SAYEH79
کاربر نگاه دانلود
نحوه ی شناسایی ماهی های بیمار
به طور کلی رفتار و وضع ظاهری ماهی بیمار از ماهی های سالم متمایز است.بنابراین به آسانی می توان در یک آکواریوم بین تعدادی ماهی یک یا چند ماهی بیمار را شناسایی نمود.عوامل ظاهری عمده ای که در تشخیص و شناسایی ماهی بیمار موثر هستند عبارتند از:
۱-بیحال شدن ماهی
۲-فرار نکردن در اثر تحـریـ*ک یا ترساندن
۳-شنای غیرطبیعی
۴-جدا شدن از سایر ماهی ها و کناره گیری کردن از آن ها
۵-مالیدن بدن به دیواره ها یا کف
۶-ماندن در سطح آب
۷-باز نگه داشتن دهان
۸-سریع شدن تنفس و افزایش تعداد آن در دقیقه
۹-پریدن از آب
۱۰-کمرنگ شدن سطح بدن
۱۱-خونریزی جلدی
۱۲-سخت شدن یا پاره شدن باله ها
۱۳-تا خوردن باله ها
۱۴-ظهور لکه های سفید یا قرمز بر روی بدن
۱۵-پیدا شدن لکه های ابر مانند بر روی بدن
۱۶-امساک یا غیر طبیعی بودن تغذیه
هر ماهی بیمار ممکن است یک یا چند عامل از عوامل فوقالذکر را نشان دهد.در هر صورت بلا فاصله بعد از ظهور علایم بیماری باید در اسرع وقت نسبت به شناسایی و کنترل عامل بیماریزا اقدام نمود.در غیر این صورت ممکن است ماهی ها در وضعی قرار گیرند که کنترل یا مداوای آن ها امکان پذیر نباشد.
بیماری استسقا یا آب آوردن
این بیماری یکی از نامانوس ترین و ناخوشایندترین بیماری های ماهی های آکواریومی می باشد.ماهی آلوده دارای بدنی متورم-فلس هایی برجسته و زاویه دار با بدن و چشم هایی بر آمده می باشد.عامل مولد آن نوعی باکتری از جنس پزودوموناساست.علاوه بر باکتری این بیماری ممکن است در اثر بدی تغذیه نیز به وجود آید.اگر عامل مولد آن بدی تغذیه باشد بیماری مسری نخواهد بود.بهترین راه مبارزه با آن غوطه ور ساختن ماهی آلوده در محلول ۵۰تا۱۰۰ میلیگرم در لیتر آنتی بیوتیک از جنس اورومایسین یا پنی سیلین می باشد.اگر بیماری در اثر بدی تغذیه به وجود آمده باشد بهترین راه مداوای آن تغییر رژیم غذایی ماهی می باشد.در هر صورت پس از مشاهده ی بیماری باید ماهی آلوده را از سایر ماهی ها جدا نمود.
بیماری بیرون زدگی چشم
یکی از بیماری های معمول ماهی های آکواریومی متورم شدن و بیرون آمدن چشم از حدقه است.بیماری ممکن است توسط عوامل مختلف بیماری زا در ماهی ها به وجود آید.معمولا این بیماری جز علائم ثانوی بیماری های باکتریایی ایکتیوفونوس یا پزودوموناس می باشد.در برخی موارد به آسانی می توان تشکیل حباب هوا را داخل چشم که توسط باکتری های مولد گاز ایجاد می شود مشاهده نمود.هیچ گونه دارویی برای مداوای این گونه آلودگی شناخته نشده است.در مواقعی که بیماری توسط باکتری ایکتیوفونوس حاصل می شود باید ماهی آلوده را از آکواریوم خارج کرده و آن را معدوم نمود.باکتری های مولد گاز ممکن است باعث بیرون آمدن کامل عدسی چشم ماهی گردند.در برخی موارد ممکن است زخم حاصله در چشم ماهی کم کم التیام یافته و به حالت عادی بازگردد،ولی طبیعتا ماهی بینایی خود را از دست می دهد.
انگل پوستی (Protozoan)
انگل پوستی از انواع انگل های تک یاخته ای (Protozoan) است که پوست بدن و آبشش ماهی را درگیر میکند.این انگل نه زنده زاست و نه تخم گذار و به شیوه تقسیم شدن یا شکافته شدن دو تایی (Binary Fission) تکثیر میشود.دو گونه مشخص پوستی و آبششی این انگل در تانک های آکواریوم شناخته شده است که نوع آبششی آن کوچک تر و سرعت حرکت و تکثیر آن بیشتر است.
علائم بیماری:
۱٫خراشیدن و کوبیدن پوست بدن به اشیای داخل آکواریوم
۲٫تیره شدن رنگ بدن ماهی
۳٫بی حرکت ماندن یا گوشه گیر شدن ماهی
۴٫پدید آمدن نقطه ها و لکه های ابری و سفید رنگ روی سطح پوست ماهی
۵٫ابری شدن چشم
۶٫آمدن ماهی به سطح آب و تنفس سنگین و بریده و نا منظم برای گرفتن اکسیژن(در صورت آلوده شدن آبشش ها)
۷٫به وجود آمدن لایه سفید وصله مانند روی تن ماهی یا همون White Patch
۸٫ترشح موکوس روی سطح بدن ماهی به منظور محافظت بیشتر از پوست ماهی
۹٫کم شدن اشتهای ماهی
۱۰٫لاغر شدن ماهی
۱۱٫سست شدن ماهی و رفتی به حالتی شبیه به خواب یا کما!!! و نهایتا مرگ ماهی
این انگل به راحتی در آب شنا می کند و به دنبال میزبانی برای ادامه زندگی می گردد.در صورت بروز علائم در یک ماهی معمولا بیشتر ماهی های موجود در آن تانک به این انگل آلوده می شوند.کیفیت بد آب اکواریوم روند این بیماری را تشدید میکند.غذای زنده و ماهی آلوده از اصلی ترین دلایل ورود این انگل به تانک است.
