آسیا پیشنهادهای نوروزی برای یک سفر تاریخی

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]مجله همشهری دانستنیها - جلال افشار: تعطیلات که از راه می رسد، اولین گزینه خیلی از ما برای خوش گذراندن، سفر است. هر کسی برای سفر دلیل و انگیزه خاصی دارد، اما وقتی شما قصد دارید در کشوری مانند ایران خودمان سفر کنید، نمی توانید از دیدنی های تاریخی به راحتی بگذرید؛ کشوری با قدمت ده هزار ساله و دوران های مختلف که با انواع و اقسام سوژه های بکر تاریخی می تواند برای هر کسی جذاب باشد. حالا ما تصمیم گرفته ایم به جای این که شما بلیت بگیرید و ساده به یک شهر یا منطقه خاص بروید، برای تان یک مسیر تاریخی از دوره های مختلف تاریخ ایران تهیه کنیم تا شاید علاقه مند شوید که مسیر سفر خود را با حوادث تاریخی تطبیق بدهید.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
این فهرست از گذشته های دور و آغاز حکومت هخامنشیان آغاز می شود و تا دوران معاصر می رسد. باید بدانید که ایران بزرگ ما نقاط دیدنی بسیاری دارد که قطعا در این فهرست جای نگرفته اند که دلیل آن را به حساب محدودیت جا بگذارید. در انتخاب این مکان ها و نقاط دیدنی به دو نکته توجه کرده ایم؛ نخست این که تلاش شده است مهم ترین و تاثیرگذاترین مکان ها بر رویدادهای بعدی تاریخ ایران انتخاب شود و دوم این که سفر به این نقاط هنگام نوروز برای بیشتر مردم راحت باشد. در یک جمع بندی کلی، مکان هایی که معرفی می شوند در طول تاریخ، میزبان چکیده ای از مهم ترین و تاثیرگذارترین وقایع تاریخ ایران در اعصار مختلف هستند.

آغاز سفر، با اولین امپراتوری ایران و جهان[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
مسیر اول؛ هخامنشیان[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
نخستین مسیر پیشنهادی، با اولین امپراتوری تاریخ جهان و ایران، سلسله «هخامنشیان» آغاز می شود. سرزمین آن ها، سرزمینی بسیار پهناور بود که شامل تقریبا تمام خاورمیانه امروز می شد، به همین دلیل آثار هخامنیشان حتی در کشورهای دیگر مانند ترکیه، عراق، مصر و... هم دیده می شود. از آن جا که سرزمین اولیه آن ها شامل پارس ها (آریایی های ساکن جنوب ایران) بود و از طرفی خود را وارث «ماد»ها (آریایی های ساکن غرب ایران) می دانستند، طبیعی است که تمرکز معماری و ساخت و سازشان و به عبارتی بیشتر آثار باقیمانده هخامنشیان در مناطق چنوب و غرب ایران باشد.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
الهام از آثار تمدن های پیشین چون «بابل»، «آشور» و «عیلام» هم در معماری دوران هخامنشی کاملا آشکار است. برای دیدن آثار دوره هخامنشی می توانید ایرانگردی خود را از استان فارس شروع کنید. در «تخت جمشید» و «نقش رستم» (در نزدیکی شهرستان مرودشت) بیشتری و مهم ترین آثار به جا مانده از دوران هخامنشیان وجود دارد. پایتخت زمستانی هخامنشیان، شهر باستانی «شو» بود، پس با گذر از استان فارس، وارد استان خوزستان شوید و برای دیدن این شهر، به آن جا بروید. در شوش هم آثار زیادی از دوران هخامنشی (و حتی پیش از آن) وجود دارد، چرا که شوش باستانی ترین شهر ایران است. اگر مسیر خود را به سمت شمال ادامه بدهید، به استان کرمانشاه می رسید و یکی از مهم ترین آثار دوره هخامنشی که درواقع شناسنامه این سلسله در آن قرار دارد «کتیبه بیستون» و مجموعه ای از چندین دینی تاریخی دیگر اطراف آن، در سر راه شماست. در انتها با گردش به سمت شرق و استان همدان، وارد پایتخت تابستانی هخامنشیان، «هگمتانه» می شوید؛ شهری که امروز «همدان» نامیده می شود.

