هرمزگان حمام گله داری بندرعباس؛ موزه مردم شناسی هرمزگان

KIMIA_A

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2016/06/01
ارسالی ها
3,446
امتیاز واکنش
25,959
امتیاز
956
سن
23
محل سکونت
تهران
حمام گله داری در بخش مرکزی شهرستان بندر عباس در محله بازاراوزی ها و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این حمام تنها حمام باقیمانده قدیمی شهر بندرعباس است و احداث آن دراواخر قرن سیزدهم هجری قمری صورت گرفته‌است .در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی استان هرمزگان مورد بهره برداری می‌باشد .
این حمام از آثار تاریخی دوره قاجاریه می باشد و تاریخ احداث آن به اواخر قرن سیزدهم هجری قمری بر می‌گردد. حمام وقفی متعلق به مسجد گله داری و واقف آن تجارتخانه حاج شیخ احمد گله داری است .حمام گله داری دو دوره مرمت را در سی سال گذشته پشت سر گذاشته‌است . حمام گله داری در حاشیه خلیج فارس و در بلوار ساحلی شهر بر روی بستری رُسی که قابلیت نفوذپذیری آن به دلیل اشباع شدن از آب دریا بسیار زیاد است، یکی از حمام‌های قدیمی به جا مانده شهر بندرعباس بنا شده‌است . در گذشته مردم از آن به عنوان حمام عمومی استفاده می‌کردند .
از آنجا که این ناحیه دارای رطوبت بالایی است در این بنا بیشتر از سنگهای دریایی – اسفنجی و ساروج محلی و گچ دستکوب استفاده شده‌است . لازم به ذکراست که سنگهای اسفنجی که دارای قابلیت جذب رطوبت بالایی هستند از دریای همجوار تهیه می‌شده‌اند . تنها عامل تخریب طبیعی بنا رطوبت بسیار بالای منطقه‌است و مصالح بکار رفته در کف حمام آجر فرش است .


فضای معماری حمام گله داری مانند سایر حمام‌های دیگر نواحی کویر مرکزی دارای فضاهای بینه، سر بینه، گرمخانه و خزینه‌است . بنا دارای پنج گنبد بزرگ و کوچک است . در ورودی حمام گله داری راهرو هشتی کوچک قرار دارد تا دما و رطوبت، فضای داخلی تنظیم شود .
فضای بینه به شکل هشت گوش ساخته شده ودر اطراف آن چهار صفه یا سکوی نشیمن و رختکن دیده می‌شود . وسط سالن بینه حوضچه هشت ضلعی کوچک قرار دارد . فضای این قسمت باید سرد و خشک بوده زیرا فضای ورودی در ارتباط مستقیم با فضای خارح قرار می‌گرفت .
ارتباط بین بینه وگرمخانه ازطریق میاندر صورت می‌گیرد و فضای درون آن سرد و مرطوب است . سربینه فضای شست شو است و دو صفه یا سکوی نشیمن دارد و بخار اندرون به آن می‌رسد . سربینه به خزینه متصل می‌شود که فضایی گرم وخشک دارد .
به محل گرم شدن آب «خزینه» می گویند، که مورد استفاده حمام است و آب گرم از این طریق تامین می‌شود . در خزینه کانال‌هایی از سنگ و ساروج برای انتقال آبگرم به کلیه فضاها در نظر گرفته شده‌است .
سیستم گرمادهی حمام شامل انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکشها و گودال جمع آوری خاکستراست . فضای گرم کننده حمام که به علت نگهداری گرما در عمق زمین قرار گرفته‌است، آب مصرفی حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز پابرجاست، تامین شده‌است .
در دوره‌ای هم که از آب برکهبرای حمام استفاده می‌شده این عمل با استفاده از نیروی کمکی گاو که در مسیر (گاورو) «گوچی» که لهجهٔ محلی هرمزگانی «گاو و گوچه» گویند، یعنی چاه چرخ گاوی، دائم در حرکت بوده و آب را از چاه به انبار ذخیره آب می‌ریخته صورت می‌گرفته‌است.
در وسط سقف حمام روزنه‌هایی به عنوان نورگیر در هر یک از فضاها وجود دارد که عمل نورگیری و تهویه در حمام توسط همین روزنه‌ها صورت می‌گرفت، بدین ترتیب که با بازو بسته کرودن در فصولی ازسال دما و رطوبت داخل حمام را تنظیم می‌نمودند.
این بنا سالیان زیادی به یک مکان متروکه تبدیل شده بود . در سال‌های ا خیر میراث فرهنگی استان هرمزگان سعی بر این داشته تا ضمن حفظ، احیا ومرمت این بنای ارزشمند برای موزه مردم‌شناسی استان درنظر گرفته شود . بدین منظور در سال ۱۳۷۹ برای اولین بار مجسمه‌هایی در آن نصب شده که به فضای حمام رونقی دیگر بخشیده‌است .


