ضایعات مغزی (Brain lesions) بافت غیر طبیعی در مغز است که در تصویربرداری MRI (ام آر آی) و یا سی تی اسکن مشخص می گردد.
ضایعات مغزی
در MRI ضایعات مغزی به صورت نقطه های تیره یا روشن که نسبت به بافت طبیعی مغز متفاوت می باشند نشان داده می گردد.
ضایعات مغزی می تواند کوچک یا بزرگ باشد.
اگر پزشک وجود ضایعه مغزی را تشخیص دهد نمی توان تنها به تصویربرداری بسنده کرد و نیاز به ارزیابی و بررسی بیشتری است.
علل
در مورد سبب ضایعه مغزی پیش از کسب اطلاعات کافی نمی توان به طور قطع بحث کرد.
ضایعه مغزی می تواند قبلا به وجود آمده باشد یا می تواند نشانه ای از یک بیماری خوش خیم و یا وضعیت بدی باشد.
با وجود آزمایش های گسترده، هنوز سبب ضایعات مغزی ناشناخته باقی مانده است.
علل شناخته شده احتمالی ضایعات مغزی عبارتند از:
- آنوریسم مغز
- ناهنجاری یا بدشکلی رگ های خونی مغز
- تومور مغزی
- آنسفالیت
- هیدروسفالی
- بیماری ام اس
- سکته مغزی
- آسیب مغز در اثر ضربه یا تصادف
بر خلاف دیدگاههای قبلی که میگفتند در صورت ایجاد ضایعه مغزی، امکان بهبودی آن کم است، امروزه ثابت شده که مغز انعطافپذیری بالایی دارد و حتی در صورت لزوم، میتواند سلولهای عصبی تولید کند
چه هنگام به پزشک مراجعه کنید؟
با تشخیص ضایعه مغزی توسط تصویربرداری، در صورتی که وضعیت خوش خیم یا قابل حل نباشد، نیاز به آزمایشات دیگر و مشورت با پزشک متخصص می باشد.
متخصص مغز و اعصاب بررسی های تخصصی بیشتری را انجام می دهد و ممکن است برای رسیدن به یک تشخیص و یا پیگیری بیشتر، آزمایشات و تصویربرداری را در فواصل منظم، برای نظارت بر ضایعه انجام دهد.
فیزیوتراپی برای ضایعات مغزی
وقتی یک بیماری با علایم و نشانههای مشخصی ایجاد میشود و تعادل عمومی بدن را مختل میکند، ممکن است این عدم تعادل به ساختارهای جسمی و روانی بیمار صدمه بزند و مشکلهایی را برای او به وجود آورد.
این مشکلها میتواند به ناتوانی او از سطوح علایم اولیه تا سطوح پیشرفته منجر شود.
اینجاست که علم فیزیوتراپی تلاش میکند با توجه به معلولیت فرد به او کمک کند تا فعالیتهای جسمی، روانی و اجتماعی خود را تا حد امکان به صورت مستقل انجام دهد.
در مواجهه با یک بیمار یا معلول، تیم توانبخشی (پزشک، پرستار، فیزیوتراپیست، کاردرمانگر، تکنسین ارتوپدی و…) همکاری میکنند که بیمار تا حد امکان مستقل شود.
فیزیوتراپی با کمک عوامل فیزیکی مانند گرما، سرما، الکتریسیته، نور و حرکات تخصصی تلاش میکند تا بیمار بتواند حرکات خود را مانند قبل انجام دهد، یا از توانایی باقیماندهاش استفاده کند.
مغز انسان قابلیتهای فراوانی دارد. بر خلاف دیدگاههای قبلی که میگفتند در صورت ایجاد ضایعه مغزی، امکان بهبودی آن کم است، امروزه ثابت شده که مغز انعطافپذیری بالایی دارد و حتی در صورت لزوم، میتواند سلولهای عصبی تولید کند و همزمان با آن، سازماندهی مجددی به وجود آورد.
مغز میتواند در طول درمان و فیزیوتراپی تغییر کرده و به سمت بهبودی حرکت کند.
به کمک فیزیوتراپی میتوان بعضی سلولهای خاموش مغزی را به فعالیت واداشت و از دیگر قسمتهای مغز برای کمک به بخش آسیبدیده استفاده کرد.
این، مژده شادیبخشی است؛ به ویژه برای بیمارانی که سکته مغزی یا فلج مغزی داشتهاند. البته کسی که درمان را آغاز میکند، باید با دقت انتخاب شود.
در ضایعات مغزی که مغز در حال سازماندهی سلولهای خود است، باید هرچه سریعتر، فیزیوتراپی آغاز شود و هر چه این جلسهها مداومتر و طولانیتر باشد، موثرتر است
افرادی که تحت عنوان فیزیوتراپیست فارغالتحصیل میشوند، با اصول علمی این رشته آشنا می باشند، ولی هر کدام با توجه به دیدگاه خود امکان دارد از بعضی روشها استفاده نکنند.
کار کردن با بعضی روشها، علاوه بر اینکه نیاز به مهارت دارد، وقتگیر و سخت است و به همین سبب، بعضیها به وسایل همراه و کمکی فیزیوتراپی روی میآورند که مطلوب نیست.
حرکتدرمانی در ضایعات مغزی و نخاعی، حرف اول را میزند.
در ضایعات مغزی که مغز در حال سازماندهی سلولهای خود است، باید هرچه سریعتر، فیزیوتراپی آغاز شود و هر چه این جلسهها مداومتر و طولانیتر باشد، موثرتر است.
البته بهبودی بیمار به عواملی مانند سن او، ناحیهای از مغز که آسیبدیده، وسعت ضایعه، توانبخشی، عوامل محیطی و روانی و محیط زندگی بستگی دارد.
اما نکته مهم این است که پس از بستری بیمار و بررسی وضعیت پزشکی و تثبیت شرایط بیمار، توانبخشی آغاز شود.
در دنیا واحدهایی به عنوان واحدهای سکته مغزی تاسیس شده و کادر کاملا آموزشدیدهای در این واحدها مشغول به فعالیتاند که در بازتوانی بیماران ضایعه مغزی کاملا تخصص دارند.
در ایران هنوز این واحدهای تخصصی در بیمارستانها وجود ندارد، ولی خانواده بیمار باید توجه داشته باشند که این درمانها میتواند کمک بسیاری به بهبود شرایط بیمار بکند.
فرآوری: نیره ولدخانی
