MILAD_A
کاربر نگاه دانلود
[h=2][/h] کمیسیون ملی یونسکو هر سال با هدف ارتباط با دانشمندان جوان کشورهای در حال توسعه به تحقیق درباره مسائل مربوط به ذخیره گاههای زیستکره، منابع طبیعی و تنوع زیستی و همچنین ایجاد زمینهای برای تبادل اطلاعات و تجربیات بین دانشمندان نسل جدید، به برترین تحقیقاتی که در این زمینه، انجام شده باشد، جایزهای اختصاص میدهد.
افرادی که متقاضی شرکت در این رقابت هستند باید کمتر از 40 سال داشته باشند و درباره ذخیره گاه های زیست کره، طرحی را ارائه کرده باشند.
دیگر شرایط لازم برای دریافت این جایزه 5000 دلاری، این است که این طرح باید حداکثر در مدت زمان دو سال کامل شده و مورد بهره برداری قرار گیرد.
در بیست و پنجمین نشست شورای بین المللی هماهنگی جایزه انسان و کره مسکون که امسال در مقر یونسکو در پاریس برگزار شد، بانوی جوان ایرانی، عطیه کاظمی مجرد، دانش آموخته کارشناسی ارشد اکولوژی کاربردی به عنوان یکی از برندگان این جایزه انتخاب شد.
با دکتر محمدرضا سعیدآبادی دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران درباره این جایزه و اهمیت آن برای دانشمندان جوان کشور گفت وگو کرده ایم.
فعالیت های کمیسیون ملی یونسکو با چه هدفی طراحی و اجرا می شود؟
یونسکو برای رسیدن به اهدافش راهکارهای مختلفی را در نظر می گیرد. فعالیت های یونسکو در پنج حوزه کاری مختلف طبقه بندی می شود. در همه این فعالیت ها رسیدن به دو هدف بزرگ یعنی صلح و آرامش جهانی و زندگی بهتر مردم مورد توجه است. یونسکو برای رسیدن به این دو هدف، مشابه آنچه در سازمان ملل انجام می شود، از راهکارهای سیـاس*ـی یا مذاکره بین دولت ها بهره نمی گیرد. در حقیقت سازمان ملل هم به دنبال رسیدن به همین دو هدف است با این تفاوت که دولت، سیاست و مذاکرات بین کشورها از راهکارهای اصلی سازمان ملل برای رسیدن به این دو هدف است. یونسکو در این رابـ ـطه پنج راهکار یا مکانیسم فرهنگی، آموزشی، علوم طبیعی، علوم اجتماعی و انسانی و ارتباطات را مورد توجه قرار می دهد که هر یک به نوعی می تواند به این هدف منتهی شود.
یعنی همه این فعالیت ها می تواند در بهبود وضع زندگی مردم تاثیرگذار باشد یا این که باید زمینه لازم برای این کار وجود داشته باشد؟
هرچه تبادلات و تعاملات فرهنگی بیشتر باشد، صلح و آرامش نیز به مراتب بیشتر است. وقتی تعاملات فرهنگی بیشتر باشد قطعا مردم زندگی بهتری را تجربه می کنند. یا این که هر چه آموزش بیشتر باشد، بی سوادی و نادانی به مراتب کمتر و زندگی بهتر است. علاوه بر این، کاهش نادانی و جهل می تواند به آرامش و صلح بیشتر هم منتهی شود. بسیاری از جنگ ها نتیجه جهل، نادانی و بی سوادی است. فعالیت های یونسکو در حوزه علوم طبیعی نیز همین طور است. علوم طبیعی، محیط زیست، آب و اقیانوس از موضوعاتی است که به نوعی به طور مستقیم به زندگی بهتر مردم مربوط است. بعضی از این موضوعات مانند آب و اقیانوس با توجه به استراتژیک بودنشان می تواند بالقوه امکان درگیری ایجاد کند.