1- تخت جمشید[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
برای رسیدن به تخت جمشید باید به شیراز و سپس از آن جا به مرودشت بروید. فاصله تخت جمشید تا شیراز 57 کیلومتر و تا مرودشت 10 کیلومتر است. ساخت این بنا در سال 518پیش از میلاد به دستور «داریوش اول» آغاز می شود و در زمان خود او بخش های مهمی از آن به پایان می رسد. اما این مجموعه تا پایان دوره هخامنشی دائما در حال گسترش بود و «خشایارشا» و «اردشیر یکم» کاخ های مهمی به آن اضافه کرده اند. تخت جمشید با حمله اسکندر ویران و به آتش کشده شد بعضی از مردم در آن زمان و به اشتباه تصور می کردند تخت جمشید بقایای کاخ سلیمان نبی (ع) یا جمشید شاه، پادشاه افسانه ای شاهنامه باشد.

2- نقش رستم[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
پس از رفتن به تخت جمشید، بهترین مقصد «نقش رستم» است. با طی شش کیلومتر از تخت جمشید در همان مسیر قبلی به مجموعه ای باستانی می رسید. این مجموعه شامل حجاری ها و آرامگاه ای چهار پادشاه هخامنشی، داریوش یکم، خشایارشاه، اردشیر دوم و «داریوش دوم» در کوه «حاجی آباد» است. مهم ترین آرامگاه این مجموعه، آراماگاه داریوش یکم است که کتیبه های مهم تاریخی ای در اطراف آن قرار دارد. در مقابل کوه هم، بنایی به نام «کعبه زرتشت» قرار دارد که قدمت آن به دوره هخامنشی بر می گردد. هر چند باستان شناسان درباره کاربرد آن کمی تردید دارند.

3- پاسارگاد[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
برای این که به آرامگاه موسس سلسله هخامنشی برسید، باید حدود 130 کیلومتر از شهر شیراز به سمت شمال طی کنید. سپس به مجموعه ای می رسید که «کوروش بزرگ» در سال 529 پیش از میلاد، پس از کشته شدن در جنگ با ماساژت ها، در این مکان دفن شده است. مجموعه «پاسارگاد» در گذشته، یک شهر باستانی بود که به عنوان نخستین پایتخت هخامنشیان هم شناخته می شد اما امروز، ابزمانده های چند کاخ، باغ ایرانی و آرامگاه «کمبوجیه» از مهم ترین یادگاران دوران هخامنشی در این مکان است.

4- سازه های آبی شوشتر[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
بنایی شگفت انگیز که به گفته مادام «دیافولا» (باستان شناس فرانسوی) تا پیش از انقلاب صنعتی، بزرگ ترین مجموعه صنعتی ساخت دست بشر بوده است. سازه ها آبی شوشتر مجموعه ای از پل ها، سدها و آسیاب هایی است که برای آبیاری زمین های کشاورزی منطقه ساخته شده بودند، اگرچه بخش هایی از آن متعلق به پیش از دوره هخامنشیان است، اما توسعه مهم آن از زمان داریوش با ایجاد ««هر داریون» آغاز شد که وظیفه آبیاری دشت مینابات شوشتر را دارد. بعدها دیگر پادشاهان ایران به گسترش این سازه ها سرعت بخشیدند.

5- شوش[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
زمانی این شهر پایتخت زمستانی امپراتوری هخامنشی بود. برای دیدن آن در ادامه منسیر تاریخی تان از استان فراس وارد استان خوزستان شوید. شوش در فاصله 115 کیلومتری شهر اهواز، مرکز استان خوزستان است. شهر شوش باستانی ترین شهر زنده ایران است و نخستین آثار به دست آمده از آن متعلق به هفت هزار سال پیش است. مهم ترین آثار دوره هخامنشی «کاخ آپادانا»ی داریوش بزرگ است.

6- بیستون[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
کرمانشاه دروازه ورود به مرکز امپراتوری بود و در مسیر «راه شاهی» (مسیری تجاری- ارتباطی که توسط داریوش ایجاد شد). وقتی داریوش اول شورشیان سر راه پادشاهی خود را سرنگون کرد؛ برای نشان دادن اقتدار خود سنگ نگاره ای بر «کوه پرآو» حک کرد، همچنین سنگ نبشته ای از وقایع آن روزگار که در واقع به نوعش شناسنامه هخامنشیان است. این سنگ نبشته بزرگ ترین سنگ نبشته جهان است. مجموعه باستانی کتیبه بیستون در سی کیلومتری شهر کرمانشاه قرار دارد.

