زنجان دودکش جن، جاذبه ای عجیب در زنجان

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
دودکش جن در زنجان
در نزدیکی شهرستان ماهنشان استان زنجان جاذبه ای مرموز و عجیب قرار گرفته است، بنایی که ردی از جن و دیو را بر چهره دارد و بومی ها ساختش را کار جنیان می دانند به همین دلیل است که به آن دودکش جن می گویند. برای آشنایی بیشتر با دودکش جن در زنجان، الی گشت را همراهی کنید.

مطالب مرتبط:
بازار زنجان، نمونه ای از بازار سنتی قاجاری
غار ۱۲۰ میلیون ساله!
پدیده دودکش جن از آن دست از جاذبه هایی است که در نقاط مختلف دنیا مثل شهرستان ماهنشان زنجان دیده می شود. در اصطلاح زمین‌شناسی به پدیده طبیعی دود کش جن «هودو» می گویند، هودو در واقع سنگی شبیه قارچ است که در اثر فرسایش شکلی شبیه مناره بلند و نازک پیدا کرده و سنگ دیگری روی آن قرار گرفته است، در زنجان به این هودوها »دودکش جن» گفته می شود.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
برای دیدن دودکش جن باید به ۲۰ کیلومتری شهر ماهنشان و ۱۲۰ کیلومتری زنجان بروید. در آنجا ستونی بلند از جنس خاک رس را می بینید که در اثر فرسایشی طولانی مدت به وجود آمده و تخته سنگی مسطح در بالای آن ظاهری شبیه دودکش را به آن داده است. شاید بپرسید چرا محلی ها به این دودکش ها «دودکش جن» می گویند؟ چون در گذشته ساخت هر بنایی که برای انسان سخت بوده را به جن و دیو نسبت می دادند. هودوها همیشه پدیده‌ای قابل توجه برای زمین‌شناسان هستند اما از هودوهای زنجان هیچ حفاظتی انجام نمی شود و در معرض تخریب قرار گرفته است.

در پای این دودکش ها دژی کهن قرار دارد که خبر از قدمت طولانی این محل می دهد. با گذر از دودکش ها به بقایای قلعه بزرگی برمی خوریم که به آن قلعه بهستان با تخت دیو می گویند. این قلعه با ۶۴ اتاق و دو راه پله در لیست آثار ملی قرار دارد و بازدید از آن بسیار خاطره انگیز است. شکل ظاهری بیرون قلعه شبیه دیواره ای از دودکش های به هم چسبیده و تعدادی دودکش های جداست. در پایین قلعه روزنه هایی به چشم می خورد که ظاهر آن را را مرموز و اسرار آمیز کرده است. دلیل این که به این قلعه، «تخت دیو» می گویند این است که محلی ها بر این باور بودند که دیوها بر روی سنگ های مسطح بالای ستون ها می خوابند. قدمت بنای اولیه این قلعه به دوره ساسانی برمی گردد اما از آن در قرن های ۵ و ۷ هجری استفاده می شده و برای ساختن اتاق های آن کوه ها را حفر کرده اند.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
دودکش‌های جن، این جاذبه‌های دیدنی، در بیست کیلومتری شهر ماهنشان و ۱۵۰ کیلومتری مرکز استان یعنی زنجان قرار دارند. شهرستان ماهنشان، یکی از شهرستان‌های استان زنجان و شهر ماهنشان مرکز این شهرستان است. این شهر در فاصله ۱۱۳ کیلومتری غرب زنجان قرار گرفته‌است. مرتفع‌ترین قسمت این شهرستان کوه بلقیس با ارتفاع ۳۳۰۰ متر است که خاستگاه کمیاب‌ترین گونه‌های گیاهان دارویی به شمار می‌رود.

مقاله‌های مرتبط:

• حقایق جالب در مورد زنجان
• زندگی در زنجان چگونه است؟

این محل از قدیم محل استقرار قوم ماد بود که مرکز آن‌ها در منطقه، جایی بوده که اکنون روستای مادآباد (در ۱۵ کیلومتری ماهنشان) قرار دارد. مادها با گذر از کناره‌های رودخانه قزل اوزن وارد فلات ایران شدند و در روستاهایی مثل مادآباد ساکن شدند. حضور مادها در این منطقه به آن قدمتی چهار هزار ساله داده است. شهر ماهنشان محل تولید انواع صنایع‌دستی محلی و انواع محصولات باغی و گیاهان دارویی به حساب می‌آید و قطب پرورش ماهی قزل‌آلا در استان زنجان است. کوه‌های توابع ماهنشان سرشار از آهن است و چنین خاصیتی می‌تواند برای مغناطیس‌درمانی مورد استفاده قرار بگیرد؛ همچنین روستای‌های اطراف آن هم پر از چشمه‌های آب‌معدنی است. علاوه بر قلعه معروف و تاریخی قلعه بهستان (کهن دژ)، یک اثر معروف دیگر طبیعی در نزدیکی شهر ماهنشان وجود دارد که به آندودکش‌های جن گفته می‌شود.

