یکی از علل دیسک کمر یا سیاتیک دررفتگی و بیرون زدگی قسمت مرکزی دیسک می باشد. که اگر این اتفاق بیفتد به عصب و نخاع فشار وارد میشه و فرد احساس درد می کند.
دانستني هاي مهم درباره كمر درد، ديسك كمر و درمان
یکی از شایعترین بیماریهايي که بسياري از افراد جامعه با آن دست به گریبانند، درد کمر است. گسترش روزافزون فناوری، تغییر شیوه زندگی، کم تحرکی، نشستن و ایستادن در وضعیتهای نامناسب و...باعث ضعف ماهیچههای بدن به ویژه نواحی اطراف ستون فقرات شده و میتواند اثرات جانبی زیادی برسلامت جسمی و روان افراد بگذارد.
گرچه این عارضه ممکن است درهرسنی اتفاق بیفتد، اما بیشتردر افراد بالای 45 سال دیده میشود. بسیاری از اوقات یک حرکت اشتباه و ناگهانی باعث التهاب کمر شده و درد آن زندگی ما را مختل میکند. اسپاسم عضلات، دیسک کمر،تنگی کانال ستون مهره کمری و...ازجمله بیماریهاي شايع در ناحيه كمر است.
دکتر«کاظم عباسیون»، جراح و متخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت مدیره جامعه جراحان مغز و اعصاب ایران از درد کمر و راههای پیشگیری آن میگوید.
دررفتگي ديسك كمر چيست و چه نشانههايي دارد؟
كمر پنج مهره دارد، مهرههای یک تا پنج و بعد دنبالچه است که به آن خاجی میگویند. ديسكهاي يك و دو يعني مهره يك و دو، صفحه غضروفي هستند كه قابل ارتجاع و تغيير بوده و محتواي آنها جابهجا ميشود. اين ديسكها به صورت عدسي بين دو مهره قرار گرفتهاند و ارتفاع خاصي دارند. در اندازههاي بالا شانس اين كه در بروند خيلي كم است، بيشتر دررفتگيها در مهرههاي پايين، بين مهره چهار و پنج و يك قرار ميگيرد.
چه عاملي باعث دررفتگي ديسك كمر ميشود؟
سن كه بالا ميرود، ديسك هم مثل نقاط ديگر بدن تغییرات تحليل رونده «مسن شدن» پيدا ميكند که به آن «دژنر تيو» ميگویند. ديسكي كه دژنره ميشود ممکن است در اثر فشار يك چيز سنگين، خم و راست زياد یا تصادف ناگهاني پاره شود، اين پارگي، ممكن است به طرف پشت شكم در برود و یک درد نامشخص بوجود آورد كه به مرور زمان خوب ميشود. وقتي ديسك پاره ميشود آن موقع مهم است که به كانال مهره بياید، حال اگر «تكه» بزرگي در برود ممکن است تمام رشتههاي عصبي (شاخههاي دم اسبي) و هرچه عصب آنجا هست تحت فشار قرار بگیرند. درنتيجه دو پا ممكن است حالت فلج پیدا کند و یا ممكن است اختلال، مثانه مریض را از نظر كنترل به هم بزند، چون آنها هم بهوسيله همين عصبها كنترل ميشود ولی این خيلي نادر است. اگر چنين اتفاقي بيفتد باید در اسرع وقت اين ديسك را درآورد و فشار را از روي آن برداشت.
