مقداد
کاربر نگاه دانلود
دانشمندان علوم پزشکي جمهوري اسلامي ايران در تازه‌ترين مطالعه خود دريافتند، بهداشت ضعيف دهان و دندان و مسواک نزدن، با بيماري‌هاي قلبي عروقي، سرطان‌ها و کاهش طول عمر در ارتباط است و افراد داراي دندان از دست رفته، خالي، فاسد و پر شده، نسبت به افرادي که دندان‌هاي کمتري از دست دادهاند، بيشتر در معرض مرگ و مير به علل خاص هستند.»
تعدادي از مطالعات پيشين ارتباط ميان بهداشت دهان و دندان و مرگ و مير به علل خاص را نشان دادهاند اما اين مطالعات عمدتا در کشورهاي پردرآمد انجام شده‌اند.
دانشمندان دانشگاه علوم پزشکي تهران نيز در تازه‌ترين تحقيق خود تحت عنوان Oral health and mortality in the GOLESTAN Cohort Study که در نشريه معتبر بين‌المللي International Journal of Epidemiology (نشريه انجمن بين‌المللي اپيدميولوژي) منتشر شده، به بررسي ارتباط ميان بهداشت دهان و دندان و بروز بيماري‌ها و مرگ و مير به علل خاص در کشور پرداختند.
در اين مطالعه که به سرپرستي دکتر رضا ملک‌زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکي تهران و پراستنادترين دانشمند علوم پزشکي ايران در بستر مطالعه کوهورت – بزرگ‌ترين مطالعه آينده‌نگر خاورميانه که از سال ۸۳ تاکنون، بيش از ۵۰ هزار ايراني ۴۰ تا ۷۵ سال را با هدف بررسي عوامل خطر سرطان‌ها و ساير بيماري‌هاي مزمن در شمال شرق ايران (استان گلستان) مورد بررسي و پيگيري قرار داده است – تعداد دفعات مسواک زدن، استفاده از دندان مصنوعي و پروتز دندان بر اساس خوداظهاري شرکت‌کنندگان و نيز وضعيت سلامت دندان آنها شامل دندان‌هاي از دست رفته، فاسد، خالي و پر شده، توسط پزشکان آموزش ديده مورد بررسي قرار گرفتند.
محققان در ادامه، شرکت‌کنندگان در مطالعه شامل ۴۲٫۴ درصد مرد و ۵۷٫۶ درصد زن را که با هدف بررسي وضعيت بهداشت دهان و دندان مورد بررسي بودند، به مدت ۹ سال مورد پيگيري قرار دادند.
از آن جا که تعداد مرگ و ميرهاي کلي گزارش شده طي مدت بررسي (۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴) نزديک به ۴ هزار نفر (سه هزار و ۸۲۰ نفر) بود، نتايج بررسي‌ها نشان داد از اين بين، يک هزار و ۹۸۱ نفر بر اثر بيماري‌هاي قلبي عروقي، ۸۳۹ نفر بر اثر سرطان‌ها و ۲۱۷ نفر نيز بر اثر حوادث و جراحات فوت کردند.
پزشکان ايراني در اين تحقيق، پس از سال‌ها پيگيري بهداشت دهان مطالعه‌شوندگان، «ارتباط مرگ و ميرهاي رخ داده در جمعيت مورد مطالعه با بهداشت دهان و دندان افراد فوت شده» را به دقت مورد کنکاش و بررسي قرار دادند.
نتايج بررسي‌ها بسيار تامل‌برانگيز بود: افزايش نرخ مرگ و مير کلي در شرکت‌کنندگاني که بيشترين دندان از دست رفته را در مقايسه با افراد داراي حداقل دندان از دست رفته، داشتند.
مسواک زدن در کاهش خطر بيماري‌ها و مرگ به علل خاص بسيار موثر است
طبق بررسي و نتايج اين تحقيق، مسواک زدن به هر شکل – اعم از يک بار، دو بار يا بيشتر از دو بار در روز – خطر مرگ به علل خاص از جمله بيماري قلبي، عروقي، سرطان، ديابت، انسداد مزمن ريوي و… را کاهش مي‌دهد؛ چرا که نتايج نشان داد بين مرگ و مير و وضعيت بهداشت دهان و دندان افراد ارتباط وجود دارد و بهداشت ضعيف دهان و دندان و مسواک نزدن شانس ابتلا به اين بيماري‌ها را تا بيش از ۴۰ درصد افزايش مي‌دهد.
