راهکارهاي پيشگيري از سرقت رايانه‌اي

[T@NIN]

گروه حقوقي- رايانه را بايد يکي از بزرگ‌ترين و عمومى‌ترين دستاوردهاى علمي صنعتى بشر دانست. رايانه دروازه دنياي مجازي است و به موازات پيدايش و گسترش كمى و كيفى خود پرسش‌هاى فقهى و حقوقى بسيارى را به وجود آورده است که هنوز برخي از آنها به درستي پاسخ داده نشده‌اند.

گسترش شبكه‌هاى جهانى و محلى اينترنت و اينترانت، مباحث و مسايل فقهي حقوقى بخصوص در بخش جرايم را پديد آورده است. تلاقى ميان قوانين و مقررات ناظر به وضع موجود با عرصه فعاليت و حضور رايانه نيز پرسش‌هايي را مطرح کرده است؛ پرسش‌هايى كه هم زمان با گسترش رايانه و فضاى مجازى و كاركردهاى آن در محافل علمي حقوقى و نيز فقهى مطرح شده و قوانين و چارچوب‌هاى حقوقى پرشمارى را در حوزه‌هاى مختلف تجارت، صنعت، آموزش و پژوهش، تبادل اطلاعات، خدمات و نيز جرم شناسى به‌ويژه در كشورهاى پيشرفته و صنعتى به دنبال داشته است.

يک کارشناس حقوق جزا و جرم‌شناسي به مخاطراتي که رايانه براي شهروندان ايجاد مي‌کند اشاره مي‌کند و مي‌گويد: يک سارق رايانه‌اي مي‌تواند دستگاه رايانه قرباني خود را کنترل کند، صداهاي اطراف محيط رايانه را ضبط کند، به دستکاري، ارسال و دريافت اطلاعات تصويري و هر فايل ديگر از دستگاه قرباني اقدام کند و حتي مي‌تواند با نام قرباني و استفاده از رايانه شخصي وي اقدام به هک کردن ديگران کند؛ بنابراين هک يا سرقت رايانه‌اي مي‌تواند خطرناک‌تر از سرقت فيزيکي باشد.
مهدي ظهوريان مي‌گويد: سارق رايانه‌اي مي‌تواند در 15 دقيقه به رايانه قرباني دست پيدا کند. حتي اگر رايانه شما معمولا خاموش باشد، يا از فيلترهاي ديوار آتش استفاده کنيد، باز هم خطر از بين نمي‌رود؛ بنابراين تهديد سرقت اينترنتي بسيار جدي و نزديک است.
وي در پاسخ به اين سوال که در اين وضع، چطور مي‌توانيم از وقوع جرايم جلوگيري کنيم؟ مي‌گويد: براي مبارزه با سارقان سايبري بايد سه دسته اقدامات را در پيش گرفت: اول بايد درک درستي از جرم سرقت اينترنتي و روش‌هاي ارتکاب آن در مخاطب ايجاد کرد، در مرحله دوم بايد روش‌هاي جلوگيري از بروز اين جرم را آموزش داد و در مرحله آخر بايد با مجرمان اينترنتي با سرعت و قاطعيت برخورد کرد.

سرقت اينترنتي
اغلب داستان اسب تروا را شنيده‌ايم و از سادگي مردمي که فريب اين حيله را خورده‌اند، تعجب کرده‌ايم؛ اما شايد جالب باشد بدانيد که ما روزانه ممکن است بارها و بارها دروازه رايانه‌ خود را به روي اسب تروا بازکنيم. داستان تروا داستان حيله جنگي يوناني‌ها براي ورود به دژهاي مستحکم تروا بود. پس از محاصره بي‌ثمر تروا، يوناني‌ها پيکره عظيم از اسبي ساختند و مرداني منتخب را در درون آن پنهان و سپس وانمود کردند که آنجا را ترک کرده‌اند. مردم تروا پيکره عظيم اسب را به عنوان نشانه پيروزي به داخل شهر بردند و شب هنگام، سربازان جنگجوي يوناني از اسب خارج شدند و زمينه فتح و تخريب شهر تروا را با پيروزي قاطع فراهم آوردند. زماني که ما از اينترنت استفاده مي‌کنيم دقيقا همين ماجراي حماسي تکرار مي‌شود. ظهوريان کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسي توضيح مي‌دهد: هکر يا نفوذگر، فايلي را براي فرد قرباني مي‌فرستد که نقش اسب تروا را بازي مي‌کند.
قرباني با تصور اينکه اين فايل تصويري، فاکسي، متني يا... است آن را اجرا مي‌کند. بدين ترتيب اسب چوبي، به قلعه نفوذ مي‌کند. از اين پس هر زمان که قرباني به کامپيوتر وصل شود، در‌هاي رايانه وي مانند درهاي قلعه تروا بر روي هکرها باز مي‌شود. وي تاکيد مي‌کند: هکرها ابتدا بسته‌اي مثل اسب تروا وارد رايانه قرباني و زمينه سرقت و تخريب رايانه مخاطب را ايجاد مي‌کنند. در مقابل مي‌توان با کمي دقت اسب چوبي را بيرون از دروازه‌ها رها کرد و اموال و اطلاعات خود را از خطر سرقت در امان داشت.
حال تصور کنيد که وارد کردن رمز اينترنتي حساب، اطلاعات شخصي و تصاوير خصوصي در رايانه‌اي که ميزبان تروجان شده است چه دردسرهايي ايجاد خواهد کرد. با اين حساب مي‌توان گفت رمال‌ها، کف‌بين‌ها و غيب‌گوها بايد بازنشسته شوند چون يک هکر مي‌تواند به تنهايي ظرف مدت کوتاهي تمامي اطلاعات پنهان و آشکار فرد را از رايانه شخصي وي استخراج کند. با اين حساب پيشگيري از اين جرم و برخورد جدي با متخلفان آن از اهميت زيادي برخوردار است.