%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C.jpg


%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C2.jpg
 
  • پیشنهادات
  • KIMIA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2016/06/01
    ارسالی ها
    3,446
    امتیاز واکنش
    25,959
    امتیاز
    956
    سن
    23
    محل سکونت
    تهران
    تنها حمام تاریخی در بندرعباس، حمام گله‌داری است كه در محله اِوَزی‌ها قرار دارد. این بنا كه احتمالاً به دوره صفوی مربوط است، در دوره‌ قاجار به وسیله حاج شیخ احمد گله‌داری به مسجد گله‌داری وقف شده است. بنای حمام به شكل مستطیل و سقف آن شامل چند گنبد كوچك و بزرگ احداث آن دراواخر قرن سیزدهم هجری قمری صورت گرفته است .
    در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی استان هرمزگان مورد بهره برداری می باشد .
    در حاشیه خلیج فاری و در بلوار ساحلی شهر بر روی بستری رسی که قابلیت نفوذپذیری آن به دلیل اشباع شدن از آب دریا بسیار زیاد است ، یکی از حمام های قدیمی به جا مانده شهر بندرعباس بنا شده است .


    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    حمام گله داری

    در گذشته مردم از آن به عنوان حمام عمومی استفاده می کردند مصالح بکار رفته :از آنجا که این ناحیه دارای رطوبت بالایی است در این بنا بیشتر از سنگ های دریایی – اسفنجی و ساروج محلی وگچ دستکوب استفاده شده است .
    لازم به ذکراست که سنگهای اسفنجی که دارای قابلیت جذب رطوبت بالایی هستند از دریای همجوار تهیه می شده اند . تنها عامل تخریب طبیعی بنا رطوبت بسیار بالای منطقه است و مصالح بکار رفته در کف حمام آجر فرش است فضای معماری :حمام گله داری مانند سایر حمام های دیگر نواحی کویر مرکزی دارای فضاهای بینه ، سر بینه ، گرمخانه و خزینه است . بنا دارای پنج گنبد بزرگ و کوچک است .


    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    حمام گله داری

    در ورودی حمام گله داری راهرو هشتی کوچک قرار دارد تا دما و رطوبت ، فضای داخلی تنظیم شود .
    این بنا سالیان زیادی به یک مکان متروکه تبدیل شده بود . در سال های ا خیر میراث فرهنگی استان هرمزگان سعی بر این داشته تا ضمن حفظ ، احیا ومرمت این بنای ارزشمند برای موزه مردم شناسی استان درنظر گرفته شود .


    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    حمام گله داری

    بدین منظور در سال ۱۳۷۹ برای اولین بار مجسمه هایی در آن نصب شده که به فضای حمام رونقی دیگر بخشیده است. این اثرتاریخی به شماره ۲۰۰۳ درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
     

    O_Q

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/07/10
    ارسالی ها
    2,641
    امتیاز واکنش
    25,428
    امتیاز
    856
    سن
    20
    محل سکونت
    شهرفرنگ:)
    تاریخچه حمام
    «شیخ احمد گله داری» یک تاجر سرشناس و خیر بود. او به منظور خدمت به مردم و ایجاد مکانی برای استفاده آن‌ها، حمامی را در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری ساخت. در واقع ساخت این بنا به دوره حکومت قاجاریه برمی‌گردد. وی پس از اتمام ساخت این حمام آن را به مسجد گله داری وقف کرد.

    گویا حمام گله داری در قدیم بسیار شلوغ بوده و مردم زیادی از آن استفاده می‌کردند و رونق فراوانی داشت؛ به گونه‌ای که یکی از اهالی قدیمی محله گله داری در خاطراتش از این حمام این‌گونه بیان می‌کند که این حمام در نوبت زنان کاملا قرق می‌شده و زنان بندرعباس، با تشریفات خاصی از صبح تا بعدازظهر را در این حمام سپری می‌کردند.

    81f5dc20-0d6d-4c67-bef5-e9384520fc61.jpg


    حمام گله داری بندرعباس میان سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۸ هجری قمری مورد بازسازی قرار گرفت. پس از این که از سال ۱۳۴۰ به بعد لوله‌کشی شهری و حمام به منازل مردم آمد، متاسفانه حمام تاریخی گله داری عملا به یک حمام متروکه مبدل شده بود، ولی در سال ۱۳۷۰ اداره این بنا به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری واگذار شد. این اتفاق باعث شد تا علاوه بر ثبت آن در فهرست آثار ملی ایران، بنای ساختمان مورد بازسازی نیز قرار گیرد و احیا شود.