7- هگمتانه[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
پایتخت تابستانی هخامنشیان این جاست؛ شهری که امروز همدان و در فارسی باستان «هگمتانه» نامیده می شد. هگمتانه پیش از روی کار آمدن هخامنشیان، پایتخت مادها بود و از آن جا که نسبت مادی کوروش به مادها می رسید، اتحاد با این شهر مهم بود. در همدان امروز می توانید بازمانده وسیعی از همگتانه باستان را ببینید: مجموعه باستانی هگمتانه در دل شهر امروزی همدان قرار دارد.[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

ادامه دارد... ​

​

[/BCOLOR]

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]مجله دانستنیها - جلال افشار:[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)][/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]دیدار با آثار بزرگ ترین دشمن رومیان [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]امپراتوری «ساسانی» نوعی بازسازی از هویت و قدرت امپراتوری هخامنشی بود. پیش از ساسانیان، «اشکانیان» حکومت کردند که نیمه اول حکومت طولانی آن متاثر از فرهنگ یونانی بود و بعد از آن به دلیل حکومت ملوک الطوایفی شان، هویت ایرانی تضعیف شده بود. امپراتوری ساسانی توسط «اردشیر یکم» تاسیس شد. «اردشیر» فرزند «بابک» (یا پاپک) از حاکمان محلی پارس بود که علیه «اردوان پنجم» (آخرین پادشاه اشکانی) قایم کرد. درباره تبار واقعی اردشیر هم میان مورخین اختلاف وجود دارد. حکومت ساسانیان برهه بسیار مهمی در تاریخ ایران است.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
اگر دوران هخامنشی، عصری تک ابرقدرتی بود و یونانیان برای آن ها تنها قدرتی مزاحم بودند. دوره حکومت ساسانیان، زمانی بود که روم در اوج قدرت بود و با تقسیم امپراتوری به دو بخش شرقی و غربی و تمرکز بخش شرقی آن یعنی بیزانس بر همسایگی با ایران، جنگ های بسیاری میان دو طرف درگرفت. ساسانیان علاقه زیادی به شهرسازی داشتند و شهرهای بسیاری به نام پادشاهان ساسانی ساخته شد. پایتخت آنان به جز دو سال اول، «تیسفون» بود که در نزدیکی «بغداد»، پایتخت امروز کشور عراق، قرار دارد و یکی از مهم ترین آثار دوره ساسانی یعنی «طاق کسری» هم همان جاست. برای مسافرت تاریخی دوره ساسانی، از آذربایجان و «آتشکده آذرگشنسب» مسیر را آغاز می کنیم و سپس به سمت جنوب، «قلعه فلک الافلاک» و دیگر آثار ساسانیان در مرکز ایران ادامه می دهیم.

1- تخت سلیمان[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
در این محوطه تاریخی یکی از سه آتشکده مهم ایران یعنی «آتشکده آذرگشنسب» (یا آتور گشسب) در زمان ساسانیان قرار دارد. این آتشکده متعلق به طبقه جنگاوران و نظامیان بود. در نبردی بزرگ، «خسروپرویز»، «صلیب اصیل» را از بیت المقدس به ایران آورد و در این آتشکده قرار داد، اما بعدها و با حمله «هراکلیوس» به همین آتشکده، رومیان آن را بازپس گرفتند و آتشکده را ویران کردند. مجموعه تخت سلیمان حدود چهل و پنج کیلومتری شهر «تکاب» در استان آذربایجان غربی قراردارد.

2- قلعه فلک الافلاک[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
قلعه ای که امروز هم بسیار سالم و سرحال است و حتی تا همین اواخر مهم مورد استفاده بود. معماری آن زیاد شباهتی به دوره ساسانی ندارد، دلیل آن هم بازسازی های پیاپی در دوران مختلف تاریخی است. منطقه استراتژیک تاریخی این قلعه باعث شده تا همواره مورد استفاده حاکمان باشد. با این حال ساخت اولیه این قلعه به دوره ساسانی بر می گردد و نام باستانی آن «دژ شاپورخواست» بوده است. فلک الافلاک در قلب شهر «خرم آباد»، مرکز استان لرستان قرار دارد و اگر به این شهر بروید، امکان ندارد این قلعه را که روی یک صخره بلند قراردارد، نبینید.

