به اصطلاح حال باشد پس اگر مهریه زن مبلغی باشد که پرداخت آن برای دو سال بعد از عقد تعهد شده باشد، زن حق ندارد از انجام وظایف خود امتناع كند. باید توجه داشت اگر زن به واسطه نپرداختن مهریه از انجام وظایف خود در مقابل شوهر خودداری كرد این امر مانع از استحقاق برای دریافت نفقه نیست و وی ناشزه به حساب نمی آید. همچنین زن حق دارد به طور مستقل در دارایی خود هرگونه تصرفی داشته باشد برای مثال زن می تواند سهم الارث پدری اش را به سایر ورثه یا دیگران ببخشد و شوهر حق مداخله در این امور را ندارد و فرمان برداری از حرف های مرد در این خصوص بر زن واجب نیست.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
بر اساس قانون و شرع زن باید از همسر خود اطلاعت كند ، این مساله تا جایی اهمیت دارد كه برای زن نافرمان عنوان «ناشزه» انتخاب شده است . در فقه اسلامی نشوز اصطلاحی است به معنی تمکین نکردن، نافرمانی و عدم ایفای وظایف زناشویی. البته در قوانین معمولاً نشوز نافرمانی زن از شوهر است اما نافرمانی شوهر نیز در نوشته های فقهی نشوز نامیده می شود. برای آشنایی بیشتر شما با این موضوع به بررسی ابعاد گوناگون «نشوز» پرداخته ایم که در پی می آید.
تمکین به چه معناست؟
زنی كه بنای ناسازگاری می گذارد و بدون عذر موجه از شوهرش تمكین نمی كند، ناشزه محسوب می شود. به این ترتیب دیگر او مستحق نفقه نخواهد بود. پیش از شروع بحث بهتر است بدانیم که تمكین سه نوع است؛ تمكین عام، تمكین خاص و تمكین اخص. تمكین عام به وظایف عمومی زن در خانه شوهر گفته می شود كه با اطاعت از شوهر یا تعامل و تفاهم دراوضاع زندگی مشترك به طور كلی همراه خواهد بود.
تمكین خاص هم صرفاً به انجام وظایف خاص زناشویی مربوط می شود. اگر زنی وظایف زناشویی خود را انجام ندهد، «ناشزه» محسوب شده و در نتیجه، نفقه به او تعلق نمی گیرد، اما حق او بر مهریه اش همچنان پابرجاست. البته مواردی هم هست كه عدم تمكین زن، جنبه شرعی و قانونی دارد و نشوز به حساب نمی آید به عنوان مثال اگر محل سكونت زن نامناسب باشد و به این دلیل او از تمکین امتناع کند، دوره ای که زن بیمار است یا دوره عادت ماهانه یا نفاس که تمکین خاص امکان ندارد، در دوره سفر حج تمتع که تمکین زن مشروع نیست، در صورتی که لازم باشد زن برای درمان بیماری اش به تجویز پزشك از كشور خارج شود، در شرایطی که زوج به بیماری واگیردار مبتلا شده باشد، اگر خوف این وجود داشته باشد که تمکین برای زن ضرر جسمی، شرافتی، جانی و مالی، به دنبال دارد، در شرایطی که زن برای استفاده از حق حبس خود برای دریافت مهریه، از تمکین امتناع کند.به این ترتیب وظایف زن در قبال مرد مشخص می شود و هر یك از مواردی كه در زمره تمكین به حساب می آیند از سوی زن رعایت نشود، عنوان ناشزه به او داده می شود.
اگر زنی وظایف زناشویی خود را انجام ندهد، «ناشزه» محسوب شده و در نتیجه، نفقه به او تعلق نمی گیرد، اما حق او بر مهریه اش همچنان پابرجاست. البته مواردی هم هست كه عدم تمكین زن، جنبه شرعی و قانونی دارد و نشوز به حساب نمی آید.
نشوز مرد
در عقد دایم، نفقه زن كه عبارت است از مسكن، لباس، غذا، اثاث، هزینه درمان و ... بر عهده شوهر است حتی اگر زن از نظر مالی غنی و یا دارای درآمد و شغل دولتی باشد. در ازدواج موقت زن حق نفقه ندارد مگر اینكه برقراری نفقه بین زن و شوهر شرط شود و یا اصولا عقد بر مبنای وجود نفقه برای زن و استحقاق بر آن تنظیم و جاری شده باشد. علاوه بر پرداخت نفقه، مرد باید موارد دیگری را نیز در مقابل همسر خود دارد؛ حسن معاشرت، اهتمام به امور همسر و در صورت تعدد زوجات، رعایت عدالت بین همسران نیز بر عهده مرد خواهد بود که باید آن ها را به جا آورد است. به این ترتیب یك مرد به دلیل امتناع از پرداخت نفقه، سوء معاشرت، عدم اهتمام به امور همسر و رعایت نکردن عدالت بین همسران، ناشزه به حساب می آید.