از ديگر نتايج جالب توجه اين مطالعه دانشمندان کشور آن است که حتي وضعيت بهداشت دهان و دندان افرادي که بر اثر خودکشي يا تصادفات فوت کرده بودند نيز با سايرين تفاوت داشت. بدان معنا که افراد داراي افسردگي که گاه منجر به خودکشي آنها شده است و نيز افرادي که در تصادفات صدمه ديده و فوت شده‌اند، بهداشت دهان و دندان ضعيف‌تري نسبت به سايرين داشته‌اند! اين نتيجه که صرفا ارتباط وضعيت بهداشت دهان و دندان را با افسردگي در اين مطالعه اپيدميولوژي حاضر آشکار کرده است، مي‌تواند به دليل اين احتمال باشد که افراد داراي افسردگي، کمتر از سايرين، بهداشت دهان و دندان را رعايت مي‌کنند و در افراد خودکشي کرده، وضعيت بهداشت دهان و دندان به مراتب بسيار ضعيف‌تر بوده است.
همان‌طور که اين تحقيق اشاره کرده است، مطالعات پيشين درباره تاثير بهداشت دهان و دندان در بروز بيماري‌ها عمدتا در کشورهاي پردرآمد انجام شده است. به عنوان نمونه از مجموع ۱۵ مطالعه انجام شده در اين زمينه، ۱۲ مطالعه، وجود ارتباط بين دندان‌هاي از دست رفته و بروز بيماري‌ها و مرگ‌ومير به علل خاص را به اثبات رسانده‌اند اما نتايج مطالعه حاضر که در بستر مطالعه کوهورت بزرگ استان گلستان انجام شده، از آن جا که مي‌تواند نتايج مشابهي را براي کشورهايي با درآمد کمتر و بهداشت دهان و دندان ضعيف‌تر ارائه کند، حائز اهميت جهاني است و از اين نظر مطالعه دانشمندان علوم پزشکي تهران مي‌تواند منحصر به فرد باشد.
وضعيت بهداشت دهان و دندان در دنيا
بهداشت ضعيف دهان و دندان و بيماري‌هاي لثه از بيماري‌هاي شايع در دنياست. در ايالات متحده شيوع بيماري پريودنتال (بيماري پيرادنداني يا بيماري بافت‌هاي نگهدارنده دندان‌ها شامل لثه، الياف اتصال دهنده دندان به استخوان و بافت استخواني اطراف دندان. اگر بهداشت دهان و دندان به درستي رعايت نشود با ايجاد پلاک دنداني و ترشح سموم از ميکروب‌هاي آن بافت‌هاي مجاور تحت تأثير قرار مي‌گيرند. اگر مشکلي در هر يک از اجزا، نگهدارنده دندان در استخوان ايجاد شود فرد دچار بيماري پريودنتال شده است) در ميان بزرگسالان ۴۶ درصد است.
طبق آماري که دبير شوراي عالي سلامت دهان و دندان اعلام کرده است، ايراني‌ها حدود ۲۰۰ ميليون دندان پوسيده دارند.
سعيد عسکري گفته است: پوسيدگي دندان و بيماري‌هاي لثه شيوع بالايي در جهان و در کشور ما دارد.
وي اظهار داشته است که حتي شيوع پوسيدگي دندان در جهان در مقايسه با ميگرن و آسم بيشتر است و بر اساس آخرين پيمايش‌هاي انجام شده در ميان افراد ۳۵ تا ۴۴ سال، به طور متوسط حدود ۳ دندان پر شده و ۶ دندان کشيده شده و ۴ دندان پوسيده وجود دارد. همچنين آمار دندان‌هاي پوسيده در ميان کودکان ايران، صعودي بوده است که اين مساله هزينه‌هاي زيادي را براي درمان نياز دارد.
