تلاقی فلسفه ذن و طراحی فضای جمعی در ساخت مجتمع مسکونی

[*بانو بهار*]

سکونت در شهرها علاوه بر مزایایی که دارد، دارای معایبی نیز هست. شلوغی شهرها و ترافیک خیابان ها در حال حاضر جزئی از زندگی شهروندان شده است. آپارتمان نشینی و کوچک شدن حریم های خصوصی نیز در شهرها از معایب شهرنشینی به شمار می روند. با توجه به اینکه حیاط یک آپارتمان تنها منظر سبز پیش روی ساکنین است، عملاً دید مطلوب بصری در شهرها در فضاهای نیمه خصوصی مانند حیاط منازل موهبتی بزرگ به شمار می آید. اما با توجه به ضوابط ساخت و ساز در شهری مانند تهران عملاً این فضاها در حد یک باغچه طراحی شده و جز طبقه اول، دیگر واحدها از آن بی بهره می مانند.
در مجتمع های مسکونی بزرگ نظیر اکباتان به دلیل قرار گرفتن فضاهای نیمه خصوصی بین ساختمان ها و وسعت مناسب آنها می توان با رویکردهای نوین منظر و طراحی های معقول، فضای نیمه خصوصی بی جان را احیاء کرد و کیفیت سکونت در مجتمع های پر واحد را کمی بالا برد.
شاید اغراق به نظر برسد اما نکات کوچک و دقیقی که یک طراح در طراحی فضای منفی ساختمان ها به آنها دقت می کند، می تواند علاوه بر ارتقاء کیفیت بر قیمت واحدهای آپارتمانی آن نیز تاثیر بگذارد. آپارتمان های طراحی شده توسط مهندس نیک بخت در تهران موید این مطلب هستند. پروژه مسکونی وی برنده جایزه معمار نیز شده است، در این پروژه درختان سایت مورد طراحی در ساختمان حفظ شده و فضای سبز بیرون در جای جای بنا به داخل کشیده شده است. همین رویکرد سبز به معماری، کیفیت آپارتمان را در محل خود بالاتر از دیگر ساختمان ها قرار داده است

 

[*بانو بهار*]

جنگل و استخر در پیان بانکوک در سال ۲۰۱۰ به عنوان بخشی از فضای باز ساختمان مجتمع مسکونی توسط شرکت توسعه املاک تایلند و سان سیری احداث شد. طراح انتخاب شده، شرکت تراپ است. این شرکت قبلاً توجه جهانی را برای دریافت جایزه طراحی باغ هیلتون پاتایا به خود جلب کرده و از جمله ده نام برتر در معماری منظر این کشور است.

شاید بهترین توصیف برای جنگل طراحی شده در برابر باغ ذن توسط گروه تراپ، واژه غریب و شبیه رویا باشد. این اختلاط خطوط تمیز و ساده با عناصر غریب. احساس تعادل کامل در فضا را القاء می کند. در این طراحی سعی شده است در عین اینکه فضایی بی سر و صدا و آرام برای ساکنین ایجاد شود، محیط برای اهل تفریح و بازی نیز مناسب باشد.
فراموش کردن برخی از پروژه ها غیر ممکن است. محو کردن خطوط بین هنر و طراحی و ترکیب قدیمی با جدید؛ یک تصور منحصر به فرد و به یاد ماندنی در طراحی و مفهوم ایجاد کرده است.

 

[*بانو بهار*]

نکات جالب این پروژه؛ فروش یک روزه کلیه واحدهای مجتمع است. در واقع به دلیل مطلوبیت فضا و طراحی منحصر به فرد، در یک روز تمامی واحدها به فروش رفته است. این مجتمع یک ساختمان لوکس بلند مرتبه است که در منطقه ای در مرکز شهر شلوغ و پر جمعیت بانکوک ساخته شده است. این ساختمان در مرکز یک محله پر تقاضا، نزدیک به مراکز خرید، رستوران ها، فضاهای متناسب با فعالیت های شبانه و مهم تر از همه به طور مستقیم در مقابل یک ایستگاه قطار شهری در بانکوک قرار دارد. از این رو به جهت دسترسی به خدمات و حمل و نقل سریع شهری مکانی ایده آل به شمار می رود.

 

[*بانو بهار*]

بانکوک به دلیل خیابان های شلوغ و ترافیک بی پایان، در زمینه ترافیک شهری به عنوان شهری بدنام شناخته شده است. از این رو بیشتر مردم محلی سعی می کنند از حمل و نقل عمومی استفاده کنند. از این رو امروزه نزدیکی به سیستم حمل و نقل سریع شهری به یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده در قیمت و کیفیت ملک در بازار املاک و مستغلات بانکوک تبدیل شده است. عمدتاً به دلیل مکان مناسب پروژه پیان، تمام واحدهای موجود آن در روز اول به فروش رسیده است. امروزه قیمت واحدهای این مجتمع در هر متر مربع به ۶۸۱۷ دلار آمریکا و یا بالاتر نیز می رسد.

