سمنان معرفی شهر گرمسار

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مقاله‌ی مرتبط:

• تونل نمکی گرمسار جاذبه ای نفس گیر برای طبیعت گردان

گرمسار غربی‌ترین شهرستان استان سمنان در جوار کویر است. در گرمسار مردمانی با زبان‌های متفاوت در کنار هم زندگی می‌کنند، برخی فارسی زبان و برخی تات‌ زبان هستند؛ همچنین گرمسار را جزیره اقوام نیز می‌نامند، چراکه ۵ قوم مختلف ترک‌ها، لرها، کردها، عرب‌ها و گیلک‌ها در کنار یکدیگر زندگی می‌کند. نام پیشین گرمسار در زمان اشکانیان خواران بوده است، چراکه این منطقه نسبت به مناطق اطرافش در زمینی پست‌تر قرار گرفته است. این درحالی است که امروزه گرمسار یکی از مناطق آباد استان سمنان محسوب می‌شود.

رودخانه حبله‌رود که از رشته کوه‌های البرز مرکزی سرچشمه می‌گیرد و تنها رودخانه دایمی ایران از مرکز ایران تا به شرق است، مناطق اطراف گرمسار را سیراب می‌کند. این منطقه جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی جذابی برای مسافران دارد. از قلعه‌ای با بیش از ۳۵۰۰ سال تا معادن نمک، همگی از دیدنی‌های گرمسار محسوب می‌شوند. از صنایع دستی گرمسار نیز می‌توان به انواع گلیم با طرح‌های سنتی اشاره کرد. این نوع گلیم در میان گردشگران خارجی نیز طرفداران بسیاری دارد. با ما همراه باشید تا با دیدنی‌های این شهر کویری آشنا شوید.

مجموعه سیاهکوه

مجموعه سیاهکوه در ارتفاعات سیاهکوه در دامنه شمالی آن واقع شده است که محلی‌ها به آن قصر می‌گویند. اين مجموعه از قصرهای شاه عباس، عين‌الرشيد و حرمسرا تشكيل شده است.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
کاروانسرای قصر بهرام از مهم‌ترین بناهای سیاهکوه است که در جنوب گرمسار واقع شده است. بنای بیرونی این قصر چهار گوش و دارای چند برج با دو دروازه شمالی و جنوبی است. اطراف این قصر شش برج بنا شده و سر در آن سنگ بزرگ یکپارچه است. درون بنا محوطه بزرگی است که گرداگرد آن ۲۰ اتاق کوچک و یک در بدون روزن با پوشش گچی قرار گرفته‌ است. زمان احداث این کاروانسرا دقیقا مشخص نیست. این بنا در دوران صفویه بازسازی شده است و به همین دلیل به شاه عباسی نیز شهرت دارد.

قصر عین‌الرشید در قسمت ميانی فاصله درياچه نمک و کوير بزرگ قرار دارد. خرابه‌های قصر و باغ امروز پوشيده از خارهای بيابانی است. بنای عین‌الرشید از خارج ۸۶ متر طول و حداکثر ۴۷ متر عرض دارد. در دو طرف ایوان ورودی دو تالار وجود دارد که هریک پنج در به حیاط قصر دارند.

حرمسرا در یک کیلومتری جنوب شرقی قصر شاه عباسی یا قصر بهرام قرار دارد. این بنا در هنگام مسافرت خاندان سلطنتی، حرمسرا و در سایر مواقع محل سکونت شکارچیان سلطنتی بود. آب آشامیدنی این بنا از چشمه‌های واقع در دامنه سیاهکوه تامین می‌شد. به نظر می‌رسد این بنا براثر زلزله ویران شده است.

جاده سنگفرش

جاده سنگفرش، جاده‌ای دست ساخته است که در میان پارک ملی کویر در جنوب گرمسار و حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک قرار دارد. طول آن ۳۵ و عرض آن ۵ کیلومتر است و در مسیر اصفهان به ساری در عهد صفویان ساخته شده است. برای جلوگیری از گزند سیلاب‌ها و زمین‌های گل‌آلود و چسبناک در فصول بارش و عبور سالم کاروان‌ها از میان کویر این جاده احداث شده است. روی این جاده بقایای دو پل سنگی هنوز مشاهده می‌شود. براساس مطالعات تاریخی، این سنگ‌ها به وسیله شتر از کوه‌های سیاهکوه به محل آورده شده است.


[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
کارخانه پنبه

کارخانه پنبه در دو طبقه و پلانی مستطیل شکل از خشت و گل ساخته شده است که برخی آن را با کاروانسرا به دلیل معماری‌ ویژه‌اش اشتباه می‌گیرند. این کارخانه د ضلع غربی میدان معلم قرار دارد.