راه های درمان:
بالا بردن دمای آب (بین ۳۰ تا ۳۴ درجه سانتیگراد بر اساس مقاومت ماهی) به درمان این بیماری کمک میکند.
اضافه کردن ۱ قاشق غذا خوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب به درمان این بیماری کمک میکند.
راه اول :
حمام نمک:
۷٫۵ قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر گالن آب(معادل ۳٫۷۸ لیتر) و انتقال ماهی به این محلول تا زمانی که تعادل ماهی به هم بخورد(بسته به تحمل انواع مختلف بین ۳۰ ثانیه تا چند دقیقه) و بعد از آن انتقال ماهی به آب تمیز.یا ۲٫۵ قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر گالن آب(معالد ۳٫۷۸ لیتر) و انتقال ماهی به این محلول برای مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه و بعد از آن انتقال ماهی به آب تمیز.
راه دوم :
مالاچیت گرین :
۱ میلی گرم به ازای هر ۵ لیتر آب به مدت ۴ تا ۵ روز
به دلیل وجود تخم انگل درمان باید روز اول و سوم و پنجم و هفتم تکرار شود.
استفاده از پودر مالاچیت گرین به دلیل سمی بودن پیشنهاد نمیشه.در حال حاضر دارو هایی در بازار موجود هست که ماده موثر آن ها فرمالین + مالاچیت گرین است.
ماده موثر Sera Costapur و Tetra Contraspot و Tetra ContraIck هر سه فرمالین ۳۷% و مالاچیت گرین است.
راه سوم :
سولفات مس :
۱ ملیگرم به ازای هر ۵ لیتر آب.طول درمان ۵ تا ۷ روز.بعد از پایان این مدت ۱۰۰% سیفون و تکرار مجدد دوز دارو.
راه چهارم :
فرمالین :
۱ تا ۲ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بین ۰ تا ۲
۲ تا ۳ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بین ۳ تا ۵
۴ تا ۵ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بالای ۶
به دلیل وجود تخم انگل درمان باید روز اول و سوم و پنجم و هفتم تکرار شود.
محصولات آماده ای در بازار هست که ماده اصلی آن ها فرمالین و مالاچیت گرین است.
ماده موثر Sera Costapur و Tetra Contraspot و Tetra ContraIck هر سه فرمالین ۳۷% و مالاچیت گرین است.
راه پنجم:
پرمنگنات پتاسیم :
حمام کوتاه مدت :
۱۰ میلی گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت ۱۰ دقیقه
حمام دراز مدت :
۱ یا ۲ میلی گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت حد اقل ۴ ساعت
بهتر است از آبی استفاده شود که سختی آن پایین باشد مثل آب r.o یا آبی که دو سومش آب مقطر باشد و یک سومش آب شیر.
راه ششم :
آکریفلاوین :
اضافه کردن یک تا ۳ قطره از محلول آکریفلاوین در هر لیتر آب آکواریوم .
(۱ گرم پودر آکریفلاوین در یک لیتر آب برابر است با یک لیتر محلول آکریفلاوین)
بیماری حفره در سر (Hole in the head)
یکی از بیماری های شایع در ماهیان آب شور و شیرین می باشد.کمبود ویتامین و مواد معدنی و دادن دل خالی به ماهی در کنار انگل های تک یاخته ای پوستی اسپیرونوکلئوس(Spironucleus) و بعد از آن هگزامیتا (Hexamita) اصلی ترین عوامل بروز این بیماری هستند.
علایم:
۱٫به وجود آمدن سوراخ ها و خراش هایی روی سر و اطراف چشم و ادامه پیدا کردن روی خط جانبی بدن ماهی
۲٫خراشیدن و کوبیدن پوست بدن به اشیای داخل آکواریوم
۳٫تیره شدن رنگ پوست ماهی
مشخصه اصلی سوراخ های روی سر ماهی خونی و زخمی نبودن آن است.سوراخ ها بیشتر زمینه ای سفید و روشن دارند و بیشتر به فرو رفتگی شبیهند تا زخم.
درمان این بیماری در مراحل اولیه بسیار ساده و سریع است و معمولا در صورت تشخیص به موقع باعث تلف شدن ماهی نمی شود.
درمان دارویی:
راه اول:
سریع ترین و بهترین و ارزان ترین گزینه برای درمان بیماری سوراخ روی سر قرص مترونیدازول (Metronidazole) است.این قرص در ورق های ۲۵۰ میلی گرمی در داروخانه های انسانی موجود است.
۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۱۰ گالن معادل ۳۷٫۸ لیتر آب(هر گالن ۳٫۷۸ لیتر است)
دارو باید ۳ بار به صورت یک روز در میان تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
راه دوم:
استفاده از سرا فلاجلول (Sera Flagelloll) محصول کمپانی سرا(مشخصات و دوز مصرفی دارو روی بروشور داخل جعبه موجود است)
درمان جانبی:
رعایت کردن موارد زیر ضروری است و در کنار یکی از دارو های فوق کمک زیادی به درمان بیماری میکند.
۱٫بالا بردن دمای آب. (بین ۳۰ تا ۳۴ درجه سانتیگراد بر اساس مقاومت ماهی)
۲٫اضافه کردن یک قاشق غذا خوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب.