پس در حوزه علوم طبیعی نیز بسیاری از موضوعات به طور مستقیم با زندگی مردم سر و کار دارد. اگر محیط زیست بخوبی مدیریت نشود با مشکلات متعددی مواجه می شویم. در حوزه علوم اجتماعی و انسانی نیز مشارکت و مدیریت درگیری های اجتماعی می تواند نقش مهمی در رسیدن به این دو هدف داشته باشد. برقراری ارتباطات بین افراد، تنوع رسانه ای، گسترش جامعه اطلاعاتی و افزایش میزان اطلاعات مردم از جمله موضوعات مطرح در حوزه ارتباطات است که هر یک به نوبه خود می تواند نقش مهمی در بهبود زندگی مردم و رسیدن به صلح و آرامش داشته باشد. هرچه سطح اطلاعات مردم بیشتر باشد، زندگی بهتر خواهد بود. یونسکو می تواند از همه این حوزه ها برای رسیدن به دو هدفی که در نظر دارد، استفاده کند.
موضوع انسان و کره مسکون در کدام حوزه از فعالیت های یونسکو قرار می گیرد؟
در حوزه علوم طبیعی، یونسکو، پنج حوزه آب، اقیانوس، انسان و کره مسکون، زمین و مسائل مربوط به زمین را در نظر دارد. هر یک از این موضوعات ویژگی های خاص خودش را دارد و پیگیری فعالیت هایی که در این حوزه ها انجام می شود و به نوعی با زندگی مردم و صلح و آرامش جهانی سر و کار دارد نیز متفاوت است.
یکی از موضوعات مهم در این حوزه انسان و کره مسکون است. چنگ زدن انسان به طبیعت، محیط زیست و کره ای که در آن سکونت داریم، چنگ زدن به صورت خودمان است. امروزه جامعه بشری با دو جنگ انسان با انسان و انسان با کره مسکون مواجه است. جنگ انسان با کره مسکون چه عمدی باشد چه غیرعمدی، یک اتفاق بزرگ است که شاهد وقوع آن هستیم. ما باید بدانیم که داریم اشتباه می کنیم. نوع نگاه، رفتار یا شیوه مصرف ما صرف نظر از این که در قالب سرمایه گذاری خصوصی یا دولتی باشد یا این که در یک موسسه، سازمان یا وزارتخانه انجام شود به گونه ای است که موجب می شود کره مسکون خودمان را خراب کرده و به آن آسیب برسانیم. به همین دلیل موضوعی به نام توسعه پایدار مطرح شده است.
آیا توسعه پایدار در کره مسکون می تواند تضمین کننده رسیدن به اهداف مطرح شده باشد؟
توسعه در دنیای امروز فقط به معنی توسعه اقتصادی نیست. به عبارت دیگر امروزه نباید فقط یک جنبه را در نظر بگیریم. رشد اقتصادی بدون توجه به پیامدهای زیست محیطی نتیجه خوبی ندارد. باید به توسعه پایدار نگاه کنیم. در حقیقت باید نگاه چند بخشی یا چندوجهی به توسعه داشته باشیم. در این صورت این توسعه پایدار است. گرچه یکی از مولفه های توسعه، رشد اقتصادی است، اما مولفه دیگر یا دومی را که محیط زیست یا کره مسکون است هم باید مدنظر قرار دهیم. در تصمیم گیری برای رسیدن به رشد و توسعه اقتصادی باید جایگاه محیط زیست را هم در نظر بگیریم. مولفه سوم نیز ظرف فرهنگی و اجتماعی است. باید این سه مولفه با هم دیده شود. ممکن است روند توسعه در یک کشور خوب باشد، اما با شرایط فرهنگی و اجتماعی دیگر کشورها سازگار نباشد. بنابراین باید هر سه ضلع با هم دیده شود. به همین دلیل است که امروزه تصمیم گیران کلانشهرها در حوزه توسعه یا باید اقتصاددانانی باشند که از فرهنگ، اجتماع و محیط زیست مطلع هستند و بر این اساس سیاستگذاری می کنند یا باید متخصصان محیط زیست و دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی در کنار آنها حضور داشته باشند. در غیر این صورت توسعه و رشد اقتصادی لزوما به زندگی بهتر مردم منتهی نمی شود. در این چارچوب، بحث انسان و کره مسکون از مباحث بسیار مهم مطرح در این زمینه است.
