اجتماعی ** راهــــنمای ازدواج **

[Բ໐ՐງēԵ๓Ēຖ໐Ե]

نکتة مھمي کھ گاھي از آن غفلت مي شود این است كھ باید قبل از استخاره، مواردي مثل بررسي و تحقیق، مطالعھ و
فکر، مشورت با اھل فن و افراد مجرب و... انجام شود. اگر این موارد رعایت شد و باز ھم تردید وجود داشت، آن گاه
نوبت بھ استخاره مي رسد.
پس باید قبل از ھر تصمیم، موارد مذكور رعایت شوند. اگر شواھد و دلایل کافي براي صلاحیت فرد پیدا کردید و با
فرزانگي و حکمت و بھ دور از ھیجان و احساسات طرف را شایستة ھمسري دیدید، دیگر براي ازدواج با آن شخص
بھ دنبال استخاره گرفتن نباشید. اما اگر پس از طي ھمة مقدمات و اصول لازم باز ھم تردید داشتید، آن گاه نزد فرد
شایستھ اي رفتھ و اقدام بھ استخاره کنید. بھ یاد داشتھ باشید کھ ھرکسي شایستگي استخاره گرفتن ندارد.
مطلب مھم دیگر این است کھ براي چھ کاري باید مشورت و تحقیق كرد و براي چھ کاري باید استخاره گرفت. ھیچ کدام
بھ معناي آن نیست کھ عمل از ھر جھت مناسب و بي کاستي است، بلکھ بیانگر آن است کھ درمجموع، مصلحت انجام آن
کار یا ترک آن ترجیح دارد.
نکاتي در مورد استخاره
شما وقتي مجاز بھ استخاره ھستید کھ پس از گذراندن مراحل تفکر، بررسي تحقیقات و مشورت، بین جواب مثبت و منفي 
مردد باشید.
اگر شما صرفا در جواب مثبت دادن تردید دارید، نباید استخاره کنید. 
اگر از جھاتي فرد مورد تأییدتان بود ولي باز ھم در درون تردید داشتید، آن گاه مي توانید استخاره کنید. 
مقید بھ استخاره گرفتن ارزش نیست، اگر پسر و دختر از نظر اخلاق، دین و ملاک ھا تفاھم داشتھ باشند، دیگر احتیاجي بھ 
استخاره نیست.
بھتر از استخاره، مشورت كردن با افراد صالح و خیرخواه است. 
برخي بدون تفکر، قبل از رفتن بھ خواستگاري یا آمدن خواستگار استخاره مي کنند و با این کار جایگاه عقل را زیر سؤال 
[ مي برند. با این عمل، بسیاري از موقعیت ھاي مناسب از دست مي روند.

 

[Բ໐ՐງēԵ๓Ēຖ໐Ե]

چگونھ بھ خواستگار جواب بدھیم؟

دختر در ھمان جلسة اول لازم نیست جواب مثبت یا منفي بدھد، خانوادة دختر باید یک یا دو ھفتھ از خانوادة داماد مھلت
بخواھد تا بتوانند پاسخ خواستگاري آنھا را بدھند و در این مدت نیز باید بھ کارھاي تحقیق، مشاوره و درنھایت
تصمیم گیري بپردازند. اگر خواستگار از ھر جھت پسندیده شد و نسبت بھ آنھا نظر مثبت داشتید، جلسات دیگري را
ترتیب دھید تا ھمة نکات روشن شود و شبھھ اي براي طرفین در ھیچ زمینھ اي باقي نماند. پس از توافق در این جلسات
مي توانید جواب مثبت خود را بھ آنھا انتقال دھید و براي کارھاي آینده برنامھ ریزي کنید.