معادن نمک

۲۷ معدن نمک و تونل نمکی در جاده‌های فرعی گرمسار قرار دارد که درجه خلوص نمک بسیاری از این معادن بالای ۹۸ درصد است. معدن نمک کوهدشت کهن و معدن نمک سالار از زیباترین معادن نمک این منطقه است. قندیل‌های زیبای نمکی در این معادن هرساله گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. استان سمنان از دیر باز به‌عنوان یکی از مناطق تامین‌کننده نمک کشور شناخته شده است.


[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
بنه كوه

بنه کوه در شمال گرمسار به دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی گرمسار به مازندران، از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت ویژه‌ای بوده‌ است. قلعه باستانی استوناوند، ریگ تپه و قلعه گبری از جاذبه‌های این منطقه است. انواع پرندگان و ماهی‌ها در این منطقه و در رودخانه حبله رود زندگی می‌کنند.

قلعه استاناوند ناروهه

قلعه استاناوند ناروهه با قدمت بیش از ۳ هزار سال مربوط به عهد اسماعیلیان در روستای ناروهه واقع شده است. این قلعه در فهرست آثار ملیایران به ثبت رسیده است. برج‌های دیده‌بانی این دژ بر تمامی طول دره و کناره‌های جنوبی رودخانه تا اراضی هموار حاشیه شمالی کویر ناظر است؛ توانایی سازندگان در ساخت این دژ چنان بوده‌ است که مسیر صعب‌العبور آن را با معماری و کاستن و افزودن بر جسم کوه صد چندان کرده‌ است.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
خانه تاریخی باقری‌ها

خانه تاریخی باقری‌ها یا موزه اقوام از یادگاری‌های برجای مانده از عهد قاجار است. این خانه تاریخی در دوطبقه و از خشت خام ساخته شده است. استفاده از آجر های خطایی با بند کشی گچ و خاک منجر به زیبایی بیشتر خانه شده است. هر دو طبقه شبیه به یکدیگر ساخته شده‌اند و طبقه اول پس از ورود به سالن اصلی متشکل از دو اتاق در طرفین سالن است و بعد از گذر از سالن اول برای دسترسی به طبقه دوم بایستی از دو راهرو منتهی به پله عبور کرد. در سال ۱۳۸۹ از این خانه تاریخی در جهت موزه اقوام بهره‌برداری شد که پوشش و زندگی روزمره اقوام مختلف ساکن در شهر گرمسار را معرفی می‌کند.

امامزاده شمس‌الدين و اسماعيل (ع)

امامزاده شمس‌الدين و اسماعيل (ع) در حوالی سه کیلومتری شمال غربی گرمسار قرار دارد. این بنا از خشت و گل در دوران قاجار احداث شده است و مردمان گرمسار اعتقاد بسیاری به این دو امامزاده دارند. دو آرامگاه در کنار هم قرار دارند و به‌وسیله یک دیوار از هم جدا شده‌اند. هر دوآرامگاه یک گنبد دارد که سطح داخلی آن‌ها گچ‌کاری شده است. كل بنا بر پايه مربع مستطيل ساخته شده است كه در قسمت شرقی آن رواق و ايوانی وجود دارد كه ورودی به بقاع امامزادگان را ممكن می‌سازد. تكنيک ساخت دو گنبد نیز مانند پلاس مربع مستطیل بوده است.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
آب‌انبار مسیر امامزاده اسماعیل و شمس‌الدین

آب‌انبار مسیر امامزاده اسماعیل و شمس‌الدین به آب حوض شهرت دارد و قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد و از آجر ملات ساخته شده است. این آب‌انبار دارای مخزن و بادگير، پاشير، پلكان و سردر است. سقف پلكان پاشير با آجرهايی به فرم حصيری و به‌صورت ضربی ساخته شده است. برخلاف اكثر آب‌انبارهای منطقه، پلان آن بر پايه مربع مستطيل است و مخزن آن فرم ۴ گوشی دارد كه يك ستون در وسط آن تعبيه شده و روی ستون بادگير قرار دارد. تويزه‌هایی از ۴ طرف به شکل علامت جمع بر پايه ستون نشسته‌اند و ۴ گنبد روی آن‌ها قرار گرفته است و پوشش مخزن را كامل می‌کند.
آب‌انبار بزرگ

آب‌انبار بزرگ در مرکز گرمسار در جنوب میدان امام خمینی (ره) و در ضلع شمالی مسجد جامع گرمسار قرار دارد. این آب‌انبار با ۴۰ پله و مخزن استوانه‌ای شکل در دوران قاجار ساخته شده است. عمق این آب‌انبار ۱۴ متر است و از دیدنی‌های تاریخی و محبوب گرمسار محسوب می‌شود.

