آموزش چگونه دمای کارت گرافیک خود را کاهش دهیم؟

فاطمه سادات:)

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2016/06/04
ارسالی ها
2,063
امتیاز واکنش
8,679
امتیاز
606
سن
22
محل سکونت
| єѕƒαнαη |
در گذشته کارت های گرافیک مصرف بسیار بالایی داشتند همین مصرف زیاد باعث تولید دمای بیشتر هم بود. کارت های گرافیک معمولا در حدود 70 الی 75 درجه سانتی گراد فعالیت میکردند. البته این دما در آن روزگار بسیار هم مناسب بود. همگان کارت GTX 480 و ATI radeon 4870X2 را به یاد دارند کارت هایی که از همان لحظه اغازین فعالیت خود همانند یک بخاری گرما تولید میکردند!

همین دما باعث سردرگمی کاربر و عدم توانایی وی در کنترل دمای کارت گرافیک و به دغدغه ی اصلی بسیاری از کاربران بدل شده بود.

سال به سال با پیشرفت تکنولوژی و معماری و همچنین کاهش لیتوگرافی کارت های گرافیک، انتظار میرفت مصرف کمتر شده و حرارت نیز کاهش چشمگیری یابد. اما با اینحال همچنان مصرف و دما به همان صورت باقی مانده است. (البته به غیر از کارت های گرافیک میان رده و سطح پایین)

عطش قدرت و تولید کارت گرافیک قدرتمند تر و نیاز صنعت گیمینگ به کارت گرافیک قدرتمند تر مانع این امر شده است. در واقع همان قدر که بهبود معماری و لیتوگرافی باعث کاهش مصرف و حرارت شد، در عوض افزایش فرکانس GPU باعث بازگشت به همان وضعیت سابق شد.

کارت های امروزی دیگر همانند قبل نیستند و در فرکانس بسیار بالاتری به فعالیت می پردازند. تا جایی که فرکانس هایی که قبلا تنها با خنک کننده LN2 قابل دست یابی بود امروزه به فرکانس های پیشفرض این کارت ها تبدیل شده اند!

کاهش دما یا کنترل دمای کارت گرافیک باعث افزایش عمر مفید کارت گرافیک و سایر قطعات داخل کیس خواهد شد. چگونه دمای کارت گرافیک خود را کاهش دهیم؟ این سوالی ست که بسیاری از کاربران به آن فکر می کنند. برای پاسخ به این پرسش با سخت افزار همراه باشید.



  • چه دمای برای کارت گرافیک مناسب است؟
این مورد به معماری و مدل کارت گرافیک بستگی دارد.

اما برای کارت های گرافیک امروزی حدود 60 الی 65 درجه در وضعیت عالی

  • 65 الی 70 درجه عالی
  • 70 الی 75 درجه خوب
  • 75 تا 80 درجه مناسب
  • 80 به بالا در وضعیت نامناسب
  • 85 به بالا در وضعیت بحرانی قرار دارد.
البته در این بین GPU هایی هستند که به صورت پیشفرض در محدوده 90 درجه به فعالیت می پردازند، همانند :

R9 290 , R9 290X

معایب کارکرد کارت گرافیک در دمای بالا چیست؟

  • کاهش عمر
  • افزایش استهلاک
  • گرم تر شدن محیط کیس
  • خم شدن PCB به مروز زمان و سرانجام لحیم سرد شدن لحیم بین چیپست و پایه های موجود در PCB
  • احتمال سوختن GPU (البته در کارت های امروزی به دلیل استفاده از سیستم های محافظی، این امر تقریبا غیر ممکن است)
حال که با دمای نرمال و مضرات دمای بالای کارت گرافیک آشنا شدید، راه حل های پیشنهادی را با هم مرور خواهیم کرد.

به جهت ساده تر شدن، این آموزش به به دو قسمت راه حل های سخت افزاری و نرم افزاری تقسیم بندی شده است.

راه حل های نرم افزاری نیاز چندانی به مهارت ندارند و کاربران عادی قادر به انجام آن هستند. راه حل های سخت افزاری نیاز به مهارت کافی دارند فلذا برای کاربران عادی توصیه نمی گردد.