۳٫رژیم غذایی غنی از ویتامین ها و مواد معدنی.کمپانی سرا محصولی با عنوان سرا مینرال(Sera Mineral) که حاوی مواد معدنی مورد نیاز ماهیست ارائه کرده که در بازار ایران هم موجود است.دادن دل خالص به ماهی یکی از اصلی ترین دلایل کمبود ویتامین و مواد معدنی در ماهی است.یک غذای خشک در کنار دل یا میگو میتواند غذای مناسبی برای ماهی ها باشد.
۴٫خارج کردن ذغال اکتیو از فیـلتـ*ـر(این قضیه به اثبات نرسیده ولی منابع زیادی هستند که شیوع این بیماری را به استفاده مداوم از ذغال اکتیو نسبت میدهند).
پوسیدگی باله و دم (Columnaris)
یکی از شایع ترین بیماری های آکواریوم پوسیدگی باله و دم است.این بیماری منشا باکتریایی دارد.این باکتری در بیشتر منابع از خانواده باکتری های گرم منفی معرفی شده است.بعضی از منابع آن را گرم مثبت معرفی کرده اند.Flexibacter , Cytophaga , Myxobacteria از باکتری هایی هستند که به عنوان عامل این بیماری معرفی شده اند.
این بیماری تقریبا” بین بیشتر ماهی ها مشترک است.
علایم:
۱٫در مراحل اولیه ضعیف شدن و فرسوده شدن باله و دم ماهی.نوک دم و باله ماهی نازک و ضعیف میشود.
۲٫ ریش ریش شدن و خورده شدن باله و دم ماهی.
۳٫ پدید آمدن زخم و خوردگی روی پوست بدن ماهی.
۴٫ تخریب لایه های پوست.
۵٫کدر شدن سطح چشم(عفونت ثانویه).
۶٫ به وجود آمدن زخم های سفید رنگ اطراف دهان.
۷٫به وجود آمدن لایه های سفید و ابری و پنبه ای مانند روی زخم ها (عفونت قارچی)
۸٫تنفس سنگین و سریع و باز بودن آبشش ها.
۹٫ تغییر رنگ دادن غشای داخلی آبشش ماهی (خیلی روشن و بی رنگ یا قهوه ای تیره) در این حالت به دلیل مردن بافت داخلی آبشش مرگ ماهی ۱۰۰% خواهد بود.
درمان :
۱٫اضافه کردن یک قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر ۲۰ لیتر آب.
۲٫استفاده از محلول آکریفلاوین (یک قطره در هر لیتر)
۳٫استفاده از یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف.
بیماری ابری شدن سطح چشم (Cloudy Eye)
کدر شدن و ابری شدن سطح چشم ماهی نوعی بیماری باکتریایی است که معمولا در شرایط استرس،تغذیه بد،آب کثیف یا بیماری های انگلی و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن ماهی بروز میکند.عامل این بیماری نوعی باکتری گرم مثبت است.
علایم:
۱٫در مراحل اولیه، کدر شدن و ابری شدن سطح چشم ماهی
۲٫در مراحل حاد، به وجود آمدن بافتی سفید و کرم رنگ روی سطح چشم به صورتی که روی چشم پوشانده می شود.
پیشروی این بیماری بسیار سریع و باور نکردنی است.در بعضی از مواقع از زمان شروع اولین علائم بیماری تا مرگ ماهی تنها چند ساعت فرصت است.در مراحل حاد این بیماری،بعد از درمان ممکن است چشم ماهی بینایی خود را از دست بدهد.
در بعضی از موارد ماهی های دیگر موجود در تانک به چشم آلوده ماهی بیمار حمله کرده و چشم ماهی را تخلیه می کنند.به همین علت بهتر است ماهی بیمار در تانکی مجزا قرنطینه شود.
شیوه های درمان:
اضافه کردن یک قاشق غذاخوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب به درمان این بیماری کمک میکند.در مراحل اولیه بیماری اضافه کردن نمک و سیفون منظم و سنگین روزانه(حداقل ۵۰%)برای درمان بیماری کافی است و نیازی به استفاده از دارو نیست.در مراحل حاد چاره ی جز استفاده از آنتی بیوتیک وجود ندارد.سریع ترین و بهترین گزینه برای درمان ابری شدن سطح چشم استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف به همراه پماد های آنتی بیوتیک دار و ضد قارچ است.آنتی بیوتیک هایی مانند اریترومایسین ، سیپروفلوکساسین ، استرپتومایسین و نئومایسین سولفات ۱۰۰% در درمان این بیماری موثرند(۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۳۷٫۸ لیتر آب).دارو باید ۷ روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.همچنین استفاده از پماد نیستات و تترا سایکلین روی سطح چشم کمک فراوانی به درمان این بیماری میکند.
بیماری کیسه هوا (Swim Bladder)
این بیماری با نام های Swim Bladder یا Air Bladdder و یا Gas Bladder شناخته می شود.یکی از شایع ترین بیماری های ماهیان آکواریومی است و منشا آن در بیشتر منابع ویروسی و در بعضی از منابع باکتریایی ذکر شده است.این بیماری مستقیما” کیسه ی هوای ماهی را درگیر می کند.کیسه ی هوا یک اندام داخلی و کیسه ای شکل در بدن ماهی است که درون آن پر از نوعی گاز است و ماهی به وسیله آن بدون صرف انرژی اضافی تعادل خود را در عمق های مختلف آب حفظ می کند.در بعضی از گونه ها این کیسه ی هوایی به شنوایی ماهی کمک می کند.
علایم:
۱٫به هم خوردن تعادل شنای ماهی
۲٫در موارد حاد ماهی به صورت بر عکس از ناحیه شکم روی سطح آب شناور می شود.
