پایتخت حکومت سلوکیان کجا بوده است؟

[Elka Shine]

پایتخت سلوکیان
پایتخت و مرکز حکومت سلوکیان ، شهر سلوکیه بوده است. این شهر در زمان سلوکیان یکی از بزرگترین و متمدن ترین شهرها در جهان باستان بوده است. سلوکیه که در کرانه باختری رود دجله قرار داشته، توسط سلوکوس یکم بنا نهاده شد . سلوکوس یکم، سلوکیه را در ۳۰۵ سال پیش از میلاد تاسیس کرد و نام خود را بر روی آن نهاد. بعدها و در دوران ساسانیان این شهر ویه‌اردشیر نامیده شد و اعراب آن را بهرسیر خطاب می‌کردند. این شهر یکی از هفت شهر تشکیل دهندهٔ مدائن محسوب می‌شد. در این دوران شهری نسبتاً بزرگ بود با کوچه‌های سنگفرش و بازار بزرگ. مخصوصاً عیسویان در آنجا فراوان بودند و سواداگران یهودی نیز بازار پر ازدحام آن را رونقی می‌بخشیدند.

به نوشته دانشنامه جهان اسلام بهرسیر یا به اردشیر شهری باستانی در سرزمین عراق کنونی، بر ساحل غربی دجله در روبروی ایوان مدائن بوده‌است. به نوشته تاریخ طبری شهر «به اردشیر» را اردشیر بابکان ساخت و آن را «کوره» (مرکز استان) قرار داد و شهرهای بهرسیر، رومگان، نهردرقیت، کوثا و نهرگوبر را تحت نظر آن قرار داد. هر یک از این شهرها یک رستاک ، در نظام تقسیم بندی کشوری ساسانیان بوده‌است. به عقیده خاورشناسان این شهر را اردشیر ایجاد نکرد، بلکه در واقع همان شهر سلوکیه است که در زمان سلوکیان بنا شده بود و وی آن را تجدید بناکرده است. بعدها بهرسیر و به اردشیر جای یکدیگر به کار بـرده شده‌اند. در دروه اسلامی بهرسیر و به اردشیر معادل هم شده‌اند. در این دوره بهرسیر همچون تیسفون یکی از شهرهای تشکیل دهنده مدائن بوده‌است.

قلمرو سلوکیان

 

[Elka Shine]

سلسله سلوکیان

امپراتوری سلوکی نام پادشاهی‌ای یونانی بود که در میان سال‌های ۳۱۲ تا ۶۴ پیش از میلاد (۳۱۰ سال) بر آسیای غربی فرمان می‌راند. پس از مرگ اسکندر مقدونی سرزمین‌های او میان سردارانش تقسیم‌شدند. سلوکیان جانشینان سلوکوس یکم بودند که در ۳۰۶ پ.م. به قدرت رسید. مصر باستان نیز به دودمان بطلمیوسی (یا بطالسه) و یونان و بخش‌های اروپایی امپراتوری اسکندر نیز به مقدونیان رسید.
پس از مرگ اسکندر (۳۲۳ پ.م.) فتوحاتش میان سردارانش تقسیم شد و بیشتر متصرفات آسیایی او که ایران هستهٔ آن بود به سلوکوس اول رسید. به این ترتیب ایران تحت حکومت سلوکیان درآمد. پس از مدتی پارتها نفوذ خود را گسترش دادند و سرانجام توانستند عاملی برای نابودی سلوکیان شوند. از دویست و چهل و هشت سال (۳۱۲-۶۴ پ.م.) مدت سلطنت آنان، ایران بیش از شصت و پنج سال (۳۱۲-۲۴۷ پ.م.) به تمامی در تحت فرمان آنان باقی‌ماند.
یازده سال بعد از مرگ اسکندر که تمام آن مدت و حتی چند سالی بعد از آن هم جنگهای جانشینی او بین سردارانش در منازعات طولانی گذشت، استان بابل در سال ۳۱۲ بهو از میلاد سیله یک سردار مقدونی او به نام سلوکوس که پدرش انتیوکوس(آنتیوخوس) هم از سرداران فیلیپوس (فیلیپ) پدر اسکندر محسوب می‌شد، افتاد. سلوکوس در زمان اسکندر پس از فتح شوش فرمانده سواره‌نظام سازمان‌یافته از بزرگان ایرانی شد و بی‌درنگ پس از رسیدن بدین جایگاه ایشان را به یگان‌های ۱۰هزار نفره بخش نمود. او سپس استان ایلام (خوزستان و بخشی از لرستان امروز) و سرزمین مادرا هم بر قلمرو خویش افزود. بدین گونه، دولت پادشاهی مستقلی به وجود آورد که به نام خود او دولت سلوکی (سلوکیان) خوانده شد و آغاز سلطنت او بعدها برای این دولت، مبدأ تاریخ گشت.

سردیس سلوکوس یکم از جنس مرمر؛ موزه لوور پاریس

سکه مهرداد دوم