انواع تپنده های مشهور

[baten kaitos]

ستارگان وقتی در نمودار H-R به نوار ناپایداری می‌رسند به طور متناوب دچار تغییر اندازه می‌گردند. این تغییر در اندازه باعث تغییر در میزان درخشندگی آن‌ها می‌شود. به طور کلی به این نوع ستارگان تپنده می‌گویند. آن‌ها را می‌توان براساس موارد مختلفی مانند جرم، دوره تناوب، دما و غیره طبقه‌بندی کرد. شاید شناخته شده‌ترین نوع از ستارگانِ متغییر تپنده، قیفاووسی‌ها، RR شلیاقی‌ها و متغیرهای میرا باشند.
یکی از پرطرفدارترین نوع از متغییرهای تپنده، دلتا-اسکوتی‌ها (DSCT) هستند. مهمترین تفاوت آن‌ها با نوع قیفاووسی در تپش‌های #غیرشعاعی است. صورت فلکی اسکوتی در زبان فارسی، سپر خوانده می‌شود و مشخص است که ستاره‌ی دلتا در این صورت‌فلکی سردسته‌ی یک نوع خاص از ستارگان تپنده است. این نوع از متغییرها از جمعیت I ستارگان و دارای دوره تناوب بسیار کوتاه هستند. رده طیفی آن‌ها عمدتا بین A0 تا F5 است و بیشتر در بازوهای کهکشانی قابل مشاهده هستند. شاید یکی از مهمترین علل توجه رصدخانه‌های کوچک و آماتورها به این نوع متغییرهای تپنده، دوره تناوب کم آن‌ها از 0.01‌ تا 0.2 روز باشد. البته دلتا-اسکوتی‌ها بین حرفه‌ای‌ها هم توجهات زیادی را جلب کرده است. مهمترین خصیصه منحنی نوری این نوع متغییرها بررسی تغییرات دامنه‌ی آن‌هاست که بین 0.003 تا 0.9 قدر در فیـلتـ*ـر V تغییر می‌کند. دلتا-اسکوتی‌ها از لحاظ نوع پدیدارشناسی شباهت زیادی به متغییرهای نوع SX-ققنوس (SX PHE) دارند. تفاوت عمده‌ی دلتا-اسکوتی‌ها و تپنده های نوع SX-ققنوس در خواص شیمیایی ستارگان آنهاست. ستارگان SX-ققنوس از درصد فلزیت پایینی برخوردارند.
دلتا-اسکوتی‌ها به لحاظ تغییر در میزان دامنه آن‌ها در چند دوره تناوب مشهورند. برخی از آن‌ها که به نوع DSCTC مشهورند، دامنه کوتاه‌تری دارند و تغییرات آن‌ها بیشتر در فیـلتـ*ـر V مشاهده می‌گردد. اما نوع دیگری هم وجود دارند که HADS نام گذاری شده‌اند. این دسته از دلتا-اسکوتی‌ها دامنه‌های بلندی دارند که در هر چند دوره‌ی تناوب نمایان می‌شود.