البتھ اگر پاسخ منفي بود، باید با کمال احترام، سنجیده و با دلایل محکم آن را بھ خانوادة داماد منتقل کنید.
یكی از نیازھای اساسی زندگی انسان، تعامل و ارتباط با دیگران است. انسان در طول حیات خود، پیوستھ برای بقا و پیشرفت خویش، محتاج ارتباط با دیگران است كھ بین این
ارتباط و سلامت فردي رابطھ ای نزدیك وجود دارد. انسان ھا بھ دنبال یافتن كسانی ھستند كھ با آنھا احساس خوش بختی كنند و از زندگی با آنھا لـ*ـذت ببرند و ھمچنین منفعت بیشتری را
در كنارشان كسب كنند.

 

[Բ໐ՐງēԵ๓Ēຖ໐Ե]

باسمھ تعالی
بررسی روابط دختر و پسر

یكی از نیازھای اساسی زندگی انسان، تعامل و ارتباط با دیگران است. انسان در طول حیات خود، پیوستھ برای بقا و
پیشرفت خویش، محتاج ارتباط با دیگران است كھ بین این ارتباط و سلامت فردي رابطھ ای نزدیك وجود دارد. انسان ھا
بھ دنبال یافتن كسانی ھستند كھ با آنھا احساس خوش بختی كنند و از زندگی با آنھا لـ*ـذت ببرند و ھمچنین منفعت بیشتری
را در كنارشان كسب كنند. در بین ارتباطات انسانی، ارتباط با جنس مخالف در برخی از مراحل زندگی انسان مطرح
است. این روابط را می توان بھ صورت ھاى زیر بیان کرد:
1. رابطة زن و شوھرى؛
2. رابطة علمى؛
3. رابطة حرفھ اى و شغلى؛
4. رابطة دوستانھ.
رابطة زن و شوھرى
ارتباطي مورد تأیید و تأکید اسلام است كھ در آن زن و مرد براساس موازین شرعى و عقد رسمي با یكدیگر رابطھ
برقرار كنند. ده ھا آیھ و صدھا روایت از معصومین علیھم السلام دربارة اھمیت ازدواج و روابط زناشویى، شاھدي بر این
مدعاست. خانواده، مھم ترین کانون و نھاد اجتماعى است کھ با ازدواج و رابطة زن و مرد شکل مى گیرد. از نظر دین
اسلام، این رابطة اجتماعى مشروع و مورد تأکید است.

رابطة علمى بین زن و مرد
این نوع رابطھ، با حفظ موازین شرعى و رعایت حدود الھى از طرف زن و مرد مجاز است. بھترین مصداق بارز آن،
رابطة بین استاد و شاگرد است؛ اعم از اینکھ زن استاد و مرد شاگرد باشد، یا بالعكس. آنچھ در این ارتباط مھم است،
رعایت موازین شرعى است. اگر احکام الھى مراعات شود، نھ تنھا مجاز است، بلکھ مورد تأکید اسلام است. اما اگر
حدود الھى مراعات نشود و حریم ھاى بین محرم و نامحرم شکستھ شود، اسلام از این رابطھ ناخشنود است و آن را نھى
مي کند، زیرا بھ ضرر جامعھ و زن و مرد است.
رابطة شغلى و حرفھاى
فعالیت ھاى شغلى در جامعھ، بھ سھ دستھ تقسیم مي شوند:
1. شغل ھایى کھ الزاما برعھدة زنان است و جایز نیست کھ مردان آن شغل ھا را انتخاب کنند. مثل شغل مامایى و کارھایى کھ
جنبة زنانة محض دارد. در این گونھ موارد اسلام تأکید مى کند، شغل ھاى حساس و مھمى کھ مربوط بھ بانوان است، توسط
خودشان انجام شود. بنابراین در اینجا، رابطة شغلي بین زنان است و مردان حق ورود بھ این مشاغل را ندارند، مگر در
شرایط ضرورى.
2. شغل ھایى کھ مخصوص مردان است. مثل کارھاى شاق و سختى کھ با فیزیک بدن زن و روحیات او سازگار نیست. طبیعى
است، پذیرفتن این گونھ کارھا کھ براى زن یا جنین او ضرر داشتھ باشد، جایز نیست.
3. شغل ھایى کھ مشترک بین زنان و مردان است کھ در اکثر موارد، تقریبا بیشتر كارھا مشترک است. در این گونھ مشاغل
اگر زن و مرد ضوابط شرعى را رعایت کنند و مرتکب عمل حرامى نشوند، مى توانند باھم مشارکت فعال داشتھ باشند.
مانند نمایندگى مجلس، معلمى و...
این زمانی است كھ پسر و دختر تصمیم می گیرند تا ھمسر آیندة خود را انتخاب كنند و این ارتباط مقطعی را لازمة شناخت
از ھمدیگر می دانند. اما متأسفانھ امروزه وعدة ازدواج و بھانة شناخت خصوصیات رفتاری از مھم ترین عواملی است كھ
ارتباط بین دخترھا و پسرھا را در جامعة ما توجیھ می كند.
بنابراین، جوان امروز در ارتباط با جنس مخالف خود بھ دنبال چیست؟ ازدواج، عاطفھ، محبت، وقت كشی، عشق و....