۳٫متوقف شدن ماهی در کف آکواریوم و نداشتن تحرک
۴٫تقلا کردن شدید در حین شنا کردن در زاویه ای غیر عادی
۵٫وجود حباب های ریز هوا داخل مدفوع ماهی به صورتی که مدفوع ماهی بر روی سطح آب شناور شود.
ماهی مبتلا به بیماری کیسه ی هوا اشتها و علاقه زیادی به خوردن دارد.در این حالت غذای خشک بدترین انتخاب برای ماهی است.
عوامل تحـریـ*ک کننده بیماری:
۱.غذادهی زیاد به ماهی
۲٫مصرف بیش از حد غذای خشک
۳٫تغییر ناگهانی رژیم غذایی ماهی
۴٫آب آلوده
۵٫نوعی ویروس یا باکتری که مستقیما به کیسه هوایی ماهی حمله میکند.
راه های پیشگیری:
۱٫خیساندن غذای خشک قبل از مصرف بین ۲ تا ۳ دقیقه
۲٫ندادن غذای زیاد
۳٫نگه داشتن آب تانک در شرایط ایده آل و تمیز
درمان:
بالا بردن دمای آب (بین ۳۰ تا ۳۴ درجه سانتیگراد بر اساس مقاومت ماهی) و همچنین اضافه کردن یک قاشق غذاخوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب به درمان این بیماری کمک می کند.غذا ندادن به ماهی به مدت یک هفته نیز در درمان بیماری موثر است.
در آخر نیز استفاده از درمان های دارویی زیر توصیه می شود:
راه اول :
استفاده از تتراسایکلین :
۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۳۷٫۸ لیتر آب.دارو باید ۷ روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
راه دوم :
استفاده از سولفات نئومایسین :
۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۳۷٫۸ لیتر آب.دارو باید ۷ روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
بیماری نفخ مالاوی (Malawi Bloat)
به احتمال فراوان استرس ناشی از تغذیه نامناسب و انگل تک یاخته ای به نام اسپیرونوکلئوس (Spironucleus) باعث ایجاد این بیماری می شود.
سیچلاید های آفریقایی به خصوص گونه هایی که رژیم گیاهی دارند در مقابل این بیماری بسیار حساس هستند.
شرح بیماری:
در اثر استرس ناشی از فقر شدید فاکتور های آب و یا شرایط مسمومیت آمونیاکی و یا استرس ناشی از عواملی مانند حمل ونقل نا مناسب وعدم استفاده از مکان های اختفا برای سیچلایدها شرایطی را به وجود خواهد آورد که تک یاخته های طبیعی موجود در روده ماهی ها از تکثیر عادی خارج شده و به صورت انبوهی افزایش می یابد . این افزایش جمعیت ضمن ایجاد انسداد در روده ها موجب آسیب های جدی به روده ها گشته وموجب ایجاد نفخ در بدن ماهی می گردد.
نشانه ها و علائم :
ـ ماهی های مبتلا اشتهای خود را از دست می دهند که این مهمترین علائم بیماری و بهترین زمان برای درمان ماهی شما می باشد.
ـ ماهی ها به سطح آب آمده ونفس نفس می زنند.
ـ مبتلایان به نفخ مالاوی کم کم سست و بی حرکت شده و در حالی که شکم آن ها برآمده، به کف مخزن می روند.
ـ اطراف مقعد این ماهی ها معمولا قرمز رنگ می شود.
ـ مدفوع ماهیان بیمار نازک و سفید رنگ می باشد.
ـ در برخی مواقع وجود زخم هایی بر روی پوست ماهی قابل مشاهده است.
ـ ماهیان بیمار بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت خواهند مرد (در برخی از منابع این زمان یک هفته نیز گزارش گردیده است).
درمان:
ـ بهبود کیفیت آب واصلاح فاکتورهای ضروری محیط زندگی
ـ تغییر موقتی جیره غذایی و حذف غذاهای سرشار از پروتئین مانند کرم های خونی و پولکی پروتئینه (استفاده از میگوی شور در جیره غذایی ممنوع می باشد).
ـ تعویض ۳۰ درصد از آب تانک و افزایش هوادهی قبل از شروع درمان
ـ مترانیدازول: ۱۰۰گرم ماده موثره در ۴۰ لیتر آب و پس از تعویض ۴۰ درصدی آب تکرار درمان بعد از ۲ روز. در پایان درمان دارویی باید ۵۰ درصد آب تعویض و جهت از بین رفتن بقایای دارو از کربن اکتیو در فیـلتـ*ـر آکواریوم استفاده گردد.
ـ جهت خوراندن دارو می توانید یک دوز ازدارو را دریک لیوان یکبار مصرف با پلت های غذای آغشته نموده و آن ها راجهت تغذیه به درون آکواریوم بریزید.
ـ در صورت ابتلای یک ماهی به این بیماری بهتر است درمان در تانک بیمارستان انجام گیرد. در غیر این صورت و اگر بیماری همه گیری یافته باید در تانک مبدا درمان را آغاز نمایید.
ـ در صورت به وجود آمدن عفونت ثانویه درمان تتراسایکلین نیز توصیه می گردد.
ـ در برخی از منابع استفاده از نمک (یک قاشق چایخوری در ۳ لیتر آب ) توصیه شده است.