آب‌انبار ناسار

آب‌انبار ناسار یا همان ۹ حصار در جنوب قلعه ناسار واقع شده است. براساس نوشته بالای سردر این آب‌انبار، سازنده آن مرحوم سيف‌الله معماريان سمنانی است. منبع اصلی اين آب‌انبار از نظر فيزيکی با ساير آب انبارها در سطح استان متفاوت و در نوع خود بی‌نظير است.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
روستای رامه

روستای رامه با مناطق طبیعی چشم‌نواز به ویژه ارتفاعات آن و حیات وحش متنوع و غنی، از جلوه‌های طبیعی این منطقه است. طبیعت این منطقه واقع در بخشی از منطقه شکار ممنوع خنار است.

روستای قالیباف

روستای قالیباف از نظر اقلیمی از مناطق سرد و معتدل است. پوشش گیاهی منطقه متنوع و از نظر حیات وحش نیز در مجاورت منطقه شکار ممنوع خنار با پوشش جانوری مناسب قرار دارد و از حیوانات شکاری مختلف غنی است. سایر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این منطقه نیز شامل آبشار، جنگل طبیعی بکر و بناهای تاریخی و امامزاده‌هایی که در ارتفاع کوه قرار دارند، می‌شود.

دشت گرمسار

دشت گرمسار یکی از مناطق کویری و صحرایی گرمسار سمنان است که طول شرق به غرب آن ۴۸ کیلومتر و شمال به جنوب آن ۲۷ کیلومتر است و دارای ۴ ایل بزرگ به نام‌های زندی، الیکایی، اصانلو و ایل پازوکی است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
کوه اژدها

کوه اژدها یکی از کوه‌های جالب با چین‌خوردگی‌های عجیب زمین‌شناسی است که بر اثر فعل و انفعالات زمین‌شناسی در طی سالیان دراز بوجود آمده است. این کوه نوارهای قرمز، قهوه‌ای و سفید رنگ به شکلی موج وار و درهم تنیده‌اند که یک ساختار خاص را پدید آورده‌اند. این چین‌ها در ترکیب بین سنگ ماسه، شن و سنگ جوش ایجاد شده است. ارتفاع این کوه ۱,۲۶۵ متر است.

کویر ریگ جن

کویر ریگ جن منطقه‌ای ناشناخته که از آن به‌عنوان مثلث برمودای ایران هم یاد می‌شود. این کویر مخوف به دلایلی همچون وسعت زیاد و و عدم وجود چشمه یا چاه آب هیچگاه مورد علاقه‌ی کاروان‌ها نبوده و همین مورد آن را ترسناک می‌کند، چرا که ناشناخته‌های زیاد در آن وجود دارد. تلماسه‌های فراوان، باتلاق‌های نمکی، شنزارهای روان، پوشش گیاهی بسیار اندک (تنها در مناطق ریگزار) و نبود حیات آنچنانی از جمله ویژگی‌های این ناحیه از ایران عزیز به‌شمار می‌رود.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
امامزاده سلطان شاه نظر

امامزاده سلطان شاه نظر یکی دیگر از بناهای تاریخی ساخته شده در دوره قاجار است. که یک ساختمان بی‌نظیر از نظر معماری دارد. معماری این امامزاده به این شکل که دارای طاق‌های جناقی و گنبدی رگ‌مانند تقریبا مخروطی است.

امامزاده علی اکبر

امامزاده علی اکبر گرمسار یکی از آثار ملی ایران است که در سال ۱۳۷۷ به ثبت رسیده است. این بنای تاریخی به دوره ایلخانی و قاجار برمی‌گردد. معماری این بنا گنبدی با ۲ پوشش به سبک معماری سنتی و به شکل شش ضلعی قسمت تحتانی و فوقانی استوانه‌ای است.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مقاله‌های مرتبط

• تونل نمکی گرمسار جاذبه ای نفس گیر برای طبیعت گردان
• سفر ۵ روزه به مشهد از مسیر سمنان
• راهنمای سفر به سمنان (قسمت دوم)

گرمسار یکی از شهرهای استان سمنان و مرکز شهرستان گرمسار است و در غرب استان سمنان قرار دارد. این شهر در قدیم «خوار» نام داشت. مساحت این شهر در حدود ۵۱۸۲ کیلومتر مربع است. دشت گرمسار از شرق به غرب ۴۸ کیلومتر و از شمال به جنوب ۲۷ کیلومتر طول دارد. گرمسار پیوندگاه راه‌آهن سرتاسری شمال (گرگان) و مشهد بوده و جاده اصلی تهران-مشهد در کنار آن واقع شده است. این شهر در ۱۱۰ کیلومتری مرکز استان و ۹۵ کیلومتری تهران قرار دارد.