چرا دندان‌هاي خراب باعث بيماري و مرگ و مير مي‌شوند؟
دهان ما محل زندگي هزاران گونه مختلف باکتريايي است. تعداد محدودي از اين گونه‌ها در بروز التهاب و عفونت نقش داشته و موجب بروز پوسيدگي دندان مي‌شوند. بنابراين به گفته محققان، مسواک نزدن و بهداشت دهان و دندان ضعيف، از عوامل ايجاد تغيير در ميکروبيوم دهان است و سبب بروز شرايط از دست رفتن دندان مي‌شود. از دست رفتن دندان نيز سطح باکتري در حفره دهان را افزايش مي‌دهد و تجمع باکتريايي خطر ابتلا به بيماري‌ها را محتمل‌تر مي‌کند.
بهداشت ضعيف دهان و دندان و اين همه بيماري؟
بيماري‌هاي لثه با تشکيل پلاک‌ها روي دندان به واسطه مسواک نزدن شروع مي‌شوند. اين پلاک‌ها لايه چسبنده‌اي هستند که از غذا و باکتري تشکيل شده و مي‌توانند باعث خونريزي لثه، تورم و ايجاد بيماري در آن شوند.
همچنين محققان ثابت کرده‌اند که بهداشت دهان و دندان، به طور قابل توجهي مي‌تواند تشکيل پروتئين‌هاي «سي‌ري‌اکتيور» و «فيبرينوژن» را کاهش دهد؛ چرا که بالا رفتن ميزان اين پروتئين‌ها در خون احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي را به شدت افزايش مي‌دهد. به گفته محققان احتمالا باکتري‌هاي موجود در اين پلاک‌هاي دنداني مي‌توانند به راحتي وارد جريان خون شده و بعد از وارد شدن به اعضاي حياتي بدن انسان در آنها ايجاد عفونت کنند. همچنين اين باکتري‌ها توانايي مسدود کردن جريان خون در رگ‌هاي قلبي را دارند که در موارد شديد خطر ايست قلبي را در افراد مسن افزايش مي‌دهند. يک فرد سالم بايد ۳۲ دندان در دهانش داشته باشد و تحقيقات نشان داده است اشخاصي که کمتر از ۲۱ دندان در دهان خود دارند شانس ابتلاي آنها به حمله قلبي ۶۵ درصد بيشتر است. تحقيقات محققان دانشگاه نيويورک روي ۹ هزار زن بالغ نشان داده است احتمال ابتلا به حمله قلبي در زناني که دچار بيماري‌هاي لثه هستند تا دو برابر نسبت به ديگران بيشتر است.
تاثير بهداشت دهان و دندان ضعيف در ابتلا به ديابت و سرطان‌ها
مسواک‌نزدن همچنين مي‌تواند خطر ابتلا به بعضي از انواع سرطان‌ها را در انسان بيشتر کند. به طور کلي افرادي که به بهداشت دندان و لثه‌هاي خود توجه نشان مي‌دهند با احتمال ۱۴ درصد کمتر به سرطان دچار مي‌شوند. در بعضي موارد، ارتباط بين بيماري‌هاي لثه و سرطان بسيار بيشتر است. براي مثال يک فرد با دندان‌هاي خراب و لثه‌هاي متورم با احتمال ۴۹ درصد بيشتر از ديگران ممکن است به سرطان کليه دچار شود. احتمال ابتلاي اين شخص به سرطان‌هاي لوزالمعده و خون هم به ترتيب ۵۴ و ۳۰ درصد نسبت به سايرين بيشتر است.
ديدگاه برخي متخصصان بر اين است که تورم و بيماري‌هاي مزمن لثه مي‌تواند منجر به ضعيف شدن سيستم ايمني بدن انسان شده و سلول‌هاي او را در برابر تومورهاي سرطاني آسيب‌پذير کند. بعضي ديگر از محققان هم معتقدند، باکتري‌هاي موجود در پلاک‌هاي دنداني به طور مستقيم مي‌تواند منجر به توليد بافت‌هاي سرطاني در اعضاي حياتي بدن شوند.