3- کاخ اردشیر بابکان (کاخ فیروزآباد)[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
این کاخ با گچ بری ها و تالارهای تودرتور احتمالا نخستین کاخ اردشیر بابکان است و در «فیروزآباد» استان فارس قرار دارد. کاخ فیروزآباد، یک گنبد بزرگ دارد که مشابه آن را در بسیاری از معمای دوره ساسانی خواهیددید. از چشمه ای که در ضلع شمالی کاخ قرار دارد، مشخص است که برای ساخت آن، مکان هوشمندانه ای در نظر گرفته اند تا در تامین آب دچار مشکل نشوند.

4- قلعه دختر[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
قلعه ای که بزرگی و عظمت آن پس از گذشت سالها هنوز مبهوت کننده است. این قلعه در شش کیلومتری جاده فیروز آباد- شیراز و در دامنه کوه قرار دارد تا درست مانند دیگر دژهای ایرانی از امتیاز حصار طبیعی هم بهره مند باشند. در نزدیکی قلعه، غاری قرار دارد که مردم محلی معتقدند این غار به شهر راه دارد و در زمان محاصره قلعه راهی برای فرار محاصره شدگان بود.

5- مجموعه کاخ سروستان[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
«بهرام گور» پادشاهی نامدار در زمان ساسانیان بود. مجموعه «کاخ های سروستان» به دستور او توسط وزیرش «نرسی» در ده کیلومتری شهر سروستان ساخته شد. این کاخ شبیه کاخ اردشیر در فیروزآباد، ولی کوچک تر از آن است. اهمیت این کاخ به نزدیکی آن با شهر «اصطخر» (یا استخر) بود و با توجه به این که کاخ سروستان در اواخر دوره ساسانی ساخته شد، نمادی از بلوغ معماری دوران ساسانی است. اگر کاخ اردشیر را دیدی، حتما با دقت آن را با کاخ فیروزآباد مقایسه کنید.

6- باز هم نقش رستم[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
ساسانیان در نقش رستم، همان جایی که آرامگاه چهار پادشاه هخامنشی است، یادگاری ها و سنگ نگاره های مهمی از خود به جا گذاشتند؛ از اردشیر موسس ساسانیان گرفته تا شاپور یکی از بزرگ ترین پادشاهان ساسانی، صحنه زانو زدن «والرین رومی» روی کوه به تصویر کشیده شده است. در نقش رستم تعداد آثار ساسانی کم از آثار هخامنشی ندارد. بنابراین در مسیر سفر دوره ساسانی حتما به این جا سر بزنید.[/BCOLOR]​

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]دانستنیها - جلال افشار:[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]یکی از دوران اوج شکوفایی پس از اسلامی

پس از اسلام موج مهاجرت اقوام ترک موسوم به «غو» (اوغوز) به داخل فلات ایران آغاز شد. نتیجه این مهاجرت ها، تاسیس سلسله هایی ترک تبار در ایران بود. بزرگترین این سلسله ها «سلجوقیان» بودند که موسس آن ها «طغرل بیک» بود. طغرل ابتدا سلطان مسعود غزنوی را در جنگ دندانقان شکست داد و سپس نام اسلامی «رکن الدین ابوطالب» را برای خود برگزید و پس از آن طبق سنت آن زمان به نام خلیقه عباسی وقت خطبه خواند تا سلطنتش مشروعب اشد. مرکز حکومت سلجوقیان در ابتدا نیشابور بود، اما «ملکشاه سلجوقی» بزرگ ترین پادشاه سلجوقی، به کمک وزیر دانایش، «خواجه نظام الملک توسی»، این امپراتوری را به منتهای وسعت خود رساند و پایتخت را به اصفهان منتقل کرد.
دوره سلجوقی دوران بسیار مهمی در تاریخ ایران است، پیش از دوران سلجوقی به جز چند سلسله محدود مانند «آل بویه» یا «سامانیان»، به دلیل کشاکش های سیـاس*ـی یا شورش های مختلف چندان فرصتی برای آّبادانی شهرها نبود، اما در عصر سلجوقی به خصوص در مزان ملکشاه، شهرهای بسیاری در ایران آباد شدند. برای سفر تاریخی سوم، ابتدا از نخستین پایتخت سلجوقیان یعنی نیشابور مسیر خود را آغاز کنید، پس از آن با رفتن به سمت غرب و شهر ری و قزوین، دیگر آثار سلجوقی را ببینید. در انتها هم به اصفهان پایتخت اصلی سلجوقیان بروید و مهم ترین آثار سلجوقی را مشاهده کنید.