گرمسار در گذشته خوار نام داشته است. خوار نامی قديمی بوده و به دوره قبل از اسلام و ايران باستان مربوط می‌شود. در دوران اسلامی نیز خوارری نام داشته است.

این شهر يكی از شانزده سرزمين اوستا (به نام ورن) بوده كه حتی در زمان آشوريان خوارا نام داشته و در دوره اشکانی اهميت بسیاری داشته است، در زمان سلوكيان بناهای شهرهای مهمی از جمله خاراكس در آن درست شده است.

در معجم البلدان چنین نوشته شده است:

خوار شهری است تاريخی و بزرگ از نواحی ری كه گروهی از علماء به آن منسوب شده‌‌اند. ميان آن سمنان از راه خراسان در حدود ۲۰ فرسنگ است. صفحه ۴۷۳ ج ۳ معجم البلدان

گرمسار یا خوار در گذشته از مناطق آباد ايران محسوب می‌شده است، حتی در معجم البلدان شهر بزرگ ناميده شده است. ولی عواملی نظیر حمله اقوام مهاجم چون حمله مغول و بعدها تاخت و تاز و حمله و غارت ياغيان تركمن و همين طور نامساعد بودن آب و هوا و فقر اقتصادی موجب خرابی آن شده است.

قبلا شهر گرمسار قشلاق ناميده می‌شد و هنوز هم افراد مسن و پيران به آن قشلاق می‌گویند، این شهر در قدیم از چهار بلوك قشلاق، ريكان، ياتری و آرادان تشکیل شده بود.

در سال ۱۳۱۹ شمسی خوار تبدیل به گرمسار شد. به موجب قانون تقسيمات كشوری جديد مصوب آبان ماه ۱۳۱۶ هجری شمسی گرمسار بخشی از شهرستان سمنان و شامل چهار بلوك بود. بنا به مصوبه مهر ماه ۱۳۲۵ بخش گرمسار از سمنان جدا شده و بخشی از اطراف تهران شد و در آبان ماه همین سال بخش گرمسار تابع شهرستان دماوند شد. سرانجام در سال ۱۳۳۷ بنا به مصوبه هیات وزیران در مورخ ۱۳۳۷/۱۱/۱ به شهرستان تبدیل شد. بخش ايوانكی با دهستان‌های مربوط فعلی از شهرستان تهران جدا شده و يكی از بخش‌‌های تابع شهرستان تازه گرمسار شد. گرمسار در نيمه دوم سال ۱۳۵۵ از استان تهران جداشده و جزو استان سمنان شد و در سال ۱۳۷۴ بخش آرادان با مراكز جمعيتی دهستان آرادان و ياتری احداث شد. هم‌اکنون گرمسار از سه بخش مركزی، ايوانكی و آرادان تشکیل شده و يكی از شهرستان‌های تابع استان سمنان است.

همسایگان گرمسار از شمال شهرستان فیروزکوه و شهرستان دماوند، از شرق به شهرستان آرادان و شهرستان سرخه از غرب شهرستان پاکدشت و استان قم و از جنوب شهرستان آران و بیدگل است. نواحی پیرامون گرمسار توسط رودخانه حبله‌رود که از رشته کوه‌های البرز مرکزی سرچشمه می‌گیرد، سیراب می‌شود. رشته کوه‌هایی از سه طرف گرمسار را احاطه کرده و تنها سمت جنوبی آن به علت وجود کویر باز است که به کوه‌های سیاه‌کوه محدود می‌شود.

دیدنی‌های گرمسار
کوه اژدها، کویر ریگ جن، قله کلرز، تونل نمکی گرمسار، آب انبار ناسار، آب انبار مسیر امامزاده اسمعیل و شمس الدین، امامزاده شمس الدين و اسماعيل (ع)، امامزاده سلطان شاه نظر، منطقه گردشگری رامه، بنه کوه، آب انبار گرمسار، امامزاده علی‌اکبر، کاروانسرای قصر بهرام، قلعه استاناوند ناروهه و جاده سنگ‌فرش سیاه‌کوه از دیدنی‌های شهر زیبای گرمسار است.

[/HIDE-THANKS]