جالب و دانستنی آيا موشك همان موش كوچك است؟

[*گیلار]

اگر به فرهنگ هاي فارسي رجوع كنيم
مي بينيم كه براي "موشك " چند معنا ذكر كرده اند.
يكي از اين معاني" قسمي آتش بازي "است
كهن ترين فرهنگي كه اين
معنا را براي موشك آورده گويا "شرف نامه منيري"
از سده نهم هجري باشد.
ببينيم لغت نامه دهخدا در توصيف اين وسيله
آتش بازي چه نوشته است؛" قسمي آتش بازي كه در آن
آلتي از كاغذ كلاهك مانندو به شكل موش
سازند(مي بينيم كه "ك"در اينجا نه
كاف ، تصغير كه كاف تشبيه است
و همانگونه كه برخي از دوستان نوشته اند
مي توان ساخت اين
واژه را با "نارنجك" قياس كرد_ جمشیدي)
و درون آن باروت و
شوره ريزند وفيتيله نهند
و چوبي دم آسا بر آن تعبيه كنند و آتش زنند و
بر هوا پرتاب كنند"
از اين وسيله ي آتش
بازي در جشنها بويژه در شب تحویل سال نو
استفاده مي كرده اند.
در متون عصر صفوي و تيموري از اين
آتش بازي ياد شده است .
براي نمونه در حبيب السير خواند مير هروي آمد:" صد هزار
چراغ بر ريسمانها تعبيه كنند
و موشكها بر اطراف آن بندند
بر وجهي كه چون يك چراغ بر افروزند
موشك بر آن ريسمانها دويده به هر چراغ كه رسد روشن سازد..."
پس از آنكه موشكهاي غول آساي دنياي جديد
به صحنه هستي آمدند فارسي زبانان
به سبب شباهتي كه بين
اين وسيله آتش بازي
با اين ابزار جنگي و فضايي مي ديدند
اين موجودات جديد را نيز موشك ناميدند.




سايت علمي دانشجويان ايران