مرکزی معرفی شهر دلیجان

[F.sh.76]

شهرستان دلیجان در منتهی الیه جنوب شرق استان واقع گردیده است. این شهرستان از شمال به قم از جنوب با شاهین شهر (استان اصفهان) از شرق با کاشان و از غرب با شهرستان محلات مجاورت دارد. مساحت آن 2141 کیلومتر مربع و مرکز آن شهر دلیجان در ارتفاع 1530 متری از سطح دریا قرار گرفته است. فاصلة شهرستان دلیجان تا اراک (مرکز استان) ــ125ـ کیلومتر می باشد .
شهرستان دلیجان دارای 2 شهر دلیجان و نراق، 1 بخش و 4 دهستان به مرکزیت شهر دلیجان می باشد . جمعیت شهرستان در سال 1375 برابر 40761 نفر بوده است از این تعداد 60 درصد در مناطق شهری (دلیجان و نراق) ساکن بوده اند .
دلیجان دارای زمستان سرد و تابستان نسبتاً گرم است. هرچند در شمال شرقی و در منطقة جاسب در فصل تابستان آب و هوای معتدل، دارد. گرمترین ماه خرداد و سردترین ماه بهمن است. میزان بارندگی متوسط شهرستان عموماً 250 میلی متر و میانگین دمای حداقل سالانه 5 درجه و میانگین دما حداکثر سالانه 257 درجه سانتی گراد است. به طور کلی شهرستان دلیجان قلمروی با آب و هوای نیمه خشک دامنه است.
رودخانه های قمرود و شور با سرشاخه های خود (ازنا و کال ها بند) از نقاط این شهرستان سرچشمه می گیرد . قسمت عمده شهرستان را نقاط هموار و دشت تشکیل می دهند که عموماً بین 1000 تا 1500 متر ارتفاع دارند. کم ارتفاع ترین ناحیه شهرستان را حوضة آبریز رودخانة قمرود تشکیل می دهد . ارتفاعات منطقه در قسمت های شرقی بوده که حداکثر ارتفاع در شمال شرقی در شهرستان با 3330 متر قرار دارد.
در رابـ ـطه با موقعیت اقتصاد شهرستان دلیجان باید گفت : دلیجان در مسیر محور اصلی تهران، قم، اصفهان و استانهای جنوبی کشور قرار دارد و در حقیقت پل ارتباطی بین استانها به شمار می رود . و در گذشته نیز در مسیرها کاروانسرهایی برای کاروانیان مهیا شده بود. به خاطر شاهراه بودن و در مسیر قرار گرفتن جاده ترانزیتی دلیجان، باعث رونق اقتصادی اهالی و بهتر بودن وضع معیشتی دلیجان گردیده است.
از مشاغل رایج در این شهرستان می توان به کشاورزی- دامداری- قالیبافی- نجاری- آهنگری اشاره کرد. در منطقه ای از دلیجان به نام (رز) زنبور داری و تولید عسل فعالیت عمدة اهالی محسوب می شود ، ولی بیشترین فعالیتهای اداری و خدماتی، گندم و جو و غلات و حبوبات است.
فعالیتهای اداری و خدماتی، کار در معادن و بخش صنایع و کارخانجات، کسب و پیشه، تجارت …… از جمله مشاغلی هستند که در این شهرستان مشاهده می گردد .
برخی مکانهای تاریخی و باستانی شهرستان دلیجان :