بروز انسداد مزمن ريوي با مسواک نزدن
دانشمندان در آخرين تحقيقات خود متوجه ارتباط قدرتمندي بين بهداشت دهان و ابتلا به بيماري انسداد ريوي مزمن يا COPD شده‌اند. در اين بيماري که چهارمين عامل مرگ و مير در ايالات متحده به شمار مي‌آيد، عملکرد سيستم تنفسي به تدريج کاهش پيدا مي‌کند و ريه‌ها به مرور زمان تخريب مي‌شوند.
محققان معتقدند، باکتري‌هاي موجود در دهان مي‌توانند وارد ريه شده و هر چند وقت يک بار باعث بروز عفونت در اين قسمت بسيار حساس بدن شوند. متاسفانه اين باکتري‌ها مي‌توانند به سرعت تقسيم شده و بخش زيادي از ريه‌ها را فرا بگيرند، به همين دليل افرادي که دچار بيماري‌هاي ريوي و تنفسي هستند بايد بيشتر از دندان‌هاي خود محافظت کنند.
آمارها نشان مي‌دهد، ميزان ابتلا به بيماري‌هاي لثه در افرادي که ديابت دارند تا سه برابر بيشتر است. بر اساس تحقيقات انجام شده توسط موسسه ملي بيماري‌هاي کليه و ديابت ايالات‌متحده، هر قدر وضعيت بهداشت دهان و دندان در يک فرد بدتر باشد، احتمال ابتلاي او به ديابت و مرگ و مير بر اثر اين بيماري افزايش پيدا مي‌کند. البته اين ارتباط دو طرفه است، يعني ديابت هم مي‌تواند روي سلامت لثه‌ها تاثير منفي گذاشته و سرعت خراب شدن دندان‌ها را افزايش دهد.
پوکي استخوان در کمين آنها که مسواک نمي‌زنند
از سويي ديگر در افرادي که مسواک نمي‌زنند به تدريج استخوان‌هاي دندان که در ريشه آن قرار گرفته‌اند، تحليل رفته و از بين مي‌روند. اين عامل باعث از بين رفتن بافت نرم لثه در اطراف دندان شده و در نهايت باعث تخريب کامل دندان مي‌شود. اين وضعيت در بعضي از مبتلايان به بيماري لثه مي‌تواند نشان‌دهنده ابتلاي آنها به بيماري پوکي استخوان باشد. در افراد مبتلا به اين بيماري تراکم استخواني به تدريج کاهش پيدا کرده و استخوان‌ها به تدريج ضعيف مي‌شوند. اين موضوع به خصوص در ميان زنان بالاي ۵۰ سال اهميت بيشتري پيدا مي‌کند. بعد از رسيدن به سن يائسگي، تراکم بافت استخواني در زنان کاهش مي‌يابد که يکي از دلايل اصلي آن ايجاد تغييرات هورموني در بدن است. دانشمندان معتقدند، زناني که زياد به دندانپزشک مراجعه مي‌کنند، حتما بايد يک بار آزمايش تراکم استخوان را هم انجام دهند تا از ابتلا نداشتن خود به پوکي استخوان اطمينان پيدا کنند.
«مسواک نزدن» و زوال عقل!
بهداشت نامطلوب دهان و دندان‌ها در عين حال پيامدهاي مضر و مخربي نيز براي مغز دارد. عدم رعايت بهداشت مناسب دندان‌ها با تنگ شدن و انسداد سرخرگ‌ها در مغز مرتبط است. وقتي سرخرگ‌ها و عروق مغز به دليل وجود باکتري‌ها مسدود مي‌شوند، اين فرايند نيز به نوبه خود موجب تضعيف حافظه و افزايش خطر زوال عقل مي‌شود.
تحقيقات محققان همچنين نشان داده است زناني که به بيماري لثه مبتلا هستند دو برابر بيشتر با مشکلات دوران بارداري مواجه مي‌شوند که از جمله اين مشکلات تولد نوزاد زير وزن و زودرس است. باکتري‌هاي لثه در واقع موجب بروز اين قبيل مشکلات در زنان باردار مي‌شوند. يک مطالعه جديد نشان داده است که بيماري‌هاي دنداني و لثه‌اي و بهداشت نامناسب دهان و دندان زمان باردار شدن را در زنان به تاخير مي‌اندازد و امکان باردار شدن را دشوار مي‌سازد.»