1- شهر کهن نیشابور[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
شهری که دز نزدیکی شهر فعلی نیشابور قرار دارد. این شهر به معنای واقعی، در تاریخ گم شده است، چرا که پیش از حمله مغول تقریبا بزرگ ترین شهر ایران بود. با ورود مسلمانان به ایران بر وسعت و جمعیت آن هم افزوده شد. ولی با حمله مغولان به طور کامل ویران شد و تمام سکنه آن قتل عام شدند تا از شهر فرار کردند. بازمانده های این شهر که میراث دوره سلجوقی است، تنها برای باستان شناسان قابل مشاهده است.

2- برج طغرل[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
از روزگار باستان، ری یکی از مهم ترین و بزرگ ترین شهرهای ایران بوده است. طغرل موسس سلسله سلجوقی در این شهر درگذشت و بازماندگانش تصمیم گرفتند با توجه به اهمیت ری، او را در همین شهر دفن کنند. مقبره ای در ری قرار دارد به نام برج طغرل که مشهور است محل دفن اوست، اما میان مورخین اختلاف نظر زیادی در این باره وجود دارد. این برج در کنار قبرستان ابن بابویه در شهر ری، در جنوب شهر تهران است.

3- مسجد جامع قزوین[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
این مسجد، یکی از بزرگ ترین مساجد ایران است. در منابع تاریخی گفته شده که بنای آن روی یک آشتکده ساخته شده است. ساخت این مسجد به دستور «هارون الرشید» و در سال 192 هجری قمری آغاز شد، بنابراین یکی از قدیمی ترین مساجد ایران و جهان اسلام است، اما بعدها رو به تخریب رفت تا در زمان «امیرخمار» وزیر ملکشاه سلجوقی، به شکل کامل بازسازی شد و نمادهای معماری سلجوقی به طور کامل در آن دیده می شود.

4- مسجد جامع اصفهان[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
یکی از بناهای بی نظیر تاریخ معماری ایران که ساخت آن به پیش از دوره سلجوقی می رسد، اما اوج بلوغ معماری آن، در زمان سلجوقیان است. این مسجد مهم ترین نمونه معماری سبک رازی در معماری ایران است. بعدها افرادی چون «سلطان الجایتو» مغول و .... تزییناتی به مسجد اضافه کردند، ولی شاکله بنا همان بود که در عصر سلجوقی ایجاد شد. این مسجد در کنار میدان کهنه اصفهان (میدان امام علی (ع) امروز) قرار دارد. افراد معروفی چون علامه مجلسی هم در این مسجد مدفون هستند.

5- دارالبطیخ[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
خاجه نظام الملک توسی، 29سال وزارت ملکشاه سلجوقی را برعهده داشت. با این که از قدرت و شوکت او افسانه ها نوشته اند، ولی سرانجام به دست یاران «حسین صباح» به قتل رسید. علاقه ملکشاه به او به حدی بود که وقتی او به قتل رسید، وصیت کرد پس از مرگش کنار او دفن شود. «دارالبطیخ» نام یکی از کوچه های محله احمدآباد اصفهان است که قبور خواجه نظام الملک توسی، «محمود بن ملکشاه» و «ترکان خاتون» همسر ملکشاه، در مقبره آن جای دارد.

6- مجموعه امامزاده اسماعیل (ع)[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
مجموعه «امامزاده اسماعیل (ع)» و «آرامگاه شعیای نبی (ع)» در میانه شرقی خیابان هاتف (قدیمی ترین بخش شهر اصفهان که بازمانده منطقه باستانی یهودیه است)، شامل یک چهارسوق، آرامگاه و مسجد شعیای نبی (ع)، امامزاده اسماعیل (ع)، مناره سلجوقی و حزوه علمیه است. این مکان از بقایای بخش یهودیه در اصفهان پیش از اسلام است و شکل گیری اولیه این بنا مربوط است به بنای آرامگاه «شمعیا» یا «شعیای نبی (ع)» که از پیغمبران قوم یهود بود و از نوادگان «یهودا» ، «پسر یعقوب نبی (ع)» است.[/BCOLOR]​

