« ستایش نامۀ آذرپاد مارسپندان »

[Elka Shine]

« ستایش نامۀ آذرپاد مارسپندان »

پیشگفتار :

در میان موبدان بزرگ در زمان ساسانیان ، آذرپاد مارسپندان جایگاهی بسیار ویژه دارد . پس از زمانی که بیشتر بخش های اوستا پس از یورش اسکندر مقدونی سوزانده شد و بعد ها به وسیلۀ بلاش ( = ولخش ) اشکانی و سپس اردشیر پاپکان ؛ تلاش برای گردآوری بیست و یک نسک اوستا شد ، در زمان شاپور دوم ساسانی ؛ شک و تردید دربارۀ اوستا و دین زرتشت افزایش یافت و برخی تلاش داشتند که بدعت و تحریف هایی ؛ وارد دین بهی کنند . ولی چنان چه مشهور است ؛ موبدی به نام آذرپاد فرزند مارسپند (1) و وزیر شاپور دوم ساسانی ؛ برای حقانیت اوستا ؛ آزمایشی سخت به انجام رساند و بدین منظور ؛ حاضر گردید روی گداخته بر سـ*ـینه اش ریخته تا با زنده ماندن پس از آن ، راستی اوستا و دین زرتشت را به اثبات رساند . یک از مهم ترین آثاری که به آذرپاد مارسپندان نسبت داده می شود ؛ خرده اوستا نام دارد که نمازهای روزانه و مهم را در این کتاب گردآوری نمود . دیگر نوشتۀ مهم آذرپاد مارسپندان ؛ اندرزنامۀ اوست که برای فرزندش به نام زرتشت تقریر نموده است که در 154 بند در دستنویس دستور کیخسرو جاماسپ جی جاماسپ آسانا نوشته شده و در دیگر نسک های مزدایی و آثار نویسندگان دوران اسلامی نیز بدان پرداخته شده است . ابن مسکویه این در کتاب جاویدان خرد ، اندرزنامه وی را آورده است و اندرزهای منسوب به وی ، در کتاب ششم دینکرد ، فرگرد 199 کتاب سوم دینکرد به عنوان " ده اندرز به نام آذرپاد مارسپندان و دیگر پوریوتکیشان " ، فرگرد 62 روایات پهلوی ، اندرزی به عنوان " واژه ای چند از آذرپاد مارسپندان " در مجموعه متون پهلوی ( برگۀ 144- 153 ) و دیگر مجموعه های پراکنده به یادگار مانده است و همچنین از فرزندان وی نیز اندرزنامه ها و رهنمود های اخلاقی نیز در دست است . (2)
آن چه از این موبد بزرگ ساسانی اکنون بدان خواهیم پرداخت ، ستایش و نمازی است که در کتاب " روایات پارسی " به وی منسوب شده است . کتاب " روایات پارسی " ، مجموعه ای از آرای پارسیان هند در مورد فقه و تاریخ دین بهی و ادیان دیگر است که در سده های پانزدهم و شانزدهم میلادی گردآوری شده است . در بخش 142 این کتاب و برگۀ 286 - 289 ؛ نمازی به آذرپاد مارسپندان منسوب شده است که توسط بهرام پونجیا به نظم درآمده است (3) . نویسندۀ این ستایش نامه ؛ دستور انوشیروان مرزبان بوده است که خاندان وی در سدۀ شانزدهم میلادی از برجسته ترین کاتبان متون پهلوی و اوستایی بوده اند و بر اساس گفتۀ او ؛ این بخش مربوطه از کتاب باستان یا همان کتاب دینکرد ( کتاب سوم ) ؛ سرچشمه گرفته است . این ستایش نامه بخشی از یک متن کامل تر است که در این جا به ستایش نامۀ آذرپاد به خداوند پرداخته ایم . ترجمۀ این ستایش نامۀ کهن و دلکش را تارنمای تاریخفا به هممیهنان گرامی پیشکش می کند .