    مشخصات ساخت و معماری بنا
    در ساخت بنای حمام گله داری از سنگ‌های اسفنجی و ساروج محلی به اضافه گچ دستکوب استفاده شده است. دلیل استفاده از سنگ‌های اسفنجی به قابلیت بالای آن‌ها در جذب رطوبت ربط دارد که با توجه به بالا بردن رطوبت در این منطقه لزوم استفاده از آن‌ها احساس شده است. این سنگ‌های اسفنجی از خلیج فارس تهیه می‌شده‌اند. از سایر مصالح به کار رفته در بنا نیز باید به آجر فرش در کف حمام اشاره کرد. این حمام دارای ۵ گنبد است.

    de9f9f9d-a1e5-4cc7-80bc-ce7f0233e330.jpg


    نوبت آن است که وارد حمام شویم و نگاهی به قسمت‌های داخلی آن بیندازیم. حمام گله داری شامل قسمت‌های مختلفی همچون بینه، سربینه، گرمخانه و خزینه است که از این نظر مشابه حمام‌های تاریخی در مناطق واقع در کویر مرکزی است.

    در قسمت ورودی این حمام، یک راهرو هشتی به چشم می‌خورد که ابعاد کوچکی دارد و برای تنظیم دما و میزان رطوبت محیط داخلی حمام ساخته شده است. فضای موسوم به بینه، به شکل یک ۸ ضلعی ساخته شده است. در اطراف این هشت ضلعی، ۴ سکو به عنوان نشیمن و رختکن ایجاد شده است. وسط این فضا نیز یک حوض کوچک به شکل هشت ضلعی جلب توجه می‌کند.

    15033e10-68b0-4eba-8fab-91b5bdd4c2e7.jpg


    از قسمت بینه که بگذریم، به میاندر می‌رسیم. میاندر، در واقع محل ارتباط بینه با گرمخانه حمام و محیط داخل آن سرد و مرطوب است. قسمت سربینه نیز بخشی از حمام است که محل شست و شو بوده و دارای دو سکوی نشیمن است، ضمن آن که بخار نیز به آن می‌رسد.

    بخش دیگری از حمام که نظرمان را جلب می‌کند، بخش خزینه است. خزینه، در واقع محلی است که آب مورد استفاده در حمام در آن گرم می‌شود و به همین دلیل، فضای خزینه گرم و خشک است. آبی که در خزینه گرم می‌شود توسط کانال‌هایی که از جنس ساروج و سنگ ساخته شده‌اند، به قسمت‌های مختلف حمام منتقل می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

    4898e841-f8f1-4c39-b6b0-4328cd5f06fa.jpg


    ورودی حمام

    لازم به ذکر است که آب مصرفی حمام گله داری بندرعباس، از یک چاه با عمق ده متر تامین می‌شد که این چاه هنوز هم وجود دارد. البته شاید برایتان جالب باشد که بدانید در دوره‌ای نیز آب مصرفی حمام از آب برکه و با استفاده از نیروی کمکی گاو تامین می‌شد، به گونه‌ای که به آن سیستم چاه چرخ گاوی گفته می‌شد.

    در مورد سیستم گرمادهی حمام گله داری باید اشاره کنیم که این سیستم مجموعه‌ای شامل انبارسوخت، آتشدان، دیگ، دودکش‌ها و گودال جمع‌آوری خاکستر بوده است.

    4b722624-6988-4358-a11b-93f62d3f4a9a.jpg


    بحث روشنایی نیز موضوعی است که در ساخت هر بنایی باید در نظر گرفته شود. در هر کدام از فضاهای حمام گله داری می‌توانید روزنه‌هایی را در سقف حمام مشاهده کنید. این روزنه‌ها در واقع وظیفه تامین روشنایی و همچنین تهویه فضای حمام را بر عهده داشتند. در واقع این روزنه‌ها در فصولی از سال باز می شدند تا دما و رطوبت حمام تنظیم شود.

    ثبت در آثار ملی ایران
    حمام گله داری بندرعباس، به عنوان یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی شهر بندرعباس و استان هرمزگان در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی و با شماره ثبت ۲۰۰۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

    06c596c6-b705-49e4-a83d-d6bb8b98eee8.jpg


    تبدیل به موزه
    امروزه حمام گله داری بندرعباس تبدیل به یک موزه فاخر شده و به عنوان موزه مردم‌شناسی استان هرمزگان شناخته می‌شود. پس از این که سال‌ها این حمام به دست فراموشی سپرده شد، تصمیم برای استفاده از آن به عنوان یک موزه، امر بسیار ارزشمندی در راستای احیای این بنای تاریخی و به کارگیری آن برای معرفی تاریخ و آداب و رسوم مردمان هرمزگان بود.

    اگر سفری به شهر زیبای بندرعباس داشتید، حتما از این حمام تاریخی و موزه ارزشمند آن بازدید کنید.
     
    آخرین ویرایش توسط مدیر:

    برخی موضوعات مشابه

    بالا