بوشهر عمارت امیریه

[کوثر فیض بخش]

عمارت امیریه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مختصات:

۲۸.۹۲۲۰۴۱°شمالی ۵۰.۸۳۳۰۹۲°شرقی

عمارت امیریه
نام عمارت امیریه
کشور

ایران
استان استان بوشهر
شهرستان بوشهر
اطلاعات اثر
کاربری عمارت
دیرینگی دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت ۲۳۱۹
تاریخ ثبت ملی ۱۹ اردیبهشت ۱۳۷۸
عمارت امیریه مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، خیابان ساحلی، پارک خلیج فارس، محله کوتی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]

محتویات
[ویرایش][/paste:font]
این عمارت، واقع در بخش مرکزی شهرستان بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.

در سال ۱۳۷۶ خ. به پیشنهاد اداره میراث فرهنگی و بنیاد ایران‌شناسی، عمارت امیریه به موزه مردم شناسی بوشهر تبدیل شد.عبدالکریم مشایخی در مقالهٔ خود به مناسبت افتتاح موزه مردم شناسی بوشهر (عمارت امیریه) در سال ۱۳۷۸ خ. می‌نویسد: «یکی از زیباترین بناهای تاریخی بوشهر، عمارت امیریه می‌باشد که در سال ۱۳۱۷ ه‍.ق به همت احمد خان دریابیگی حکمران کل بنادر و جزایر خلیج فارس احداث گردید. این عمارت، دارالحکومه بوشهر بوده که بعد از تخریب بنای «چهاربرج» که امروزه اداره گمرک بوشهر در آنجا مستقر است، زمین آن از تاجر بوشهری به نام جمشیدیان خریداری شده و تا سال ۱۳۱۹ ه‍.ق تکمیل گردیده‌است.»[۲]

سدیدالسلطنه کبابی درباره موقعیت جغرافیایی این عمارت می‌نویسد: «مغرب آن محله‌ای نیست و دریاست و مشرق آن محله عرب‌ها و شمال محله یهودی‌ها و جنوب محله کوتی است»[۳]

در مورد ساختار و هنر به کار رفته در این عمارت آمده‌است: «عمده مصالح تشکیل دهنده این بنا سنگ‌های مرجانی، گچ و چوب ساج می‌باشد که به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به دلیل نزدیکی به دریا و موریانه نخست اطراف ستونها را با بند کمال (کنبال) که از الیاف درخت نارگیل درست می‌شود می‌پیچانده‌اند و سپس روی پوست مزبور با گچ تزئین داده‌اند.»[۲]

برخی به اشتباه ساخت عمارت امیریه را به سید حسین بلدیه نسبت می‌دهند[۴] در حالیکه سید حسین بلدیه در زمان رضاشاه شهردار بوشهر بوده‌است و ساختمان عمارت امیریه در سال ۱۳۱۹ ق یعنی ۲۵ سال قبل از پادشاهی رضاشاه به پایان رسیده‌است. در این مورد آمده‌است: «عمارت امیریه در اوایل حکومت رضاشاه به عنوان ساختمان بلدیه (شهرداری) منظور گردید، و شهردار وقت بوشهر سید حسین سعادت که به سید حسین بلدیه مشهور شده، در آن انجام وظیفه می‌کرد.»[۲]