پیشگیری :
ـ زمانبندی مناسب در تغذیه و حذف کردن جیره پروتئینی
ـ مناسب نگاه داشتن کیفیت آب آکواریوم و پرهیز از ایجاد استرس در سیچلاید ها
به طور کلی رفتار و وضع ظاهری ماهی بیمار از ماهی های سالم متمایز است.بنابراین به آسانی می توان در یک آکواریوم بین تعدادی ماهی یک یا چند ماهی بیمار را شناسایی نمود.عوامل ظاهری عمده ای که در تشخیص و شناسایی ماهی بیمار موثر هستند عبارتند از:
۱-بیحال شدن ماهی
۲-فرار نکردن در اثر تحـریـ*ک یا ترساندن
۳-شنای غیرطبیعی
۴-جدا شدن از سایر ماهی ها و کناره گیری کردن از آن ها
۵-مالیدن بدن به دیواره ها یا کف
۶-ماندن در سطح آب
۷-باز نگه داشتن دهان
۸-سریع شدن تنفس و افزایش تعداد آن در دقیقه
۹-پریدن از آب
۱۰-کمرنگ شدن سطح بدن
۱۱-خونریزی جلدی
۱۲-سخت شدن یا پاره شدن باله ها
۱۳-تا خوردن باله ها
۱۴-ظهور لکه های سفید یا قرمز بر روی بدن
۱۵-پیدا شدن لکه های ابر مانند بر روی بدن
۱۶-امساک یا غیر طبیعی بودن تغذیه
هر ماهی بیمار ممکن است یک یا چند عامل از عوامل فوقالذکر را نشان دهد.در هر صورت بلا فاصله بعد از ظهور علایم بیماری باید در اسرع وقت نسبت به شناسایی و کنترل عامل بیماریزا اقدام نمود.در غیر این صورت ممکن است ماهی ها در وضعی قرار گیرند که کنترل یا مداوای آن ها امکان پذیر نباشد.
بیماری استسقا یا آب آوردن
این بیماری یکی از نامانوس ترین و ناخوشایندترین بیماری های ماهی های آکواریومی می باشد.ماهی آلوده دارای بدنی متورم-فلس هایی برجسته و زاویه دار با بدن و چشم هایی بر آمده می باشد.عامل مولد آن نوعی باکتری از جنس پزودوموناساست.علاوه بر باکتری این بیماری ممکن است در اثر بدی تغذیه نیز به وجود آید.اگر عامل مولد آن بدی تغذیه باشد بیماری مسری نخواهد بود.بهترین راه مبارزه با آن غوطه ور ساختن ماهی آلوده در محلول ۵۰تا۱۰۰ میلیگرم در لیتر آنتی بیوتیک از جنس اورومایسین یا پنی سیلین می باشد.اگر بیماری در اثر بدی تغذیه به وجود آمده باشد بهترین راه مداوای آن تغییر رژیم غذایی ماهی می باشد.در هر صورت پس از مشاهده ی بیماری باید ماهی آلوده را از سایر ماهی ها جدا نمود.
بیماری بیرون زدگی چشم
یکی از بیماری های معمول ماهی های آکواریومی متورم شدن و بیرون آمدن چشم از حدقه است.بیماری ممکن است توسط عوامل مختلف بیماری زا در ماهی ها به وجود آید.معمولا این بیماری جز علائم ثانوی بیماری های باکتریایی ایکتیوفونوس یا پزودوموناس می باشد.در برخی موارد به آسانی می توان تشکیل حباب هوا را داخل چشم که توسط باکتری های مولد گاز ایجاد می شود مشاهده نمود.هیچ گونه دارویی برای مداوای این گونه آلودگی شناخته نشده است.در مواقعی که بیماری توسط باکتری ایکتیوفونوس حاصل می شود باید ماهی آلوده را از آکواریوم خارج کرده و آن را معدوم نمود.باکتری های مولد گاز ممکن است باعث بیرون آمدن کامل عدسی چشم ماهی گردند.در برخی موارد ممکن است زخم حاصله در چشم ماهی کم کم التیام یافته و به حالت عادی بازگردد،ولی طبیعتا ماهی بینایی خود را از دست می دهد.
انگل پوستی (Protozoan)
انگل پوستی از انواع انگل های تک یاخته ای (Protozoan) است که پوست بدن و آبشش ماهی را درگیر میکند.این انگل نه زنده زاست و نه تخم گذار و به شیوه تقسیم شدن یا شکافته شدن دو تایی (Binary Fission) تکثیر میشود.دو گونه مشخص پوستی و آبششی این انگل در تانک های آکواریوم شناخته شده است که نوع آبششی آن کوچک تر و سرعت حرکت و تکثیر آن بیشتر است.
علائم بیماری:
۱٫خراشیدن و کوبیدن پوست بدن به اشیای داخل آکواریوم
۲٫تیره شدن رنگ بدن ماهی
۳٫بی حرکت ماندن یا گوشه گیر شدن ماهی
۴٫پدید آمدن نقطه ها و لکه های ابری و سفید رنگ روی سطح پوست ماهی
۵٫ابری شدن چشم
۶٫آمدن ماهی به سطح آب و تنفس سنگین و بریده و نا منظم برای گرفتن اکسیژن(در صورت آلوده شدن آبشش ها)
۷٫به وجود آمدن لایه سفید وصله مانند روی تن ماهی یا همون White Patch
۸٫ترشح موکوس روی سطح بدن ماهی به منظور محافظت بیشتر از پوست ماهی
۹٫کم شدن اشتهای ماهی
۱۰٫لاغر شدن ماهی
۱۱٫سست شدن ماهی و رفتی به حالتی شبیه به خواب یا کما!!! و نهایتا مرگ ماهی
این انگل به راحتی در آب شنا می کند و به دنبال میزبانی برای ادامه زندگی می گردد.در صورت بروز علائم در یک ماهی معمولا بیشتر ماهی های موجود در آن تانک به این انگل آلوده می شوند.کیفیت بد آب اکواریوم روند این بیماری را تشدید میکند.غذای زنده و ماهی آلوده از اصلی ترین دلایل ورود این انگل به تانک است.