اهمیت ذخیره گاه های زیست کره در حوزه کره مسکون چیست؟
این ذخیره گاه ها، تنفس گاه های جامعه بشری است. در گوشه و کنار دنیا، جاهایی وجود دارد که از نظر تنوع زیستی، شرایط جغرافیایی و تنوع اکولوژیکی یا زیست محیطی باید از آنها محافظت کرد. لایه مرکزی این ذخیره گاه ها باید دست نخورده بماند. با توجه به این که ذخیره گاه ها تنفس گاه های جامعه بشری دارند و تنوع زیستی را در خود جا داده اند از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. در همه کشورها این ذخیره گاه ها که هر کدام ویژگی های خاص خودشان را دارند، انتخاب می شوند و در فهرست یونسکو به ثبت می رسند. پس از ثبت این ذخیره گاه ها در فهرست یونسکو لازم است برنامه های مدیریتی خاصی برای این مناطق در نظر گرفته شود. اکنون در ایران ده ذخیره گاه زیست کره دارای ثبت جهانی است.
جوایزی که به طرح های برتر اعطا می شود تا چه اندازه می تواند در اجرایی شدن این طرح ها نقش داشته باشد؟
یکی از راهکارهای مدیریتی یونسکو برای حفاظت از ذخیره گاه های زیست کره، اعطای جایزه سالانه انسان و کره مسکون است. در این رقابت در یک محدوده سنی خاص به پژوهشگران جوان و نه لزوما دانشمند، در حوزه محیط زیست که در این زمینه طرح یا پیشنهادی را ارائه کرده اند، جایزه ای اختصاص داده می شود. در حقیقت طرح و پیشنهادهای ارائه شده زیرنظر داور بین المللی مورد ارزیابی قرار می گیرد. این جایزه یک جایزه نقدی و مهم تر از همه یک اعتبار جهانی است.
یکی از ویژگی های مهم طرح های منتخب این است که دربردارنده برنامه هایی برای ارتقای وضع کره مسکون و محافظت از ذخیره گاه های زیست کره است. ما هم می توانیم از ظرفیت هایی که در یونسکو در نظر گرفته شده است، بهره برداری کنیم. چراکه بستر مناسبی است و به همین دلیل در کمیسیون ملی یونسکو در ایران برای اطلاع رسانی از جوایز و بورس هایی که یونسکو در نظر می گیرد، برنامه ریزی هایی شده است.
این برای نخستین بار است که در یک دوره زمانی پنجساله، 11 بورس و جایزه به پژوهشگرانی از کشورمان تعلق گرفته است، یعنی به طور متوسط هر سال دوبار جایزه یا بورس گرفته ایم.
اهمیت این جوایز و بورس ها این است که دانشمندان می توانند از بستر یونسکو برای حضور در تعاملات علمی در عرصه جهانی استفاده کنند. پیش از این نیز آقای طاهر قدیریان، پژوهشگر جوان کشورمان موفق شده بود در سال 2009 جایزه انسان و کره مسکون را به خود اختصاص دهد و این دومین باری است که این جایزه به پژوهشگری از ایران تعلق می گیرد. به این ترتیب می توانیم بگوییم وقتی پژوهشگران جوانمان در این رقابت ها شرکت کرده و به عنوان یکی از برگزیدگان انتخاب می شوند، می توانند بهتر دیده شوند و در حوزه تعاملات علمی حرفی برای گفتن داشته باشند. از سوی دیگر این جوایز یک اعتبار برای این پژوهشگران است و حضور آنها در یک چرخه علمی بزرگ را امکان پذیر می سازد.