پيشگيري از سرقت‌هاي سايبري
يک قاضي دادگستري نصب آنتي ويروس‌ها و نرم‌افرازهايي را که وظيفه حذف يا جلوگيري از ورود کرم‌هاي اينترنتي دارند، راهي براي جلوگيري از دزدي اطلاعات عنوان مي‌کند. امير جوانبخت به حمايت مي‌گويد: چند توصيه مهم درباره افزايش ايمني دستگاه‌هاي رايانه‌اي وجود دارد که شهروندان بايد به آنها توجه کنند. وي رعايت توصيه‌هايي را که در ادمه مي‌خوانيد، براي جلوگيري از تبديل شدن ما به قربانيان جرايم رايانه‌اي ضروري مي‌داند:
اولين خط دفاعي در برابر سرقت الکترونيک، «کلمه عبور» شماست. ضعف کلمه عبور مي‌تواند از رايانه شخصي طعمه آساني براي مجرمان بسازد. کساني که قرباني مي‌شوند در نگهداري و حفظ کلمه عبور کوتاهي مي‌کنند يا از رمز عبور ساده يا تکراري براي امور مختلف استفاده مي‌کنند. موثرترين کلمات عبور آنهايي هستند که از اعداد و حروف تصادفي ساخته مي‌شوند و هر چه تعداد کاراکترهاي تشکيل‌دهنده کلمه عبور بيشتر باشد، آن کلمه عبور مناسب‌تر است.
يک ترفند دزدان سايبري آن است که کاربر با تصور اينکه به نشاني پايگاه وب مورد نظر خود مي‌رود، به نشاني پايگاه قلابي وارد شود و اطلاعات خود را در آن وارد کند؛ بنابراين به آدرس سايتي که به آن وارد مي‌شويد دقت کنيد .
يکي از شيوه‌هاي اصلي دزدان اطلاعات براي ايجاد حس امنيت در کاربران، قرار دادن لينک‌هايي در يک ايميل است که به نظر مي‌رسند به يک پايگاه وب معتبر تعلق دارند، در حالي که کاربر را به يک پايگاه سارق اطلاعات منتقل مي‌کنند.
داده‌هاي حساب بانکي را به هر قيمتي شده است محافظت کنيد؛ دسترسي دزدان اطلاعات به حساب کارت اعتباري شما بسيار خطرناک خواهد بود. در وارد کردن اطلاعات حتما از صفحه کليدهاي مخصوصي که در سايت بانک‌ها پيش‌بيني شده است، استفاده و دقت کنيد که حتما اطلاعات کارت اعتباري خود را در سايت معتبري که توسط بانک شما ايجاد شده است و امنيت کافي دارد، وارد کنيد.هيچ گاه از طريق ايميل يک فرم داراي پرسش‌هايي از اطلاعات خصوصي را پر نکنيد و هرگز کورکورانه لينک‌هاي درج شده در ايميل‌ها را دنبال نکنيد و آگاهانه مواظب باشيد، چراکه دزدان اطلاعات در کمين هستند.

برخورد با مجرم
اين کارشناس حقوقي در بررسي نحوه برخورد با مجرمان سايبري توضيح مي‌دهد: مراحل کشف، تعقيب و رسيدگي به جرايم سايبري نياز به حضور کارشناسان و متخصصان اين حوزه دارد؛ بنابراين در اين حوزه حقوقدانان به تنهايي نمي‌توانند راه به جايي ببرند؛ اما حداقل مي‌توان با برخورد قانوني قاطع و سريع، براي مجرمان بالقوه اين پيام را مخابره کردکه در صورت ارتکاب جرم دير يا زود در چنگال عدالت گرفتار خواهند آمد. جوانبخت با اشاره به قانون حاکم مي‌گويد: قانون جرايم رايانه‌اي اين جرم و مجازات آن را بيان کرده است.
فصل سوم اين قانون با عنوان سرقت و کلاهبرداري مرتبط به رايانه مقرر مي‌کند: هركس به طور غيرمجاز داده‌هاي متعلق به ديگري را بربايد، چنانچه عين داده‌ها در اختيار صاحب آن باشد، به جزاي نقدي از يك ميليون ريال تا 20 ميليون ريال و در غير اين صورت به حبس از 91 روز تا يك سال يا جزاي نقدي از پنج ميليون ريال تا 20 ميليون ريال يا هر دو مجازات محكوم خواهد شد.
رايانه به موازات خدمات بي‌شمار خود همچون ديگر دستاوردهاى علمي صنعتى امكانِ بهره بردن نادرست از آن و تبديل به ابزارى براى جرم و بزه را دارد؛ از جمله اينکه امکان ارتکاب جرايم سنتي را به روشي نو فراهم
آورده است.
جرايمي مثل قمار، پولشويي و خيانت در امانت از طريق رايانه در فضاي اينترنت قابل ارتکاب هستند. بدين ترتيب بايد گفت که مبارزه با سرقت رايانه‌اي بايد در چند جبهه دنبال شود و تاکيد بر هر يک از مراحل فوق، مانع از آن خواهد شد که نتيجه مطلوب حاصل شود.