راه های درمان:
بالا بردن دمای آب (بین ۳۰ تا ۳۴ درجه سانتیگراد بر اساس مقاومت ماهی) به درمان این بیماری کمک میکند.
اضافه کردن ۱ قاشق غذا خوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب به درمان این بیماری کمک میکند.
راه اول :
حمام نمک:
۷٫۵ قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر گالن آب(معادل ۳٫۷۸ لیتر) و انتقال ماهی به این محلول تا زمانی که تعادل ماهی به هم بخورد(بسته به تحمل انواع مختلف بین ۳۰ ثانیه تا چند دقیقه) و بعد از آن انتقال ماهی به آب تمیز.یا ۲٫۵ قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر گالن آب(معالد ۳٫۷۸ لیتر) و انتقال ماهی به این محلول برای مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه و بعد از آن انتقال ماهی به آب تمیز.
راه دوم :
مالاچیت گرین :
۱ میلی گرم به ازای هر ۵ لیتر آب به مدت ۴ تا ۵ روز
به دلیل وجود تخم انگل درمان باید روز اول و سوم و پنجم و هفتم تکرار شود.
استفاده از پودر مالاچیت گرین به دلیل سمی بودن پیشنهاد نمیشه.در حال حاضر دارو هایی در بازار موجود هست که ماده موثر آن ها فرمالین + مالاچیت گرین است.
ماده موثر Sera Costapur و Tetra Contraspot و Tetra ContraIck هر سه فرمالین ۳۷% و مالاچیت گرین است.
راه سوم :
سولفات مس :
۱ ملیگرم به ازای هر ۵ لیتر آب.طول درمان ۵ تا ۷ روز.بعد از پایان این مدت ۱۰۰% سیفون و تکرار مجدد دوز دارو.
راه چهارم :
فرمالین :
۱ تا ۲ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بین ۰ تا ۲
۲ تا ۳ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بین ۳ تا ۵
۴ تا ۵ قطره به ازای هر گالن آب(هر گالن معادل ۳٫۷۸ لیتر است) در آب های با سختی (GH) بالای ۶
به دلیل وجود تخم انگل درمان باید روز اول و سوم و پنجم و هفتم تکرار شود.
محصولات آماده ای در بازار هست که ماده اصلی آن ها فرمالین و مالاچیت گرین است.
ماده موثر Sera Costapur و Tetra Contraspot و Tetra ContraIck هر سه فرمالین ۳۷% و مالاچیت گرین است.
راه پنجم:
پرمنگنات پتاسیم :
حمام کوتاه مدت :
۱۰ میلی گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت ۱۰ دقیقه
حمام دراز مدت :
۱ یا ۲ میلی گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت حد اقل ۴ ساعت
بهتر است از آبی استفاده شود که سختی آن پایین باشد مثل آب r.o یا آبی که دو سومش آب مقطر باشد و یک سومش آب شیر.
راه ششم :
آکریفلاوین :
اضافه کردن یک تا ۳ قطره از محلول آکریفلاوین در هر لیتر آب آکواریوم .
(۱ گرم پودر آکریفلاوین در یک لیتر آب برابر است با یک لیتر محلول آکریفلاوین)
بیماری حفره در سر (Hole in the head)
یکی از بیماری های شایع در ماهیان آب شور و شیرین می باشد.کمبود ویتامین و مواد معدنی و دادن دل خالی به ماهی در کنار انگل های تک یاخته ای پوستی اسپیرونوکلئوس(Spironucleus) و بعد از آن هگزامیتا (Hexamita) اصلی ترین عوامل بروز این بیماری هستند.
علایم:
۱٫به وجود آمدن سوراخ ها و خراش هایی روی سر و اطراف چشم و ادامه پیدا کردن روی خط جانبی بدن ماهی
۲٫خراشیدن و کوبیدن پوست بدن به اشیای داخل آکواریوم
۳٫تیره شدن رنگ پوست ماهی
مشخصه اصلی سوراخ های روی سر ماهی خونی و زخمی نبودن آن است.سوراخ ها بیشتر زمینه ای سفید و روشن دارند و بیشتر به فرو رفتگی شبیهند تا زخم.
درمان این بیماری در مراحل اولیه بسیار ساده و سریع است و معمولا در صورت تشخیص به موقع باعث تلف شدن ماهی نمی شود.
درمان دارویی:
راه اول:
سریع ترین و بهترین و ارزان ترین گزینه برای درمان بیماری سوراخ روی سر قرص مترونیدازول (Metronidazole) است.این قرص در ورق های ۲۵۰ میلی گرمی در داروخانه های انسانی موجود است.
۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۱۰ گالن معادل ۳۷٫۸ لیتر آب(هر گالن ۳٫۷۸ لیتر است)
دارو باید ۳ بار به صورت یک روز در میان تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
راه دوم:
استفاده از سرا فلاجلول (Sera Flagelloll) محصول کمپانی سرا(مشخصات و دوز مصرفی دارو روی بروشور داخل جعبه موجود است)
درمان جانبی:
رعایت کردن موارد زیر ضروری است و در کنار یکی از دارو های فوق کمک زیادی به درمان بیماری میکند.
۱٫بالا بردن دمای آب. (بین ۳۰ تا ۳۴ درجه سانتیگراد بر اساس مقاومت ماهی)
۲٫اضافه کردن یک قاشق غذا خوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب.