ديسك كمر چه روشهای درماني دارد؟
در وهله اول، كلينيكي است. پزشك، مریض را معاينه ميكند اگر بیمار نقص عصبي نداشته باشد و حركات پا، حس و رفلكس خوب باشد عجله ای در انجام عمل جراحي نيست، ميتوان مريض را استراحت داد. وقتي كه ديسك درميرود و یک تکه آن به كانال ميرود، نسوج نرمي كه اطراف آن كيسه نخاعي هستند ملتهب شده و فشار ايجاد ميكنند. در این زمان از داروهايي مثل «ژلوفن» استفاده ميشود كه هم خاصيت ضددرد و هم ضد التهابي دارد، بعد اگر درد از بين رفت بايد مريض ازطریق فيزيوتراپي بازسازي شود که بهترين آن ورزش شناست، البته كارهايي كه فيزیوتراپها ميكنند برای این است که بهبودي سريعتر انجام شود.
فتق ديسك چيست و چگونه اتفاق ميافتد؟
فتق يعني بيرون زدن يك جسمي از يك سوراخ يا جايي، بنابراين فتق ديسك هم همين است، جايي كه نبايد باشد، فشار آن به داخل كانال ميآيد و برجسته میشود، يك موقع «تكهاي» از ديسك به علت فشار زیاد کنده میشود و این تکه که آزاد است به کانال میآید و به آن «اكس ترودد» میگویند. اینها جراحی شان بايد سريعتر از کسی که يك برجستگي ديسك يا فتق ديسك به طرف كانال پيدا كرده انجام شود.
چه موقع بيمار نياز به جراحي دارد؟
اگر ديسك فقط درد داشته باشد، ابتدا بايد درمان طبي شود. اگر درد كمر و درد سياتيكي دارد ولی نقص عصب بهوجود نياورده، باز هم بايد درمان طبي شود. درمان طبي هم شامل استراحت، داروي ضد التهاب، ضد درد و صبر است. ممكن است فرد يك هفته بخوابد و ببيند 80 درصد دردش از بين رفته، بعد از آن باید احتياط کند كه خم نشود و وسيله سنگين بلند نكند تا درد دوباره تشديد نشود. سپس با ورزشی مثل شنا بتوانند عضلات را تقویت كنند تا ستون فقرات را محكم نگه دارد.
اما زمانی كه دررفتگي ديسك كمر باعث شد كه در اندامهاي تحتاني، گزگز و كرختي، بعد بيحسي ايجاد شد و قدرت عضله كاهش پيدا كرد، سريعاً بايد تحت عمل جراحي قرار گيرد و تكه دیسک را دربیاورند. خوشبختانه سلولهاي ديسكي که باقي ميمانند قدرت بازساخت دارند، در نتيجه اگر ديسك تخليه شود و مقداري سلول باقي بماند، مقداري از ديسك را بازسازي ميكند ولي هيچ وقت، ارتفاع اين ديسك با ارتفاع دیسکهای بالا و پايين، یکی نخواهد بود و كمتر ميشود.
عمل جراحی دیسک چه زمانی باز و چه موقع بسته انجام ميشود؟
ما يك سري ديسك داريم كه اينها به دليل تحليل رفتگي درد كمر ايجاد ميكنند، اين ديسكها را که در آن نسوج تحلیل رفته و تخريب شده میتوان با ليزر تبخير كرد. در خيلي از موارد اين مؤثر است، ولي اين كه ميگويند ديسك را با استفاده از ليزر درميآورند، این دروغ گفتن به جامعه است.
آيا نوع ديسك كمر، تنگي كانال درستون مهره کمری و كمردردها در خانمها و آقايان متفاوت است؟
در خود ديسك نه، خانمها حسنشان اين است كه وقت زيادتري دارند تا به ورزش بپردازند. اگر ورزشهایی مثل شنا، راهپيمايي در سطح صاف، دوچرخه ثابت و حتي نرمش و... براي عضلات كمر آگاهانه انجام شود، باعث تقويت عضلات كمر شده در نتيجه شانس دررفتگي ديسك در خانمها كمتر خواهد شد.
از نظر تنگي كانال هم مردها به علت كار فيزيكي سنگينی كه انجام ميدهند احتمال بیشتری برای ابتلا به آرتروز كمر دارند.
