علمی جاده صافکن ماموریت آپولو

[MILAD_A]

[h=2][/h] ویرجیل گریسام در حالی که سعی میکرد مثل همیشه خونسردیاش را حفظ کند در جمع طراحان و مهندسان کارخانه مک دانل ایرکرافت روبه سر مهندس کرد و گفت: آقای محترم، من و جان یانگ از ابتدا در تمام مراحل طراحی و ساخت جمینی، به طور مستقیم حضور داشتیم و مکرر به سنت لوئیس سفر کردیم و شما هر دوی ما را بارها دیدهاید.چطور متوجه نشدید جان از من پنج سانتیمتر بلندتر است؟ با کمال تاسف دیشب به من خبر دادند شما اینجا با پنج سانتیمتر اضافه قد همسفر من دست روی دست گذاشتهاید.



به جای تعطیل کردن کار باید به فکر راه چاره بود. روس ها باز هم از ما جلو افتادند. آنها سال قبل وسخد را با سه سرنشین به فضا فرستادند و الان هم طبق خبر هایی که می شنویم، سرگرم آماده سازی دومین وسخد هستند که معلوم نیست چه زمانی عملیاتی خواهد شد.
می دانید من بخوبی با زیر و بم ناو جمینی آشنا هستم. از دیشب که خبر تعطیل کار را به من داده اند، نخوابیدم. راه حل خیلی ساده است: برای او صندلی صاف تری بسازید. پنجشنبه من و جان برای آزمایش اینجا خواهیم بود...

ـ اما آقای گریسام، دو روز برای این تغییر کم است...

ـ اصلا فرصت نداریم. اگر با جدیت کار کنید دو روز اصلا کم نیست...

با گفتن این جمله و یک خداحافظی کوتاه، گریسام از دفتر کار سرمهندس طراح خارج شد. حاضران در اتاق مات و مبهوت مانده بودند که صدای سرمهندس همه را به خود آورد:

ـ آقایان، سریع تر دست به کار شوید. می دانید گریسام آدمی جدی است و اگر تا پس فردا کار آماده نشود ما باید به رئیس جمهور جواب پس بدهیم.

تولد آپولو​

اردیبهشت 1340 که آمریکا در شوک پرواز گاگارین گیج شده بود، جان کندی برای جلوگیری از جار و جنجال های بیشتر رسانه های گروهی، طرح آپولو را مطرح کرد و وعده داد حداکثر تا 9 سال دیگر نخستین انسان از «دنیای آزاد» بر ماه گام گذارد اما این وعده زمانی که آمریکا هنوز نتوانسته بود حتی یک کیهان نورد خودش را در مدار زمین قرار دهد چندان عملی به نظر نمی رسید.
بین ناو کوچک مرکوری ـ که در برنامه ناسا قرار داشت ـ و سفینه ای مثل آپولو ـ که باید انسان را به ماه می رساند و بر می گرداند ـ چه از نظر فنی و چه تجربه فاصله بسیاری بود. اجرای چنین طرحی، غیر از امکانات فنی به تجربه پروازی 14 شبانه روزی، مانور در مدار، هدایت فضایی، بازگشت هدایت شده و بالاخره فرود آرام نیاز داشت.

به این ترتیب، ناسا تصمیم گرفت طرحی واسط بین مرکوری و آپولو را به اجرا بگذارد تا هم فضانوردان بتوانند تجربه های لازم را برای ماموریت های سنگین آپولو به دست آورند و هم از نظر فنی زمان مناسب و تجربه های لازم به دست آید.

در خرداد 1340 پیشنهاد شد با انجام تغییراتی در سفینه مرکوری، ناو کیهانی جدیدی ساخته شود که گنجایش بیشتری داشته باشد.
بر اساس این طرح، بخش مهمی از دستگاه ها از اتاقک فضانورد به قسمت موتوری منتقل می شد، موشک نجات جایش را به صندلی پرتابی می داد و سیستم هدایت ناو هم شکل راحت تری پیدا می کرد. به این ترتیب با اضافه شدن بخشی به انتهای سفینه که موتور و تجهیزات در آن قرار می گرفت، فضای داخل ناو اجازه حضور دو فضانورد را می داد.

در ششم مرداد 1340 مسئولان ناسا و شرکت مک دانل ایرکرافت در شهر سنت لوئیس جلسه ای تشکیل دادند.
حاصل این جلسه موافقت برای ساخت « مرکوری دو نفره» با انجام تغییراتی اساسی در فضاپیمای مرکوری بود. به این ترتیب که باید ابعاد آن ـ چه از نظر طولی و چه عرضی ـ افزایش یابد، ضمنا تجهیزات جدید و تغییراتی نیز باید در ناو انجام می شد.

این ناو باید امکان پرواز 14 روزه دو نفر را می داشت. به همین دلیل، تغییرات شامل ناوبری رایانه ای، موتورهای موشکی برای تغییر مسیر و مدار، رادار و سیستم الحاق برای انجام عملیات ردیابی و اتصال با ناو هدف، باتری های نوع جدید، استفاده از سیستم پاراگلایدری برای فرود (به جای چتر نجات) و بالاخره استفاده از صندلی های پرتابی در عوض موشک نجات مورد تصویب قرار گرفت.

شانزدهم آذر 1340 پس از ماه ها بررسی جوانب کار سرانجام طرح به امضای رئیس ناسا رسید و شرکت مک دانل اجازه یافت کار طراحی فنی ناو را آغاز کند.در دوازدهم تیر 1341 این سفینه نام جمینی به خود گرفت.