 

[Բ໐ՐງēԵ๓Ēຖ໐Ե]

روان شناسان معتقدند، میل و كشش بھ جنس مخالف از نظر فیزیولوژی یك نیاز طبیعی، فطری و روانی است. آنھا
می گویند در تمام فرھنگ ھا و كشورھا، پسران و دختران در سن بلوغ اولین نگاه و گرایش را بھ سوی جنس مخالف
ابراز می كنند. اما مرز این كشش در ھر فرھنگی تعریف شده است، برای مثال در جوامع غربی و سایر جوامع
غیرمسلمان، ارتباط میان دو جنس مخالف بھ خود فرد سپرده شده و ھر شكلی از این ارتباط مورد پذیرش جامعھ و
فرھنگ آن است. اما در كشورھای مسلمان و برخی فرھنگ ھا این ارتباط محدود است و در مواردی بھ فضای سیـاس*ـی و
اجتماعی جامعھ بستگی دارد. دین زندگی آموز اسلام نیز در این زمینھ احکام و مرزھای ویژه ای ترسیم کرده است. دین
اسلام روابط بین دو جنس مخالف را در چارچوب خانواده جایز و خارج از آن را سبب انحراف اخلاقی و فساد فردی و
اجتماعی می داند. البتھ این سخن بھ معنای عدم حضور اجتماعی زنان و ارتباط ھای متعارف و ضروری کاری، علمی،
فرھنگی و.. . نیست. بلکھ از مواردی است کھ رابطة زن و مرد بیگانھ از حالت عادی خارج شده و بھ سوی دوستی و
گفت وگوھای طولانی کشیده می شود.
باید توجھ داشت كھ، در قشر جوان نیروی پیوندجویی دو جنس مخالف، دل دادگی ھای پسرانھ و دلبری ھای دخترانھ و
دل بستگی ھای طرفین وجود دارد. البتھ این ارتباط ھا و علاقھ ھا باعث تشكیل خانواده و بقای نسل و ادامھ حیات ھستند،
بھ شرطی کھ در چارچوب اصولی اخلاقی و شرعی باشند. گاھی این علاقة درونی بھ جنس مخالف و نیاز ارتباط با او از
چارچوب ھنجارھای اجتماعی و دینی خارج و بھ سوی بی عفتی و گـ ـناه كشیده می شود كھ این مسئلھ بسیار ناشایست و
غیراخلاقی است.
رابطھ دوستى بین دختر و پسر
این نوع رابطھ از نظر اسلام حرام است و قرآن از دوستى بین دختر و پسر و این گونھ روابط نھى کرده است، زیرا عفت
عمومى جامعھ با این نوع روابط آسیب جدى مي بیند و پایھ ھاى ازدواج و خانواده سست مي شود و صدھا مفسدة اخلاقى
براى دختر، پسر و جامعھ بھ وجود مي آید. بدون تردید، اگر ائمھ علیھم السلام از حضور زنان در جامعھ نھى کرده اند، این نھى
کلى و مطلق نیست، منظور آنان این نیست کھ زنان مطلقا نباید در امور اجتماعى مشارکت داشتھ باشند، بلکھ منظور
آنھا این است کھ زنان بدون دلیل موجھ، نباید در میان مردان و مقابل چشم آنھا قرار گیرند و در صورت لزوم، باید
حضورشان در حد نیاز و ضرورت باشد و اضافھ بر آن، بھ صلاح زنان و جامعھ نیست؛ زیرا ممكن است مفسده ھاى
زیادى داشتھ باشد