آيا ژنتيك هم در ديسك كمر و يا كمردردهاي عمومي نقش دارد؟
بدون تأثير نيست. اين را به تجربه ميگويم. هنوز به طور علمیمشخص نشده كه بگويند ژنتيك اثر دارد ولي ما به تجربه مشاهده كرديم. مريضی که برای نخستین بار به من مراجعه ميكند وقتی از او ميپرسم كه آيا در فاميل شما کسي ديسك كمر دارد، تأييد ميكند. مثلاً پدر، برادر و... آنها هم ديسك دارند.
برخی بيماران وقتي به پزشك مراجعه ميكنند، ميگويند اسپاسم عضلاني داريم، اسپاسم عضلاني چگونه پیش میآید؟
اسپاسم عضلاني زمانی به وجود ميآيد كه مريض يك حركت ناگهاني در كمر انجام داده باشد، مثلاً فرد تصادف کرده يا يك جسم سنگين را برداشته باشد، شيء سنگين را كه بلند کرده عضلات اطراف ستون فقرات، آزرده شده است. اين آزردگي به صورت اسپاسم است كه اگر يك طرفه باشد حالت كجي هم در ستون فقرات موقتاً به وجود ميآورد. بنابراین، فرد وقتي اسپاسم ميشود ستون فقرات يك حالت قوس طبيعي براي جبران كردن آن به خودش ميگيرد.
ماساژ درماني و طب سوزني چقدر دركاهش دردکمر نقش دارد؟
طب سوزني يك جنبه رواني دارد و ديسك و كمر درد هم يك جنبه روانی ديگر. خيلي ساده است. من میتوانم بگويم كمرم درد میکند و از يك سری فعاليتها معذور شوم، نميتواني ثابت كني كه من كمردرد دارم يا نه. بنابراين اگر مريض فكر ميكند كه با طب سوزني بهتر ميشود برود انجام دهد. ما با طب امروز نميتوانيم به او قول بدهيم هر كمردردي را بهبود ميبخشیم، ما تعداد زيادي را با این امكانات درماني، دارويي، جراحي و... ميتوانيم تسكين دهيم، ولي عدهاي ميمانند كه درد دارند. اگر اين فرد فكر ميكند طب سوزني در او اثر دارد، برود انجام دهد. از نظر روحي رواني به او كمك ميكند و هيچ بحثي در آن نيست.
ماساژ درماني هم در واقع همان فيزيوتراپي است، ماهيچهاي كه به اسپاسم رفته، روي آن كار ميشود و اسپاسم از بين ميرود. بقيه فيزيوتراپي اين است كه به فرد ورزشهايي بدهند كه عضلات قوي شوند، ولی در مورد اسپاسم بدون شک نقش دارد.
براي پيشگيري از كمردرد شما چه راهكاري را توصيه ميكنيد؟
افراد در هر سني كه هستند براي اينكه استرس زيادي به كمر وارد نشود، به صورت خمیده جسم سنگين بلند نكنند، شیء را بغـ*ـل کرده و با پا بلند شوند و از عضلات قوي پا استفاده كنند.
براي افراد مسن هم راهپيمايي در سطح صاف و شنا را توصيه میکنم، البته نه اینکه برای آب درمانی بروند و فقط درجکوزی بنشیند. اگر شنا بلد نیستند ازکسانی که آنجا هستند، بخواهند به آنها شنا یاد دهند تا عضلاتشان را تقویت کنند.
هشدارهاي كمردرد چيست؟
به نظر من، کسانی که كمردردهاي كوچك دارند بايد يك بررسي از ستون فقرات داشته باشند که شامل گرفتن يك عكس ساده است بعد اگر لازم شد ام آر آي. مریض که به مطب من میآید، میبینم در یک سال سه بار ام آر آی انجام داده است. ام آر آی درمان نیست، ام آرآی تشخیص است. حتي اگر مریض ديسك داشته باشد، ام آرآی يك بار لازم است آنهم با توصيه پزشك كه دقيقاً بنويسد مريض چه نوع بيماريای دارد.
