ماموریت آپولو؛ آغازی پرشور، پایانی سرد

  • شروع کننده موضوع آیدا.ف
  • بازدیدها 147
  • پاسخ ها 0
  • تاریخ شروع

آیدا.ف

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2017/02/07
ارسالی ها
5,830
امتیاز واکنش
35,457
امتیاز
1,120
سن
20
ساعت ۷ و ۲۵ دقیقه روز بیست و نهم آذر ۱۳۵۱ با فرود آپولو ـ ۱۷ در ۳۰۰ کیلومتری شرق پاگوپاگو در اقیانوس اطلس, پرونده طرحی بسته شد که در زمان خودش ۲۴ میلیارد دلار برای مردم آمریکا خرج برداشت طرح آپولو مستقل بر پرواز ۲۰ سفینه آپولو بود و قرار بود آپولو ـ ۲۰ برگ آخر این ماموریت بزرگ باشد

ساعت ۷ و ۲۵ دقیقه روز بیست و نهم آذر ۱۳۵۱ با فرود آپولو ـ ۱۷ در ۳۰۰ کیلومتری شرق پاگوپاگو در اقیانوس اطلس، پرونده طرحی بسته شد که در زمان خودش ۲۴ میلیارد دلار برای مردم آمریکا خرج برداشت. طرح آپولو مستقل بر پرواز ۲۰ سفینه آپولو بود و قرار بود آپولو ـ ۲۰ برگ آخر این ماموریت بزرگ باشد.


هنوز برای بسیاری این سوال وجود دارد که چرا آمریکایی ها پذیرفتند چنین هزینه ای را قبول کنند و چرا پس از این همه خرج، براحتی پرونده سفر به ماه را تمام نشده بستند و از پرتاب سه آپولوی باقیمانده چشم پوشیدند، پرونده ای که دیگر باز نشد و برای کسانی که از عمق ماجرا خبر ندارند شک و شبه هایی را به وجود آورد که آیا این طرح اصلا اجرا شد یا تنها هنرنمایی چند فضانورد خیالی جلوی دوربین های فیلمبرداری در یک استودیوی فیلمسازی بوده است.


برای پی بردن به واقعیت و دلیل اصلی اجرای طرح آپولو باید به سال ها قبل بازگشت. روز سیزده مهر ۱۳۳۶ خبرگزاری رسمی شوروی با پخش اطلاعیه ای، سیاستمداران آمریکایی را از خواب خرگوشی بیدار کرد: نخستین ماه مصنوعی (ماهواره) ساخته دست بشر توسط کارشناسان اتحاد شوروی در مدار قرار گرفت.


این خبر به قدری غیرمترقبه بود که آیزنهاور، رئیس جمهور آمریکا در مرحله اول آن را یک شوخی خواند، اما صدای بیب بیب فرستنده رادیویی اسپوتنیک ـ ۱ نشان داد ماهواره روس ها از روی آمریکا در حال عبور است و آمریکا دیگر نمی تواند خود را به عنوان نخستین کشور صاحب قدرت صنعتی به نمایش گذارد. شوروی با قدرت، اما به شکلی اسرار آمیز به فضا وارد شد و پرنده مرموزش بال های خود را بالای آسمان آمریکا باز کرده بود. هیچ کس نمی دانست او در کجا پرواز می کند و در نوک چنگال هایش چه چیزی قرار دارد.


آمریکا همچون کشتی تایتانیک در اقیانوس تاریک فضا در وحشت کوه یخ به سر می برد و هر لحظه ممکن بود ضربه ای دریافت کند؛ اسپوتنیک ۲، ۱۰، ۲۰ و... .


مسابقه ای بین دو کشور در گرفته بود و هر دو طرف، کاری شبانه روزی و بدون توقف را پیش رو داشتند تا نشان دهند از دیگری برتر هستند، اما سردمداران آمریکا با وجود سراسیمگی و ناامیدی مردم، چندان تحرکی از خود نشان نمی دادند. دولتمردان از ـ ناسا ـ سازمان فضایی نوپای آمریکا حمایت کافی نمی کردند. در نخستین سال، ناسا تقاضای ۲۳ میلیون دلار بودجه داشت، اما تنها یک میلیون به این سازمان اختصاص یافت. ناسا بار دوم ۷۱ میلیون دلار تقاضا کرد و آیزنهاور تنها ۲۹.۵ میلیون دلار از کنگره آمریکا بودجه خواست. مدتی بعد وقتی موشک ردستون در حضور مقامات بلندپایه نتوانست پرواز کند و در برکه های کاناورال سقوط کرد ناسا وضع خراب تری پیدا کرد و این شبهه پیش آمد که اصولا توان رقابت وجود ندارد.