تعدادي از مطالعات پيشين ارتباط ميان بهداشت دهان و دندان و مرگ و مير به علل خاص را نشان دادهاند اما اين مطالعات عمدتا در کشورهاي پردرآمد انجام شده‌اند.
دانشمندان دانشگاه علوم پزشکي تهران نيز در تازه‌ترين تحقيق خود تحت عنوان Oral health and mortality in the GOLESTAN Cohort Study که در نشريه معتبر بين‌المللي International Journal of Epidemiology (نشريه انجمن بين‌المللي اپيدميولوژي) منتشر شده، به بررسي ارتباط ميان بهداشت دهان و دندان و بروز بيماري‌ها و مرگ و مير به علل خاص در کشور پرداختند.
در اين مطالعه که به سرپرستي دکتر رضا ملک‌زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکي تهران و پراستنادترين دانشمند علوم پزشکي ايران در بستر مطالعه کوهورت – بزرگ‌ترين مطالعه آينده‌نگر خاورميانه که از سال ۸۳ تاکنون، بيش از ۵۰ هزار ايراني ۴۰ تا ۷۵ سال را با هدف بررسي عوامل خطر سرطان‌ها و ساير بيماري‌هاي مزمن در شمال شرق ايران (استان گلستان) مورد بررسي و پيگيري قرار داده است – تعداد دفعات مسواک زدن، استفاده از دندان مصنوعي و پروتز دندان بر اساس خوداظهاري شرکت‌کنندگان و نيز وضعيت سلامت دندان آنها شامل دندان‌هاي از دست رفته، فاسد، خالي و پر شده، توسط پزشکان آموزش ديده مورد بررسي قرار گرفتند.
محققان در ادامه، شرکت‌کنندگان در مطالعه شامل ۴۲٫۴ درصد مرد و ۵۷٫۶ درصد زن را که با هدف بررسي وضعيت بهداشت دهان و دندان مورد بررسي بودند، به مدت ۹ سال مورد پيگيري قرار دادند.
از آن جا که تعداد مرگ و ميرهاي کلي گزارش شده طي مدت بررسي (۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴) نزديک به ۴ هزار نفر (سه هزار و ۸۲۰ نفر) بود، نتايج بررسي‌ها نشان داد از اين بين، يک هزار و ۹۸۱ نفر بر اثر بيماري‌هاي قلبي عروقي، ۸۳۹ نفر بر اثر سرطان‌ها و ۲۱۷ نفر نيز بر اثر حوادث و جراحات فوت کردند.
پزشکان ايراني در اين تحقيق، پس از سال‌ها پيگيري بهداشت دهان مطالعه‌شوندگان، «ارتباط مرگ و ميرهاي رخ داده در جمعيت مورد مطالعه با بهداشت دهان و دندان افراد فوت شده» را به دقت مورد کنکاش و بررسي قرار دادند.
نتايج بررسي‌ها بسيار تامل‌برانگيز بود: افزايش نرخ مرگ و مير کلي در شرکت‌کنندگاني که بيشترين دندان از دست رفته را در مقايسه با افراد داراي حداقل دندان از دست رفته، داشتند.
مسواک زدن در کاهش خطر بيماري‌ها و مرگ به علل خاص بسيار موثر است
طبق بررسي و نتايج اين تحقيق، مسواک زدن به هر شکل – اعم از يک بار، دو بار يا بيشتر از دو بار در روز – خطر مرگ به علل خاص از جمله بيماري قلبي، عروقي، سرطان، ديابت، انسداد مزمن ريوي و… را کاهش مي‌دهد؛ چرا که نتايج نشان داد بين مرگ و مير و وضعيت بهداشت دهان و دندان افراد ارتباط وجود دارد و بهداشت ضعيف دهان و دندان و مسواک نزدن شانس ابتلا به اين بيماري‌ها را تا بيش از ۴۰ درصد افزايش مي‌دهد.