دانستني هاي مهم درباره كمر درد، ديسك كمر و درمان
یکی از شایعترین بیماریهايي که بسياري از افراد جامعه با آن دست به گریبانند، درد کمر است. گسترش روزافزون فناوری، تغییر شیوه زندگی، کم تحرکی، نشستن و ایستادن در وضعیتهای نامناسب و...باعث ضعف ماهیچههای بدن به ویژه نواحی اطراف ستون فقرات شده و میتواند اثرات جانبی زیادی برسلامت جسمی و روان افراد بگذارد.
گرچه این عارضه ممکن است درهرسنی اتفاق بیفتد، اما بیشتردر افراد بالای 45 سال دیده میشود. بسیاری از اوقات یک حرکت اشتباه و ناگهانی باعث التهاب کمر شده و درد آن زندگی ما را مختل میکند. اسپاسم عضلات، دیسک کمر،تنگی کانال ستون مهره کمری و...ازجمله بیماریهاي شايع در ناحيه كمر است.
دکتر«کاظم عباسیون»، جراح و متخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت مدیره جامعه جراحان مغز و اعصاب ایران از درد کمر و راههای پیشگیری آن میگوید.
دررفتگي ديسك كمر چيست و چه نشانههايي دارد؟
كمر پنج مهره دارد، مهرههای یک تا پنج و بعد دنبالچه است که به آن خاجی میگویند. ديسكهاي يك و دو يعني مهره يك و دو، صفحه غضروفي هستند كه قابل ارتجاع و تغيير بوده و محتواي آنها جابهجا ميشود. اين ديسكها به صورت عدسي بين دو مهره قرار گرفتهاند و ارتفاع خاصي دارند. در اندازههاي بالا شانس اين كه در بروند خيلي كم است، بيشتر دررفتگيها در مهرههاي پايين، بين مهره چهار و پنج و يك قرار ميگيرد.
چه عاملي باعث دررفتگي ديسك كمر ميشود؟
سن كه بالا ميرود، ديسك هم مثل نقاط ديگر بدن تغییرات تحليل رونده «مسن شدن» پيدا ميكند که به آن «دژنر تيو» ميگویند. ديسكي كه دژنره ميشود ممکن است در اثر فشار يك چيز سنگين، خم و راست زياد یا تصادف ناگهاني پاره شود، اين پارگي، ممكن است به طرف پشت شكم در برود و یک درد نامشخص بوجود آورد كه به مرور زمان خوب ميشود. وقتي ديسك پاره ميشود آن موقع مهم است که به كانال مهره بياید، حال اگر «تكه» بزرگي در برود ممکن است تمام رشتههاي عصبي (شاخههاي دم اسبي) و هرچه عصب آنجا هست تحت فشار قرار بگیرند. درنتيجه دو پا ممكن است حالت فلج پیدا کند و یا ممكن است اختلال، مثانه مریض را از نظر كنترل به هم بزند، چون آنها هم بهوسيله همين عصبها كنترل ميشود ولی این خيلي نادر است. اگر چنين اتفاقي بيفتد باید در اسرع وقت اين ديسك را درآورد و فشار را از روي آن برداشت.
ديسك كمر چه روشهای درماني دارد؟
در وهله اول، كلينيكي است. پزشك، مریض را معاينه ميكند اگر بیمار نقص عصبي نداشته باشد و حركات پا، حس و رفلكس خوب باشد عجله ای در انجام عمل جراحي نيست، ميتوان مريض را استراحت داد. وقتي كه ديسك درميرود و یک تکه آن به كانال ميرود، نسوج نرمي كه اطراف آن كيسه نخاعي هستند ملتهب شده و فشار ايجاد ميكنند. در این زمان از داروهايي مثل «ژلوفن» استفاده ميشود كه هم خاصيت ضددرد و هم ضد التهابي دارد، بعد اگر درد از بين رفت بايد مريض ازطریق فيزيوتراپي بازسازي شود که بهترين آن ورزش شناست، البته كارهايي كه فيزیوتراپها ميكنند برای این است که بهبودي سريعتر انجام شود.