راه حل های نرم افزاری برای کاهش دما کارت گرافیک
1e0th1_21.jpg


1- روشن کردن VSync یا همگام سازی عمودی و یا قفل کردن فریم در بازی ها بر روی 55 الی 60 فریم در ثانیه :

فرض کنید شما در حال انجام یک بازی کامپیوتری هستید، در محیط هایی از بازی که نیاز به پردازش کمی دارند سرعت اجرای بازی زیاد شده و بلعکس در برخی نقاط از بازی به دلیل سنگینی پردازش، فریم کاهش پیدا می کند. با توجه به این که اکثر مانیتور های کاربران دارای نرخ تازه سازی تصویر 60 هرتز در ثانیه هستند، اگر میزان FPS شما در بازی به 60 برسد خواهید دید که تصویر دچار بریدگی یا Tearingمی شود. گویی تصویر در جهت چپ و راست بر روی هم بریده میشود. از جهتی چشم انسان هم عموما فریم بالای 70 را احساس نمیکند پس تکنولوژی VSync برای همین مشکل به وجود آمد.



با فعال سازی این گزینه هرگاه تعداد فریم های شما به مرز 60 فریم رسید به صورت خودکار میزان نرخ تازه سازی مانیتور با کارت گرافیک قفل میشود. در واقع VSync بیشتر شبیه به یک کلید قطع و وصل عمل میکند و فریم های بیش از 59 FPS را هدر میدهد.

91Cro_21.jpg


اما بریدگی تصویر، مشکل مانیتور یا کارت گرافیک؟

باید گفت وقتی کارت گرافیک 59 فریم بر ثانیه را پردازش کند و درمقابل مانیتور توانایی 60 هرتز را داشته باشد مشکلی نخواهد بود اما مشکل وقتی پدیدار خواهد شد که کارت گرافیک در داخل بازی ها مقداری سریع تر از مانیتور عمل کند. به طور مثال مانیتور در حال پردازش یک تصویر در ثانیه است که ناگهان فریم های بعدی توسط کارت گرافیک ارسال می شود. بنابراین فریم های بعدی بر روی مانیتور به صورت نصفه و نیمه به نمایش درخواهد آمد در حالی که نصف فریم قبلی هنوز بر روی مانیتور وجود دارد. به این حالت بریدگی یا Tearing می گویند.

اما به راستی ارتباط بین VSync و کاهش حرارت و مصرف، در چه چیزیست؟

با فعال کردن VSync یا قفل کردن فریم ها بر روی 60FPS، زمانی که کارت گرافیک فریم بیشتر از نیاز مانیتور شما پردازش کند VSync فعال شده و فریم ها را هدر میدهد با این کار نتنها مشکل بریدگی تصویر رفع می شود بلکه باعث کاهش بار پرازشی و سرانجام موجب کاهش حرارت و مصرف کارت گرافیک شما خواهد شد.

snaphsot0002_2.jpg

2-تنظیم دور فن مجدد یا پروفایل سفارشی فن کارت گرافیک

دفع حرارت از عوامل لازم در عملکرد صحیح و قابل اطمینان در کارت گرافیک می باشد که از دیرباز مورد اهمیت کمپانی های سازنده کارت گرافیک بوده است .
نرم افزار After burner به شما اجازه ساخت یک پروفایل کاملا سفارشی از منحنی از پیش تعریف شده برای سرعت فن های کارت گرافیک را می دهد که نتیجه آن کنترل بی نقص از RPM فن هاست.
شما میتوانید با سفارشی سازی منحنی دور فن به دما به یک تعادل در دما و تولید نویز برسید.
اگر به صدای فن حساس هستید دور فن را کمتر کنید، اگر نویز برای شما اهمیت ندارد، اگر خنکی کارت گرافیک برای شما اهمیت دارد، این قسمت مختص شماست!

کمپانی های مختلف هر کدام بر اساس معیار هایی پروفایلی برای فن کارت گرافیک خود در نظر می گیرند. به فرض کمپانی msi بیشتر جنبه نویز و صدای کمتر را مد نظر قرار میدهد.

برای آشنایی با نرم افزار MSI AfterBurner می توانید این مقاله را مطالعه کنید.

تذکر :

برای طول عمر بیشتر بوش محور فن کارت گرافیک بهتر است دور فن را بیش از 70 درصد تعیین نکنید!



3-تغییر فرکانس کارت گرافیک

Wave_frequency.gif


سرعت هسته کارت گرافیک را با واحدی به نام MHz یا GHz می سنجند. این میزان در واقع سرعت خاموش و روشن شدن ترانزیستورها در واحد زمان یا تعداد پالس ها در طول مدت یک ثانیه است. به طور مثال 1000 مگاهرتز به معنای 1000 میلیون پالس یا توانایی پردازش 1000 میلیون داده را دارد. هر چه این سرعت بالاتر باشد ترانزیستور ها تعداد بیشتری در ثانیه کلاک می خورند، در نتیجه مصرف و گرمای تولیدی نیز بیشتر خواهد شد.