این بنا از دو طبقه تشکیل شده‌است. در جلو ساختمان ایوانی بزرگ وجود دارد که دارای دو درگاه ورودی است و در طبقه بالا بالکنی با جنس چوب است. وسط دو درگاه ورودی از داخل ساختمان اتاق بزرگ در دو طبقه درست شده‌است که احتمالاً برای پذیرایی یا کنفرانس بوده و دارای چشم‌اندازی زیبا به بیرون و منظره دریا می‌باشد. ساختمان دارای حیاط مرکزی و تمامی اتاق‌ها دورتادور واقع شده‌اند که در هر طبقه ده اتاق وجود دارد. در گوشه خاوری راه پله‌ای برای رفتن به پشت بام ساخته شده‌است. جنس درها و پنجره‌ها از چوب ساج بوده و حفاظ آن‌ها در جلو می‌باشد. درها دو لنگه و دارای نقش و نگار هستند. ورودی عمارت دارای چشم‌اندازی بسیار زیباست و پوشش سقف از چوب صندل یا چندل است (نوعی چوب مخصوص که از هندوستان و مومباسا می‌آورده‌اند). ستونها جلو ساختمان نیز از جنس چوب ساج است. در جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت (به دلیل نزدیکی به دریا) و موریانه نخست اطراف ستون‌ها را با بند کنبال یا «کومبار» که از پوست درخت نارگیل درست می‌شود پیچانده و سپس روی آن را با گچ تزیین کرده‌اند. چوب‌های کنده کاری به کار رفته در طارمه و نقوش در و پنجره‌ها، گچبری سردرها، کنده کاری و گوه‌های برنجی به کار رفته در درگاه ورودی از عوامل تزیینی بنا هستند. این بنا هم اکنون موزه مردم‌شناسی است. ساختمان توسط شهرداری بوشهر در سال ۱۳۷۸ مرمت و تعمیر شده‌است.[۵]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مقاله‌های مرتبط:

• حقایق جالب در مورد بوشهر
• راهنمای سفر به بوشهر

«عمارت دهدشتی بوشهر» در خیابان انقلاب و در ضلع شمال غربی مسجد امام و پشت بانک مسکن شعبه مرکزی قرار دارد، این بنا در بافت قدیم در محله کوتی شهر بوشهر قرار دارد. این بنا در دوره قاجاریه توسط حاج غلامحسین دهدشتی که تاجر روغن بود، احداث شد و به «عمارت دهدشتی» یا عمارت روغنی مشهور شده‌ است.


اسناد تجاری زیادی در این خانه تاریخی پیدا شده که هم‌اکنون طبقه‌بندی شده و در سازمان میراث فرهنگی نگهداری می‌شوند.


بعضی از اسناد به خط برجسته سیاق است و قدمت برخی از تمبرهای اسناد به ۲۰۰ سال پیش می‌رسد. این تمبرها مربوط به کشورهای بریتانیا،هندوستان، آلمان و نیز تمبرهای عصر قاجاری است. این ساختمان به لحاظ معماری از اهمیت فوق‌العاده خاصی برخوردار است و چهار طبقه دارد. اکثر ساختمان‌های بافت قدیم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت‌شماری سه طبقه بوده‌اند.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
عمده مصالح تشکیل‌دهنده این بنا را گچ، سنگ‌های مرجانی، آهک، چوب ساج و (صندل) چندل تشکیل می‌دهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذیرایی با رنگ روغن نقاشی شده که برگرفته شده از نقاشی اروپایی است.

تزیینات و گچ‌بری بسیار زیبایی در داخل اتاق‌ها و سیستم در و پنجره‌ها به کار گرفته شده است که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. تزئیناتی از گره چینی هلالی‌ها، درها تا کنده‌کاری روی اتاق‌ها و پنجره‌های دیواری و شیشه‌هایی رنگی، باعث تلطیف نور و زیبایی ساختمان شده‌اند.


ساختمان دارای چند ارسی زیبا با گره چینی و شیشه‌های رنگی است. عمارت دهدشتی کاربری تجاری و مسکونی داشته و اکنون نیز ممکن است به صورت موزه فرهنگ مورد استفاده قرار گیرد. این بنا از سال ۱۳۷۷ توسط میراث فرهنگی بوشهر مرمت شده است.

از جمله اقدامات مرمتی انجام شده در این بنا می‌توان به شمع‌گذاری قسمت‌های در حال تخریب‚ تعمیر پشت‌بام و بازسازی و مرمت قسمت‌های فروریخته از جمله استحکام‌بخشی بنا، مرمت بخش جنوبی، سامان‌دهی بخش فوقانی، بازسازی ضلع جنوب شرقی اشاره کرد.

[/HIDE-THANKS]