● ورود آمریکا به عصر فضانوردی


در انتخابات ریاست جمهوری آذر ۱۳۳۹ وقتی کندی از حزب دموکرات به پیروزی رسید، اوضاع پیچیده تر شد. رئیس ناسا از مقامش برکنار گردید. مقامات دیگر ناسا هم در معرض همین خطر قرار گرفتند. حتی صحبت اخراج ورنر فون براون بر سر زبان ها افتاد. هیچ کس دیگر در ناسا با دلگرمی کار نمی کرد. در چنین شرایطی، پرواز گاگارین در بیست و دوم فروردین ۱۳۴۰ روحیه حسادت و رقابت را دوباره به کالبد نیمه جان ناسا دمید و باعث شد این سازمان عریض و طویل و بی مصرف (در آن زمان) حرکتی به خود بدهد. نخستین سفینه مرکوری در روز پانزدهم اردیبهشت ۱۳۴۰ به سرنشینی آلن شپارد به فضا پرتاب شد. پرواز غیرمداری آلن شپارد گرچه در برابر پرواز ۱۰۸ دقیقه ای گاگارین کار مهمی به شمار نمی رفت، اما همین سفر ۱۵ دقیقه ای برای آمریکاییان جشن بزرگی بود و همه را به خیابان کشاند، زیرا نشان داد آمریکا به عصر فضانوردی وارد شده است. عکس العمل رئیس جمهور جدید بر هیجان مردم افزود. هنوز میزهای جشن را برنچیده بودند و خیابان های شهرهای آمریکا را تمیز نکرده بودند که جان کندی سی و پنجمین رئیس جمهور آمریکا درباره طرح سفر به ماه سخنرانی و آن را به عنوان یک هدف ملی اعلام کرد: زمان کار بزرگ فرا رسیده است. زمانی که مردم ما باید رهبری در فضا را به دست بگیرد. این کلید زندگی آینده ما در زمین است. روس ها به دلیل موتورهای موشکی قوی تا چندی دیگر در مسابقه پیروز می شوند. این باید کوشش های ما را افزایش دهد. نگاه سراسر جهان به ماست، اما موفقیت فضانورد شپارد نشان داد نهراسیدن از خطر باعث صعود و تقویت موقعیت ما می شود. مطمئن هستم ملت ما می تواند فرستادن انسان به ماه و بازگشت او به سلامت را انجام دهد. هیچ طرح فضایی در این زمان برای بشریت همچون این طرح نمی تواند اهمیت داشته باشد.

نکته: ناسا با توجه به درخواست عده ای از مردم سرانجام به این نتیجه رسید که سه پرواز نهایی آپولو را لغو کند و برنامه ای که با شور و هیجانی ملی آغاز شد، با سردی و بی علاقگی مردم به پایان رسید




به دنبال آن، رئیس ناسا دو ماه در جلسات شبانه روزی مجبور بود مثل اسرا درباره تضمین اجرای برنامه سفر به ماه جواب پس دهد و ثابت کند ناسا می خواهد و مهم تر از آن می تواند سفینه و موشکی بسازد که به ماه برود، اما برای این کار به بودجه و زمان نیاز دارد. آیا امکان انجام آن تا سال ۱۳۴۹ وجود داشت و چه بهایی برای آن باید هزینه می شد؟ محاسبات نشان می داد بین ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار برای انجام این طرح لازم است، یعنی بیش از قیمت همه ناوهای هواپیمابر و زیردریایی های آن زمان.


تصمیم کندی را می توان دعوت استراتژیک نامید. این ایده ای ملی، گستاخانه و بزرگ به شمار می رفت که در برابر پیروزی های فضایی پی در پی روس ها و حرف ها و رفتار تحقیرآمیز خروشچف رهبر وقت شوروی به ملت آمریکا آرامش بخشید. دیگر لازم نبود آمریکایی ها نیمه شب با هراس این که روس ها چه ماهواره ای پرتاب کرده اند از خواب بپرند.


یک نکته مشخص بود و آن این که قول کندی برای او مشکلی به وجود نمی آورد و تنها موقعیتش با این طرح قوی تر می شد، زیرا دو دوره ریاست جمهور کندی، قبل از آخر دهه تمام می شد، اما این تعهد، بار سنگینی بر گردن مسئولان ناسا بود و دردسر بزرگی برای آنها درست شد. ناسا برای انجام چنین طرحی به موشک و سفینه های فضایی قوی تری نیاز داشت.