جمینی، ابزاری برای آزمایش در فضا​

براساس برنامه، نخستین جمینی باید اواسط مرداد 1342 بدون سرنشین به فضا پرتاب شود تا عملا در شرایط سفر فضایی توانایی هایش مورد بررسی قرار گیرد.

پاراگلایدری که برای بازگشت سفینه در نظر گرفته شده بود و باید شرکت نورث امریکن می ساخت، چندان موفق نبود و نقطه ضعف طرح به حساب می آمد به همین دلیل در خرداد 1341 مسئولان فنی تصمیم گرفتند از چتر نجاتی با قطر حدود 26 متر برای بازگشت آرام سفینه استفاده کنند.

برای سرعت بخشیدن به کار قرار شد ویرجیل گریسام که در دومین پرواز غیرمداری مرکوری شرکت داشت، مرتب در جریان عملیات ساخت قرار گیرد و در کارخانه سازنده به مهندسان کمک کند.
در آغاز آلن شپارد به عنوان فرمانده ناو انتخاب شد اما بروز یک مشکل در سلامت او باعث برکناریش گردید و گریسام به عنوان آماده ترین نفر، جای شپارد را گرفت.
چندی بعد، جان یانگ نیز به او پیوست. یانگ، عضو دومین گروه فضانوردانی بود که ناسا انتخاب کرد. او هم همراه گریسام کار ساخت ناو را دنبال و تجربه ای عملی پیدا می کرد.

نخستین پرواز​

برای آزمایش سیستم در شرایط پرواز واقعی، نخستین ناو جمینی در نوزدهم فروردین 1343 بدون سرنشین به فضا پرتاب شد.
ناو دوم هم که باید بدون سرنشین راهی مدار می شد که روز دوم شهریور برای انجام آن کار پیش بینی شده بود، اما بروز یک حادثه کار را به تعویق انداخت.
در بیست و ششم مرداد وقتی موشک به سکوی پرتاب خود حمل می شد، صاعقه به موشک اصابت کرد که منجر به از بین رفتن برخی تجهیزات برقی آن شد. عجب آن که این اتفاق دو بار دیگر هم در پنجم و سی ام شهریور همان سال تکرار شد.

بیستم مهر در حالی که کارشناسان مرکز کندی با تلاش زیاد آماده می شدند جمینی ـ2 را برای سفر به فضا حاضر کنند، این خبر توسط خبرگزاری ها به سراسر دنیا ارسال شد که شوروی سفینه ای سه نفره را به فضا پرتاب کرده است. یک روز بعد، ناو روس ها با موفقیت به زمین بازگشت.
به این ترتیب، آمریکا بار دیگر در مسابقه فضایی عقب مانده بود. ناسا دستپاچه شد و تلاش داشت هرچه زودتر نخستین جمینی سرنشین دار را راهی مدار کند اما بدشانسی های مکرر، برنامه هایش را به هم می ریخت! جمینی ـ2 که دومین پرواز بدون سرنشین این فضاپیما بود، سرانجام و پس از بارها تاخیر و تعویق در سی ام بهمن 1343 راهی مدار زمین شد. هدف از این پرواز، بررسی مرحله جداسازی جمینی از موشک، بررسی دستگاه هدایت ناو، آزمایش تغییر مدار و بالاخره بررسی مرحله فرود بود.

اما نخستین ناو سرنشین دار جمینی ـ یعنی جمینی ـ3ـ در سوم فروردین 1344 به فرماندهی ویرجیل گریسام و خلبانی جان یانگ، در حالی از سکوی شماره 19 پایگاه پرتاب های فضایی کندی راهی مدار زمین شد که برای نخستین بار رایانه ای به وزن 23 کیلوگرم را با خود به فضا می برد.
این رایانه در ثانیه، 7000 عملیات محاسباتی انجام می داد ـ این عدد را با قدرت محاسباتی گوشی تلفن همراهتان مقایسه کنید تا درک کنید صنعت دیجیتال در همین چند سال چه پیشرفت هایی کرده است . ویرجیل گریسام در این پرواز مداری امکان یافت که با استفاده از کامپیوتر مذکور موتورهای موشکی تغییر مدار ناو را به کار اندازد. این نخستین تغییر مدار یک سفینه سرنشین دار در فضا بود.

یک پرواز پر ماجرا​

جمینی ـ3 در جریان سفر خود با دشواری هایی از جمله مشکل باتری روبه رو شد که نتوانست صدمه ای اساسی به برنامه پرواز بزند.

از جمله اتفاق های جالب این سفر، حمل قاچاقی و بدون مجوز ساندویچ گوشت به داخل سفینه توسط جان یانگ بود.
گرچه خوردن این ساندویچ در جریان پرواز منجر به وقوع هیچ اتفاق بدی نشد بالعکس کارشناسان را برای ساخت مواد غذایی مطبوع تری کمک کرد، اما زمانی که اعضای مجلس آمریکا از قضیه خبردار شدند ریاست ناسا را برای کنترل نکردن فضانوردان به باد سرزنش گرفتند.

در آخرین مرحله پرواز مداری و در موقع جدا شدن بخش سرنشین دار از قسمت موتوری و تجهیزات، شیشه کاسکت گریسام بر اثر برخورد با صفحه هدایت پرواز شکست.
گریسام بعد گفت فکر می کرد خواهد مرد. اما این اتفاق نیفتاد و ناو جمینی ـ3 سرانجام پس از سفری که 19 ساعت و 16 دقیقه و 31 ثانیه طول کشید در فاصله 111 کیلومتری از ناحیه پیش بینی شده در اقیانوس اطلس فرود آمد.