عفونت گوش میانی

[гคђค1737]

عفونت در فضای گوش میانی باعث ملتهب شدن گوش میانی می شود و این روند ممکن است یک گوش و یا هر دو گوش را با هم گرفتار کند. این بیماری خصوصاً در میان کودکان بسیار شایع است و همچنین شایعترین علت کاهش شنوائی دریچه ها به حساب می آید.

- مرور کلی
عفونت در فضای گوش میانی باعث ملتهب شدن گوش میانی می شود و این روند ممکن است یک گوش و یا هر دو گوش را با هم گرفتار کند. این بیماری خصوصاً در میان کودکان بسیار شایع است و همچنین شایعترین علت کاهش شنوائی دریچه ها به حساب می آید.
گر چه این بیماری در کودکان شایع است، ولی گاهی بزرگسالان را نیز مبتلا می کند. این بیماری خصوصاً در فصل زمستان و اوایل بهار شیوع دارد.
- آیا عفونت گوش میانی یک بیماری جدی و خطرناک است؟
بله ، این بیماری بعلت اینکه هم باعث گوش درد شدید و هم کاهش شنوائی می شود باید جدی گرفته شود زیرا مثلاً کاهش شنوائی خود باعث ایجاد تبعات دیگر مثل اختلال در یادگیری و حتی تأخیر در سخن گفتن خواهد شد. در هر صورت اگر بیماری به موقع تشخیص داده شده و سریعاً درمان شود، شنوائی تقریباً همیشه به مقدار طبیعی خود باز خواهد گشت.
از طرف دیگر ، این بیماری بعلت گسترش عفونت به ساختارهای اطراف خود می تواند عوارض وخیم دیگری را نیز بوجود آورد مثل آبسه مغزی، عفونت استخوان پشت گوش ( ماستوئید ) و یا مننژیت ( التهاب پرده مغز ) و ... بنابراین شناخت علائم آن و رساندن سریع کودک به پزشک برای جلوگیری از عوارض خطرناک لازم می باشد.
- گوش چگونه کار خود را انجام می دهد؟
گوش خارجی صداها را دریافت می کند و به طرف کانال گوش هدایت می کند. گوش میانی که به اندازه یک نخود فرنگی است یک فضای پر از هوا است که از گوش خارجی توسط یک لایه نازک بنام پرده صماخ جدا شده است . 3 استخوانچه کوچک که کوچکترین استخوانهای بدن می باشند، در گوش میانی قرار داشته و از یک طرف دیگر به گوش داخلی متصل هستند و کارشان انتقال ارتعشات صدا از پرده گوش به گوش داخلی می باشد. گوش داخلی نیز ارتعاشات را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل کرده و این سیگنالها را به مغز ارسال می کند. البته گوش داخلی در حفظ تعادل انسان نیز دخالت دارد.
اما یک گوش میانی سالم حاوی هوا می باشد که از نظر فشار، برابر با فشار جو بوده و باعث انتقال راحت ارتعاشات به گوش داخلی می شود. البته تعادل فشار در گوش میانی توسط لوله ای بنام شیپور استاش که از گوش میانی به بینی راه دارد، انجام می گیرد. هوا مثلاً در هنگام خمیازه کشیدن و یا انجام عمل بلع می تواند بصورت حبابهای کوچکی وارد گوش شده و تعادل فشار را برقرار کند.
- دلایل ابتلا به عفونت گوش میانی چیست ؟
انسداد شیپور استاش مثلاً در هنگام سرماخوردگی، حساسیت و یا سایر عفونتهای تنفسی در کنار حضور باکتری یا ویروس در گوش میانی باعث تجمع مایع ( در اثر تولید چرک و ترشحات مخاطی) در گوش میانی و در پشت پرده صماخ می شود. هر چه حجم مایع تجمع یافته در گوش میانی بیشتر شود باعث بالا رفتن فشار فضای گوش میانی و همچنین به بیرون برآمده شدن پرده صماخ و درد گوش و تورم آن می شود. در این حالت بعلت اینکه در پشت پرده گوش مایع وجود دارد، ارتعاش پرده صماخ مختل شده و شنوائی کاهش می یابد.
گاهی در اثر فشار زیاد چرک ، پرده صماخ پاره شده و چرک از گوش خارج می شود، ولی بطور شایعتر چرک و ترشحات در داخل باقی می مانند. حتی گاهی پس از اتمام دوره حاد عفونت نیز ترشحات در داخل گوش باقی می ماند و مزمن می شود. این ترشحات برای چندین هفته ، چندین ماه و حتی چندین سال پس از عفونت حاد ممکن است، در گوش میانی باقی مانده و سبب عودهای مکرر بیماری و همچنین اختلال در شنوائی شود.
