اختلال بیش فعالی/کمبود توجه یکی از اختلالات شایع در کودکان محسوب می شود. این اختلال باعث مشکلاتی در کلاس و مدرسه می شود
برخی از مشکلاتی که معلمان با این کودکان دارند از این قرار است:
- آنها مدام در اطراف اتاق حرکت می کنند،
- نمی توانند در صندلی خود آرام بنشینند و کوچک ترین محرک تمرکزشان را به هم می زند،
-خارج از نوبت صحبت می کنند و حرف سایرین را قطع می کنند،
-فراموش می کنند تکالیف منزل را یادداشت کنند و آنها را انجام نمی دهند یا این که ناتمام رها می کنند،
-در حل مسائل طولانی و چند مرحله ای مثل حل مسایل ریاضی مشکل دارند،
-در انجام یک فعالیت به مدت طولانی مشکل دارند و حتما یک راهنما باید کار ها را به آنها یاد آوری کند.
-
در این مقاله تلاش شده است که راهکارهایی جهت برخورد خلاقانه و مؤثر با این مشکلات به معلمان عزیز پیشنهاد شود .
برچسب نزنید و تشخیص گذاری نکنید.
گاهی برخی از مردم و متأسفانه، اولیای مدرسه در مورد این اختلال، اظهار نظر های نادرستی می کنند. اولین چیزی که یک معلم باید بداند این است که کودک بیش فعال تعمداً شلوغ کاری نمی کند یا از سر لجبازی ، رفتار حواس پرتی را نشان نمی دهد. بلکه او واقعاً در این حوزه ها مشکل دارد. تشخیص ابتلا یا عدم ابتلای کودک به اختلال بیش فعالی بر عهده روانشناس بالینی یا روان پزشک است و با مختلف انجام می شود. در صورتی که به این اختلال مظنون هستید، بهتر است از والدین کودک بخواهید با فرد متخصص در این زمینه مشورت کنند و به کودک آنها برچسب نزنید . شما به عنوان معلم به هیچ عنوان حق ندارید از لفظ " بیش فعالی" قبل از اینکه کودک توسط متخصص تشخیص گرفته باشد، استفاده کنید. بهتر است با لحن و بیان مناسب به والدین کودک توضیح دهید که « چون دوره کودکی، دوره ای حساس است و البته بهترین دوره برای جلوگیری از رشد مشکلات است، لازم است فرزندتان را برای بررسی بیشتر نزد یک روانشناس ببرید. »
نگرش مثبت داشته باشید و برای حل مشکلات کودک در کلاس، با او شریک شوید.
به کودک پیشنهاد دهید و بگویید: « بیا با هم تصمیم بگیریم که باید چه کارکنیم تا انجام تکالیفت را فراموش نکنی . به نظرت کدام راه حل بهتر است ؟ میخواهی اخر هر کلاس به یادت بیاورم که تکلیف فردا را یادداشت کنی؟ می توانیم با کمک هم راه ه حل این مشکل را پیدا کنیم» . همچنین، با مشاهده رفتار های مثبت از جانب کودک، آنها را با صدای بلند در کلاس بیان کنید و از تقویت کننده های مثبت نظیر: تحسین، نگاه محبت آمیز، و جایزه استفاده کنید و سریعاً به او بازخورد مثبت بدهید.
از یک زبان رمزی دونفره برای برخورد با رفتارهای منفی استفاده کنید.
به طور خصوصی با کودک صحبت کنید . با کمک خود او برای رفتار های منفی او یک زبان رمزی ابداع کنید و در صورت بروز این رفتار ها، توسط این زبان به او هشدار دهید. مثلآً به او بگویید « هرموقع توی کلاس دیدم که حواست به من نیست یک اسم رمز را می گویم و تو باید سریع حواست را به من بدهی . این اسم رمز یک راز بین من و تو هست و کسی هم متوجه آن نمی شود. اسم رمزمان چه باشد ؟ مثلآً هربار گفتم " بچه ها به گوش " یا هربار دستم را روی شانه ات گذاشتم ، معنی اش این است که با تو هستم و از تو میخواهم که حواست را جمع کنی و به من توجه کنی» توجه داشته باشید که این علامت ها نباید طوری باشند که سایر کودکان در کلاس نیز متوجه آنها شوند. می توانید از نشانه هایی مثل: اشارات دست، دست گذاشتن روی شانه کودک، یا چسباندن یک یادداشت رمزی روی میز او استفاده کنید. هربار می خواهید در مورد این رفتار ها با او صحبت کنید این کار را خصوصی و دور از چشم دیگران انجام دهید. از رفتار های منفی خفیف که عمدی نبوده و تمرکز سایرین را بر هم نمی زند و در آموزش اختلال ایجاد نمی کند ، چشم پوشی کنید.