در گذشته برخی از روستاها و توابع شهرستان دلیجان قدومت بیشتری نسبت به شهر دلیجان داشته اند . بنا اکثر روستاهای و توابع این شهرستان را منتسب به اردشیر ساسانی یا شاهان دیگر این سلسله منسوب می دانند . یکی از نکات قابل توجه که را اسلام را در شهرستان دلیجان وجود بقعه ها و مکان های مذهبی و سادات فراوان در این منطقه است.
کاروانسرای شاه عباسی – قلعه – قلعه گبری – کوزة آجرپزی- قلعة کیخسرو- میل نراق – درخت علی زینل – سد زمان سلجوقیان- زیارتگاه بابا پیر- مسجد جامع – قلعه ورکانی ها _ میدان قلعه آجری- امجد بزرک (مسجد التبی)- بازار شمس السلطنه در نراق- مسجد جامع نراق – امامزاده شاه سلیمان- امام زاده یحیی- کاروانساری- نخل چوبی- آسیابهای آبی- امامزاده بی بی زبیده (زبیده خاتون) و … .
جغرافیای سیـاس*ـی:
شهرستان دلیجان که به مساحت 25/2141 کیلومتر مربع، یکی از شهرستان های استان مرکزی است که در مسیر جاده اصلی کشور از مرکز به جنوب و فاصله قم- اصفهان قرار گرفته است، این شهر از شمال به فاصله 80 کیلومتری به قم و از جنوب به فاصله 180 کیلومتری به اصفهان منتهی می گردد. از شمال غرب در 50کیلومتری آن اراک ( مرکز استان ) و از جنوب غرب به فاصله 25 کیلومتری محلات قرار دارد و از سمت شرق ( 70 کیلومتری ) کاشان، حدود و ثغور منطقه را تشکیل می دهد. شهرستان دلیجان دارای دو شهر 1 بخش، 4 دهستان می باشد که بخش مرکزی شامل 4 دهستان به اسامی ، دهستان جاسب (با 7 روستا)، دهستان دو دهک ( با 19 روستا ) دهستان مشهرد اردهال ( با 12 روستا ) و دهستان هستیجان ( با 17 روستا ) است. شهرستان دلیجان در سال 1320 شمسی به صورت بخش و سپس در سال 1358 شمسی به صورت شهرستان درآمده است.
جغرافیای طبیعی:
ناهمواریها و عوارض مهم طبیعی شهرستان دلیجان عبارتند از :
کوه دره دندونه، کوه آله شکنه، کوه مراد ، کوه سخت حصار، کوه بنخواب ، کوه گرگو، کوه تخت نراق، کوه ولجیا، کوه ال، کوه رزبیده، کوه سیاتیر، کوه قبله، کوه آبکرم، کوه لاشدر و کوه تخت امام ولی.
پوشش گیاهی :
پوشش گیاهی شهرستان دلیجان دارای تنوع بسیار خوبی بوده و گیاهان خودروی زیادی به واسطه اقلیم خاص این شهرستان می رویند که اهم آنها عبارتند از:
تیغال7 گزنه، گز، گون، چای صحرایی، زیره، زیر بیابانی، باریج، نخود صحرایی، سولمه ، خارشتر، زنجیر خوار، بادیون، بالنگ، درمبه، زوال، زرشک آبی ، خر و شیراوره.
جغرافیای اقلیمی:

دلیجان بین 30/50 درجه طول شرقی و 45/33-4/30 درجه عرض شمالی واقع و منطقه ای است صحرائی و نیمه صحرائی و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد 1530 متر است. این شهر در زمینی هموار واقع شده و رشته کوههایی در سمت مشرق گستره ای از هستیجان و رباط ترک تا قالهر در جنوب و شرق و از آن جا تا گردنه نراق در مشرق را در بر گرفته است و به هنگام بارندگی بویژه رگبارهای بهاری و تابستانی و گاهی بارش باران درزمستان بر روی برفها خطر پیدایش سیل را به همراه داشته و سیلاب تمامی منطقه را در بر می گرفته است ولی در مجموع ایت منطقه دارای آب و هوای خشک و اصولا" کم بارندگی بوده و تابستن های گرم و زمستان های خیلی سرد دارد وبعلت مسطح بودن در معرض وزش بادهای موسمی و غیر موسمی بنجو قابل در ایام سال بویژه در اوایل پاییز و اواخر زمستان و اوائل بهار می باشد باد عمدتا" توام با گرد و غبار و بصورت توفان های شدید در وزش است.