 

[*بانو بهار*]

یک کابوس برای طراحان
مکان سایت این مجموعه در اولین گام به عنوان یک چالش منحصر به فرد در طراحی مطرح شده بود. این پروژه در منطقه متراکم شهری در بانکوک قرار دارد و مسائل مربوط به آب و هوا، سر و صدا و آلودگی های دیگر مطرح شده بود که می بایست در طراحی در نظر گرفته شود. تراکم جمعیت در این محله از دیگر نقاط بانکوک هم بیشتر است. از طرفی سایت مجموعه به طور کامل توسط ساختمان های بتنی عظیم و معماری های قوطی کبریتی احاطه شده بود و عملاً پس از اجرای پروژه فضای بین این ساختمان ها تبدیل به فضای بی دفاع شهری می گردید. سر و صدا و نور نیز جزو نگرانی عمده بودند. منطقه مرکز شهر به دلیل وجود ترافیک ثابت همیشه شلوغ است. زیرا این منطقه محل قرارگیری بسیاری از کلوپ های شبانه مهم بانکوک است.

 

[*بانو بهار*]

ایجاد جنگل در پیان
در این سایت ۳۰۰۰۰ متر مربعی، جنگلی در فضای بین ورودی ساختمان مجتمع مسکونی و ایستگاه قطار شهری ایجاد شده است. از آنجایی که سرانه فضای سبز شهری در بانکوک پایین است و بسیاری از مردم در بانکوک دسترسی مناسبی به فضای سبز شهری ندارند، طراحان قصد داشتند با ایجاد این فضا، یک پناهگاه برای ساکنین در برابر شلوغی شهر ایجاد کنند.

 

[*بانو بهار*]

دیواری با ارتفاع ۳ متر، فضای محدوده مجتمع را از خیابان جدا می کند. این دیوار از بیرون مانند یک دیوار معمولی به نظر می رسد اما از داخل مجموعه به عنوان یک پرده سبز حائل نقش آفرینی می کند. در کنار این دیوار سبز با ایجاد تپه های کوچک، توهمی مبنی بر وسعت بیشتر فضای سبز در بیننده ایجاد می شود، از سوی دیگر با استفاده از اشکال و خطوط منحنی، ترس از گرفتار شدن در یک فضای بسته کاهش پیدا می کند.
باور نکردنی است؛ اما این سایت شامل درختانی با ارتفاع ۱۰ متر است که به ایجاد احساس قرارگیری در جنگل و برقراری ارتباط با طبیعت کمک می کند. مجسمه های هندسی موجود در فضا نیز به کیفیت بصری و حس اکتشاف در فضای باز کمک شایانی می کنند.

 

[*بانو بهار*]

استخر در پیان
همراه با جنگل توصیف شده در منطقه، استخری هم در آن راه اندازی شده است. برای طراحی استخر شنای ساختمان، بر اساس استانداردها فضای کافی وجود داشت. بنابراین می شد در این سایت استخری بزرگ مانند استخرهای مجتمع های مسکونی دیگر شهر ایجاد کرد. اما گروه تراپ می خواست چیزی منحصر به فرد ایجاد کند.

 

[*بانو بهار*]

ایده طراحی تراپ، ادغام استخر با عرشه و باغ – تراس های مختلف موجود در سایت است که سبب ایجاد طراحی منظری مدرن می شود. یک سازه زیبا نیز بر روی این استخر سر باز، سبب ایجاد سایه روشن در طول روز و نورپردازی ملایمی در شب می شود و فضا را روشن می کند.
طراحی تراس ها با تفاوت در ارتفاع، نه تنها یک استخر با عرشه های تخت و مسطح را ایجاد می کند؛ بلکه اختلاف دید موجب حس انگیزشی در استفاده از فضا می شود و علاقه بصری ایجاد می کند.
طراحی گروه تراپ همچنان به عنوان یک نمونه کار خوب برای شرکت های معماری منظر است. فضاهای شلوغ شهر لازم نیست همواره خسته کننده باشند. در شلوغی موجود در محیط شهری، گاهی ساکنان نیاز به فرار دارند، جنگل و استخر طراحی شده پا را از امکان فرار برای ساکنان فراتر می نهند و پناهگاهی سبز و امن را به ساکنین پیشکش می کنند. این طراحی با ایجاد یک فضای منحصر به فرد که مخلوطی از هنر و طراحی است تاثیر بسزایی در لوکس بودن مجتمع گذاشته و هویت مجموعه در پیان را حفظ کرده است.

در یک شهر مانند بانکوک که در آن برش سایت و تکه تکه کردن آن در مجتمع ها به عنوان یک راه حل دنبال می شود، طراحی یکپارچه سبب تمایز مجتمع از دیگر نقاط شهری شده است.