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]مجله دانستنیها - جلال افشار:[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]شکوه دوباره ایرانیان

ایران پس از مغولان دچار هرج و مرج بی سابقه ای می شود. از هر شهری حاکمی برای خود علم استقلال بلند می کند. تقریبا حکومت یکپارچه ای وجود ندارد، در این وضعیت شاگردان «شیخ صفی الدین اردبیلی» که سال ها بود در نهان و آشکار عقاید او را تبلیغ می کردند، دست به شمشیر بـرده و به امید جهاد با کفار شروع به قدرت گیری کرده بودند. سرانجام قبایلی که از چندی قبل خود را «قزلباش» (سرخ سر) می خواندند، با «اسماعیل»، نواده شیخ صفی بیعت می کنند و اسماعیل هم از ضعف رقبا استفاده می کند و یک به یک آن ها را کنار می زند، تا این که در 188 شمسی در اردبیل پس از شکست همه رقبا، تاجگذاری می کند.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
تشکیل سلسله صفوی بعد از قرن ها از ورود مسلمانان، بازسازی استقلال ایرانیان در قالب مذهب (تشیع) و ملیت (تمرکز بر ایران) بود. از طرفی این دوران آغاز عصر رابـ ـطه جدی ایران و غرب است. سفر خود را ابتدا از تبریز، اولین پایتخت «صفویان» آغاز کنید، سپس به اردبیل، مرکز معنوی و تبلیغاتی آن ها بروید، پس از آن به قزوین دومین پایتخت رفته، بعد از آن با دیدن اصفهان که در زمان صفویان در اوج شکوه و عظمت بود، سفر را به پایان برسانید.

1- تبریز[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
این شهر نخستین پایتخت صفویان بود. بنابراین دیدن آن قطعا خالی از لطف نیست. پیش از صفویان هم چندین دهه پایتخت حکومت های مختلف بود و آثار مهمی در تبریز هستند که صفویان بعدها از آن ها برای ساخت دیگر بناهای شان الهام گرفتند. مانند «میدان صاحب آباد». تبریز برای ساخت نقش جهان یا مقبره «جواجه علی سیاه پوش» از اجداد شاه اسماعیل بنیانگذار صفویان که نقش مهمی در شکل گیری سپاه قزلباش داشت.

2- بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
شهر اردبیل در زمان صفویان از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و به آن «دارالامان» (جایی که گناهکاران امان داده می شدند) می گفتند؛ دلیل آن هم وجود آرامگاه شخی صفی الدین اردبیلی در این شهر بود. معروف بود که شاه عباس از چند فرسخی چکمه های جنگی را از پایش بیرون می آورد و برای زیارت به این بقعه می آمد. به جز این، کنار این آرامگاه، محل دفن قزلباشان ایرانی جنگ چالدران است که فداکارانه در مقابل عثمانی جنگیدند. بقعه شیخ صفی، کتابخانه ارزشمندی داشت که در جریان عهدنامه ترکمانچای به روسیه منتقل شد. این بقعه امروز در شهر اردبیل واقع است.

3- عمارت کلاه فرنگی (چهل ستون قزوین)[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
پس از جنگ های «شاه تهماسب» با عثمانی و اشغال تبریز به دست آنان، او پایتخت را به قزوین منتقل کرد تا از مرزها دورتر باشد. شاه تهماسب مجموعه ای از بناها و کاخ ها را در شهر ساخت که امروز عمارت کلاه فرنگی (در زبان عامیانه مردم) یا همان «چهل ستون» قزوین تنها کاخ باقیمانده آن زمان است. نخستین خیابان ایران هم در همین قزوین و مخصوص عمارت کشیده شد. نقشه های عمارت چهل ستون قزوین به شکل شطرنجی است. عمارت چهل ستون در میدان آزادی قزوین قرار دارد.

4- میدان نقش جهان[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
در محل میدان کنونی «نقش جهان» که به نام رسمی «میدان امام خمینی (ه)» شناخته می شود، پیش از آن که اصفهان توسط «شاه عباس اول» به پایتختی بزگریده شود، باغی وجود داشت که «نقش جهان» نام داشت و حاکمان قبلی، از حیاط پشت محل فعلی عالی قاپو به عنوان جایگاه اعدام استفاده می کردند. اما به نظر می رسد هوای خوب نقش جهان دل شاه عباس را برد و آن را تبدیل به میدانی کرد که امروز شناسنامه و نماد اصفهان است. برای پیدا کردنش کار سختی ندارید. به اصفهان که رسیدید تنها آدرسش را بپرسید.