حال که با مفهوم کلاک اشنا شدید باید گفت صرف نظر از اینکه ولتاژ کارت گرافیک ثابت باشد، هرچه فرکانس کارت گرافیک بالاتر رود دمای آن نیز بیشتر خواهد شد زیرا کار بیشتری را در طول یک ثانیه انجام می دهند.

کارت های گرافیک امروزی با استفاده از دستچین کردن GPU ها، استفاده از مدار تغذیه مناسب معمولا توانایی بالاتری برای افزایش فرکانس دارند، کمپانی های مختلف نیز با افزایش فرکانس کارت گرافیک به بالاتر از حد پیشفرض تعیین شده، سعی در افزایش توانایی کارت های خود دارند. تا جایی که امروزه کارت های گرافیک نسخه های G1 ، Xtreme Core ،Kingpin platinium، Lightning دارایی فرکانس های بسیار بالایی هستند.

اگر سعی در کاهش دمای کارت گرافیک دارید می توانید فرکانس کارت گرافیک خود را به میزان پیشفرض کمپانی مادر بازگردانید. به طور مثال :

فرکانس مدل رفرنس کارت گرافیکی R9 280X برابر با 1000 مگاهرتز است اما گاه در مدل های غیر مرجع این میزان به رقم 1150 مگاهرتز افزایش یافته است.

همین 150 مگاهرتز حدودا باعث افزایش 5 درجه ای دما در کارت مذکور خواهد شد. پس شما با کاهش فرکانس کارت گرافیک خود به مقدار مدل مرجع، می توانید دمای کارت گرافیک خود را کاهش دهید.

snaphsot0006_21.jpg


4- Power Limit یا powertaget

همان طور که از نامش مشخص است، نوعی محدودیت برای توان مصرفی کارت گرافیک است. معمولا در کارتهای جدید برای کنترل توان مصرفی و حرارت استفاده می شود.

در حالت Power Limit شما با کم کردن این رقم به مقدار منفی به همان درصد باعث کاهش توان مصرفی و حرارتی می شوید. در تست انجام شده بر روی کارت گرافیک 7970 با کاهش به 20-، حرارت کارت گرافیک به طور قابل ملاحظه ای کم شد. اما باید در نظر گرفت که با کاهش محدودیت مصرفی وقتی که مصرف کارت گرافیک بیشتر از مقدار تعیین شده شما شود کلاک کارت مدام کم و زیاد خواهد شد. این کم و زیاد شدن می تواند باعث افزایش فریم تایم ها بازی شود.

فریم تایم چیست؟

مدت زمانی که طول می کشد تا کارت گرافیک یک فریم را رندر کند.

راه حل های سخت افزاری برای کاهش دما کارت گرافیک
1798491_718672974832390_1369891131_n.jpg

1- استفاده از کیس با فضای مناسب و تهویه خوب



سیستم های کامپیوتری امروزی دیگر همانند گذشته نیستند، در گذشته کیس صرفا جنبه یک کمد یا یک ظرف برای نگه داری قطعات دسکتاپ شما تلقی و هیچ گونه توجهی به آن نمی شد، اما متاستفانه یا خوشبختانه این تفکر هنوز هم در کشور عزیزمان ایران وجود دارد! انتخاب کیس مناسب می تواند باعث بهبود فضای نصب شود و همچنین می تواند تاثیر مستقیم در دما تک تک قطعات بگذارد. با توجه مصرف و حرارت کارت گرافیک های امروزی داشتن یک کیس جادار و مناسب کارت گرافیک، یکی از اولویت هایی ست که کاربران باید مدنظر قرار دهند. یک کیس با فضای مناسب، باعث گردش بهتر هوا در داخل کیس و خنک تر شدن کارت گرافیک می شود. استفاده از یک فن بر روی درب کیس برای دمیدن جریان خنک و یک فن مکنده در پشت کیس یکی از راه حل های متدول و ابتدایی برای کاهش دمای کارت گرافیک است.