شرایط اجتماعی :
شهر دلیجان از نظر راههای ارتباطی، گلوگاه استان های تهران ، اصفهان، لرستان ، فارس و کرمان محسوب می گردد و در حقیقت پل ارتباطی بین استان ها می باشد جمعیت آن طبق آخرین سرشماری موجود (1370 ) 38561 نفر ( 19962 نفر مرد و 18689 نفر زن ) با نسبت جنـ*ـسی 81/106 در صد بوده است، که از این تعداد 23467 نفر در نقاط شهری و 15184 نفر در نقاط روستائی زندگی می کرده اند . ضریب رشد سالانه جمعیت در طی سالهای 70-65 برابر با 71/2 درصد بوده است . جمعیت شهر دلیجان ( مرکز شهرستان ) از ابتدا با توجه به موقعیت جغرافیایی آن دائما" در حال رشد و افزایش بوده است و بعد از انقلاب اسلامی با تبدیل شدن بخش دلیجان به شهرستان مقدمه توسعه این شهر با مهاجرت از سایر شهرستان ها و روستاهای اطراف آغاز شد و با وجود مراکز اشتغال زا، مثل کارخانه ها، کارگاهها، کوره پز خانه ها و سایر محیط های کارگزی کسب و تولید جذب، مهاجرین افزایش یافته بطوری که جمعیت را می توان استعدادعا و پذیرش منطقه از نظر وجود زمین مسطح، آب وهوا ، برخورد مناسب با مهاجرین و افراد غریب موقعیت جغرافیایی و جاده ای ذکر نمود. ضمنا" مهاجرت از روستاها و کاهش جمعیت روستاها در سال های اخیر به علت مشکلات اقتصادی ، پایین بودن درآمد خانواده ها، بیکاری و تورم موجود بوده است، بیشتر مهاجرت مردم این روستاها به تهران ، کاشان، قم و دلیجان صورت گرفته است
موقعیت معیشتی :
کشاورزی و دامپروری و میزبانی از مسافرین عابر از این گذرگاه و پل ارتباطی پایه های اقتصاد این شهرستان تشکیل می دهد.

 

[مهربانوی ایرانی]

معرفی شهر دلیجان
دلیجان یکی از شهرستانهای استان مرکزی است و مرکز آن شهر دلیجان است. نراق دیگر شهر آن است. این شهرستاان دارای سوغات و جاذبه های گردشگری متعدد است که برای علاقمندان به گردشگری میتواند جالب باشد.
نام: دلیجان
نام قدیمی: دلیرگان، دلیرجان
وجه تسمیه: گروهی بر این باورند که دلیجان قبل از تسلط اعراب بر ایران شهری آباد به نام دلیرگان بوده است. بعد از تسلط اعراب بر ایرانیان حرف گاف در زبان عرب «ج» تلفظ شده و نام آن از دلیرگان به دلیرجان تغییر یافته است و سپس با کاربرد سنگین تکرار حرف «ر» این حرف از آن حذف و به دلیجان تبدیل شده است.
استان: مرکزی
تاریخچه: از آنجا که دلیجان در مسیر راه‌ های مهم و ارتباطی کشور به ویژه شهرهای بزرگ مرکزی و جنوبی قرار دارد از گذشته ‌های دور دارای اهمیت بوده و یکی از توقفگاه‌ های اصلی و مهم به شمار می ‌رفته است.

منبع:تریپ یار​

 

[مهربانوی ایرانی]

بنا به نوشته‌ های تاریخی، دلیجان سابق شهری بسیار بزرگ با چهار دروازه در چهار طرف بود که به دروازه‌ های قلیان، آتشکده، شاه ولی و کاه گندم معروف بوده ‌اند. گستردگی شهر قدیمی دلیجان را تا نزدیکی خورهه ذکر کرده‌ اند. مجموعه نشانه‌ ها و آثار پیدا شده تاریخی مانند سفال‌ ها، خمره‌ ها و آجرهای بسیار زیبا نشان می ‌دهد که دلیجان شهری بزرگ بوده است. شهر دلیجان در طول تاریخ همیشه در مرکزیت قرار داشته و نزدیکی آن با شهرهای بزرگ و مهم ‌ایران باعث شده که در سده چهارم هجری جزو قم و یکی از مناطق مهم آن دانسته شود، تا آنکه به روزگار عباسیان جزوی از اصفهان می‌ گردد. درآغاز پادشاهی صفویه دلیجان خود حاکم نشین جداگانه‌ای داشته است. در دوران پهلوی اول جزو استان مرکزی سابق (تهران) به مرکزیت شهر تهران و تابع شهر قم بوده است و در سال ۱۳۲۵ از قم جدا گردید و یکی از بخشهای شهرستان محلات شد. در سال ۱۳۵۶ به تابعیت استان مرکزی به مرکزیت اراک درآمد و در سال ۱۳۵۷ بنا بر تصویب شورای انقلاب به شهرستان با مرکزیت شهر دلیجان تبدیل شد و تاکنون جزو استان مرکزی است.​