فتق ديسك چيست و چگونه اتفاق ميافتد؟
فتق يعني بيرون زدن يك جسمي از يك سوراخ يا جايي، بنابراين فتق ديسك هم همين است، جايي كه نبايد باشد، فشار آن به داخل كانال ميآيد و برجسته میشود، يك موقع «تكهاي» از ديسك به علت فشار زیاد کنده میشود و این تکه که آزاد است به کانال میآید و به آن «اكس ترودد» میگویند. اینها جراحی شان بايد سريعتر از کسی که يك برجستگي ديسك يا فتق ديسك به طرف كانال پيدا كرده انجام شود.
چه موقع بيمار نياز به جراحي دارد؟
اگر ديسك فقط درد داشته باشد، ابتدا بايد درمان طبي شود. اگر درد كمر و درد سياتيكي دارد ولی نقص عصب بهوجود نياورده، باز هم بايد درمان طبي شود. درمان طبي هم شامل استراحت، داروي ضد التهاب، ضد درد و صبر است. ممكن است فرد يك هفته بخوابد و ببيند 80 درصد دردش از بين رفته، بعد از آن باید احتياط کند كه خم نشود و وسيله سنگين بلند نكند تا درد دوباره تشديد نشود. سپس با ورزشی مثل شنا بتوانند عضلات را تقویت كنند تا ستون فقرات را محكم نگه دارد.
اما زمانی كه دررفتگي ديسك كمر باعث شد كه در اندامهاي تحتاني، گزگز و كرختي، بعد بيحسي ايجاد شد و قدرت عضله كاهش پيدا كرد، سريعاً بايد تحت عمل جراحي قرار گيرد و تكه دیسک را دربیاورند. خوشبختانه سلولهاي ديسكي که باقي ميمانند قدرت بازساخت دارند، در نتيجه اگر ديسك تخليه شود و مقداري سلول باقي بماند، مقداري از ديسك را بازسازي ميكند ولي هيچ وقت، ارتفاع اين ديسك با ارتفاع دیسکهای بالا و پايين، یکی نخواهد بود و كمتر ميشود.
عمل جراحی دیسک چه زمانی باز و چه موقع بسته انجام ميشود؟
ما يك سري ديسك داريم كه اينها به دليل تحليل رفتگي درد كمر ايجاد ميكنند، اين ديسكها را که در آن نسوج تحلیل رفته و تخريب شده میتوان با ليزر تبخير كرد. در خيلي از موارد اين مؤثر است، ولي اين كه ميگويند ديسك را با استفاده از ليزر درميآورند، این دروغ گفتن به جامعه است.
آيا نوع ديسك كمر، تنگي كانال درستون مهره کمری و كمردردها در خانمها و آقايان متفاوت است؟
در خود ديسك نه، خانمها حسنشان اين است كه وقت زيادتري دارند تا به ورزش بپردازند. اگر ورزشهایی مثل شنا، راهپيمايي در سطح صاف، دوچرخه ثابت و حتي نرمش و... براي عضلات كمر آگاهانه انجام شود، باعث تقويت عضلات كمر شده در نتيجه شانس دررفتگي ديسك در خانمها كمتر خواهد شد.
از نظر تنگي كانال هم مردها به علت كار فيزيكي سنگينی كه انجام ميدهند احتمال بیشتری برای ابتلا به آرتروز كمر دارند.