 

[Բ໐ՐງēԵ๓Ēຖ໐Ե]

نکتة دیگرى کھ باید بھ آن توجھ کرد، این است کھ اجتماعي بودن زنان و داشتن جایگاه اجتماعى، مستلزم حضور
بي رویھ و بدون دلیل در میان مردان نیست؛ بلکھ خود زنان مى توانند تشکل ھاى اجتماعى فرھنگى تشكیل داده و در این
تشکل ھا و در زمینھ ھاى گوناگون، حضور فعال داشتھ باشند. بنابراین، دین اسلام حضور و مشارکت زنان در مسائل
اجتماعى را نھى نمى کند، بلكھ ضوابط، قوانین و حدود این حضور را مشخص مي کند. از سوي این قوانین بھ دلیل
مصونیت زنان از آسیب ھاى اجتماعى است و از سوى دیگر، مصون ماندن جامعھ از آسیب ھایى است کھ از ناحیة زنان و
مردان فرصت طلب، بھ وجود مي آید. بنابراین، ھیچ تناقضى بین آموزه ھاى دینى وجود ندارد و ھمة آنھا ھماھنگ با
یکدیگر و متناسب با نیاز جامعھ انسانى است.
با توجھ بھ شرایط خاص دوران جوانى و طولانى بودن دوران تجرد برخی از افراد و خطرات جدى تمایلات آشکار و
پنھان غرایز نفسانى، لازم است پسران و دختران، روابط خود را از نظر کم ىّ و کیفى تحت کنترل قرار دھند و در سطح
ضرورت حفظ کنند. بنابراین، توصیة ما این است کھ بھ نکات زیر توجھ کرده و حتما بھ آنھا عمل کنید:
1. اگر ضرورتى نیست، از ایجاد رابطھ با نامحرم پرھیز شود و دختران در مقابل افراد نامحرم بھ جاي رفتارى صمیمانھ،
رفتارى متکبرانھ داشتھ باشند. در احکام شرعى آمده است کھ در غیر ضرورت، مکروه است کھ مرد با زن ھم صحبت
شود، مخصوصا زن و مرد جوان. علت این است کھ چھ بسا ھمین ھم صحبت شدن ھا غرایز جنسى افراد را تحـریـ*ک و یک
الفت و محبت شھوانى بین مرد و زن ایجاد كند و نقطھ آغازى براى غوطھ ورشدن در انحراف و فساد شود. بھ ھرحال،
انسان باید دقیقا درون خود را بکاود و باطنش را عمیقا مطالعھ کند تا بفھمد کھ صحبت کردن با افراد نامحرم، چھ
ضرورتى براى او دارد.
2. در صورت ناچارى و ضرورت روابط با نامحرم، تا آنجا کھ بھ شکستن حریم احکام الھى منجر نشود، اشکالى ندارد.
بنابراین، گفت وگو و نگاه ھاى متعارف و بدون قصد لـ*ـذت و ریبھ اشکالى ندارد. اما لازم است کھ ارتباط در کلاس ھا،
بھ گونھ اى باشد کھ کمترین اختلاط پدید آید و در معاشرت و گفت وگو، ھنجارھاى شرعى زیر رعایت شود:
از گفت وگوھاى تحـریـ*ک کننده پرھیز شود؛ 
از نگاه ھاى آلوده و شھوانى خوددارى شود؛