● ناسا در رقابت با روس ها


برای انجام طرح آپولو، به موشک نیرومندی نیاز بود که ساترن ـ ۵ نام گرفت. ساخت موشک عظیم ساترن ـ ۵ تحت ریاست ورنرفون براون انجام می شد. او و همکارانش کسانی بودند که در جریان جنگ جهانی دوم موشک های آلمانی را در پینه مونده درست می کردند و الان در آمریکا در مرکز مارشال فعالیت داشتند. همین آلمانی ها پرتاب اولین ماهواره آمریکایی و پروازهای شپارد و گریسام را صورت دادند. برای رسیدن به موشک ساترن ـ ۵ طبیعتا نیاز بود آنها، نخست گام های کوچک تری برداشته و تجربه های لازم را به دست آورند. آنها ساخت موشک های ضعیف تری از نسل ساترن را آغاز کردند. در ششم آبان ۱۳۴۰ نخستین موشک ساترن ـ ۱ پرتاب شد که از موشک های به کار گرفته شده توسط روس ها برای پرتاب های سرنشین دار نیرومندتر بود. به این ترتیب نخستین گام برای اجرای آپولو برداشته شد. تنها آزمایش ساترن کافی نبود. رقیب هر روز برگ تازه ای رو می کرد و باعث بی اعتمادی بیشتر مردم به توانایی های ناسا می شد. پرواز دسته جمعی وستک ـ ۳ و ۴ و پرتاب نخستین زن به فضا از موارد دیگری بود که در رسانه های همگانی انعکاس وسیعی پیدا کرد.


در این زمان، گرچه مسئولان ناسا تلاش داشتند با تبلیغ روی برنامه آپولو تا حدودی به مردم روحیه بدهند، اما برای به دست آوردن تجربه های عملی لازم برای سفر به ماه به برخی عملیات مانند ردیابی، الحاق دو ناو، راهپیمایی در فضا، مدت پروازی برابر با زمان برای سفر به ماه و برگشت به زمین نیاز بود، اما با پرواز های کوتاه و پرایراد مرکوری، ناسا نمی تواند بلافاصله سفینه های آپولو را به کار بگیرد و برای به دست آوردن این تجربه با تغییراتی در ناو مرکوری، سفینه جدیدی طراحی و ساختند که جمینی نام گرفت و می توانست دو نفر را به فضا ببرد. اما قبل از آن که ناسا بتواند با به کارگیری جمینی، خودی نشان دهد، روس ها سفینه واسخد را وارد بازی کردند که اولین فروند آن سه نفر را به مدار برد و در جریان پرواز دومین واسخد، یک فضانورد روس، دست به راهپیمایی زد. ناسا باز هم رو دست خورد و سرشکسته شد. این شکست های پی در پی باعث شد مردم از طریق رسانه های گروهی فشار بیشتری به مسئولان بیاورند و آنها برای جامه عمل پوشاندن به وعده کندی عجله کنند. این سرعت غیرمجاز برای سبقت گرفتن از روس ها مثل همه سبقت های غیرمجاز، خطرناک و حادثه ساز شد.


سه فضانورد آپولو ـ ۱ در جریان یک تمرین به دلیل رعایت نکردن دقیق مسائل امنیتی و عجله در ساخت ناو، بر اثر آتش سوزی در سفینه آپولو کشته شدند. پیامد این حادثه، چند پرواز بدون سرنشین بود که برای آزمایش و کسب اعتماد بیشتر انجام شد. در مهر ماه ۱۳۴۷ نخستین ماموریت سرنشین دار سفینه آپولو در سفینه ای به نام آپولو ـ ۷ صورت گرفت و متعاقب آن سرنشینان آپولو ـ ۸ با ناو مشابهی در دسامبر همان سال به دیدار ماه رفتند و کریسمس را در مدار این کره گذراندند. فضانوردان آپولو ـ ۹ سخت افزار ها و روش های مورد نیاز برای فرود در ماه را در مدار زمین آزمایش کردند. سرنشینان آپولو ـ ۱۰ این کار را در مدار ماه انجام دادند و بالاخره زمان انجام تعهد کندی رسید و در سی ام تیر ۱۳۴۸ نخستین انسان بر ماه گام نهاد. با انجام این پرواز، آمریکا توانست مقام بالایی در جهان کسب کند و خود را به عنوان قدرت برتر فضایی به همه بشناساند. پرواز های بعدی به ماه به استثنای آپولو ـ ۱۳ که با نقص فنی همراه بود و فضانوردان با خطر مرگ مواجه شدند، چندان جذابیتی نیافت به طوری که اواخر کار عده ای از مردم خواستار پایان دادن به این طرح سنگین شدند. ناسا سرانجام به این نتیجه رسید که سه پرواز نهایی آپولو را لغو کند و برنامه ای که با شور و هیجانی ملی آغاز شد، با سردی و بی علاقگی مردم به پایان رسید.

سیروس برزو
 

برخی موضوعات مشابه

بالا