از ديگر نتايج جالب توجه اين مطالعه دانشمندان کشور آن است که حتي وضعيت بهداشت دهان و دندان افرادي که بر اثر خودکشي يا تصادفات فوت کرده بودند نيز با سايرين تفاوت داشت. بدان معنا که افراد داراي افسردگي که گاه منجر به خودکشي آنها شده است و نيز افرادي که در تصادفات صدمه ديده و فوت شده‌اند، بهداشت دهان و دندان ضعيف‌تري نسبت به سايرين داشته‌اند! اين نتيجه که صرفا ارتباط وضعيت بهداشت دهان و دندان را با افسردگي در اين مطالعه اپيدميولوژي حاضر آشکار کرده است، مي‌تواند به دليل اين احتمال باشد که افراد داراي افسردگي، کمتر از سايرين، بهداشت دهان و دندان را رعايت مي‌کنند و در افراد خودکشي کرده، وضعيت بهداشت دهان و دندان به مراتب بسيار ضعيف‌تر بوده است.
همان‌طور که اين تحقيق اشاره کرده است، مطالعات پيشين درباره تاثير بهداشت دهان و دندان در بروز بيماري‌ها عمدتا در کشورهاي پردرآمد انجام شده است. به عنوان نمونه از مجموع ۱۵ مطالعه انجام شده در اين زمينه، ۱۲ مطالعه، وجود ارتباط بين دندان‌هاي از دست رفته و بروز بيماري‌ها و مرگ‌ومير به علل خاص را به اثبات رسانده‌اند اما نتايج مطالعه حاضر که در بستر مطالعه کوهورت بزرگ استان گلستان انجام شده، از آن جا که مي‌تواند نتايج مشابهي را براي کشورهايي با درآمد کمتر و بهداشت دهان و دندان ضعيف‌تر ارائه کند، حائز اهميت جهاني است و از اين نظر مطالعه دانشمندان علوم پزشکي تهران مي‌تواند منحصر به فرد باشد.
وضعيت بهداشت دهان و دندان در دنيا
بهداشت ضعيف دهان و دندان و بيماري‌هاي لثه از بيماري‌هاي شايع در دنياست. در ايالات متحده شيوع بيماري پريودنتال (بيماري پيرادنداني يا بيماري بافت‌هاي نگهدارنده دندان‌ها شامل لثه، الياف اتصال دهنده دندان به استخوان و بافت استخواني اطراف دندان. اگر بهداشت دهان و دندان به درستي رعايت نشود با ايجاد پلاک دنداني و ترشح سموم از ميکروب‌هاي آن بافت‌هاي مجاور تحت تأثير قرار مي‌گيرند. اگر مشکلي در هر يک از اجزا، نگهدارنده دندان در استخوان ايجاد شود فرد دچار بيماري پريودنتال شده است) در ميان بزرگسالان ۴۶ درصد است.
طبق آماري که دبير شوراي عالي سلامت دهان و دندان اعلام کرده است، ايراني‌ها حدود ۲۰۰ ميليون دندان پوسيده دارند.
سعيد عسکري گفته است: پوسيدگي دندان و بيماري‌هاي لثه شيوع بالايي در جهان و در کشور ما دارد.
وي اظهار داشته است که حتي شيوع پوسيدگي دندان در جهان در مقايسه با ميگرن و آسم بيشتر است و بر اساس آخرين پيمايش‌هاي انجام شده در ميان افراد ۳۵ تا ۴۴ سال، به طور متوسط حدود ۳ دندان پر شده و ۶ دندان کشيده شده و ۴ دندان پوسيده وجود دارد. همچنين آمار دندان‌هاي پوسيده در ميان کودکان ايران، صعودي بوده است که اين مساله هزينه‌هاي زيادي را براي درمان نياز دارد.