 

[Elka Shine]

ترجمۀ متن " ستایش آذرپاد مارسپندان به یزدان " :



On being grateful to god on every occasion : - Adarbad Marespand’s miracles
.
MU I . p . 286-289 .
Bahram Punjya ( in verse ) : - on the approach of any calamity , Adarbad Marespand would only offer thanks unto god and would never think of the almighty as the author of evil .
For one such calamity or misfortune befalling him , he would express his gratitude to gad , ten times more . under all such trying circumstances , he would say thus : -
Thanks be to God that the affiction brought on me by Ahriman is not on the increase , for out of one evil there will always arise many
Thanks be to God that this evil is now endured by my body here is this world , but not by my soul
Thanks be to God that out of many evils in store for me in this world , one calamity which has been orne has become extinct and this has made me fearless
Thanks be to god that the torture suffered on account of the evil and misfortune brought on by me is less
Thanks be to God that the worst evil befalls the good and the pious only , who should , in return therefore , offer thanks to the Almighty , but should never blaspheme him
Thanks be to God that the evil which has befallen me has not overwhelmed any other Behdin who would not have the power to endure it as patiently as myself
Thanks be to God that the calamity has fallen on my only and it has not descended on my children , for if any evil destined for one will not , for the time being , reach one , then one’s children will have to undergo the trouble
Thanks to be God that the evil which has reached me was not on account of Ahriman but on account of my own deeds
Thanks be to God that i understand the religion and know my my Creator .
For one evil , I would offer thanksgiving unto God ten times more




اندر آغازِ سپاسگذاری به خداوند در هر فرصت : - معجزه های آذرپاد مارسپندان


بهرام پونجیا ( به شعر ) گوید : در نزدیک شدن به هر بلایی ، آذرپاد مارسپندان تنها می خواستند سپاس هایی ( = نماز هایی ) به خداوند پیشکش نموده و می خواستند هیچ گاه به قادر مطلق گمان نبرند ، به مانند آفرینندۀ زیان آور (4)

در مقابل چنین بلا و روی دادن بدبختی سوی او ، وی می خواستند سپاسِ ( = نمازِ ) خود را به خداوند بیان دارند ، بیش از ده بار .

تحت همۀ این قبیل شرایط سخت ، ایشان می خواستند این گونه ( نمازشان را ) اظهار دارند :




1 - سپاس ها به یزدان باد ( = به یزدان باشد ) برای آن که رنجِ آورده شده وسیلۀ اهریمن ؛ بر روی من کارگر نیست ، به جهت راه حلِ یک زیان ، در این باره همه وقت بسیار اتفاق می افتد .


2 - سپاس ها به یزدان باد برای آن که این زیان هم اکنون به وسیلۀ پیکرم تاب آورده شده ؛ در این جا و در این جهان ، ولی نه بوسیلۀ روانِ من . (5)




3 – سپاس ها به یزدان باد برای آن که خارج از بدی های زیاد انباشته از طرف من در این جهان ، بلایی را که آزار دهنده شده است ، ( او ) از میان بـرده است و مرا بی باک ساخته است .




4 – سپاس ها به یزدان باد برای این که رنجِ تاب آورده ؛ در شمارِ بدی و بیچارگی وارده به وسیلۀ من ؛ کمتر است .




5 – سپاس ها به یزدان باد برای آن که بد ترین زیان را نیک و وارسته ؛ منحصرا روی می دهد ، کسی که می بایست ، برای هنگام بازگشت ( به سویش ) ، سپاس ها را به سوی قادر مطلق پیشکش کرد ، لیکن می بایست هرگز او را ناسپاسی ( = کفر گویی ) نکرد .


6 - سپاس ها به یزدان باد برای آن که زیانی که برایم روی داده است ؛ هیچ بهدینِ ( = زرتشتی ) دیگر را که نخواسته نیروی بردباری اش را مانند من داشته باشد ؛ فرا نگرفته است .




7 - سپاس ها به یزدان باد برای این که بلا ؛ منحصر بر من شده است و بر فرزندانم نازل نشده است ، به این خاطر چنان چه هیچ زیان مقدّر شده برای کسی نمی خواهد ، از زمان هستی یافتن ( = ازل ) ، به کسی نائل برسد ، ( و ) سپس فرزندانِ کسی ؛ بخواهند تحمل رنج داشته باشند .




8 – سپاس ها به یزدان باد برای این که زیانی که مرا رسیده ؛ به حساب اهریمن نبود جز به حساب کردار خودم .


9 - سپاس ها به یزدان باد برای این که من دین را می فهمم و آفریدگارم را می شناسم . در مقابل یک زیان ، من بایسته ام بیشتر ده بار به خداوند سپاسگزاری پیشکش کنم . (4)