 

[مهربانوی ایرانی]

تقسیمات کشوری: بر اساس تقسیمات کشوری شهرستان دلیجان دارای دو شهر دلیجان و نراق و یک بخش با نام بخش مرکزی، چهار دهستان و صد آبادی دارای سکنه‌ است که از این تعداد ۲۹ آبادی دارای ۲۰ خانوار و بیشتر هستند.
موقعیت جغرافیایی: شهرستان دلیجان در طول جغرافیایی ۵۰ درجه و ۱۶ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۳ درجه و ۴۲ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۱۸ دقیقه واقع شده است. این شهرستان از شمال به استان قم، از جنوب به استان اصفهان، از شرق به شهرستان کاشان، از غرب به شهرستان محلات محدود بوده و در کنار راههای پیوند دهنده چندین استان کشور قرار گرفته است.
آب و هوا: شهرستان دلیجان در قلمرو آب و هوایی نیمه خشک قرار دارد و مرکز آن یعنی شهر دلیجان دارای زمستانهای سرد و تابستانهای نسبتاً گرم است.
مساحت: ۲۵۰۰ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا: ۱۵۳۰ متر​

 

[مهربانوی ایرانی]

فرهنگ و آداب و رسوم: یکی از مراسم دلیجان مراسم نوروزی هله هله است. این مراسم در ۵۰ روز مانده به عید برگزار می‌ شود. در این مراسم عده‌ای از جوانان دور هم جمع می ‌شوند و کوله ‌ای برداشته و یکی از آنها لباس زنانه می‌ پوشد و دیگری نقش تگه (بز) را بازی کرده و زنگوله به خود می ‌بندد. سپس جوانان در کوچه ‌ها به راه می ‌افتند و با سرو صدا و شادی شعری به این مضمون میخوانند که صد روز به جمع آوری غله باقی‌ است و پنجاه روز مانده تا عید نوروز از راه برسد.
جمعیت: بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان دلیجان در سال ۱۳۹۰ برابر با ۴۸۹۸۶ نفر بوده‌ است.
زبان محلی: مردم دلیجان به زبان فارسی با گویش دلیجانی یا راجی صحبت می‌ کنند. گویش دلیجانی بازمانده زبان باستانی ایران است.
جاذبه های گردشگری: کاروانسرای دودهک، پل شاه عباسی دودهک، غار نخجیر در جاده دلیجان به نراق،​

 

[مهربانوی ایرانی]

آثار تاریخی شهر نراق که شامل بازار، آب انبار، مساجد، بافت تاریخی و امامزاده‌ ها است. غار چال نخجیر از دیدنی ‌های بسیار جالب منطقه است. گوشواره‌ های آهکی که بر روی طاق شکل گرفته، دارای اشکال بی نظیر است. وجود هر دو مسیر آبی و خشک در این غار، امکان پیاده روی و قایق سواری را بصورت توامان فراهم کرده ‌است.
سوغاتی و صنایع دستی: نبات، حلوا، شکری، ارده، جوزقند، زعفران و محصولات کشاورزی از قبیل هندوانه، خیار، خربزه و انار از سوغات این شهرستان هستند. محصولات کشاورزی این شهرستان به علت نوع خاص آب و هوا و خاک زراعی کیفیت بالایی دارند.
غذای محلی: کشک و بادمجان، کله جوش، آبگوشت، یخمی، شفته، شامی، آش رشته، آش دوغ و حلیم
بهترین زمان بازدید: بهار​