چرا دندان‌هاي خراب باعث بيماري و مرگ و مير مي‌شوند؟
دهان ما محل زندگي هزاران گونه مختلف باکتريايي است. تعداد محدودي از اين گونه‌ها در بروز التهاب و عفونت نقش داشته و موجب بروز پوسيدگي دندان مي‌شوند. بنابراين به گفته محققان، مسواک نزدن و بهداشت دهان و دندان ضعيف، از عوامل ايجاد تغيير در ميکروبيوم دهان است و سبب بروز شرايط از دست رفتن دندان مي‌شود. از دست رفتن دندان نيز سطح باکتري در حفره دهان را افزايش مي‌دهد و تجمع باکتريايي خطر ابتلا به بيماري‌ها را محتمل‌تر مي‌کند.
بهداشت ضعيف دهان و دندان و اين همه بيماري؟
بيماري‌هاي لثه با تشکيل پلاک‌ها روي دندان به واسطه مسواک نزدن شروع مي‌شوند. اين پلاک‌ها لايه چسبنده‌اي هستند که از غذا و باکتري تشکيل شده و مي‌توانند باعث خونريزي لثه، تورم و ايجاد بيماري در آن شوند.
همچنين محققان ثابت کرده‌اند که بهداشت دهان و دندان، به طور قابل توجهي مي‌تواند تشکيل پروتئين‌هاي «سي‌ري‌اکتيور» و «فيبرينوژن» را کاهش دهد؛ چرا که بالا رفتن ميزان اين پروتئين‌ها در خون احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي را به شدت افزايش مي‌دهد. به گفته محققان احتمالا باکتري‌هاي موجود در اين پلاک‌هاي دنداني مي‌توانند به راحتي وارد جريان خون شده و بعد از وارد شدن به اعضاي حياتي بدن انسان در آنها ايجاد عفونت کنند. همچنين اين باکتري‌ها توانايي مسدود کردن جريان خون در رگ‌هاي قلبي را دارند که در موارد شديد خطر ايست قلبي را در افراد مسن افزايش مي‌دهند. يک فرد سالم بايد ۳۲ دندان در دهانش داشته باشد و تحقيقات نشان داده است اشخاصي که کمتر از ۲۱ دندان در دهان خود دارند شانس ابتلاي آنها به حمله قلبي ۶۵ درصد بيشتر است. تحقيقات محققان دانشگاه نيويورک روي ۹ هزار زن بالغ نشان داده است احتمال ابتلا به حمله قلبي در زناني که دچار بيماري‌هاي لثه هستند تا دو برابر نسبت به ديگران بيشتر است.
تاثير بهداشت دهان و دندان ضعيف در ابتلا به ديابت و سرطان‌ها
مسواک‌نزدن همچنين مي‌تواند خطر ابتلا به بعضي از انواع سرطان‌ها را در انسان بيشتر کند. به طور کلي افرادي که به بهداشت دندان و لثه‌هاي خود توجه نشان مي‌دهند با احتمال ۱۴ درصد کمتر به سرطان دچار مي‌شوند. در بعضي موارد، ارتباط بين بيماري‌هاي لثه و سرطان بسيار بيشتر است. براي مثال يک فرد با دندان‌هاي خراب و لثه‌هاي متورم با احتمال ۴۹ درصد بيشتر از ديگران ممکن است به سرطان کليه دچار شود. احتمال ابتلاي اين شخص به سرطان‌هاي لوزالمعده و خون هم به ترتيب ۵۴ و ۳۰ درصد نسبت به سايرين بيشتر است.
ديدگاه برخي متخصصان بر اين است که تورم و بيماري‌هاي مزمن لثه مي‌تواند منجر به ضعيف شدن سيستم ايمني بدن انسان شده و سلول‌هاي او را در برابر تومورهاي سرطاني آسيب‌پذير کند. بعضي ديگر از محققان هم معتقدند، باکتري‌هاي موجود در پلاک‌هاي دنداني به طور مستقيم مي‌تواند منجر به توليد بافت‌هاي سرطاني در اعضاي حياتي بدن شوند.
بروز انسداد مزمن ريوي با مسواک نزدن
دانشمندان در آخرين تحقيقات خود متوجه ارتباط قدرتمندي بين بهداشت دهان و ابتلا به بيماري انسداد ريوي مزمن يا COPD شده‌اند. در اين بيماري که چهارمين عامل مرگ و مير در ايالات متحده به شمار مي‌آيد، عملکرد سيستم تنفسي به تدريج کاهش پيدا مي‌کند و ريه‌ها به مرور زمان تخريب مي‌شوند.