5- عالی قاپو[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
در قدیم وعهد صوفی به آن «دولتخانه» می گفتند. شکل آن هم به شکل فعلی نبود و بسیار ساده تر بود، بنایی بود بازمانده از گذشته که شاه عباس آن را تکمیل کرد و حتی شاهان پس از او آن را ادامه دادند. در «عالی قاپو» تعداد زیادی از مینیاتورهای «رضا عباسی» و گچ بری های بسیار زیبا و ظریف وجود دارد که برای نواختن موسیقی بوده است. این بنا در ضلع غربی میان نقش جهان قرار دارد.

6- مسجد شیخ لطف الله[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
درست رو به روی عالی قاپو، «مسجد شیخ لطف الله» قرار دارد. مسجد شیخ لطف الله توسط معمار برجسته آن زمان اصفهان، استاد «محمدرضا اصفهانی» ساخته شد و شاه عباس آن را به محلی برای تدریس پدر همسرش «شیخ لطف الله جبل عاملی» تبدیل کرد. این مسجد کاشیکاری های بسیار منحصر به فرد با رنگ های بدیع دارد.

7- مسجد امام خمینی (ره) (مسجد جامع عباسی)[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
مسجدی که ساخت آن در بیست و چهارمین سال سلطنت شاه عباس اول آغاز شد، ولی نتوانست پایان آن را ببیند.این مسجد در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد و معمار آن استاد «علی اکبر اصفهانی» بود. قبله یابی این مسجد توسط «شیخ بهایی» انجام شد و تنها هفت درجه با جهت قبله اختلاف زاویه دارد. معماری این مسجد طوری بود که امروز هم حتی بدون هیچ وسیله پخش صدا، به راحتی صدای سخنران در مسجد پخش می شود.

8- چهل ستون[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
باشکوه ترین کاخ بازمانده دوران صفوی که برای مهمانی ها و جشن ها استفاده می شد. این کاخ به سبک باغ ایرانی ساخته شده؛ در مقابل آن استخری بزرگ قرار دارد و اطرافش را باغی وسیع محاصره کرده است. در داخل چهل ستون، نقاشی هایی از شاهان صفوی وجود دارد. هر چند بعدها «نادرشاه افشار» هم نقاشی هایی از خود به آن ها اضافه کرد. این کاخ تزیینات بسیاری داشت که در زمان «قاجار» بسیاری از آن ها از میان رفت.[/BCOLOR]​

 

[Behtina]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]مجله همشهری دانستنیها - جلال افشار:[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]آغاز ایران مدرن

«قاجار»ها از ایل های موثر در سپاه قزلباش صفویان بودند. به همین دلیل از عصر صفویه به مرور قدرت گرفتند. آقامحمدخان موسس سلسله قاجار، برخلاف حاکمان پیشین، یکی از شهرهای بزرگ معروف، چون اصفهان، شیراز یا تبریز را به عنوان پایتخت انتخاب نکرد. حتی نخستین گزینه او برای مدتی کوتاه، شهر ساری بود که در نزدیکی مرکزیت ایل قاجار بود، اما در نهایت انتخاب او برای پایتخت، شهر کوچک اما خوش آب و هوا و استراتژیک تهران بود که آن زمان در حاشیه شهر بزرگ ری قرار داشت.[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
اهمیت سلسله قاجار به همین انتخاب هاست؛ قاجارها در برهه ای تاریخی روی کار آمدند که هان رو به مدرن شدن بود و ایران هم نباید از قافله عقب می ماند. هر چند مدرن شدن برای قاجارها بیشتر سرگرمی و اسباب بازی بود، ولی با این حال نسل جدیدی را برای دوره های بعد تربیت کرد. از طرف دیگر، دورانی مهم چون مشروطه در همین عصر قاجار شکل گرفت. برای سفر پنجم، مسیر را ابتدا از تبریز آغاز می کنیم، شهری که در این دوران به شهر اولین ها مشهور است؛ چون بسیاری از مظاهر مدرنیسم ابتدا به این شهر وارد شدند و مورد استفاده قرار گرفتند، سپس به تهران می رویم و بیشترین آثار دوران قاجار را خواهیم دید و بعد از آن به کاشان و سپس به شیراز و باغ های محبوب دوران قاجار.