- علائم عفونت گوش میانی چیست؟
در نوزادان و شیر خواران علائم زیر دیده می شود:
کشیدن و چنگ انداختن به گوش خصوصاً اگر همراه با موارد زیر باشد :
- مشکلات شنوائی
- گریه و بی قراری
- تب
- استفراغ
- خروج ترشحات چرکی از گوش
در کودکان بزرگتر ، نوجوانان و بالغین علائم زیر انتظار می رود :
- احساس پری یا فشار در گوش
- مشکلات شنوائی
- سرگیجه و اختلال در تعادل
- تهوع و استفراغ
- خروج ترشحات از گوش
- تب
- پس از مراجعه به پزشک، برای بیمار چه کاری انجام می شود؟
پزشکان با استفاده از یک وسیله به نام - اتوسکوپ - می توانند گوش خارجی و پرده گوش را دیده و تغییرات پرده گوش را تشخیص دهند. با این وسیله می توان قرمزی گوش و تجمع مایع پشت پرده صماخ را مشاهده کرد و در بعضی از انواع اتوسکوپ با دمیدن مقداری هوا به کانال گوش، تحرک پرده گوش نیز اندازه گیری می شود. اگر پس از ورود هوا به کانال گوش پرده حرکتی نکند و یا اینکه پرده گوش قرمز رنگ باشد، احتمالاً گوش مبتلا به عفونت شده است. علاوه بر معاینه فوق، دو تست دیگر نیز برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر ممکن است استفاده شود. یکی تست?شنوائی سنجی- که در آن سطح شنوائی در فرکانسهای متفاوت سنجیده شده و نمودار آن مورد بررسی قرار می گیرد و تست دیگر - تمپانوگرام - است که با اندازه گیری فشار گوش میانی، کارکرد شیپور استاش و تحرک پذیری پرده صماخ را بررسی می کند.
- درمان
پزشک پس از ویزیت بیمار چندین دارو تجویز می کند که یکی از آنها آنتی بیوتیک مناسب برای درمان عفونت گوش میانی می باشد. لازم است که دوره درمان آنتی بیوتیک تا انتها طی شود حتی اگر سریعاً و پس از چند روز علائم بیماری فروکش کند، زیرا درمان ناقص باعث عود مجدد بیماری می شود. علاوه بر آنتی بیوتیک ممکن است آنتی هیستامین ( در صورت همراهی بیمار با حساسیت ) و یا ضد احتقان ( خصوصاً سرماخوردگی ) توسط پزشک تجویز شود. همچنین تجویز ضد درد و ضد تب نیز ممکن است ضرورت پیدا کند. اگر علائم پس از چند روز تخفیف پیدا نکرد، دوباره با پزشک خود مشورت کنید.
گاهی در درمان عفونت گوش میانی نیاز به اقدامات دیگری می باشد که یکی از آنها عملی به نام - میرنگوتومی - یا برشی بر پرده صماخ با تیغ جراحی است. این عمل زمانی انجام می گیرد که بیمار درد شدیدی دارد و پرده گوش بسیار برجسته بوده و هر آن ممکن است پاره شود. در این موارد جراح با تغ خود یک برش کوچک روی پرده گوش ایجاد می کند که هم باعث خروج چرک و ترشحات شده و هم درد را کاهش می دهد و از همه مهمتر از پاره شدن وسیع خودبخودی پرده گوش جلوگیری می کند. البته این برش در عرض چند روز خودبخود بهبود یافته و خطر خاصی برای بیمار ندارد.
گاهی نیز پس از ایجاد شکاف تخلیه چرک، تا زمانیکه لوله استاش کار کرد خود را بدست نیاورد. یک - لوله تهویه - در محل شکاف قرار می دهند تا هم تعادل هوای داخل گوش میانی تأمین شده و هم چرک و ترشحات از گوش خارج شود و گاهی برای چندین هفته این لوله در داخل پرده صماخ باقی گذاشته می شود. البته در زمانیکه این لوله تهویه در داخل پرده صماخ قرار دارد باید از ورود آب به گوش جلوگیری کرد تا دوباره باعث ایجاد عفونت نشود.
همچنین اگر این بیماری در زمینه حساسیت اتفاق افتاده است، درمان حساسیت نیز ممکن است ضروری شود.