DSC_0068_2.jpg


2-گرد گیری کیس و کولر کارت گرافیک

محیط اطراف ما معمولا پر از گرد و غبار و ذرات ریز است. کیس های گیمینگ امروزی نیز دارای انبوهی از فن های مکنده و دمنده برای خنک سازی هتسینک ها هستند. در گذشته یکی از راه حل های نادرست و البته ابتدایی این بود که گفته می شد برای خنک کاری بهتر کیس و قطعات آن درب بقل کیس را باز بگذارید! باید گفت این روش چندان کار ساز نیست. چرخش فن های کیس باعث به جریان افتادن هوا در داخل کیس می شود به همین راحتی همان گرد و خاک نیز به داخل کیس راه خواهد یافت. شاید باز گذاشتن درب کیس در روز های اول به خوبی جواب دهد، اما پس از مدتی بر روی کل قطعات داخل کیس لایه ای از خاک خواهد نشست که همانند یک لحاف باعث محفوظ شدن گرما و افزایش دمای قطعات می گردد. گفته می شود هر میلی متر گرد و خاک، حدودا باعث افزایش 5 درجه ای حرارت می شود. پیشگیری بهتر از درمان است، برای جلوگیری از ورود گرد و غبار قبل از فن فیـلتـ*ـر نصب کنید. هر یک ماه یا هر چند ماه یک بار کیس خود را با استفاده از بلوبر گرد گیری کنید این کار باعث افزایش طول عمر قطعات و خنکتر و زیباتر شدن سیستم شما می شود. با تمیز کردن کیس، شما از بیماری های تنفسی نیز پیشگیری می کنید، کیس های امروزی، خود تبدیل به یکی از ابزار های آلودکننده هوای خانه ها شده اند.

DSC_0072_2.jpg


3-بهبود چرخه ورود و خروج جریان هوا در داخل Case

خنک کننده های بزرگ و غول پیکر دلیلی بر خنک سازی بهتر نیست. یک خنک کننده نیاز به دریافت هوای خنک و تازه دارد، این هوا باید در محیط کیس در جریان باشد. همه این رادیاتور ها وابسته به دمای محیط هستند و وظیفه آنها انتقال حرارت در سطحی وسیع تر است. هدایت جریان هوای خنک از بیرون کیس و هدایت هوای گرم به بیرون میتواند تاثیر محسوسی در کاهش دمای تک تک قعات شما داشته باشد.

همچنین شما می توانید برای آشنایی با اصول صحیح تهویه هوای داخل کیس به این لینک مراجعه کنید.

DSC_0289.jpg


4-تعویض خمیر سیلیکون



خمیر سیلیکون عهده دار انتقال دما به سطح خنک کننده است. پر کردن ناصافی های بین دو سطح برای بالابردن ضریب انتقال حرارت وظیفه مهم دیگرست که خمیر سیلیکون میتواند آن را به خوبی انجام دهد. همانطور که میدانید هیچ وقت نمیتوان سطحی صاف تولید کرد، خمیر سیلیکون به خوبی میتواند این ناصافی ها را به خوب یپر کرده و باعث انتقال بهتر حرارت شود. معمولا کمپانی های سازنده قطعات، از خمیر معمولی برای این کار استفاده میکنند، به همین جهت نمی توان از حداکثر ظرفیت و قدرت خنک کنندگی خنک کننده ها بهره برد. از جهتی خمیر سیلیکون بعد از سپری شدن یک دوره چند ساله خاصیت خود را از دست داده و همانند روز اول قادر به انجام وظیفه نخواهد بود. اگر کارت شما فاقد گارانتی ست و یا برچسبی بر روی پیچ های آن وجود ندارد، با خیال راحت می توانید پیچ های آن را باز کرده و نسبت به تعویض خمیر سیلیکون اقدام کنید. این کار گاها تاثیر 5 الی 15 درجه ای در دمای کارت گرافیک دارد. برای درک بهتر، شما را به دیدن این کلیپ دعوت میکنیم. چطور خمیر سیلیکون کارت گرافیک خود را تعویض کنیم؟

DSC_0297_2.jpg


5- قرار دادن یک فن 8 یا 12 سانتی متری در پشت کارت

شما با قرار دادن تنها یک فن 8 سانتی متری یا 12 سانتی متری، می توانید دمای سطح PCB و مدار تغذیه را کاهش دهید. البته گفتی ست در برخی از کارت های گرافیک، این کار باعث کاهش حرارت خود GPU نیز می شود.

pic_disp_2.jpg


6- راهکار آخر تعویض کولر کارت گرافیک با مدل های آبی یا بادی

تعویض کولر کارت گرافیک معمولا در کارت های رفرنس یا مرجع صورت می گیرد. این دسته از کارت ها معمولا دمای بالاتری، به نسبت مدل غیر رفرنس یا غیر مرجع دارند و همینطور از قیمت کمتری برخوردارند. اگر کولینگ کارت برای شرایط محیطی شما مناسب نیست و شما خواهان کاهش دمای آن هستید، می توانید اقدام به خرید کولر جدید متناسب با مدل کارت کنید. توجه کنید این کار باید توسط افراد متخصص انجام شود.
 

برخی موضوعات مشابه

بالا