1- خانه مشروطه تبریز[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
در حقیقت این خانه، ملک شخصی فردی به نام «حاج مهدی کوزه کنانی» بود که در جریان مبارزات مشروطه، خانه اش را در اختیار «انجمن تبریز» قرار می داد و جلسات و نشست های آنان در این مکان برگزار می شد. از آن پس این جا میزبان افراد سرشناسی چون «ستارخان»، «باقرخان»، «ثقه الاسلام تبریزی» و... بود. «خانه مشروطه تبریز» در محله راسته کوچه تبریز، در غرب بازار تبریز قرار دارد که امروز تبدیل به موزه مشروطه شده است.

2- کاخ گلستان[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
اصل بنای «کاخ گلستان» در زمان صفویه ساخته شده است؛ در روزگاری که تهران شهری بسیار کوچک بود. اما با روی کار آمدن شاهان قاجار به وسعت آن اضافه شد. «فتحعلی شاه قاجار» نخستین کسی بود که در بازسازی بنای کاخ گلستان کوشید. در طول دوران قاجار چندین کاخ و تالار کوچک و بزرگ به آن اضافه شد و پادشاهان قاجار صاحب یک ارگ پادشاهی به نام خودشان شدند. کاخ گلستان رو به روی بازار تهران واقع شده است.

3- دارالفنون[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
نخستین مدرسه یا دانشگاه که در آن به سبک مدرن به کودکان ایرانی آموزش داده می شد. «دارالفنون» به دستور امیرکبیر تاسیس شد، هرچند عمرش کفاف نداد تا افتتاح آن را ببیند. ساختمان آن درست کنار «شمس العماره»، «قسمتی از مجموعه کاخ گلستان در «خیابان ناصرخسرو» تهران است.

4- مسجد و مدرسه سپهسالار[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
بانی ساخت این مسجد و مدرسه «میرزاحسین خان سپهسالار» بود. این مسجد در حقیقت ترکیبی از معماری ایرانی و معماری مساجد استانبول است؛ نمونه ای از تاثیر گرفتن آن زمان قاجارها از عثمانی ها، مسجد سپهسالار مانند «مسجد ایاصوفیه» گنبد ویژه ای دارد؛ تعداد هشت گلدسته که بیش از تعداد رایج مناره در معماری مسجدهای ایران است و گنبد دو گوش خوابیده اش هم از شیوه معماری مساجد ترکیه الگو گرفته است. این مسجد در کنار عمارت «مجلس شورای ملی» سابق در میدان بهارستان قرار دارد.

5- خانه طباطبایی ها[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
با رسیدن به کاشان بناهای بسیاری از دوران قاجار وجود دارد. کاشان در عصر قاجار به سبب نزدیکی به تهران رشد قابل توجهی پیدا کرد. از جمله این بناها «خانه طباطبایی ها» است که در محله سلطان امیراحمد کاشان قرار دارد. این خانه تاریخ متعلق به تاجر معروف فرش آن زمان «سیدجعفر طباطبایی» بود.

6- خانه بروجردی ها[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
دیگر خانه تاریخی کاشان که در همان محله سلطان امیراحمد واقع شده خانه بروجردی هاست که معلق به «حاج سید مهدی نطنزی» داماد خانواده طباطبایی هاست. نقاشی ها و گچ بری های این خانه اثر «صنیع الملک»، عموی «کمال الملک»، نقاش معروف، است. بادگیرهای قرینه این خانه شهرت بسیار زیادی دارد.

7- باغ ارم شیراز[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)] [/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

[/BCOLOR]​

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
بنای اصلی باغ متعلق به زمان «سلجوقیان» است و پس از آن هم این باغ وعمارت آن در حال توسعه بود، به خصوص در زمان «زندیه» که شیراز پایتخت ایران شده بود. اما در عصر سلطنت «ناصرالدین شاه» عمارت اصلی این باغ توسط «علی خان نصیرالملک» پی ریزی شد. «باغ ارم» با معماری خاص دوران قاجار ساخته شده است. باغ ارم درحال حاضر متعلق به «دانشگاه شیراز» است.[/BCOLOR]​