برخی از مشکلاتی که معلمان با این کودکان دارند از این قرار است:
- آنها مدام در اطراف اتاق حرکت می کنند،
- نمی توانند در صندلی خود آرام بنشینند و کوچک ترین محرک تمرکزشان را به هم می زند،
-خارج از نوبت صحبت می کنند و حرف سایرین را قطع می کنند،
-فراموش می کنند تکالیف منزل را یادداشت کنند و آنها را انجام نمی دهند یا این که ناتمام رها می کنند،
-در حل مسائل طولانی و چند مرحله ای مثل حل مسایل ریاضی مشکل دارند،
-در انجام یک فعالیت به مدت طولانی مشکل دارند و حتما یک راهنما باید کار ها را به آنها یاد آوری کند.
-
در این مقاله تلاش شده است که راهکارهایی جهت برخورد خلاقانه و مؤثر با این مشکلات به معلمان عزیز پیشنهاد شود .
برچسب نزنید و تشخیص گذاری نکنید.
گاهی برخی از مردم و متأسفانه، اولیای مدرسه در مورد این اختلال، اظهار نظر های نادرستی می کنند. اولین چیزی که یک معلم باید بداند این است که کودک بیش فعال تعمداً شلوغ کاری نمی کند یا از سر لجبازی ، رفتار حواس پرتی را نشان نمی دهد. بلکه او واقعاً در این حوزه ها مشکل دارد. تشخیص ابتلا یا عدم ابتلای کودک به اختلال بیش فعالی بر عهده روانشناس بالینی یا روان پزشک است و با مختلف انجام می شود. در صورتی که به این اختلال مظنون هستید، بهتر است از والدین کودک بخواهید با فرد متخصص در این زمینه مشورت کنند و به کودک آنها برچسب نزنید . شما به عنوان معلم به هیچ عنوان حق ندارید از لفظ " بیش فعالی" قبل از اینکه کودک توسط متخصص تشخیص گرفته باشد، استفاده کنید. بهتر است با لحن و بیان مناسب به والدین کودک توضیح دهید که « چون دوره کودکی، دوره ای حساس است و البته بهترین دوره برای جلوگیری از رشد مشکلات است، لازم است فرزندتان را برای بررسی بیشتر نزد یک روانشناس ببرید. »
نگرش مثبت داشته باشید و برای حل مشکلات کودک در کلاس، با او شریک شوید.
به کودک پیشنهاد دهید و بگویید: « بیا با هم تصمیم بگیریم که باید چه کارکنیم تا انجام تکالیفت را فراموش نکنی . به نظرت کدام راه حل بهتر است ؟ میخواهی اخر هر کلاس به یادت بیاورم که تکلیف فردا را یادداشت کنی؟ می توانیم با کمک هم راه ه حل این مشکل را پیدا کنیم» . همچنین، با مشاهده رفتار های مثبت از جانب کودک، آنها را با صدای بلند در کلاس بیان کنید و از تقویت کننده های مثبت نظیر: تحسین، نگاه محبت آمیز، و جایزه استفاده کنید و سریعاً به او بازخورد مثبت بدهید.
از یک زبان رمزی دونفره برای برخورد با رفتارهای منفی استفاده کنید.
به طور خصوصی با کودک صحبت کنید . با کمک خود او برای رفتار های منفی او یک زبان رمزی ابداع کنید و در صورت بروز این رفتار ها، توسط این زبان به او هشدار دهید. مثلآً به او بگویید « هرموقع توی کلاس دیدم که حواست به من نیست یک اسم رمز را می گویم و تو باید سریع حواست را به من بدهی . این اسم رمز یک راز بین من و تو هست و کسی هم متوجه آن نمی شود. اسم رمزمان چه باشد ؟ مثلآً هربار گفتم " بچه ها به گوش " یا هربار دستم را روی شانه ات گذاشتم ، معنی اش این است که با تو هستم و از تو میخواهم که حواست را جمع کنی و به من توجه کنی» توجه داشته باشید که این علامت ها نباید طوری باشند که سایر کودکان در کلاس نیز متوجه آنها شوند. می توانید از نشانه هایی مثل: اشارات دست، دست گذاشتن روی شانه کودک، یا چسباندن یک یادداشت رمزی روی میز او استفاده کنید. هربار می خواهید در مورد این رفتار ها با او صحبت کنید این کار را خصوصی و دور از چشم دیگران انجام دهید. از رفتار های منفی خفیف که عمدی نبوده و تمرکز سایرین را بر هم نمی زند و در آموزش اختلال ایجاد نمی کند ، چشم پوشی کنید.