محققان معتقدند، باکتري‌هاي موجود در دهان مي‌توانند وارد ريه شده و هر چند وقت يک بار باعث بروز عفونت در اين قسمت بسيار حساس بدن شوند. متاسفانه اين باکتري‌ها مي‌توانند به سرعت تقسيم شده و بخش زيادي از ريه‌ها را فرا بگيرند، به همين دليل افرادي که دچار بيماري‌هاي ريوي و تنفسي هستند بايد بيشتر از دندان‌هاي خود محافظت کنند.
آمارها نشان مي‌دهد، ميزان ابتلا به بيماري‌هاي لثه در افرادي که ديابت دارند تا سه برابر بيشتر است. بر اساس تحقيقات انجام شده توسط موسسه ملي بيماري‌هاي کليه و ديابت ايالات‌متحده، هر قدر وضعيت بهداشت دهان و دندان در يک فرد بدتر باشد، احتمال ابتلاي او به ديابت و مرگ و مير بر اثر اين بيماري افزايش پيدا مي‌کند. البته اين ارتباط دو طرفه است، يعني ديابت هم مي‌تواند روي سلامت لثه‌ها تاثير منفي گذاشته و سرعت خراب شدن دندان‌ها را افزايش دهد.
پوکي استخوان در کمين آنها که مسواک نمي‌زنند
از سويي ديگر در افرادي که مسواک نمي‌زنند به تدريج استخوان‌هاي دندان که در ريشه آن قرار گرفته‌اند، تحليل رفته و از بين مي‌روند. اين عامل باعث از بين رفتن بافت نرم لثه در اطراف دندان شده و در نهايت باعث تخريب کامل دندان مي‌شود. اين وضعيت در بعضي از مبتلايان به بيماري لثه مي‌تواند نشان‌دهنده ابتلاي آنها به بيماري پوکي استخوان باشد. در افراد مبتلا به اين بيماري تراکم استخواني به تدريج کاهش پيدا کرده و استخوان‌ها به تدريج ضعيف مي‌شوند. اين موضوع به خصوص در ميان زنان بالاي ۵۰ سال اهميت بيشتري پيدا مي‌کند. بعد از رسيدن به سن يائسگي، تراکم بافت استخواني در زنان کاهش مي‌يابد که يکي از دلايل اصلي آن ايجاد تغييرات هورموني در بدن است. دانشمندان معتقدند، زناني که زياد به دندانپزشک مراجعه مي‌کنند، حتما بايد يک بار آزمايش تراکم استخوان را هم انجام دهند تا از ابتلا نداشتن خود به پوکي استخوان اطمينان پيدا کنند.
«مسواک نزدن» و زوال عقل!
بهداشت نامطلوب دهان و دندان‌ها در عين حال پيامدهاي مضر و مخربي نيز براي مغز دارد. عدم رعايت بهداشت مناسب دندان‌ها با تنگ شدن و انسداد سرخرگ‌ها در مغز مرتبط است. وقتي سرخرگ‌ها و عروق مغز به دليل وجود باکتري‌ها مسدود مي‌شوند، اين فرايند نيز به نوبه خود موجب تضعيف حافظه و افزايش خطر زوال عقل مي‌شود.
تحقيقات محققان همچنين نشان داده است زناني که به بيماري لثه مبتلا هستند دو برابر بيشتر با مشکلات دوران بارداري مواجه مي‌شوند که از جمله اين مشکلات تولد نوزاد زير وزن و زودرس است. باکتري‌هاي لثه در واقع موجب بروز اين قبيل مشکلات در زنان باردار مي‌شوند. يک مطالعه جديد نشان داده است که بيماري‌هاي دنداني و لثه‌اي و بهداشت نامناسب دهان و دندان زمان باردار شدن را در زنان به تاخير مي‌اندازد و امکان باردار شدن را دشوار مي‌سازد.»