 

[Բ໐ՐງēԵ๓Ēຖ໐Ե]

حجاب شرعى رعایت شود؛ 
دو نفر نامحرم در محیط بستھ تنھا نباشند. 
تعریف دوستی دختر و پسر
براساس قواعد كلی حاكم بر ارتباط میان فردی، ھر ارتباطی، دوستی دختر و پسر نیست. دوستی دختر و پسر یعنی
«. ارتباطی كھ بین دو جنس مخالف وجود دارد و در این ارتباط محبت، صمیمیت، عشق و علاقة قلبی ویژه وجود دارد »
در کل، می توان گفت کھ دوستی دختر و پسر آن رابطھ ای است کھ صمیمانھ و گرم و عمدتا پنھانی باشد و از طریق
دیدارھای مخفیانھ، ردو بدل کردن نامھ، ارتباط تلفنی و.. . ایجاد شود.
چرا ارتباط ناسالم
برخی كارشناسان تربیتی، تحلیل این گونھ رفتارھا و تفكرات را بھ اِعمال محدودیت ھای غیرمنطقی بھ جوانان نسبت
می دھند و می گویند وقتی جوان عرصھ را بر خود تنگ ببیند و نتواند خود را از نظر عاطفی و اخلاقی با محیط تطبیق
دھد و مربیان، معلمان و برنامھ ریزان نھادھای آموزشی و تربیتی نیز نتوانند بھ احساسات و تمایلات منطقی و احساسی
او پاسخ دھند، جوان سرخورده بھ اجتماع پناه می برد و سعی می كند چیزھایی را كھ طی سال ھای زندگی از او دریغ شده
است بھ ھرترتیب ممكن حتی با ھنجارشكنی بھ دست آورد.
عده ای نیز تنگناھای اقتصادی، گسترش ارتباطات، فردگرایی و بی تفاوتی بھ ارزش ھا را دلیل این گونھ رفتارھای اجتماعی
می دانند و معتقدند این دلایل موجب شده است بسیاری از جوانان امروزی نسبت بھ ازدواج دید مثبتی نداشتھ باشند و
بھ نوعی از زیر مسئولیت تشكیل خانواده شانھ خالی كنند.
متأسفانھ مشكلات مالی و شرایط سخت ازدواج در جامعة ما، عوامل مھمی ھستند کھ باعث فرار پسران از ازدواج شده
است. بسیاری از جوانان در این زمانھ ترجیح می دھند خوش باشند. ازاین رو، بھ ازدواج با نگاه منفی می نگرند اما از
آنجا كھ زن و مرد ھر دو بھ ھم نیازمندند و رفع نیازھای عاطفی و احس اسی آنھا در حال حاضر از طریق ازدواج بھ
سختی امكان پذیر است، متأسفانھ شاھد گسترش ارتباطات از نوع ناسالم ھستیم.

 

[Բ໐ՐງēԵ๓Ēຖ໐Ե]

