ZahraHayati
کاربر اخراجی
- عضویت
- 2016/07/03
- ارسالی ها
- 5,724
- امتیاز واکنش
- 58,883
- امتیاز
- 1,021
مفهوم علت و معلول
واژه علت در اصطلاح فلاسفه به دو صورت عام و خاص بکار میرود مفهوم عام علت عبارت است از موجودی که تحقق موجود دیگری متوقف بر آن است هر چند برای تحقق آن کافی نباشد و مفهوم خاص آن عبارت است از موجودی که برای تحقق موجود دیگری کفایت میکند .
به عبارت دیگر اصطلاح عام علت عبارت است از موجودی که تحقق یافتن موجود دیگری بدون آن محال است و اصطلاح خاص آن عبارت است از موجودی که با وجود آن تحقق موجود دیگری ضرورت پیدا میکند .
چنانکه ملاحظه میشود اصطلاح اول اعم از اصطلاح دوم است زیرا شامل شروط و معدات و سایر علل ناقصه هم میشود بخلاف اصطلاح دوم و توضیح علت تامه و ناقصه و سایر اقسام لتخواهد آمد .
نکتهای را که باید خاطر نشان کنیم این است که موجود وابسته معلول تنها از همان جهت وابستگی و نسبت به موجودی که وابسته به آن است معلول نامیده میشود نه از جهت دیگر و نه نسبت به موجود دیگر همچنین علت از همان جهتی که موجود دیگری وابسته به آن است و نسبت به همان موجود علت نامیده میشود نه از هر جهت و نسبت به هر موجودی .
مثلا حرارت از آن جهت که وابسته به آتش است و نسبت به علتخودش معلول است نه از جهت دیگر و آتش از آن جهت که منشا پیدایش حرارت میشود و نسبت به همان حرارت ناشی از آن علت است نه از جهت دیگر بنابر این منافاتی ندارد که یک موجود معین نسبت به یک چیز علت و نسبت به چیز دیگری معلول باشد و حتی منافاتی ندارد که حرارتی که معلول آتش خاصی است علت برای پیدایش آتش دیگری بشود چنانکه منافاتی ندارد که یک موجود علاوه بر حیثیت علیتیا حیثیت معلولیت دارای حیثیتهای دیگری باشد که با مفاهیم دیگری بیان میشوند مثلا آتش علاوه بر حیثیت علیت دارای حیثیتهای دیگری است که مفاهیم جوهر جسم تغییر پذیر و ... از آنها حکایت میکنند و هیچکدام از آنها عین حیثیت علیت آن نیست
واژه علت در اصطلاح فلاسفه به دو صورت عام و خاص بکار میرود مفهوم عام علت عبارت است از موجودی که تحقق موجود دیگری متوقف بر آن است هر چند برای تحقق آن کافی نباشد و مفهوم خاص آن عبارت است از موجودی که برای تحقق موجود دیگری کفایت میکند .
به عبارت دیگر اصطلاح عام علت عبارت است از موجودی که تحقق یافتن موجود دیگری بدون آن محال است و اصطلاح خاص آن عبارت است از موجودی که با وجود آن تحقق موجود دیگری ضرورت پیدا میکند .
چنانکه ملاحظه میشود اصطلاح اول اعم از اصطلاح دوم است زیرا شامل شروط و معدات و سایر علل ناقصه هم میشود بخلاف اصطلاح دوم و توضیح علت تامه و ناقصه و سایر اقسام لتخواهد آمد .
نکتهای را که باید خاطر نشان کنیم این است که موجود وابسته معلول تنها از همان جهت وابستگی و نسبت به موجودی که وابسته به آن است معلول نامیده میشود نه از جهت دیگر و نه نسبت به موجود دیگر همچنین علت از همان جهتی که موجود دیگری وابسته به آن است و نسبت به همان موجود علت نامیده میشود نه از هر جهت و نسبت به هر موجودی .
مثلا حرارت از آن جهت که وابسته به آتش است و نسبت به علتخودش معلول است نه از جهت دیگر و آتش از آن جهت که منشا پیدایش حرارت میشود و نسبت به همان حرارت ناشی از آن علت است نه از جهت دیگر بنابر این منافاتی ندارد که یک موجود معین نسبت به یک چیز علت و نسبت به چیز دیگری معلول باشد و حتی منافاتی ندارد که حرارتی که معلول آتش خاصی است علت برای پیدایش آتش دیگری بشود چنانکه منافاتی ندارد که یک موجود علاوه بر حیثیت علیتیا حیثیت معلولیت دارای حیثیتهای دیگری باشد که با مفاهیم دیگری بیان میشوند مثلا آتش علاوه بر حیثیت علیت دارای حیثیتهای دیگری است که مفاهیم جوهر جسم تغییر پذیر و ... از آنها حکایت میکنند و هیچکدام از آنها عین حیثیت علیت آن نیست