«دودکش جن» دقیقا همان‌جایی است که ماهنشان را شهری افسانه‌یی می‌کند و خیلی‌ها با وجود آن‌که از زنجان گذر کرده‌اند، ولی تا به حال نه آن را دیده و نه درباره‌اش شنیده‌اند. معلوم هم نیست پایه‌ی نام‌گذاری آن چیست، شاید به اعتقادات کهن مردم این خطه برگردد؛ اما در اصل، «دودکش جن» نوعی سنگ قارچی‌شکل است که براثر فرسایش پدید آمده و به مناره‌ای بلند و نازک می‌ماند که سنگ دیگری روی آن قرار گرفته است و در اصطلاح زمین‌شناسی به آن «Hoodoo» می‌گویند.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
دودکش‌های جن
شاید این هودو ها (دودکش جن) شباهت زیادی به مناره‌ها داشته باشند و گاهی با آن‌ها اشتباه گرفته می‌شود؛ اما باید در نظر داشت که مناره‌های رسوبی، دارای ضخامتی تقریبا یکسان بوده که از پایین به سمت بالا از آن کاسته می شود؛ در حالی‌که هودوها ضخامت متفاوتی در طول داشته و اصطلاحا ظاهری شبیه مجسمه‌های طولانی اقوام سرخ‌پوست دارند. دودکش‌های جن، کوه یا مناره‌های سنگی نازک و بلندی هستند که از زیر یک حوضچه خشک یا زمین سنگلاخی بیرون آمده‌اند. این دودکش‌های زمین‌شناختی ممکن است از ۱٫۵ تا ۴۵ متر بلندی داشته باشند؛ جنس خود این سنگ‌ها معمولا سنگ‌های نرم (خاک سفت شده) است و تخته سنگی صاف در بالای آن‌ها قرار دارد. این پدیده بیشتر در آمریکا دیده می‌شوند؛ بیشتر آن‌ها در غرب رودخانه‌ی می‌سی‌سی‌پی دیده شده‌اند. دودکش پری در روستای «وردیج» (نزدیک منطقه وردآورد) در استان تهران هم نمونه‌هایی دارد. تعداد قابل توجهی از آن در ایران و محور میناب - جاسک وجود دارد؛ اما شناخته‌شده‌ترین و عجیب‌ترین آن‌ها در ایران در شهرستان ماهنشان زنجان است که مردم محلی آن را «دودکش جن» می‌نامند.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
نرسیده به روستای ایگلی بلاغ، پدیده‌ای خاص و کمیاب وجود دارد که به خاطر ظاهر عجیب آن، در طول تاریخ با شایعاتی همراه بوده است: ستون‌هایی از جنس خاک رس که تخته سنگ‌های بزرگ و صافی روی آن‌ها قرار دارد. دودکش‌های جن ۲۰ کیلومتر با شهر ماهنشان فاصله دارد و در نزدیکی قلعه بهستان است. این ستون‌های بلند که در اثر فرسایشی طولانی مدت به وجود آمده‌اند، تخته سنگی مسطح در بالای خود دارندکه ظاهری شبیه دودکش را به آن‌ها داده است. به چنین پدیده‌های طبیعی در علم زمین‌شناسی «هودو» می‌گویند. هودو در واقع سنگی شبیه قارچ است که در اثر فرسایش شکلی شبیه مناره بلند و نازک پیدا کرده و سنگ دیگری روی آن قرار گرفته است؛ اما در فرهنگ عامیانه قدیمی چون شکل بسیار عجیبی دارند و ساخت‌ آن‌ها برای بشر غیرممکن دانسته می‌شد، از قدیم به آن‌ها دودکش جن گفته می‌شد. در پای این دودکش ها دژی کهن قرار دارد که گواه از قدمت تاریخی این محل دارد. بعد از این دودکش‌ها،‌ بازدید‌کنند‌ه‌ها به بقایای قلعه بزرگی می‌رسند که به آن قلعه بهستان با تخت دیو می‌گویند. این قلعه با ۶۴ اتاق و دو راه پله در لیست آثار ملی قرار دارد و بازدید از آن بسیار خاطره انگیز است. شکل ظاهری بیرون قلعه شبیه دیواره‌ای از دودکش‌های به هم چسبیده و تعدادی دودکش‌های جدا است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
کانادا هم این پدیده‌ها وجود دارد. در «کپه داغ‌ها»ی ترکیه هم مواردی از هودوها وجود دارند که حتی امروزه هم مردم داخل آن‌ها زندگی می‌‌کنند. در بخش فرانسوی کوه‌‌های آلپ، صربستان و تایوان هم هودو مشاهده می‌شود. صربستان حتی این پدیده‌ها را از سال ۱۹۵۹ میلادی تحت حفاظت قرار داده‌ و برای ثبت در فهرست عجایب هفت‌‌گانه جدید جهان‌، آن‌ها را نامزد کرده‌‌ است.

راه‌های دسترسی به دودکش‌های جن به این شکل است: وارد آزادراه زنجان - تبریز شوید. ۳۵ کیلومتر که از زنجان دور شدید، خروجی ماهنشان را در منطقه‌ای به نام «نیک‌پی» خواهید دید و باید وارد این مسیر شوید. این جاده در ضلع جنوبی آزادراه است و شصت کیلومتر که در آن برانید، قبل از ماهنشان به بهستان می‌رسید. پس از رسیدن به سه راهی «ایلی‌بلاغ» مسیر را به سمت ماهنشان ادامه دهید و روستای «میرآخور» را هم رد کنید. وقتی از روی پل قزل اوزن عبور کردید، بلافاصله جاده فرعی سمت چپ‌تان را انتخاب کنید که از روستاهای «سریک» و «تک‌آغاج» گذر می‌کند و در نهایت روستای بهستان رد شوید. بعد از طی این مسیر به قلعه بهستان می‌رسید که با پشت سر گذاشتن این قلعه،‌ شاهد منطقه‌ای زیبا پر از دودکش‌های جن خواهید بود. با توجه به فرسایش‌پذیر بودن این جاذبه‌های طبیعی،‌ در حین بازدید به شدت مراقب آن‌ها باشید تا آسیبی نبینند.

[/HIDE-THANKS]