با زن ناشزه چه باید كرد؟
فرض كنید زنی از شوهر خود تمكین می كند، از خانه بی اجازه و بدون رضایت همسر خارج می شود، به سر و وضع خود نمی رسد و خواسته های همسر خود را برآورده نمی كند. حال باید دید مرد چه برخوردی در مقابل او می تواند داشته باشد. به این ترتیب اگر از خانمی رفتارهای نشانگر نشوز و نافرمانی دیده شود، مثلا اینکه زن رفتار و برخورد تند وخشن داشته باشد یا با شوهر قهر کند یا با او رفتاری توهین آمیز داشته باشد، شوهر قبل از هر اقدامی باید زن را نصیحت کند. ولی اگر نصیحت های مرد در زن اثری نداشته باشد و او همچنان به كارهای مصداق نشوز ادامه دهد، مرد می تواند با او قهر و از همخوابی با او دوری کند. اگر بعد از این مرحله نیز زن دست از مخالفت های خود برندارد، مرد می تواند به اندازه ای که باعث تنبه و ترک نافرمانی او شود وی را تنبیه کند، ولی بیش از آن جایز نیست و اگر باز هم زن تمکین نکرد می توان تنبیه را بیشتر کند. البته به شرط اینکه قرمز و کبود، یا موجب جراحت بدن زن نشود. این را نیز به یاد داشته باشید كه اگر این تنبیه بیش از حد باشد و كبودی به بار آورد زن می تواند از مرد، دیه طلب كند.
تنبیهات قانونی
در قانون مدنی نیز مجازات هایی برای زن نافرمان در نظر گرفته شده است كه شامل عدم استحقاق نفقه، دعوای الزام به تمکین، عدم استحقاق اجرت المثل و نحله می شود. به عبارتی براساس ماده 1108 قانون مدنی، تنها ضمانت اجرایی موثر برای تخلف از وظیفه تمکین زوجه در قبال زوج، محروم كردن وی از نفقه است. در این ماده آمده است: «چنانچه زن از وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.» البته مواردی هست كه زن نمی تواند وظایف خود را به جا بیاورد كه قانون آن ها را نیز شمرده است و شامل حق حبس، بیماری واگیردار شوهر یا بیماری زوجه و خصوصا در ایام وضع حمل، اثبات خوف ضرر مالی، جانی یا آبرویی برای زوجه و در نهایت سفر زوجه می شود. بد نیست این را نیز بدانید كه وقتی زن با مواردی كه یاد شد اقدام به تمكین نكند، مرد می تواند در دادگاه دعوای الزام به تمکین علیه او مطرح كند. به این ترتیب دادگاه زن را ملزم به تمكین می كند و البته در این ارتباط هم تنبهی كه برای زن در نظر گرفته می شود، عدم دریافت نفقه و اجازه ازدواج دوم به شوهر است.
همان طور كه گفته شد یكی از وظایف مرد پرداخت نفقه است و مردی كه این وظیفه را انجام ندهد نشوز كرده است. در این رابـ ـطه زن حق دارد در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه به دادگاه رجوع كند و دادگاه مكلف است میزان نفقه زن را بر مبنای وضعیت زن و متناسب با شان خانوادگی و اجتماعی او تعیین كند.
مردی كه وظایف خود را به جا نیاورد
همان طور كه گفته شد یكی از وظایف مرد پرداخت نفقه است و مردی كه این وظیفه را انجام ندهد نشوز كرده است. در این رابـ ـطه زن حق دارد در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه به دادگاه رجوع كند و دادگاه مكلف است میزان نفقه زن را بر مبنای وضعیت زن و متناسب با شان خانوادگی و اجتماعی او تعیین كند و شوهر را به پرداخت آن ملزم كند. به این ترتیب اگر شوهر از اجرای حكم دادگاه خودداری كند زن حق دارد برای طلاق به دادگاه دادخواست بدهد و دادگاه شوهر را به طلاق همسرش اجبار خواهد كرد.
حقوق زن برای استقلال از شوهر
زن این حق را دارد كه تا وقتی مهریه به او پرداخت نشده است از انجام وظایفی كه در مقابل شوهر دارد، امتناع كند به شرط آنكه مهریه دارای اجل و زمان نباشد یا به اصطلاح حال باشد پس اگر مهریه زن مبلغی باشد که پرداخت آن برای دو سال بعد از عقد تعهد شده باشد، زن حق ندارد از انجام وظایف خود امتناع كند. باید توجه داشت اگر زن به واسطه نپرداختن مهریه از انجام وظایف خود در مقابل شوهر خودداری كرد این امر مانع از استحقاق برای دریافت نفقه نیست و وی ناشزه به حساب نمی آید. همچنین زن حق دارد به طور مستقل در دارایی خود هرگونه تصرفی داشته باشد برای مثال زن می تواند سهم الارث پدری اش را به سایر ورثه یا دیگران ببخشد و شوهر حق مداخله در این امور را ندارد و فرمان برداری از حرف های مرد در این خصوص بر زن واجب نیست.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