انگیزه ھای برقراری ارتباط با جنس مخالف
ھیجانات و عواطف دوران بلوغ
در طول زندگی یك فرد وقایعی رخ می دھند كھ از اھمیت خاصی برخوردارند و بھ عنوان نقاط عطفی در زندگی از آنھا
یاد می شود. یكی از این وقایع بلوغ است. بلوغ دورة بحرانی انتقال از مرحلة كودكی بھ بزرگ سالی و زمان كسب قدرت
باروری است. نوجوان تغییراتی در جسم و روح خود احساس می كند، سؤالاتی برای او مطرح و دچار اضطراب می شود.
جامعھ شناسان معتقدند بیشتر عشق ھای دورة نوجوانی از محدودیت ھای روابط دو جنس نشئت می گیرد و سنن و
ھنجارھای اجتماعی آن را تقویت می کند. بر این اساس، عشق منطقی (دوست داشتن) تأثیر مثبتی در سلامت روح و
روان فرد دارد، باعث ایجاد انگیزه و تلاش شده و با ایجاد آرامش روحی و روانی موجب شکوفایی خلاقیت ھا و
پتانسیل ھای بالقوه می شود.
در كشور ایران بھ علت محدودیت ھای اجتماعی کھ در روابط بین دو جنس وجود دارد، عشق دوران نوجوانی پدیده ای
شایع و ھمھ گیر است و نوجوانان نیازھای روانی خود را با تصویرپردازی ذھنی از جنس مخالف ارضـ*ـا می کنند. در
سال ھای اخیر با افزایش میزان روابط دختر و پسر، از شدت این پدیده کم شده است. بھ اعتقاد روان شناسان، رابطة
غیرمستقیمی بین میزان روابط بین دو جنس و شدت و میزان آسیب ناشی از عشق ھای دوران بلوغ (نوجوان) نیست
افزایش « دوست داشتن » در روابط کاھش یافتھ و حس « عشق » وجود دارد. با افزایش میزان روابط بین دو جنس، مفھوم
می یابد، در این حالت روابط از دوام بیشتری برخوردار است.
ایجاد شرایط برای افزایش تجربھ و سطح آگاھی نوجوانان از جنس مخالف و نھادینگی مفھوم دوست داشتن در آنھا
باعث کاھش آمار طلاق، ناھنجاری ھای اجتماعی و ناراحتی ھای روحی و روانی در دوران جوانی می شود. در حال
حاضر، آموزش ھای لازم درخصوص تغییرات فیزیولوژیک و روحی و روانی دوران بلوغ بھ نوجوانان مورد بی توجھی
قرار گرفتھ و این ردة سنی از طریق گروه ھم سالان کم وبیش با این پدیدة طبیعی آشنا می شوند. در شرایطی کھ بیشتر
خانواده ھا اجازة رابطھ با جنس مخالف را نمی دھند، فرزندان روابط مخفیانھ ای برقرار می کنند کھ در برخی موارد بھ
رابطة جنـ*ـسی می انجامد.
گرایش بھ جنس مخالف از پدیده ھای شایع دورة نوجوانی و » : پروین دایی پور روان شناس و پژوھشگر اجتماعی می گوید
از تغییرات دوران بلوغ است. در این دوره نوجوان از رابطة با جنس مخالف لـ*ـذت می برد کھ کنشی طبیعی از مراحل رشد
انسان است. اما مشکل زمانی ایجاد می شود کھ بعضی از نوجوانان فراتر از سطح سن و تجربة خود وارد روابط جنـ*ـسی
چرا باید در سنین بلوغ احساس عشق و مھرورزی در نوجوانان شکل » وی در پاسخ بھ این سؤال کھ «. می شوند
بگیرد ، در صورتی کھ بھ طور طبیعی (تا سنین 20 تا 25 سال) پختگی و تجربھ لازم برای برقراری رابطھ با جنس مخالف
این فاصلة زمانی برای رشد نوجوان و رسیدن بھ پختگی و کمال در روابط اجتماعی لازم » : اظھار می دارد « وجود ندارد
است. در سنین بلوغ نوجوان نگاه کنجکاوانھ ای بھ جنس مخالف دارد و با شنیدن و نگاه کردن بھ اطراف، تصویری
ایده آل از ھمسر آیندة خود در ذھن ایجاد می کند. در این فرایند زمانی کھ نوجوان بھ سنین جوانی (پایان 20 سال)
می رسد از تجربة لازم برخوردار شده و می تواند روابط جدی با جنس مخالف برقرار کند