معرفی بلاش دوم تا پنجم

[Elka Shine]

بلاش دوم (اشک بیست و ششم)
هنوز هم در دوره تاریک تاریخ اشکانیان قرار داریم، که ناشی از صلح میان ایران و روم پس از تراجان و سکوت مورخان رومی است. تنها به کمک سکه‌هایی که از بلاش دوم برجای‌مانده است، می‌توان از ۱۳۰-۱۴۹ میلادی به نشانه‌هایی از او برخورد. خسرو احتمالاً تا سال ۱۲۸ هم‌زمان با بلاش دوم حکومت می‌کرده است. جز این، می‌دانیم که در سال ۱۳۳ میلادی آلبانها به تحـریـ*ک فراسمن، شاه گرجستان به ماد کوچک و ارمنستان حمله کرده و پس از دریافت رشوه بازگشته‌اند. بلاش که فراسمن را دست‌نشانده روم می‌دانست با اعزام سفیری به نزد هادریان، امپراتور روم، از فراسمن شکایت کرد، اما طرفی نبست.

بلاش دوم یک‌بار دیگر با تخت‌نشینی آنتونینوس، امپراتور جدید روم، با فرستادن هیئتی به روم تقاضای پس فرستادن تخت زرین ایران را کرد و بابی اعتنایی اپراتور روبه‌رو شد . این دو رویداد نیز از سستی حکومت روبه‌زوال اشکانیان خبر می‌دهند.

سکه با طرحی از بلاش دوم

 

[Elka Shine]

بلاش چهارم (۱۹۰ یا ۱۹۱-۲۰۹ میلادی) به گمان پسر بلاش سوم بود. تخت‌نشینی بلاش چهارم هم‌زمان بود با آشفتگی‌های ناشی از کشته شدن پیاپی دو امپراتور روم، کمودوس در سال ۱۹۲ و پرتیناکس در ۱۹۳ میلادی. رقابت بر سر جانشینی امپراتور در میان مدعیان فراوان، حتی در بخش آسیایی امپراتوری و همسایگی ایران به‌خوبی پیدا بود. یکی از این مدعیان نیگر در سوریه بود که مورد تأیید حکومت‌های محلی پیرامون و دولت اشکانی نیز بود. بی‌گمان اگر قدرت خاندان اشکانی به ضعیف‌ترین نقطه خود نرسیده بود، این زمان می‌توانست طلیعه‌ای دوباره باشد در تاریخ این خاندان.

سرانجام سپتیموس سوروس به امپراتوری رسید. اینک چون مردم آن‌سوی فرات که در امپراتوری نیگر رهایی خود از یوغ رومیان را می‌دیدند ناآرامی‌هایی از خود نشان می‌دادند، ناگزیر سوروس در سال ۱۹۵ راهی شرق شد. او توانست بار دیگر متصرفات ازدست‌رفته رومیان را، بی‌آنکه عکس‌العمل ویژه‌ای از طرف بلاش دیده شود، به چنگ آورد و خشم خود را به امیرنشین‌های آسیای مقدم که از آشفتگی درروم بهره‌برداری کرده بودند نشان دهد. اما او پیش از به پایان رساندن کار، برای مقابله با کلاودیوس البینوس، مدعی تازه امپراتوری و به‌منظور از میان دربردن غنائم به روم بازگشت؟

بلاش چهارم

 

[Elka Shine]

بلاش بلافاصله پس از بازگشت سوروس به روم بر رومیان تاخت و آدیابنه را تسخیر کرد. او سپس از دجله گذشت و رومیان را از بین‌النهرین بیرون راند. تنها نصیبین به فرماندهی لائتوس سردار رومی در برایر سپاه بلاش پایداری کرد. درنتیجه بار دیگر در سال ۱۹۷ میلادی سوروس ناگزیر از لشکرکشی به آسیا شد. او در این سفر یکی از برادران بلاش را هم که لابد مدعی سلطنت بود و درروم می‌زیست همراه خود آورده بود. ظاهراً سوروس پیش از اینکه به‌سوی آسیا حرکت کند با شاه ارمنستان، که او هم بلاش نامیده می‌شد، از در آشتی واردشده بود. او همچنین با ابگر، شاهک اوسررئنه نیز، که پسران خود را به‌صورت گروگان درروم داشت، تدبیر لازم برای دریافت نیروی کمکی اندیشیده بود. پارت‌ها منتظر رسیدن امپراتور به شرق ننشستند، بلکه به کشور خود بازگشتند.

بابل و سلوکیه در سال ۱۹۸ میلادی به دست رومیان افتاد و سوروس با پیروزی به تیسفون درآمد و بلاش پس از مدتی مقاومت سرانجام با سوارانی اندک متواری شد. تیسفون به‌طور بی‌سابقه‌ای غارت شد. به سپاهیان اجازه دادند که به هر شیوه‌ای می‌خواهند بناهای دولتی و خصوصی را غارت کنند. شمار کشتگان و اسیران با رغم اغراق‌آمیز ۱۰۰ هزار گزارش‌شده است. سپاه روم پس‌ازاین پیروزی خیلی زود دچار قحطی و بیماری شد و تن به بازگشتی تحقیرآمیز داد؟. سوروس چند بار کوشید تا هتره را تصرف کند، اما پس از ۲۵ روز محاصره شهر به سبب نافرمانی سپاهیان خود که شرایط حضور در منطقه برایشان غیرقابل‌تحمل شده بود، با دادن تلفات زیاد ناگزیر از بازگشت شد. اکنون آدیابنه نیز به استقلال خود دست‌یافت.

بااین‌همه، بااینکه با شیوع قحطی در سپاه روم شرایط بسیار مناسبی برای تعقیب سیاه روم فراهم بود، به علت نامعلومی بلاش قادر به انجام کاری قابل‌ذکر علیه دشمن نشد. شاید نشانه‌های فروپاشی فرمانروایی اشکانیان آن‌چنان بارز و دست و پاگیر بوده‌اند که دیگر امیدی به ساماندهی دوباره سپاه ایران نمانده بوده است. پس‌ازاین شکست دیگر از بلاش خبری نداریم. فقط پیداست که او در سال ۲۰۸ یا ۲۰۰ میلادی درگذشته است؟.

 

[Elka Shine]

بلاش پنجم (اشک بیست و نهم)
پسر بلاش چهارم (۲۰۹-۲۲۲ میلادی) هم‌زمان با برادر خود اردوان پنجم آخرین شاهنشاه اشکانی بر گوشه‌ای از ایران حکومت می‌کرد. پس از درگذشت بلاش چهارم پسران او اردوان و بلاش هر دو مدعی سلطنت شدند. از قراین چنین پیداست که بلاش در شرق و اردوان در غرب سلطنت کرده است و از سکه‌های به‌دست‌آمده از این دو برادر چنین برمی‌آید که هر دو تا پایان کار سلسله اشکانیان بر سر قدرت بوده‌اند، اما از روابط آنان با یکدیگر خبری در دست نیست. چون دولت روم تخت‌نشینی بلاش را در سال ۲۱۵ به او تبریک گفته است پیداست که در آغاز کار نقش بلاش مهم‌تر از اردوان بوده است. اما از این تاریخ به بعد مخاطب کاراکالا امپراتور روم فقط اردوان است. از پایان کار بلاش پنجم نیز اطلاعی در دست نیست.

سکهٔ بلاش پنجم (۱۹۲ – ۲۰۷م)؛ پشت سکه، شاه بر تخت نشسته در حال ستاندن حلقهٔ شهریاری از توخه