آيا ژنتيك هم در ديسك كمر و يا كمردردهاي عمومي نقش دارد؟
بدون تأثير نيست. اين را به تجربه ميگويم. هنوز به طور علمیمشخص نشده كه بگويند ژنتيك اثر دارد ولي ما به تجربه مشاهده كرديم. مريضی که برای نخستین بار به من مراجعه ميكند وقتی از او ميپرسم كه آيا در فاميل شما کسي ديسك كمر دارد، تأييد ميكند. مثلاً پدر، برادر و... آنها هم ديسك دارند.
برخی بيماران وقتي به پزشك مراجعه ميكنند، ميگويند اسپاسم عضلاني داريم، اسپاسم عضلاني چگونه پیش میآید؟
اسپاسم عضلاني زمانی به وجود ميآيد كه مريض يك حركت ناگهاني در كمر انجام داده باشد، مثلاً فرد تصادف کرده يا يك جسم سنگين را برداشته باشد، شيء سنگين را كه بلند کرده عضلات اطراف ستون فقرات، آزرده شده است. اين آزردگي به صورت اسپاسم است كه اگر يك طرفه باشد حالت كجي هم در ستون فقرات موقتاً به وجود ميآورد. بنابراین، فرد وقتي اسپاسم ميشود ستون فقرات يك حالت قوس طبيعي براي جبران كردن آن به خودش ميگيرد.
ماساژ درماني و طب سوزني چقدر دركاهش دردکمر نقش دارد؟
طب سوزني يك جنبه رواني دارد و ديسك و كمر درد هم يك جنبه روانی ديگر. خيلي ساده است. من میتوانم بگويم كمرم درد میکند و از يك سری فعاليتها معذور شوم، نميتواني ثابت كني كه من كمردرد دارم يا نه. بنابراين اگر مريض فكر ميكند كه با طب سوزني بهتر ميشود برود انجام دهد. ما با طب امروز نميتوانيم به او قول بدهيم هر كمردردي را بهبود ميبخشیم، ما تعداد زيادي را با این امكانات درماني، دارويي، جراحي و... ميتوانيم تسكين دهيم، ولي عدهاي ميمانند كه درد دارند. اگر اين فرد فكر ميكند طب سوزني در او اثر دارد، برود انجام دهد. از نظر روحي رواني به او كمك ميكند و هيچ بحثي در آن نيست.
ماساژ درماني هم در واقع همان فيزيوتراپي است، ماهيچهاي كه به اسپاسم رفته، روي آن كار ميشود و اسپاسم از بين ميرود. بقيه فيزيوتراپي اين است كه به فرد ورزشهايي بدهند كه عضلات قوي شوند، ولی در مورد اسپاسم بدون شک نقش دارد.
براي پيشگيري از كمردرد شما چه راهكاري را توصيه ميكنيد؟
افراد در هر سني كه هستند براي اينكه استرس زيادي به كمر وارد نشود، به صورت خمیده جسم سنگين بلند نكنند، شیء را بغـ*ـل کرده و با پا بلند شوند و از عضلات قوي پا استفاده كنند.
براي افراد مسن هم راهپيمايي در سطح صاف و شنا را توصيه میکنم، البته نه اینکه برای آب درمانی بروند و فقط درجکوزی بنشیند. اگر شنا بلد نیستند ازکسانی که آنجا هستند، بخواهند به آنها شنا یاد دهند تا عضلاتشان را تقویت کنند.
هشدارهاي كمردرد چيست؟
به نظر من، کسانی که كمردردهاي كوچك دارند بايد يك بررسي از ستون فقرات داشته باشند که شامل گرفتن يك عكس ساده است بعد اگر لازم شد ام آر آي. مریض که به مطب من میآید، میبینم در یک سال سه بار ام آر آی انجام داده است. ام آر آی درمان نیست، ام آرآی تشخیص است. حتي اگر مریض ديسك داشته باشد، ام آرآی يك بار لازم است آنهم با توصيه پزشك كه دقيقاً بنويسد مريض چه نوع بيماريای دارد.