۳٫رژیم غذایی غنی از ویتامین ها و مواد معدنی.کمپانی سرا محصولی با عنوان سرا مینرال(Sera Mineral) که حاوی مواد معدنی مورد نیاز ماهیست ارائه کرده که در بازار ایران هم موجود است.دادن دل خالص به ماهی یکی از اصلی ترین دلایل کمبود ویتامین و مواد معدنی در ماهی است.یک غذای خشک در کنار دل یا میگو میتواند غذای مناسبی برای ماهی ها باشد.
۴٫خارج کردن ذغال اکتیو از فیـلتـ*ـر(این قضیه به اثبات نرسیده ولی منابع زیادی هستند که شیوع این بیماری را به استفاده مداوم از ذغال اکتیو نسبت میدهند).
پوسیدگی باله و دم (Columnaris)
یکی از شایع ترین بیماری های آکواریوم پوسیدگی باله و دم است.این بیماری منشا باکتریایی دارد.این باکتری در بیشتر منابع از خانواده باکتری های گرم منفی معرفی شده است.بعضی از منابع آن را گرم مثبت معرفی کرده اند.Flexibacter , Cytophaga , Myxobacteria از باکتری هایی هستند که به عنوان عامل این بیماری معرفی شده اند.
این بیماری تقریبا” بین بیشتر ماهی ها مشترک است.
علایم:
۱٫در مراحل اولیه ضعیف شدن و فرسوده شدن باله و دم ماهی.نوک دم و باله ماهی نازک و ضعیف میشود.
۲٫ ریش ریش شدن و خورده شدن باله و دم ماهی.
۳٫ پدید آمدن زخم و خوردگی روی پوست بدن ماهی.
۴٫ تخریب لایه های پوست.
۵٫کدر شدن سطح چشم(عفونت ثانویه).
۶٫ به وجود آمدن زخم های سفید رنگ اطراف دهان.
۷٫به وجود آمدن لایه های سفید و ابری و پنبه ای مانند روی زخم ها (عفونت قارچی)
۸٫تنفس سنگین و سریع و باز بودن آبشش ها.
۹٫ تغییر رنگ دادن غشای داخلی آبشش ماهی (خیلی روشن و بی رنگ یا قهوه ای تیره) در این حالت به دلیل مردن بافت داخلی آبشش مرگ ماهی ۱۰۰% خواهد بود.
درمان :
۱٫اضافه کردن یک قاشق غذا خوری نمک بدون ید به ازای هر ۲۰ لیتر آب.
۲٫استفاده از محلول آکریفلاوین (یک قطره در هر لیتر)
۳٫استفاده از یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف.
بیماری ابری شدن سطح چشم (Cloudy Eye)
کدر شدن و ابری شدن سطح چشم ماهی نوعی بیماری باکتریایی است که معمولا در شرایط استرس،تغذیه بد،آب کثیف یا بیماری های انگلی و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن ماهی بروز میکند.عامل این بیماری نوعی باکتری گرم مثبت است.
علایم:
۱٫در مراحل اولیه، کدر شدن و ابری شدن سطح چشم ماهی
۲٫در مراحل حاد، به وجود آمدن بافتی سفید و کرم رنگ روی سطح چشم به صورتی که روی چشم پوشانده می شود.
پیشروی این بیماری بسیار سریع و باور نکردنی است.در بعضی از مواقع از زمان شروع اولین علائم بیماری تا مرگ ماهی تنها چند ساعت فرصت است.در مراحل حاد این بیماری،بعد از درمان ممکن است چشم ماهی بینایی خود را از دست بدهد.
در بعضی از موارد ماهی های دیگر موجود در تانک به چشم آلوده ماهی بیمار حمله کرده و چشم ماهی را تخلیه می کنند.به همین علت بهتر است ماهی بیمار در تانکی مجزا قرنطینه شود.
شیوه های درمان:
اضافه کردن یک قاشق غذاخوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب به درمان این بیماری کمک میکند.در مراحل اولیه بیماری اضافه کردن نمک و سیفون منظم و سنگین روزانه(حداقل ۵۰%)برای درمان بیماری کافی است و نیازی به استفاده از دارو نیست.در مراحل حاد چاره ی جز استفاده از آنتی بیوتیک وجود ندارد.سریع ترین و بهترین گزینه برای درمان ابری شدن سطح چشم استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف به همراه پماد های آنتی بیوتیک دار و ضد قارچ است.آنتی بیوتیک هایی مانند اریترومایسین ، سیپروفلوکساسین ، استرپتومایسین و نئومایسین سولفات ۱۰۰% در درمان این بیماری موثرند(۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۳۷٫۸ لیتر آب).دارو باید ۷ روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.همچنین استفاده از پماد نیستات و تترا سایکلین روی سطح چشم کمک فراوانی به درمان این بیماری میکند.
بیماری کیسه هوا (Swim Bladder)
این بیماری با نام های Swim Bladder یا Air Bladdder و یا Gas Bladder شناخته می شود.یکی از شایع ترین بیماری های ماهیان آکواریومی است و منشا آن در بیشتر منابع ویروسی و در بعضی از منابع باکتریایی ذکر شده است.این بیماری مستقیما” کیسه ی هوای ماهی را درگیر می کند.کیسه ی هوا یک اندام داخلی و کیسه ای شکل در بدن ماهی است که درون آن پر از نوعی گاز است و ماهی به وسیله آن بدون صرف انرژی اضافی تعادل خود را در عمق های مختلف آب حفظ می کند.در بعضی از گونه ها این کیسه ی هوایی به شنوایی ماهی کمک می کند.
علایم:
۱٫به هم خوردن تعادل شنای ماهی
۲٫در موارد حاد ماهی به صورت بر عکس از ناحیه شکم روی سطح آب شناور می شود.
۳٫متوقف شدن ماهی در کف آکواریوم و نداشتن تحرک
۴٫تقلا کردن شدید در حین شنا کردن در زاویه ای غیر عادی
۵٫وجود حباب های ریز هوا داخل مدفوع ماهی به صورتی که مدفوع ماهی بر روی سطح آب شناور شود.
ماهی مبتلا به بیماری کیسه ی هوا اشتها و علاقه زیادی به خوردن دارد.در این حالت غذای خشک بدترین انتخاب برای ماهی است.
عوامل تحـریـ*ک کننده بیماری:
۱.غذادهی زیاد به ماهی
۲٫مصرف بیش از حد غذای خشک
۳٫تغییر ناگهانی رژیم غذایی ماهی
۴٫آب آلوده
۵٫نوعی ویروس یا باکتری که مستقیما به کیسه هوایی ماهی حمله میکند.
راه های پیشگیری:
۱٫خیساندن غذای خشک قبل از مصرف بین ۲ تا ۳ دقیقه
۲٫ندادن غذای زیاد
۳٫نگه داشتن آب تانک در شرایط ایده آل و تمیز
درمان:
بالا بردن دمای آب (بین ۳۰ تا ۳۴ درجه سانتیگراد بر اساس مقاومت ماهی) و همچنین اضافه کردن یک قاشق غذاخوری نمک بدون ید در هر ۲۰ لیتر آب به درمان این بیماری کمک می کند.غذا ندادن به ماهی به مدت یک هفته نیز در درمان بیماری موثر است.
در آخر نیز استفاده از درمان های دارویی زیر توصیه می شود:
راه اول :
استفاده از تتراسایکلین :
۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۳۷٫۸ لیتر آب.دارو باید ۷ روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
راه دوم :
استفاده از سولفات نئومایسین :
۲۵۰ میلی گرم به ازای هر ۳۷٫۸ لیتر آب.دارو باید ۷ روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز ۲۵ ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
بیماری نفخ مالاوی (Malawi Bloat)
به احتمال فراوان استرس ناشی از تغذیه نامناسب و انگل تک یاخته ای به نام اسپیرونوکلئوس (Spironucleus) باعث ایجاد این بیماری می شود.
سیچلاید های آفریقایی به خصوص گونه هایی که رژیم گیاهی دارند در مقابل این بیماری بسیار حساس هستند.
شرح بیماری:
در اثر استرس ناشی از فقر شدید فاکتور های آب و یا شرایط مسمومیت آمونیاکی و یا استرس ناشی از عواملی مانند حمل ونقل نا مناسب وعدم استفاده از مکان های اختفا برای سیچلایدها شرایطی را به وجود خواهد آورد که تک یاخته های طبیعی موجود در روده ماهی ها از تکثیر عادی خارج شده و به صورت انبوهی افزایش می یابد . این افزایش جمعیت ضمن ایجاد انسداد در روده ها موجب آسیب های جدی به روده ها گشته وموجب ایجاد نفخ در بدن ماهی می گردد.
نشانه ها و علائم :
ـ ماهی های مبتلا اشتهای خود را از دست می دهند که این مهمترین علائم بیماری و بهترین زمان برای درمان ماهی شما می باشد.
ـ ماهی ها به سطح آب آمده ونفس نفس می زنند.
ـ مبتلایان به نفخ مالاوی کم کم سست و بی حرکت شده و در حالی که شکم آن ها برآمده، به کف مخزن می روند.
ـ اطراف مقعد این ماهی ها معمولا قرمز رنگ می شود.
ـ مدفوع ماهیان بیمار نازک و سفید رنگ می باشد.
ـ در برخی مواقع وجود زخم هایی بر روی پوست ماهی قابل مشاهده است.
ـ ماهیان بیمار بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت خواهند مرد (در برخی از منابع این زمان یک هفته نیز گزارش گردیده است).
درمان:
ـ بهبود کیفیت آب واصلاح فاکتورهای ضروری محیط زندگی
ـ تغییر موقتی جیره غذایی و حذف غذاهای سرشار از پروتئین مانند کرم های خونی و پولکی پروتئینه (استفاده از میگوی شور در جیره غذایی ممنوع می باشد).
ـ تعویض ۳۰ درصد از آب تانک و افزایش هوادهی قبل از شروع درمان
ـ مترانیدازول: ۱۰۰گرم ماده موثره در ۴۰ لیتر آب و پس از تعویض ۴۰ درصدی آب تکرار درمان بعد از ۲ روز. در پایان درمان دارویی باید ۵۰ درصد آب تعویض و جهت از بین رفتن بقایای دارو از کربن اکتیو در فیـلتـ*ـر آکواریوم استفاده گردد.
ـ جهت خوراندن دارو می توانید یک دوز ازدارو را دریک لیوان یکبار مصرف با پلت های غذای آغشته نموده و آن ها راجهت تغذیه به درون آکواریوم بریزید.
ـ در صورت ابتلای یک ماهی به این بیماری بهتر است درمان در تانک بیمارستان انجام گیرد. در غیر این صورت و اگر بیماری همه گیری یافته باید در تانک مبدا درمان را آغاز نمایید.
ـ در صورت به وجود آمدن عفونت ثانویه درمان تتراسایکلین نیز توصیه می گردد.
ـ در برخی از منابع استفاده از نمک (یک قاشق چایخوری در ۳ لیتر آب ) توصیه شده است.
پیشگیری :
ـ زمانبندی مناسب در تغذیه و حذف کردن جیره پروتئینی
ـ مناسب نگاه داشتن کیفیت آب آکواریوم و پرهیز از ایجاد استرس در سیچلاید ها
